Piyasalarda dalgalı seyir sürerken İran ile ticari ilişkilerin geliştirilmesi için atılan adımların etkisi merak ediliyor. İran ile ilişkilerin gelişmesinin gıda, perakende, havacılık, enerji, petrol, petrokimya, gübre, tekstil ve bankacılık sektörlerine olumlu yansıyacağı belirtiliyor. BİM, Gübre Fabrikaları, Halkbank, Pegasus, THY, TAV ve Tüpraş’ın da pozitif etkilenebileceği kaydediliyor.
CEREN ORAL
coral@ekonomist.com.tr
Piyasalar geçen haftaya ABD ile Türkiye arasındaki karşılıklı vize kriziyle başladı. ABD’nin göçmenler dışındaki Türk vatandaşlarına vize vermeyi durdurması üzerine Türkiye de ABD vatandaşlarına yönelik vize işlemlerini askıya aldı. Bu gelişmeyle piyasalarda panik satışları yaşandı. Piyasalara ilişkin bilgileri ve beklentileri kapak haberimizde okuyabilirsiniz.
İRAN ETKİSİ
Her ne kadar geçen haftanın en önemli gelişmesi ABD ile yaşanan vize krizi olsa da piyasalar açısından önemli olan başka bir konu da İran olarak öne çıkıyor. Önceki hafta iki ülke arasında milli para birimleri üzerinden ticaret ve gümrük kapılarının 24 saat açık kalması konusunda mutabakata varılırken, turizm ve ener'ide iki ülkenin bakanlıkları arasında görüşmeler yapılması, ticaretin ve bankacılık ilişkilerinin geliştirilmesi kararları da alındı.
İran-Türkiye ilişkileri, özellikle bazı borsa şirketleri açısından önem arz ediyor. Çünkü Gümrük ve Ticaret Ba-kanlığı’nın verilerine göre, Türkiye’den İran’a ihracat 2015’te 3,6 milyar dolarken 2016’da 5 milyar dolara yükseldi ve İran Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı dokuzuncu ülke oldu.
İthalat cephesinde ise İran 2016 yılı itibarıyla 4,7 milyar dolar ve yüzde 2,4’lük payla Türkiye için önemli iş ortakları arasında yer alıyor. Biz de İran ile ilişkilerden etkilenebilecek sektörleri ve borsa şirketlerini araştırdık. Söz konusu şirketler, haberimizin ‘analiz’ kısmında yer alıyor.
HANGİ SEKTÖRLER?
Gedik Yatırım Yatırım Danışmanlığı Müdür Yardımcısı Beste Naz Koksal, İran ile ilişkilerin geliştirilmesiyle her iki ülkenin ekonomilerinde canlılık görülebileceğini söylüyor. Ticaretin yerel para birimiyle yapılmasının Türkiye’nin doğalgazı TL olarak alması anlamına geldiğine dikkat çeken Koksal, bu sayede cari dengede enerji kalemi nedeniyle var olan açığın düşebileceğini ve döviz ihtiyacının azalabileceğini belirtiyor.
Beste Naz Koksal, Türkiye ile İran arasındaki ilişkilerin geliştirilmesinin diğer sektörlere olası yansımalarını ise şöyle değerlendiriyor: "Turizmin canlanması ve karşılıklı seferlerin artmasıyla havacılık, ulaştırma ve gıda sektörleri gelişebilir. İki ülke arasındaki anlaşmalarda işlemlerin kamu bankaları üzerin-den yapılması muhtemel. İran henüz uluslararası finans ve bankacılık sektörüne entegre değil.
Bu konuda Türkiye İran için pencere olabilir. Türkiye’nin dünyaya ihraç ettiği tekstil ürünleri için yeni pazar açılabilir, tekstil ticareti artabilir. Türk gıda perakendeciliği de Ortadoğu’da farklı coğrafyalara açılmış durumda. İran, bu sektör için yeni fırsatlar anlamına gelebilir.”
HİSSELERE YANSIR MI?
Reel Kapital Araştırma Müdür Yardımcısı Enver Erkan, İran gelişmesiyle pozitif etkileneceğini düşündüğü hisseleri BİM, THY, Pegasus, TAV, Tüpraş, Gübre Fabrikaları ve Halkbank olarak sıralıyor. Haber akışıyla oluşan beklentilerin değerlemelere yansıtılmasıyla bu hisseler açısından potansiyel oluşabileceğini kaydeden Erkan’a göre, bu hisseler piyasada belli ağırlığa sahip likit hisseler olduklarından uzun vadede uygun maliyetlerden elde tutulabilir.
