Türkiye ekonomisinin en önemli gelir kaynaklarından olan ihracatta koronavirüs salgını nedeniyle nisan ayında tarihi düşük seviyeler görüldü. Özellikle ana ihracat pazarı Avrupa Birliği'nde (AB) talebin giderek zayıflaması, Türkiye'nin ihracatının önümüzdeki aylarda da sıkıntılı olacağını gösteriyor.
ARAM EKİN DURAN
Öte yandan ekonomisi hızla toparlanmaya başlayan Çin'in bazı hedef pazarlarda Türkiye'nin payını alabileceği belirtiliyor. Bu nedenle dolar kurunun 7 TL bandına oturması da ihracat gelirleri açısından beklenen avantajı henüz yaratabilmiş değil.
Ticaret Bakanlığı'nın son açıkladığı verilere göre, nisan ayında Türkiye'nin ihracatı geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 41,4 düştü. Aynı dönemde ithalat ise yüzde 28,3 geriledi. Türkiye'nin en büyük ihracat pazarı olan Avrupa'ya yapılan ihracatta düşüş daha fazla oldu. Fransa'ya ihracat yüzde 66, İspanya'ya yüzde 59, İngiltere'ye yüzde 57,7, İtalya'ya yüzde 51, Belçika'ya yüzde 48,8 ve Almanya'ya ihracat yüzde 25 geriledi.
MAYISTA KAYIP ARTAR MI?
Sektörel bazda bakıldığında ihracattaki en büyük kan kaybını Türkiye ihracatının itici gücü olan otomotiv sektörü yaşadı. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, mart ayında yüzde 28,5 daralan otomotiv ihracatı nisan ayında ise yüzde 73 ile rekor düşüş yaşadı. 2019'da 31 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiren sektörün bu yılki hedefi 32 milyar dolardı.
Otomotiv İhracatçıları Birliği (OİB) Başkanı Baran Çelik, sektör ihracatının yüzde 75'inin Avrupa'ya gerçekleşmesi ve salgının Avrupa'da şiddetli yaşanması nedeniyle, uzun bir aradan sonra ilk defa aylık bazda ihracatta liderliği kaybettiklerini söylüyor.
Mayıs ayında da ihracatta yüzde 40-50 arasında bir gerileme beklediklerini kaydediyor. Çelik, "Öngörümüz, pazarları inceleyerek, müşterilerle konuşarak yüzde 20 iyi senaryo, yüzde 30 kötü senaryo ile bu yılı kapatacağımız yönünde" diyor.
AB PAZARI BELİRLEYİCİ OLACAK
'Yeni normal' olarak adlandırılan önümüzdeki altı ayda ihracatta eski performansı yakalamanın çok zor olacağını dile getiren Baran Çelik, "Önümüzdeki aylarda AB pazarında talebin ne ölçüde geri geleceği ihracatımız açısından belirleyici olacak" diyor. Çelik, buna karşın AB pazarının bu yıl yüzde 25 daralmasının beklendiğini de sözlerine ekliyor.
Türkiye'de ana otomotiv fabrikaları 11 Mayıs itibariyle yeniden üretime başladı. Ancak şu anda düşük tempolu bir üretim var. Otomotiv Sanayicileri Derneği'nin (OSD) verilerine göre, ocak-nisan döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla toplam üretim yüzde 28 ve otomobil üretimi yüzde 24 azaldı. Baran Çelik, sektör olarak yılı 1
milyon adedin biraz üzerinde bir üretimle kapatacaklarını tahmin ettiklerini belirtiyor.
Salgının tamamen sona ermesinden sonra ise pazardaki geri dönüşün çok hızlı olacağını söylüyor. Çelik, "Salgında ikinci ve üçüncü dalga gerçekleşmezse ve herşey istediğimiz gibi giderse, 2021 yılında ihracatta tekrar 30 milyar dolar barajına ulaşmayı hedefleyebiliriz" diyor.
