Özel sermaye şirketleri satın alma ve birleşme işlemlerinde geçen yıl frene bastı. 2021 yılında 16,5 milyar dolar değerinde 350 işlem gerçekleşirken, 2022'te bu rakam 296 işlemde yaklaşık 7,5 milyar dolar oldu. 2023 için yapılan öngörülerde ise iyimserlik var.
22 Ocak - 04 Şubat 2023 tarihli sayıdan
Küresel ekonomideki yavaşlama satın alma ve birleşme iştahını da düşürdü. Geçen yıl küresel çapta satın alma ve birleşmeler yüzde 38 civarında gerilerken Türkiye'de ise bu oran yüzde 50'yi geçti. Yükselen enflasyon ve Ukrayna'daki savaşın ardından, küresel piyasalarda güveni sarsan ve finansman maliyetini artıran keskin faiz artışları Türkiye'de satın alma ve birleşme işlemlerine fren yaptırdı.
Özel sermaye şirketlerinin finansman kabiliyeti zora girerken, geçen yıl toplamda 296 adet satın alma ve birleşme işlemi gerçekleşti. Aralarında Türk Telekom, Avrasya Tüneli, Getir gibi önemli işlemlerin olduğu 2022'de toplam satın alma ve birleşme büyüklüğü ise 7,5 milyar dolar oldu.
2021 yılında ise 16,5 milyar dolar değerinde 350 işlem gerçekleşmişti. Son 10 yıllık sürece bakıldığında ise toplamda 2 bin 929 adet işlemde yaklaşık 132 milyar dolarlık hacme imza atıldı.
TEKNOLOJİ BAŞI ÇEKTİ
2022 yılında da küresel trendlere paralel olarak teknoloji şirketlerinin yatırımları dikkatleri çekti. Teknolojinin farklı alanlarının giderek önem kazanmasının yanı sıra dijitalleşme ve tedarik zincirlerinde yeniden şekillenmeyle birlikte işlem sayısı olarak; teknoloji, üretim, medya ve telekom sektörleri ön plana çıktı.
İşlem hacmi bazında ise Türkiye'de en büyük işlem Türk Telekom'un yüzde 55 oranındaki hissesinin Türkiye Varlık Fonu (TVF) tarafından 1 milyar 650 milyon dolar bedelle satın alınması oldu. Bu işlem aynı zamanda 2022 yılında Türkiye'de milyar dolar seviyesini aşan tek mega işlem olarak kayıtlara geçti.
Teknoloji, medya ve telekomünikasyon sektöründeki bir diğer büyük işlem ise Getir'in yüzde 6,8'lik hissesinin aralarında Mubadala Investment Company, Sequoia Capital, Tiger Global gibi yatırımcıları içeren finansal yatırımcı grubunun yapmış olduğu 768 milyon dolar tutarındaki yatırımla satın alınması oldu.
Yarım milyar dolar eşiğini aşan bir diğer işlem ise Kalyon Güneş Enerjisi Üretim'in yüzde 50 hissesinin BAE kökenli International Holding Company tarafından satın alınması oldu.
gibi finansal yatırımcılar 2022 yılında toplam 82 işlem gerçekleştirdiler ve toplam işlem hacmindeki payları yüzde 68 seviyesinde oldu.
Dream Games'in yüzde 9,3 hissesinin Index Ventures, Balderton Capital, Makers Fund, BlackRock Private Equity Partners, Kora ve Institutional Venture Partners'tan oluşan yatırımcı grubu tarafından 255 milyon dolar yatırım ile satın alınması, Insider'ın yüzde 9,9 hissesinin Qatar Investment Authority, 212, Sequoia Capital India, Wamda Capital, Endeavor Catalyst, Riverwood Capital, Esas Private Equity, ESPRO Investment tarafından 121 milyon dolar yatırımla satın alınması öne çıkan finansal yatırıma işlemleri arasında yerini aldı.
YABANCI YERLİYİ GEÇTİ
Yabancı yatırımcılar ise geçen yıl toplam 67 birleşme ve satın alma işlemi gerçekleştirdi. Yabancı yatırımcıların gerçekleştirdiği birleşme ve satın alma işlem sayısı, 2022 yılında geçmiş yıllara paralellik göstererek toplam işlem sayısının yüzde 32'sini oluşturdu.
