Türkiye, 2017'de 157,1 milyar dolar ihracata imza atarak rakamsal büyüme yakaladı. Ancak ihracatta kilogram başına fiyatlara bakıldığında tablo parlak değil. Kilogram başına ihracat 2014'te 1,59 dolarken, 2017'de bu rakam 1,36 dolara kadar geriledi.
ARAM EKİN DURAN
eduran@ekonomist.com.tr
Türkiye'nin ihracatı 2017 yılında önceki yıla göre yüzde 10,2 artış göstererek 157,1 milyar dolara ulaştı. Ekonomide üçüncü çeyrekte ulaşılan yüzde 11,1'lik rekor büyüme oranıyla birlikte, ihracattaki artış özel sektörde sevinç yarattı.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Bu durum 2018'e ilişkin olumlu beklentileri de güçlendirdi. Ekonomi yönetimi ekonomideki başarılı sonuçların ışığında, ihracatta 2018 hedefini 169 milyar dolar olarak açıklamış durumda. Ancak ihracatta moralleri düzelten bu sonuçlara rağmen,
Türkiye kilogram (kg) başına ihracatta giderek kan kaybediyor. Yani bir başka deyişle, ihracatta 'yükte ağır, pahada hafif' ürünlerin ağırlığı artarken, katma değeri yüksek ürün ihracatında hedeflerin çok gerisinde kalınıyor.
ORTALAMA KG FİYATI 1,36 DOLAR
Türkiye'de kg başına ihracat fiyatı, son birkaç yıldır devam eden gerilemesini 2017 yılında da sürdürdü. 2014'te 1,59 dolar seviyesini gören kg başına ihracat, 2017'de 1,36 dolara düştü. Böylelikle son üç yılda ihracatın birim fiyatında yüzde 14,5 gerileme yaşanmış oldu.
Kg başına ihracatta 1,36 doların yeterli olmadığını vurgulayan Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, "Her platformda söylüyoruz; ihracatımızın birim fiyatını kalıcı bir şekilde artıramazsak, ihracat artışında istediğimiz sürekliliği yakalayamayız" diyor.
Mobilya, elektrik elektronik, hazır giyim, gemi ve yat ile mücevher kg başı ihracatta kan kaybeden sektörler olarak öne çıkıyor. Buna karşın savunma sanayi, otomotiv ve tekstil ihracatında ise kg başına değerde artış gözleniyor.
TEKSTİLDE DURUM İYİ
Tekstil sektörünün 2017'de yarattığı katma değeri rakamlarla ortaya koyan İstanbul Tekstil ve Hammadddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı İsmail Gülle, "ABD gibi zor bir pazara yarım milyar doların üzerinde, üstelik kg başına 5 dolar gibi yüksek bir birim fiyatla, moda markalarının anavatanı olan İtalya'ya da kg başına 5 dolar birim fiyatla 866 milyon dolarlık yüksek katma değerli ihracat gerçekleştirdik" diye konuşuyor.
İsmail Gülle, bir zamanlar "katma değer üretmiyor" diye eleştirilen tekstil sektörünün bugün Türkiye'ye en büyük katma değer sağlayan sektörlerden biri olduğunu ifade ediyor. Gülle, "Türk tekstil sektörü Avrupa Birliği (AB) ülkelerine, AB'nin ithalattaki ortalama birim fiyatlarının üzerinde bir değerle ihracat yapıyor. AB'nin tekstil ithalatında ortalama birim fiyatı 4,2 Euro iken Türkiye'den ithalatında ortalama birim fiyatı ise 4,5 Euro" diyor.
MADENDE ARAYIŞ VAR
Çok düşük kg başı ihracata sahip olan sektörler ise birim fiyatları artırabilmek için arayışta. Bunlardan biri de ortalama kg başı ihracatı 0,20 dolar seviyelerinde olan madencilik sektörü. Sektör olarak hızla pazar çeşitliliğini artıracaklarını dile getiren İstanbul Maden ve Metaller İhracatçı Birlikleri (İMMİB) Başkanı Aydın Dinçer, "Mevcut AB ve Ortadoğu pazarlarının yanına Endonezya, Güney Kore ve Kanada'yı koyacağız" diyor. Dinçer, bununla birlikte 'Turkish Stones' markasıyla tüm fuarlara ve bienallerine katılacaklarını söylüyor.
