Yılda 1,2 milyon bebeğin dünyaya geldiği Türkiye'de, 0-3 yaş aralığına yönelik ürünlerin yer aldığı pazar hızla büyüyor. Üç yıl önce 7 milyar TL seviyesinde olan bebek ürünleri sektörü bugün 12 milyar TL'yi aştı.
ÖZLEM BAY YILMAZ
obay@ekonomist.com.tr
Bebek bezinden mama sandalyesine, tekstilden mobilyaya kadar pek çok alanı kapsayan bebek ekonomisi, bilinçlenen ebeveynlerin etkisiyle büyümesini sürdürüyor. Bebek ve çocuk pazarı, Euromonitor’e göre dünyanın en hızlı büyüyen pazarlarından biri.
2023 yılında dünyada toplam 200 milyar dolar büyüklüğü aşması beklenen bu dev pazar, ekonomik krizlere dirençli yapısı, sürekli değişen ihtiyaçlar ve yıllarca süren müşteri ömrü ile büyümesini kesintisiz sürdürüyor.
Türkiye’de ise üç yıl öncesine kadar 7 milyar TL seviyesinde olan pazarın hacmi 12 milyar TL’yi aşmış durumda. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre, geçen yıl Türkiye’de 1,2 milyon bebek dünyaya geldi. Bu sayı pazarın potansiyelini gösterir nitelikte.
Yine yapılan araştırmalar Türkiye’de ailelerin üç yaşına kadar bebekleri için ayda ortalama 70 dolar, yılda ise 800 doların üzerinde harcama yaptığını gösteriyor.
Bebek başına harcama tutarının dünya ortalamasının altında olmasının yanı sıra bilinç düzeyinin yükselmesi, anne babaların çocuklarını daha güvenli ve sağlıklı şekilde yetiştirme istekleri, Türkiye’deki pazarı her geçen yıl büyütüyor.
POTANSİYEL YÜKSEK
Bebek mamasından bezine, kıyafetinden bakım ürünlerine, araç ve gereçlerinden oyuncak ve mobilyalara kadar pek çok kalemi kapsayan bebek ürünleri sektörü, yüksek potansiyeliyle yerli ve yabancı şirketleri pazara çekiyor.
Türkiye’de her yıl 1 milyonun üzerinde bebek doğduğu sürece bu alanın her türlü girişime açık olacağını söyleyen sektör temsilcileri, “İç pazarın yanı sıra ihracat da yapabilecek olan oyuncular, devletin üretim destekleri ile global firmalar haline gelecekler.
Bu alanda ekoloji ve çevre bilinci nedeniyle organik ürünlerin cazibesi de giderek artacak” değerlendirmesinde bulunuyor.
TEKSTİL PERAKENDESİ
Bebek tekstili 3,7 milyar TL’lik hacimle bebek ürünleri kategorisinde en yüksek paya sahip olan sektör. Öte yandan yetişkin hazır giyime oranla bebek ve çocuk giyim ihracatında yüzde 50 daha fazla büyüme var. 2010 yılında 118 milyon dolar olan bebek giyim ihracatı, 2018 yılında 249 milyon dolara yükseldi.
Özellikle koleksiyonlarında trendlere uyan, doğal içerikli ve foksiyonel ürünlere yer veren bebek markalarına birçok pazarda fırsat mevcut. LC Waikiki, Defacto, Koton, Sportive, ebebek, Boyner gibi pek çok giyim perakendecisi de bebek kategorisine koleksiyonlarında geniş yer veriyor.
Temelleri 2001 yılında atılan ebebek, annenin ve bebeğin, doğum öncesinden başlayıp dört yaşa kadar uzanan süreçteki tüm ihtiyaçlarını karşılıyor. Hem internet sitesi hem de mağazaları bulunan ebebek, yeni mağazalar açmaya devam ediyor. Boyner de 112 mağazası ve online sitesi aracılığıyla bebek ürünlerinin satışını yapıyor.
Bebek-çocuk kategorisinin 2018 yılını yüzde 30'un üstünde bir büyüme ile tamamladığını belirten Boyner Büyük Mağazacılık Çocuk Kategorisi Direktörü Işın Ersoy, bu kategorinin tüm satışlar içerisindeki büyümesinin dikkat çektiğini aktarıyor. Ersoy, "Özellikle 0-4 yaş aralığı bu sektördeki en büyük potansiyele sahip yaş grubu olarak öne çıkıyor" diyor.
Sportive, global markaların çocuk ürünlerine portföyünde yer veriyor. Markanın perakende satışlarının yüzde 12,9' u çocuk, yüzde 1,7'i ise bebek kategorisinden geliyor. Sportive Genel Müdürü Zeynep Selgur, teksilde yerli üretimle spor çocuk pazarını büyütmeyi hedeflediklerini ifade ediyor.