Buna karşın, 2022 yılında yabancı yatırımcıların işlem hacmi ise yüzde 58 ile yerli yatırımcıların üzerinde kaldı. Geçen yıl en büyük ilk 10 işlemin sekizinin yabancı yatırımcılar tarafından gerçekleştirilmesi de dikkat çeken bir diğer nokta oldu.
Kamu yatırımlarında da önemli işlemler dikkatleri çekti. 2021 yılında Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) kaynaklı işlemler ile kamu kaynaklı işlemlerde hareketlilik yaşanmıştı.
2022 yılında ise Türk Telekom'un yüzde 55 oranındaki hissesinin Türkiye Varlık Fonu tarafından 1 milyar 650 milyon dolar bedelle satın alınmasına ek olarak TMSF'nin Aynes Gıda'yı 43 milyon dolar bedelle Türkiye Tarım Kredi Kooperatiflerine devri 2022 yılına damga vuran diğer kamu kaynaklı işlemler oldu.
BEKLENTİLER İYİMSER
2023 yılına ilişkin beklentilerini paylaşan KPMG Türkiye Kurumsal Finansman Bölüm Başkanı Müşfik Cantekinler, küresel çapta yüksek enflasyon, birçok ülkede artan politika faizleri ve resesyon endişelerine dikkat çekiyor.
Bunlarla birlikte halen devam eden Rusya- Ukrayna savaşının, global olarak yatırımcı iştahını şekillendireceğini belirten Cantekinler, "Teknoloji sektöründe düşen değerlemeler ve birçok farklı sektörde ortaya çıkabilecek konsolidasyon fırsatları 2023 yılı beklentilerinde temel unsur olarak ön plana çıkıyor" diyor.
Cantekinler, Türkiye'de ise yukarıdaki gelişmelere ek olarak büyüme, istihdam ve fiyat istikrarı hedeflerine ulaşmak için öngörülebilir para ve kur politikasının ekonomik göstergelerdeki etkisinin yatırımcı iştahı üzerinde etkisi olacağına işaret ediyor.
Cantekinler, "Bununla birlikte 2023 yılında Türkiye'nin yakın coğrafyasında gerçekleşebilecek siyasi belirsizlik ve güvenlik sorunları da aşağı yönlü diğer riskler olarak değerlendiriliyor" diyor.
KPMG Türkiye Birleşme ve Satın Alma Hizmetleri Lideri Gökhan Kaçmaz ise tedarik zincirlerinin yeniden şekillenmesi ve resesyon beklentilerine paralel olarak birçok sektörde konsolidasyon sürecine girilmesiyle 2023'te iyimser beklentide olduklarını söylüyor.
UZUN VADELİ STRATEJİK YATIRIMLAR
Dünya çapında özel sermaye fonları sektörünün nabzını yakından takip eden EY PE Pulse ise özel sermaye fonu şirketlerinin, zorlu koşullara rağmen kendilerini uzun vadeli stratejik büyümeye göre konumladıklarına işaret ediyor. Faiz oranlarındaki ve finansman maliyetindeki artış sürdükçe, şirketlerin sermaye dağıtımı için yaratıcı yollar bulmaya çalışacağının altı çiziliyor.
EY Türkiye Özel Sermaye Fonları Sektör Lideri Musa Gezer, "Yatırımcılar için bu işlemleri, ciddi ope-rasyonel müdahalelere ihtiyaç olmadan düşük riskli finansman sağlama fırsatını temsil ediyor. Kurumsal ortakları için ise, daha sonraki yatırımlar için nakit ve borç kapasitesini korurken, sermaye maliyetlerini düşürme fırsatı sunuyor" diye konuşuyor.
Gezer'e göre, bu arayıştaki şirketlerin iş birliklerine daha fazla yönelebilecekleri alanlar arasında ise telekomünikasyon, ulaşım, yenilenebilir enerji ve mobilite sektörleri öne çıkıyor.