HAZIR GİYİMDE GÖZLER ALMANYA'DA
İhracatta ağır kayıp yaşayan bir diğer ana sektör ise hazır giyim oldu. Hazır giyim ihracatında mart ayında yüzde 27,4 olarak gerçekleşen kayıp nisan ayında yüzde 61,6'ya çıktı. Ocak-nisan dönemindeki toplam kayıp ise yüzde 20,1 oldu.
İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı (İHKİB) Mustafa Gültepe, mayıs ve haziran aylarında da ihracat kayıplarının süreceğini söylüyor. Bunun yanında son iki haftada başta Almanya olmak üzere Avrupa'dan yeniden siparişler gelmeye başladığını da vurgulayan Gültepe, hazır giyim ihracatının yaklaşık yüzde 70'inin AB ile yapıldığının altını çiziyor.
Sonbaharda ikinci bir salgın dalgası yaşanmazsa özellikle eylül ayından itibaren ihracatta bir sıçrama yakalayabileceklerini de kaydediyor. Gültepe, "Elbette bu toparlanma 2019'daki 17,7 milyar dolarlık ihracat performansımızı tekrarlamamıza yetmeyecek. Geçen yıla göre bu yılı yüzde 25 daralma ile kapatabilmek bizim için başarı olacak" diye konuşuyor.
"AB'YE HIZLI SATIŞ YAPMALIYIZ"
İhracatın bir diğer stratejik sektörü olan makine ve aksamlarında nisan ayında kan kaybı yüzde 17,8'e ulaştı. Son dört aylık kayıp ise yüzde 10'u aşıyor. Küresel ekonomik krize en sıkıntılı yakalanan sektörün makine sektörü olduğunu belirten Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) Başkanı Kutlu Karavelioğlu'na göre, yeni dönemde Türkiye'de üretim süreçlerinin planlaması Avrupa'nın yeniden canlanacak talebine hızlı yanıt verebilecek şekilde gerçekleşmeli.
Karavelioğlu'nun verdiği bilgilere göre, ana ihracat pazarlarından Fransa'ya ihracat yüzde 71 düşerken, Almanya'ya ihracat yüzde 43 geriledi. Her 10 imalatçıdan beşinin mart ve nisan aylarında dış sipariş alamadığını vurgulayan Karavelioğlu, her 10 firmadan dokuzunun da elinde gelecek üç aydan sonrası için iş olmadığını söylüyor.
Karavelioğlu, "Kamu ve altyapı hizmetlerinin aksamadan sürebilmesi için açık kalması gereken makine sektörü, yüksek maliyetlere katlanarak verimsiz çalışmaya devam edecek" diye konuşuyor. Kutlu Karavelioğlu, özellikle İtalya, İspanya ve Fransa gibi AB'nin önemli makine üreticilerinin salgından oldukça yara almış olarak çıkacağına dikkat çekiyor.
Karavelioğlu, "Biz bu süreçte Avrupa pazarının lokomotifi Almanya ile endüstriyel işbirliklerimizi daha da güçlendirmeliyiz. Almanya başta olmak üzere tüm AB ülkeleri için özel kampanyalar hayata geçireceğiz" diyor.
DEMİRDE TANITIM ATAĞI
Yüzlerce sektörü etkileyen demir ve demir dışı metal sektöründe nisan ayında ihracat kaybı yüzde 13 olarak gerçekleşti. Son dört aylık kayıp ise yüzde 5,8 ile henüz kritik bir seviyede değil. İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Başkanı Tahsin Öztiryaki, bu dönemde sektör olarak yüzde 80 oranında üretime devam ettiklerini söylüyor.
Mayıs ortasından itibaren başta Almanya ve Fransa olmak üzere stratejik pazarlarında yavaş yavaş normalleşmeye dönüş beklediklerini dile getiren Öztiryaki, yeni dönemde tanıtım faaliyetlerine ağırlık vereceklerini söylüyor.
Mayıs ayı içerisinde Latin Amerika'ya yönelik online ticaret heyeti organizasyonu yapacaklarını da anlatıyor. Öztiryaki, "Ayrıca firmalarımızın yılın 365 günü yurtdışı satın almacılar ile ikili iş görüşmeleri yapabilecekleri web portal projemizi de haziran ayı başında açıyoruz" diyor.