MÜCEVHERDE YABANCI YATIRIM
Mücevher sektörü, kilogram başına ihracatta açık ara lider. 2017'de sektörün kg başına ihracatı 722 dolar. Ancak önceki yıla göre yaklaşık yüzde 15'lik değer kaybı var. Mücevher İhracatçıları Birliği (JTR) Başkanı Ayhan Güner, bu değer kaybının 'mücevher' tanımına giren gümüş ve benzeri daha düşük değerli maddelerden kaynaklandığını söylüyor.
Ayhan Güner, Türkiye'de mücevher sektöründe yatırım yapmak isteyen yabancı şirketlerden kesilen yüzde 6'lık Kredi Kaynak Destekleme Fonu (KKDF) vergisinin birkaç ay önce kaldırıldığı bilgisini veriyor. Güner, "Artık pek çok yabancı Türkiye'de şirket açıyor. Bu, ihracat birim fiyatlarımızı yeni dönemde artıracak bir gelişme" diye konuşuyor.
MURAT AKYÜZ İSTANBUL KİMYEVİ ÜRÜNLER VE MAMÜLLERİ İHRACATÇILARI BİRLİĞİ (İKMİB) BAŞKANI
"ÖNCELİĞİMİZ PAZARLARIMIZI KORUMAK"
"Kilogram başına ihracatta yaşanan kayıpların nedenlerinin başında pek çok hammaddenin Euro bazında ithal edilmesi ve Euro/Dolar paritesindeki oynaklıklar geliyor. Ayrıca son 3-4 yıldır dünya emtia fiyatlarında bir gerileme vardı.
Bu da kg başına ihracatımızı geriletti. Ancak son dönemde emtia fiyatlarının yönünü yukarı çevirdiğini görüyoruz. Bu da ihracatta birim fiyatlarını artırabilecek bir gelişme. Yine de tonaj bazına ihracatımız artsa da değer bazında yükselişin aynı oranda olmadığını görüyoruz.
Şu anda dünyada bir pazar sıkıntısı yaşanıyor. Açıkçası biz de ihracat camiası olarak bu kadar bölgesel çatışmaların olduğu bir ortamda öncelikle pazarlarımızı, ihracatımızı korumaya odaklanıyoruz. Kg başına değerler şu ortamda öncelikli konumuz değil."
ARAM EKİN DURAN
eduran@ekonomist.com.tr
Türkiye'nin ihracatı 2017 yılında önceki yıla göre yüzde 10,2 artış göstererek 157,1 milyar dolara ulaştı. Ekonomide üçüncü çeyrekte ulaşılan yüzde 11,1'lik rekor büyüme oranıyla birlikte, ihracattaki artış özel sektörde sevinç yarattı.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Bu durum 2018'e ilişkin olumlu beklentileri de güçlendirdi. Ekonomi yönetimi ekonomideki başarılı sonuçların ışığında, ihracatta 2018 hedefini 169 milyar dolar olarak açıklamış durumda. Ancak ihracatta moralleri düzelten bu sonuçlara rağmen,
Türkiye kilogram (kg) başına ihracatta giderek kan kaybediyor. Yani bir başka deyişle, ihracatta 'yükte ağır, pahada hafif' ürünlerin ağırlığı artarken, katma değeri yüksek ürün ihracatında hedeflerin çok gerisinde kalınıyor.
ORTALAMA KG FİYATI 1,36 DOLAR
Türkiye'de kg başına ihracat fiyatı, son birkaç yıldır devam eden gerilemesini 2017 yılında da sürdürdü. 2014'te 1,59 dolar seviyesini gören kg başına ihracat, 2017'de 1,36 dolara düştü. Böylelikle son üç yılda ihracatın birim fiyatında yüzde 14,5 gerileme yaşanmış oldu.
Kg başına ihracatta 1,36 doların yeterli olmadığını vurgulayan Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, "Her platformda söylüyoruz; ihracatımızın birim fiyatını kalıcı bir şekilde artıramazsak, ihracat artışında istediğimiz sürekliliği yakalayamayız" diyor.
Mobilya, elektrik elektronik, hazır giyim, gemi ve yat ile mücevher kg başı ihracatta kan kaybeden sektörler olarak öne çıkıyor. Buna karşın savunma sanayi, otomotiv ve tekstil ihracatında ise kg başına değerde artış gözleniyor.
