DR. ORHAN KARACA
okaraca@ekonomist.com.tr
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre, 2016 yılında 986 bin 119 daire için yapı ruhsatı, 750 bin 336 daire için de yapı kullanma izin belgesi alındı.
Yapı ruhsatı alınan daire sayısı önceki yıla göre yüzde 10,6 artarken, yapı kullanma izin belgesi alınan daire sayısı da önceki yıla göre yüzde 2,5 artış gösterdi. 2015 yılında 891 bin 798 daire için yapı ruhsatı, 732 bin 125 daire için de yapı kullanma izin belgesi alınmıştı.
Yapı ruhsatı alınan daire sayısı yapımına yeni başlanan, yapı kullanma izin belgesi alınan daire sayısı ise inşaatı tamamlanıp yerleşime açılan konutları ifade ediyor. 2015 yılında bunların ikisinde de düşüş vardı. 2016 yılında ise bir toparlanma yaşanmış görünüyor.
2016’DA NELER OLDU?
Esasında 2016’nın bahar ve yaz ayları da inşaat sektörü için iyi geçmedi. Yapı ruhsatı alınan daire sayısı yıllık bazda ikinci çeyrekte sadece yüzde 2,1 artarken, üçüncü çeyrekte ise yüzde 8,9 düşüş gösterdi. Yapı kullanma izin belgesi alınan daire sayısı ise yıllık bazda ikinci çeyrekte yüzde 3,3 ve üçüncü çeyrekte yüzde 6,8 geriledi.
Her iki göstergede de üçüncü çeyrekte durumun daha da kötüleşmesi 15 Temmuz’daki darbe girişiminin etkisinden kaynaklanmışa benziyor. Ancak ikinci çeyrekte de durumun kötü olması tek nedenin bu darbe girişimi olmadığını ifade ediyor.
Bu durum 1 Kasım 2015’te yapılantekrar genel seçimden yeniden tek parti iktidarının çıkmasından sonra oluşan aşırı iyimser havanın 2016’nın ilk aylarında yavaş yavaş ortadan kalkmasının sonucu gibi görünüyor.
Hatırlarsanız o dönemde genel seçimden yeniden tek parti iktidarının çıkması ekonomik birimlerde siyasi istikrarın sağlanacağı konusunda bir umut yaratmış ama bu umut kısa zamanda boşa çıkmıştı. Bu da ekonomik birimlerin geleceğe güvenine ve dolayısıyla talebe olumsuz yansımıştı.
15 Temmuz’daki askeri darbe girişimi sonrasında ekonomiyi canlandırmak için düzenlenen konut kampanyaları ve faizlerde sağlanan düşüş ise işe yaramış görünüyor.
2016’nın son çeyreğinde yıllık bazda yapı ruhsatı alınan daire sayısı yüzde 14,4, yapı kullanma izin belgesi alınan daire sayısı ise yüzde 15,3 artış gösterdi.
TÜİK’in yeni yayınlamaya başladığı 2009 baz yıllı milli gelir serisinde inşaat yatırımlarının büyümede daha fazla rol oynamaya başladığı düşünülürse, özellikle yapı kullanma izin belgesi alınan daire sayısındaki artış son çeyrekte büyümeye olumlu yansıyacak gibi görünüyor.
Çünkü 2011’in ilk çeyreği ile 2016’nın üçüncü çeyreği arasındaki dönem için yaptığımız hesaplar, yapı kullanma izin belgesi alınan daire sayısındaki değişim ile ekonomik büyüme arasındaki korelasyon katsayısının 0,70’i bulduğunu gösteriyor.
Burada korelasyon katsayısının -1 ile +1 arasında değerler aldığını, -1’e yaklaştıkça kuvvetli negatif ve +1’e yaklaştıkça da kuvvetli pozitif ilişkiyi gösterdiğini belirtelim.
KONUT SATIŞLARI DA İYİ
Esasında inşaat sektöründe sonbahar aylarında bir toparlanma yaşandığını daha önce aylık olarak yayınlanmakta olan konut satışlarına ilişkin verilerde de görmüştük.
Bahar ve yaz aylarında düşük seyreden konut satışları eylül, ekim ve kasım aylarında epey hızlanmıştı. Eylül ayındaki yıllık artış yüzde 17,8 olurken, ekim ve kasım aylarındaki yıllık artış ise yüzde 25,1’i bulmuştu.
Yalnız aralık ayında konut satışlarının yerinde sayması bu toparlanmanın sona erdiği kuşkusuna yol açmıştı. Fakat geçen hafta açıklanan ocak ayı verileri konut satışlarının 2017’ye de iyi girdiğini gösteriyor.
Ocak ayında konut satışları geçen yılki düzeyini yüzde 12,8 aştı. Gerçi bunda “baz etkisi”nin de rolü var ama şimdilik inşaat sektöründe işler fena gitmiyor gibi görünüyor.