Enver Erkan, “Bir şirketin finansal tabloları ve döviz pozisyonu kadar, şirketlere ilişkin beklentiler de fiyatla-malara konu olur” diye konuşuyor. Erkan, bu hisselerin BİST-100’de yüzde 20 ağırlığa sahip olduğu bilgisini aktarıyor. Söz konusu hisselerde atak görülmesinin diğer hisseleri pozitif etkileyebileceğini ve borsayı yukarıya taşıyabileceğini de sözlerine ekliyor.
NELERE DİKKAT ETMELİ?
İran ile ilişkilerin gelişmesinin hisselere etkisinin pozitif olması öngörülse de yatırım kararı verilirken başka kriterlerin de göz önünde bulundurulması önem arz ediyor. Global Menkul Değerler Analisti Rıdvan Baştürk, Gübre Fabrikaları ile BİM’i İran ile ilişkilerin seyrinden en olumlu etkilenecek iki şirket olarak görse de şu aşamada İran odaklı hisse seçmenin doğru olmayabileceği kanaatinde.
Baştürk, bunun nedenini, “Kuzey Irak gelişmeleri, ABD krizi ve ABD Merkez Bankası’nın faiz süreci fiyatlama-larda etkili oluyor” diyerek açıklıyor. Rıdvan Baştürk, mevcut riskler nedeniyle İran gelişmelerinin borsayaetkisinin sınırlı kalmasını bekliyor. Bu süreçte ise yatırımcılara tüm operasyonlarında olumlu beklentisi olan, net döviz pozisyonu ve döviz bazlı geliri bulunan şirketleri seçmelerini öneriyor.
Ahlatçı Yatırım Araştırma Uzmanı Muammer Demir, İran ile şirketler tarafında kurulacak ilişkilerin ciro ve kârlılıklara olumlu yansıyabileceğini belirtiyor. Ancak Demir, Ortadoğu’da jeopolitik risklerin ön planda olmasının ve İran’a ambargo uygulayan ülkelerin yeni süreçte yeni yaptırımları gündeme getirmelerinin hisselere negatif yansımaları olabileceği uyarısında da bulunuyor.
7 ŞİRKETİN ÖZEL ANALİZİ
Yatırım Finansman Araştırma Müdürü Mehmet Akif Daşıran, İran ile ilişkilerin geliştirilmesinin yedi halka açık şirkete potansiyel etkilerini şöyle değerlendiriyor:
BİM: Bir süredir İran pazarına girmeyi değerlendiren BİM'in kararını açıklaması bekleniyor. İran'ın 40 milyar dolarlık bir pazar olduğu tahmin edilirken, pazarda organize perakendenin payı sadece yüzde 6. İran'ın komşu bir ülke olması ulaşımda BİM için önemli avantaj olacak. BİM'in bu pazara giriş kararı alması halinde uzun vadede büyüme potansiyeli oldukça yüksek. İran ile ilişkilerin iyileşmesi bu kararı olumlu etkileyebilir.
GÜBRE FABRİKALARI: Gübre Fabrikaları'na ait Razi Petrokimya Tesisi İran'da gübre üretimi yapıyor ve genelde ürünlerini Hindistan'a ihraç ediyor. Ayrıca tesis üretimde kullandığı bütün hammaddeleri de İran'dan temin ediyor. İran ile gelişen ilişkiler ve büyümesi planlanan ticaret hacmi, Gübre Fabrikaları için olumlu.
HALKBANK: Halkbank'ın uluslararası kurallar kapsamında İran ile ilişkileri sürüyor. İki ülke arasındaki ticaret hacminin artması Halkbank'a komisyon geliri açısından katkı sağlayabilir. Bankacılık ilişkilerini artırma hedefi de öncelikle Halkbank'a yeni fırsatlar yaratabilir.
PEGASUS, TAV HAVALİMANLARI, THY: İran'dan gelen turist sayısı son yıllarda artıyor. 2017 Ocak-Ağustos döneminde Türkiye'ye gelen İranlı turist sayısı 1,6 milyon oldu ve bu rakamla İranlı turistler yabancı turistlerin yüzde 7,1'ini oluşturdu. Türkiye'ye gelen turist sayısında Rusya, Almanya ve Gürcistan'dan sonra İran dördüncü büyük ülke konumunda. Turist sayısının artması yolcu sayılarını destekleyerek Pegasus, TAV ve THY için olumlu olacak.