TEKSTİLDE DURUM İYİ
Tekstil sektörünün 2017'de yarattığı katma değeri rakamlarla ortaya koyan İstanbul Tekstil ve Hammadddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı İsmail Gülle, "ABD gibi zor bir pazara yarım milyar doların üzerinde, üstelik kg başına 5 dolar gibi yüksek bir birim fiyatla, moda markalarının anavatanı olan İtalya'ya da kg başına 5 dolar birim fiyatla 866 milyon dolarlık yüksek katma değerli ihracat gerçekleştirdik" diye konuşuyor.
İsmail Gülle, bir zamanlar "katma değer üretmiyor" diye eleştirilen tekstil sektörünün bugün Türkiye'ye en büyük katma değer sağlayan sektörlerden biri olduğunu ifade ediyor. Gülle, "Türk tekstil sektörü Avrupa Birliği (AB) ülkelerine, AB'nin ithalattaki ortalama birim fiyatlarının üzerinde bir değerle ihracat yapıyor. AB'nin tekstil ithalatında ortalama birim fiyatı 4,2 Euro iken Türkiye'den ithalatında ortalama birim fiyatı ise 4,5 Euro" diyor.
MADENDE ARAYIŞ VAR
Çok düşük kg başı ihracata sahip olan sektörler ise birim fiyatları artırabilmek için arayışta. Bunlardan biri de ortalama kg başı ihracatı 0,20 dolar seviyelerinde olan madencilik sektörü. Sektör olarak hızla pazar çeşitliliğini artıracaklarını dile getiren İstanbul Maden ve Metaller İhracatçı Birlikleri (İMMİB) Başkanı Aydın Dinçer, "Mevcut AB ve Ortadoğu pazarlarının yanına Endonezya, Güney Kore ve Kanada'yı koyacağız" diyor. Dinçer, bununla birlikte 'Turkish Stones' markasıyla tüm fuarlara ve bienallerine katılacaklarını söylüyor.
MÜCEVHERDE YABANCI YATIRIM
Mücevher sektörü, kilogram başına ihracatta açık ara lider. 2017'de sektörün kg başına ihracatı 722 dolar. Ancak önceki yıla göre yaklaşık yüzde 15'lik değer kaybı var. Mücevher İhracatçıları Birliği (JTR) Başkanı Ayhan Güner, bu değer kaybının 'mücevher' tanımına giren gümüş ve benzeri daha düşük değerli maddelerden kaynaklandığını söylüyor.
Ayhan Güner, Türkiye'de mücevher sektöründe yatırım yapmak isteyen yabancı şirketlerden kesilen yüzde 6'lık Kredi Kaynak Destekleme Fonu (KKDF) vergisinin birkaç ay önce kaldırıldığı bilgisini veriyor. Güner, "Artık pek çok yabancı Türkiye'de şirket açıyor. Bu, ihracat birim fiyatlarımızı yeni dönemde artıracak bir gelişme" diye konuşuyor.
MURAT AKYÜZ İSTANBUL KİMYEVİ ÜRÜNLER VE MAMÜLLERİ İHRACATÇILARI BİRLİĞİ (İKMİB) BAŞKANI"ÖNCELİĞİMİZ PAZARLARIMIZI KORUMAK"
"Kilogram başına ihracatta yaşanan kayıpların nedenlerinin başında pek çok hammaddenin Euro bazında ithal edilmesi ve Euro/Dolar paritesindeki oynaklıklar geliyor. Ayrıca son 3-4 yıldır dünya emtia fiyatlarında bir gerileme vardı.
Bu da kg başına ihracatımızı geriletti. Ancak son dönemde emtia fiyatlarının yönünü yukarı çevirdiğini görüyoruz. Bu da ihracatta birim fiyatlarını artırabilecek bir gelişme. Yine de tonaj bazına ihracatımız artsa da değer bazında yükselişin aynı oranda olmadığını görüyoruz.
Şu anda dünyada bir pazar sıkıntısı yaşanıyor. Açıkçası biz de ihracat camiası olarak bu kadar bölgesel çatışmaların olduğu bir ortamda öncelikle pazarlarımızı, ihracatımızı korumaya odaklanıyoruz. Kg başına değerler şu ortamda öncelikli konumuz değil."