“YATIRIMCI İŞTAHI İKİNCİ YARIDA AÇILIR”
MÜGE YALÇIN MY EXECUTİVE KURUCU ORTAĞI
“2022 yılının küresel ölçekte satın alma ve birleşmeler konusunda bir yavaşlama yılı olduğu görülüyor. Bu yılın özellikle ikinci yarısında Türkiye açısından belirsizliklerin azalmasının, yatırımcıların iştihanı artıracağına inanıyorum.
Küresel gelişmelerin de bu durumu destekleyeceğini tahmin ediyorum. Teknoloji, telekomünikasyon, endüstriyel üretim, otomotiv, taşımacılık, ilaç ve sağlık sektörleri, önümüzdeki yıl satın alma ve birleşmelerde öne çıkması beklenen sektörler arasında yer alması bekleniyor.”
“UZUN VADELİ YATIRIM İLGİSİ YÜKSEK” ÖZLEM ULAŞ
DELOITTE TÜRKİYE BİRLEŞME VE SATIN ALMA HİZMETLERİ LİDERİ
“Yaklaşan seçim ve küresel konjonktürün yarattığı belirsizliklere rağmen, stratejik yatırımcıların Türkiye'ye uzun vadeli yatırım iştahları olduğunu biliyoruz. Buna ek olarak teknoloji odaklı girişim sermayesi yatırımları da yüksek büyüme potansiyeli ile yatırımcıların ilgisini çekmeye devam ediyor.
Pazara yönelik bu dinamikler önümüzdeki döneme dair olumlu beklentiler yaratıyor. Seçim tarihine kadar daha temkinli davranacak yatırımcılar olsa da belirsizliğin ortadan kalkması ile birleşme ve satın alma piyasasında hızla bir hareketlenme olmasını bekliyoruz.”
“ÜRETİMDE YÜKSEK CAZİBE VAR”
ONUR KÜÇÜK KP LAW KURUCU ORTAĞI
“Artan banka faizleri nedeniyle şirketlerin finansal kaynak arayışında banka kredisine alternatif araç ve çözümlere yöneleceklerini öngörüyoruz. Özel sektörün krediye ulaşmasındaki zorlukların artması neticesinde şirketlerin ortaklık arayışına, konsolidasyona ya da yatırımcı arayışına yönelmesi kaçınılmaz olacaktır.
Türkiye, halen global pazarı olan stratejik yatırımcıların burada üretim yapmaları için cazibesini koruyor. Özel sermaye fonlarının yenilikçi hizmet veya finansal teknolojiler içeren yatırımlar dışında mevcut pozisyonlarından çıkış yönlü hareket etmelerini bekliyoruz. Türkiye'de özel olarak ilgi görecek sektörlerin başta sanayi üretimi, teknoloji, medya, telekomünikasyon ve sağlık sektörleri olacağını düşünüyoruz.”
2023'E DAMGASINI VURACAK BAŞLIKLAR
- Öncelikle Türkiye Varlık Fonu (TVF) tarafından hedeflenen stratejik yatırımların hayata geçirilmesi, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na (TMSF) devredilen şirketlerin ihale süreçleri ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'nın (ÖİB) portföyünde yer alan varlıklar için ihale süreçlerini başlatması 2023 yılında işlem hacmini artırabilecek etkenler arasında yer alıyor.
- Birleşme ve satın alma aktivitelerinde temel belirleyici unsur yatırımcı iştahı ve risk algısı olurken, KPMG'ye göre yabancı yatırımcı ilgisi özellikle stratejik sektörler için Türkiye'ye yöneliyor. Bununla birlikte birleşme ve satın alma fırsatlarını değerlendirmek isteyen yerli şirketlerin de işlem sürecine girmesi işlem hacmini artırabilecek etkenler arasında yer alıyor.
- Öngörülere göre 2023 yılında birleşme ve satın almalar açısından teknoloji, medya ve telekomünikasyon, endüstriyel üretim ve otomotiv, taşımacılık, ilaç ve sağlık sektörlerinin öne çıkan sektörler arasında yer alacak. 2023 yılında global ve bölgesel belirsizliklerin ortadan kalkmasıyla beraber Türkiye'de işlem hacminin ve sayısının artması mümkün görülüyor.