TÜPRAŞ: İran, ham petrol tedarikindeki potansiyel artış ve sunduğu doğal hedge mekanizmasıyla (TL bazlı alım ve geniş ödeme vadesi) Tüpraş için pozitif olabilir. Yüksek ağır petrol işleme kapasitesine sahip şirketin ağır petrol tedarikini artırması, maliyet avantajının yanı sıra Akdeniz rafineri marjından pozitif ayrışmasını güçlendirebilir.
CEREN ORAL
coral@ekonomist.com.tr
Piyasalar geçen haftaya ABD ile Türkiye arasındaki karşılıklı vize kriziyle başladı. ABD’nin göçmenler dışındaki Türk vatandaşlarına vize vermeyi durdurması üzerine Türkiye de ABD vatandaşlarına yönelik vize işlemlerini askıya aldı. Bu gelişmeyle piyasalarda panik satışları yaşandı. Piyasalara ilişkin bilgileri ve beklentileri kapak haberimizde okuyabilirsiniz.
İRAN ETKİSİ
Her ne kadar geçen haftanın en önemli gelişmesi ABD ile yaşanan vize krizi olsa da piyasalar açısından önemli olan başka bir konu da İran olarak öne çıkıyor. Önceki hafta iki ülke arasında milli para birimleri üzerinden ticaret ve gümrük kapılarının 24 saat açık kalması konusunda mutabakata varılırken, turizm ve ener'ide iki ülkenin bakanlıkları arasında görüşmeler yapılması, ticaretin ve bankacılık ilişkilerinin geliştirilmesi kararları da alındı.
İran-Türkiye ilişkileri, özellikle bazı borsa şirketleri açısından önem arz ediyor. Çünkü Gümrük ve Ticaret Ba-kanlığı’nın verilerine göre, Türkiye’den İran’a ihracat 2015’te 3,6 milyar dolarken 2016’da 5 milyar dolara yükseldi ve İran Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı dokuzuncu ülke oldu.
İthalat cephesinde ise İran 2016 yılı itibarıyla 4,7 milyar dolar ve yüzde 2,4’lük payla Türkiye için önemli iş ortakları arasında yer alıyor. Biz de İran ile ilişkilerden etkilenebilecek sektörleri ve borsa şirketlerini araştırdık. Söz konusu şirketler, haberimizin ‘analiz’ kısmında yer alıyor.
HANGİ SEKTÖRLER?
Gedik Yatırım Yatırım Danışmanlığı Müdür Yardımcısı Beste Naz Koksal, İran ile ilişkilerin geliştirilmesiyle her iki ülkenin ekonomilerinde canlılık görülebileceğini söylüyor. Ticaretin yerel para birimiyle yapılmasının Türkiye’nin doğalgazı TL olarak alması anlamına geldiğine dikkat çeken Koksal, bu sayede cari dengede enerji kalemi nedeniyle var olan açığın düşebileceğini ve döviz ihtiyacının azalabileceğini belirtiyor.
Beste Naz Koksal, Türkiye ile İran arasındaki ilişkilerin geliştirilmesinin diğer sektörlere olası yansımalarını ise şöyle değerlendiriyor: "Turizmin canlanması ve karşılıklı seferlerin artmasıyla havacılık, ulaştırma ve gıda sektörleri gelişebilir. İki ülke arasındaki anlaşmalarda işlemlerin kamu bankaları üzerin-den yapılması muhtemel. İran henüz uluslararası finans ve bankacılık sektörüne entegre değil.
Bu konuda Türkiye İran için pencere olabilir. Türkiye’nin dünyaya ihraç ettiği tekstil ürünleri için yeni pazar açılabilir, tekstil ticareti artabilir. Türk gıda perakendeciliği de Ortadoğu’da farklı coğrafyalara açılmış durumda. İran, bu sektör için yeni fırsatlar anlamına gelebilir.”
HİSSELERE YANSIR MI?
Reel Kapital Araştırma Müdür Yardımcısı Enver Erkan, İran gelişmesiyle pozitif etkileneceğini düşündüğü hisseleri BİM, THY, Pegasus, TAV, Tüpraş, Gübre Fabrikaları ve Halkbank olarak sıralıyor. Haber akışıyla oluşan beklentilerin değerlemelere yansıtılmasıyla bu hisseler açısından potansiyel oluşabileceğini kaydeden Erkan’a göre, bu hisseler piyasada belli ağırlığa sahip likit hisseler olduklarından uzun vadede uygun maliyetlerden elde tutulabilir.
Enver Erkan, “Bir şirketin finansal tabloları ve döviz pozisyonu kadar, şirketlere ilişkin beklentiler de fiyatla-malara konu olur” diye konuşuyor. Erkan, bu hisselerin BİST-100’de yüzde 20 ağırlığa sahip olduğu bilgisini aktarıyor. Söz konusu hisselerde atak görülmesinin diğer hisseleri pozitif etkileyebileceğini ve borsayı yukarıya taşıyabileceğini de sözlerine ekliyor.