ARAM EKİN DURAN
eduran@ekonomist.com.tr
Öte yandan ekonomisi hızla toparlanmaya başlayan Çin'in bazı hedef pazarlarda Türkiye'nin payını alabileceği belirtiliyor. Bu nedenle dolar kurunun 7 TL bandına oturması da ihracat gelirleri açısından beklenen avantajı henüz yaratabilmiş değil.
Ticaret Bakanlığı'nın son açıkladığı verilere göre, nisan ayında Türkiye'nin ihracatı geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 41,4 düştü. Aynı dönemde ithalat ise yüzde 28,3 geriledi. Türkiye'nin en büyük ihracat pazarı olan Avrupa'ya yapılan ihracatta düşüş daha fazla oldu. Fransa'ya ihracat yüzde 66, İspanya'ya yüzde 59, İngiltere'ye yüzde 57,7, İtalya'ya yüzde 51, Belçika'ya yüzde 48,8 ve Almanya'ya ihracat yüzde 25 geriledi.
MAYISTA KAYIP ARTAR MI?
Sektörel bazda bakıldığında ihracattaki en büyük kan kaybını Türkiye ihracatının itici gücü olan otomotiv sektörü yaşadı. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, mart ayında yüzde 28,5 daralan otomotiv ihracatı nisan ayında ise yüzde 73 ile rekor düşüş yaşadı. 2019'da 31 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiren sektörün bu yılki hedefi 32 milyar dolardı.
Otomotiv İhracatçıları Birliği (OİB) Başkanı Baran Çelik, sektör ihracatının yüzde 75'inin Avrupa'ya gerçekleşmesi ve salgının Avrupa'da şiddetli yaşanması nedeniyle, uzun bir aradan sonra ilk defa aylık bazda ihracatta liderliği kaybettiklerini söylüyor.
Mayıs ayında da ihracatta yüzde 40-50 arasında bir gerileme beklediklerini kaydediyor. Çelik, "Öngörümüz, pazarları inceleyerek, müşterilerle konuşarak yüzde 20 iyi senaryo, yüzde 30 kötü senaryo ile bu yılı kapatacağımız yönünde" diyor.
AB PAZARI BELİRLEYİCİ OLACAK
'Yeni normal' olarak adlandırılan önümüzdeki altı ayda ihracatta eski performansı yakalamanın çok zor olacağını dile getiren Baran Çelik, "Önümüzdeki aylarda AB pazarında talebin ne ölçüde geri geleceği ihracatımız açısından belirleyici olacak" diyor. Çelik, buna karşın AB pazarının bu yıl yüzde 25 daralmasının beklendiğini de sözlerine ekliyor.
Türkiye'de ana otomotiv fabrikaları 11 Mayıs itibariyle yeniden üretime başladı. Ancak şu anda düşük tempolu bir üretim var. Otomotiv Sanayicileri Derneği'nin (OSD) verilerine göre, ocak-nisan döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla toplam üretim yüzde 28 ve otomobil üretimi yüzde 24 azaldı. Baran Çelik, sektör olarak yılı 1
milyon adedin biraz üzerinde bir üretimle kapatacaklarını tahmin ettiklerini belirtiyor.
Salgının tamamen sona ermesinden sonra ise pazardaki geri dönüşün çok hızlı olacağını söylüyor. Çelik, "Salgında ikinci ve üçüncü dalga gerçekleşmezse ve herşey istediğimiz gibi giderse, 2021 yılında ihracatta tekrar 30 milyar dolar barajına ulaşmayı hedefleyebiliriz" diyor.
HAZIR GİYİMDE GÖZLER ALMANYA'DA
İhracatta ağır kayıp yaşayan bir diğer ana sektör ise hazır giyim oldu. Hazır giyim ihracatında mart ayında yüzde 27,4 olarak gerçekleşen kayıp nisan ayında yüzde 61,6'ya çıktı. Ocak-nisan dönemindeki toplam kayıp ise yüzde 20,1 oldu.
İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı (İHKİB) Mustafa Gültepe, mayıs ve haziran aylarında da ihracat kayıplarının süreceğini söylüyor. Bunun yanında son iki haftada başta Almanya olmak üzere Avrupa'dan yeniden siparişler gelmeye başladığını da vurgulayan Gültepe, hazır giyim ihracatının yaklaşık yüzde 70'inin AB ile yapıldığının altını çiziyor.
Sonbaharda ikinci bir salgın dalgası yaşanmazsa özellikle eylül ayından itibaren ihracatta bir sıçrama yakalayabileceklerini de kaydediyor. Gültepe, "Elbette bu toparlanma 2019'daki 17,7 milyar dolarlık ihracat performansımızı tekrarlamamıza yetmeyecek. Geçen yıla göre bu yılı yüzde 25 daralma ile kapatabilmek bizim için başarı olacak" diye konuşuyor.
"AB'YE HIZLI SATIŞ YAPMALIYIZ"
İhracatın bir diğer stratejik sektörü olan makine ve aksamlarında nisan ayında kan kaybı yüzde 17,8'e ulaştı. Son dört aylık kayıp ise yüzde 10'u aşıyor. Küresel ekonomik krize en sıkıntılı yakalanan sektörün makine sektörü olduğunu belirten Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) Başkanı Kutlu Karavelioğlu'na göre, yeni dönemde Türkiye'de üretim süreçlerinin planlaması Avrupa'nın yeniden canlanacak talebine hızlı yanıt verebilecek şekilde gerçekleşmeli.
Karavelioğlu'nun verdiği bilgilere göre, ana ihracat pazarlarından Fransa'ya ihracat yüzde 71 düşerken, Almanya'ya ihracat yüzde 43 geriledi. Her 10 imalatçıdan beşinin mart ve nisan aylarında dış sipariş alamadığını vurgulayan Karavelioğlu, her 10 firmadan dokuzunun da elinde gelecek üç aydan sonrası için iş olmadığını söylüyor.
Karavelioğlu, "Kamu ve altyapı hizmetlerinin aksamadan sürebilmesi için açık kalması gereken makine sektörü, yüksek maliyetlere katlanarak verimsiz çalışmaya devam edecek" diye konuşuyor. Kutlu Karavelioğlu, özellikle İtalya, İspanya ve Fransa gibi AB'nin önemli makine üreticilerinin salgından oldukça yara almış olarak çıkacağına dikkat çekiyor.
Karavelioğlu, "Biz bu süreçte Avrupa pazarının lokomotifi Almanya ile endüstriyel işbirliklerimizi daha da güçlendirmeliyiz. Almanya başta olmak üzere tüm AB ülkeleri için özel kampanyalar hayata geçireceğiz" diyor.
DEMİRDE TANITIM ATAĞI
Yüzlerce sektörü etkileyen demir ve demir dışı metal sektöründe nisan ayında ihracat kaybı yüzde 13 olarak gerçekleşti. Son dört aylık kayıp ise yüzde 5,8 ile henüz kritik bir seviyede değil. İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Başkanı Tahsin Öztiryaki, bu dönemde sektör olarak yüzde 80 oranında üretime devam ettiklerini söylüyor.
Mayıs ortasından itibaren başta Almanya ve Fransa olmak üzere stratejik pazarlarında yavaş yavaş normalleşmeye dönüş beklediklerini dile getiren Öztiryaki, yeni dönemde tanıtım faaliyetlerine ağırlık vereceklerini söylüyor.
Mayıs ayı içerisinde Latin Amerika'ya yönelik online ticaret heyeti organizasyonu yapacaklarını da anlatıyor. Öztiryaki, "Ayrıca firmalarımızın yılın 365 günü yurtdışı satın almacılar ile ikili iş görüşmeleri yapabilecekleri web portal projemizi de haziran ayı başında açıyoruz" diyor.
