Yıllık 200 milyon yolcu kapasitesine sahip olacak İstanbul Havalimanı (İGA) perakendeden otelciliğe farklı sektörlere etkisiyle büyük bir ekonomi yaratıyor. Simit Sarayı'ndan Gucci'ye yerli yabancı pek çok marka havalimanına özel yatırım yapıyor.
AYŞEGÜL SAKARYA PEHLİVAN
asakarya@ekonomist.com.tr
İnşaatı başladığından bu yana pek çok tartışmaya neden olan İstanbul Havalimanı, tamamen bittiğinde yıllık 200 milyon yolcu kapasitesiyle ciddi bir ekonomi yaratacak. Bu ekonomiden pay almak isteyen perakendeden gayrimenkule pek çok sektörden oyuncu havalimanına yatırım yapıyor.
İstanbul Ekonomi ve EDAM Araştırma Merkezi tarafından hazırlanan "İstanbul Havalimanı Ekonomik Etki Analizi" raporuna göre projenin 2025 yılında, doğrudan ve dolaylı olarak 225 bin kişilik istihdam yaratması bekleniyor.
KPMG'nin hazırladığı Perakende Sektörel Bakış 2019 raporuna göre ise yeni havalimanının sunduğu dev alışveriş arzı, 2019'da perakende sektörüne olumlu yansıyacak. Özellikle Çin ve İran'dan gelen turistlerin yüksek alım gücünün yanı sıra Orta Doğu'dan talep artışının da perakende sektörünün büyümesine ivme katması bekleniyor.
100 BİN METREKARELİK ALAN
İstanbul Havalimanı 100 bin metrekarelik kiralanabilir alana sahip. Bunun 53 bin metrekarelik kısmını 25 yıllığına Unifree Dutyfree üstlendi. Şirket, binden fazla yerli ve yabancı lüks markayı tek çatı altında toplayacak.
Toplamda 1,2 milyar TL'lik yatırımla hayata geçen ve yaklaşık 3 bin kişiye istihdam yaratan şirketin sorumluluğundaki mağazaların büyük kısmı Unifree Dutyfree İşletmeciliği AŞ tarafından, kalan kısmı ise kiralama yapılan alt işletme firmaları tarafından işletiliyor. Mağazalar 4 bin 200 metrekare ile 28 metrekare arası farklı konseptlerde mağazalardan oluşuyor.
YERLİ VE YABANCI MARKA
Lüksün sembolü olan Bottega Veneta, Bulgari, Celine, Christian Dior, Emporio Armani, Fendi, Ferragamo, Gucci, Hermes gibi markaların yanı sıra Türkiye'nin markaları da yer alacak. D&R, Desa, Vakko, Mavi, Atasay, Zen Pırlanta, Yargıcı, Saat&-Saat, Rue, Damat&Tween, İpekyol, Pierre Cardin, Cacharel ve Penti projede yer alan markalar arasında.
Ayrıca100'den fazla yerli üreticinin ürünleri ile yer aldığı, 3 bin metrekare büyüklüğünde olan, dünyanın en büyük Bazaar mağazası da İstanbul Havalimanı'nda yer alacak. Bazaar alanları, ATU Duty Free tarafından işletilecek. Günde 1 kamyon lokum ve yılda Türkiye'nin yıllık baklava ihracatının yüzde 60'ına denk gelen 365 tonluk baklava satılması hedefleniyor.
CİRO HEDEFLERİ BÜYÜK
TAV bünyesinde faaliyet gösteren BTA ise İstanbul Havalimanı'nda 11 operasyonda hizmet veriyor. Tickerdaze, Brewmark, Tadında Anadolu, YoSushi, Turcuisine, Seferi ve Gourmet Triology markası altında; Gram, Pizzeria Enzo, Vivanda Burger üçlüsü şirketin markaları arasında yer alıyor.
Şirket, 4 bin 200 metrekarede hizmet veriyor. Buna ilave olarak 4 bin 420 metrekarede hizmet veren İGA Lounge'ın da yeme içme hizmetini BTA veriyor. BTA İcra Kurulu Başkanı Saadettin Cesur, Tadında Anadolu'nun bin 700 metrekareye yayılan alanıyla şirketin en büyük operasyonu olduğunu söylüyor.