NELERE DİKKAT ETMELİ?
İran ile ilişkilerin gelişmesinin hisselere etkisinin pozitif olması öngörülse de yatırım kararı verilirken başka kriterlerin de göz önünde bulundurulması önem arz ediyor. Global Menkul Değerler Analisti Rıdvan Baştürk, Gübre Fabrikaları ile BİM’i İran ile ilişkilerin seyrinden en olumlu etkilenecek iki şirket olarak görse de şu aşamada İran odaklı hisse seçmenin doğru olmayabileceği kanaatinde.
Baştürk, bunun nedenini, “Kuzey Irak gelişmeleri, ABD krizi ve ABD Merkez Bankası’nın faiz süreci fiyatlama-larda etkili oluyor” diyerek açıklıyor. Rıdvan Baştürk, mevcut riskler nedeniyle İran gelişmelerinin borsayaetkisinin sınırlı kalmasını bekliyor. Bu süreçte ise yatırımcılara tüm operasyonlarında olumlu beklentisi olan, net döviz pozisyonu ve döviz bazlı geliri bulunan şirketleri seçmelerini öneriyor.
Ahlatçı Yatırım Araştırma Uzmanı Muammer Demir, İran ile şirketler tarafında kurulacak ilişkilerin ciro ve kârlılıklara olumlu yansıyabileceğini belirtiyor. Ancak Demir, Ortadoğu’da jeopolitik risklerin ön planda olmasının ve İran’a ambargo uygulayan ülkelerin yeni süreçte yeni yaptırımları gündeme getirmelerinin hisselere negatif yansımaları olabileceği uyarısında da bulunuyor.
7 ŞİRKETİN ÖZEL ANALİZİ
Yatırım Finansman Araştırma Müdürü Mehmet Akif Daşıran, İran ile ilişkilerin geliştirilmesinin yedi halka açık şirkete potansiyel etkilerini şöyle değerlendiriyor:
BİM: Bir süredir İran pazarına girmeyi değerlendiren BİM'in kararını açıklaması bekleniyor. İran'ın 40 milyar dolarlık bir pazar olduğu tahmin edilirken, pazarda organize perakendenin payı sadece yüzde 6. İran'ın komşu bir ülke olması ulaşımda BİM için önemli avantaj olacak. BİM'in bu pazara giriş kararı alması halinde uzun vadede büyüme potansiyeli oldukça yüksek. İran ile ilişkilerin iyileşmesi bu kararı olumlu etkileyebilir.
GÜBRE FABRİKALARI: Gübre Fabrikaları'na ait Razi Petrokimya Tesisi İran'da gübre üretimi yapıyor ve genelde ürünlerini Hindistan'a ihraç ediyor. Ayrıca tesis üretimde kullandığı bütün hammaddeleri de İran'dan temin ediyor. İran ile gelişen ilişkiler ve büyümesi planlanan ticaret hacmi, Gübre Fabrikaları için olumlu.
HALKBANK: Halkbank'ın uluslararası kurallar kapsamında İran ile ilişkileri sürüyor. İki ülke arasındaki ticaret hacminin artması Halkbank'a komisyon geliri açısından katkı sağlayabilir. Bankacılık ilişkilerini artırma hedefi de öncelikle Halkbank'a yeni fırsatlar yaratabilir.
PEGASUS, TAV HAVALİMANLARI, THY: İran'dan gelen turist sayısı son yıllarda artıyor. 2017 Ocak-Ağustos döneminde Türkiye'ye gelen İranlı turist sayısı 1,6 milyon oldu ve bu rakamla İranlı turistler yabancı turistlerin yüzde 7,1'ini oluşturdu. Türkiye'ye gelen turist sayısında Rusya, Almanya ve Gürcistan'dan sonra İran dördüncü büyük ülke konumunda. Turist sayısının artması yolcu sayılarını destekleyerek Pegasus, TAV ve THY için olumlu olacak.
TÜPRAŞ: İran, ham petrol tedarikindeki potansiyel artış ve sunduğu doğal hedge mekanizmasıyla (TL bazlı alım ve geniş ödeme vadesi) Tüpraş için pozitif olabilir. Yüksek ağır petrol işleme kapasitesine sahip şirketin ağır petrol tedarikini artırması, maliyet avantajının yanı sıra Akdeniz rafineri marjından pozitif ayrışmasını güçlendirebilir.