Sincerely Yogurt, dış hatlarda en büyük şubesini açtı. Şirket havalimanı şubesi için 650 bin Euro'luk bir yatırım yaptı. Havalimanı için normal yatırımın üzerinde bir bütçe ayırdıklarını söyleyen Sincerely Yogurt Türkiye ve Orta Doğu Master Franchise Kübra Nefise Kalkan, "Markamızın bilinirliğini artırmak için çok fayda sağlayacak. Normalde mağazalarımızın yatırım bedelleri isim hakkı dahil 250 bin TL civarında" diyor.
Marka 250 metrekarelik mağazasında frozen yoğurt ürünlerinin yanı sıra bir cafe konseptinde kahve ve sandviç gibi farklı ürünlere yer veriyor. Şirket, bu mağazadan yıllık 8 milyon TL ciro hedefliyor.
ÇOKLU MAĞAZALAR
Gloria Jean's Coffees İGA'da şu an üç noktada faaliyet gösteriyor. Dördüncü mağazanın ise yakında açılması planlanıyor. Böylece şirket 600 metrekarelik alanda faaliyet gösterecek.
Mağazalar için 2 milyon 500 bin Euro yatırım yapan Gloria Jean's Coffees, yıl sonuna kadar bu mağazalardan 30 milyon TL ciro hedefliyor. Gloria Jean's Coffees Türkiye CEO'su Mehmet Dinçerler, "Havalimanında dört mağazanın ciro performansıyla Türkiye'nin ilk dört mağazası olmasını hedefliyoruz" diyor.
İstanbul Havalimanı'nda Simit Sarayı'nın ise dokuz mağazası bulunuyor. Bin 300 metrekarelik alana yayılan dokuz mağaza için toplam 60 milyon TL yatırım yapıldı. Dünyanın 25 ülkesinde faaliyet gösteren Simit Sarayı'nın cirosunun yüzde 68'ini yurtdışı gelirler oluşturuyor.
Bu oranı, kısa sürede yüzde 75'e çıkartmayı planlayan şirket için havalimanları tanıtım açısından da büyük önem taşıyor.
OTEL YATIRIMLARI
Türkiye'deki ilk yatırımını İstanbul Havalimanı'na yapan YOTEL, YOTEL Istanbul ve YOTELAIR olmak üzere iki noktada bulunuyor. YOTEL İstanbul Havalimanı, otelinin hava tarafında 174 oda (YOTEL terminolojisinde kabin), kara tarafında ise toplam 277 kabin ile toplamda 451 kabinle hizmet veriyor.
YOTEL İstanbul Havalimanı Genel Müdürü Bora Göymen, çok kısa zamanda yüzde 80 doluluğun üzerine çıkmayı planladıklarını söylüyor. İstanbul Havalimanı, çevresinde de bir ekonomi yaratıyor.
Parkinn by Radisson da bu ekosistemin etkisiyle kurulan otellerden biri. Silk and Cashmere'in kurucularından Bijen Zamanpur'un yatırımı olan Park Inn by Radisson İstanbul Airport Oda-yeri Hotel grubun turizm sektöründeki ilk yatırımı.
Zamanpur, "Genellikle havalimanlarına yakın oteller transit yolculara yönelik olup, kısa süreli konaklamalar için planlandığından konsept ve atmosfer olarak bana yakın gelmezdi. Burada kişisel deneyimlerimden hareketle konsept geliştirdim" diyor. 200 yataklı "Park Inn by Radisson İstanbul Airport Odayeri" yıl boyunca 70 bin civarında konuğu ağırlamayı planlıyor.
Yine Media Port 20 milyon dolarlık bir yatırımla İstanbul Havalimanı'nın tüm reklam alanlarının tek satış yetkilisi oldu. İstanbul Havalimanı'nda 41 bin metrekare reklam alanı bulunuyor. Bu yatırımın yüzde 60'ı dijital reklam panolarına ayrıldı.