YABANCI İLGİSİ ARTIYOR
Bu alana yabancıların da ilgisi var. Zara, Burberry, Carter's, OshKosh, Jacadi, Armani, Tartine et Chocolat, Mothercare, Mango, H&M bu markalardan bazıları. Türkiye genelinde 62 mağazası bulunan H&M, bu kategoride penyeden trikoya, dış giyimden ayakkabıya kadar pek çok ürünü satışa sunuyor.
H&M Türkiye İletişim Müdürü Pelin Kuran, "Bebekler için sadece biberon ve emzik gibi non-garment ürünler dışında her şeyi satıyoruz. Bebek basic ürünleri ve yeni doğan kategorisi satışımızda en büyük payı oluşturuyor" diyor.
BEBEK BEZİNDE REKABET
Bebek bezi, sektörün önemli kategorilerinin başında geliyor. 2,8 milyar TL'lik hacme sahip olan bebek bezi sektöründe Prima, Canbebe, Huggies ve Molfix gibi 30'dan fazla marka bulunuyor. Bu alanda başı çeken markalardan biri olan Hayat Kimya bünyesindeki Molfix, 21 yıldır sektörde.
Gerek Türkiye gerekse yurtdışı pazarlarda güçlenerek büyüyen marka; İran, Cezayir, Nijerya ve Kamerun pazarlarında lider. Mısır, Fas, Madagaskar ve Bulgaristan pazarlarında ise ikinci sırada.
Hayat Kimya Strateji ve Pazarlamadan Sorumlu Başkan Yardımcısı Aysel Aydın, dünyada markalı üretim yapan beşinci büyük bebek bezi üreticisi olduklarını söylüyor. Aydın, "Bebek bezinin yanı sıra bebek bakımının tamamlayıcı ürünleri ıslak mendil ve alt değiştirme örtüsü ile portföyümüzü tamamlıyoruz" diye ekliyor.
PL ÜRÜNLERDEKİ FIRSATLAR
Yerli ve yabancı bebek bezi markalarının yarıştığı sektörde, market (private label) markalarının da son yıllarda tüketiciler tarafından tercih edilme oranlarının arttığı göze çarpıyor.
Son bir yılda bebek bezi fiyatlarında gerçekleşen yüzde 40 artış ile birlikte pazar payını yüzde 23'e çıkaran BİM'in bebek bezi markası Jenny Willy bu kategorinin lideri oldu. Bebek bezinde diğer öne çıkan PL markası ise A101'in Soffio bebek bezi.
Hero Baby, Aptamil, Bebalac, Similac, Hipp, Golden Goat, SMA, Vita Sure, Humana ve Evolvia gibi markaların öne çıktığı bebek maması kategorisinin büyüklüğü ise 1,5 milyar TL. Bu rakam 2014 yılında 211 milyon TL seviyesindeydi.
Sektörün hızlı bir büyüme gösterdiğini belirten Hipp Pazarlama Müdürü Sayime Emine Arslan, "Pazarda ağırlıklı olarak global markalar yer alırken, bisküvi, kaşık maması ve sıvı çocuk sütü kategorisinde yerli oyuncular mevcut" diyor.
Arslan, pazara girdikleri yıldan bu yana inovatif ürünler ve yeni kategorilerle tüketicilerle buluştuklarını ve buna aynı şekilde devam edeceklerini ifade ediyor.
DİJİTAL OYUNLAR
Dünyada eğitici, kutu oyuncakları da kapsayan 'geleneksel oyuncak' kategorisini yönlendiren Mattel Inc, Hasbro Inc, Lego Group, Bandai Namco Group ve Takara Tomy Co. olmak üzere beş büyük global firma var.
Geleneksel oyuncak kategorisinde faaliyet gösteren Beyinbey'in CEO'su Mustafa Doruk, Türkiye'nin bu alanda ağırlıklı olarak ithalatçı konumda olduğunu, ancak özgün üretimler yapan yerli oyuncu sayısının artması gerektiğini vurguluyor.
Doruk, "Katma değeri yüksek tasarım ürünlerinin ihracatı konusunda da bir adım öteye geçmeliyiz. Eğitici oyun sektöründe, yerli ürünlerin özellikle fiyat bazındaki rekabetçiliğini kaliteye de yansıtarak tüketicinin satın alma tercihini kazanacağını öngörüyoruz" diyor.
Dijital oyun da, küresel ölçekte en hızlı büyüyen alanlardan biri. Dijital oyun sektörünün hızlı büyümesi şirketleri, oyunlarını geleneksel ve dijital oyunu bir arada entegre etmeye yönelik çalışmalara yönlendirdi.
OYUNCAK PERAKENDESİ
Oyuncak sektörünün perakende ayağı da hızla büyüyor. Armağan Oyuncak, D&R, ebebek, Toyzz Shop gibi mağazalar aileleri ve çocukları oyuncaklarla buluşturuyor. Çoğu Türkiye geneline yayılan bu markalar, yerli ve yabancı pek çok markayı satışa sunuyor.
2001 yılında sektöre giriş yapan Toyzz Shop'un kurumsal pazarlama müdürü Merve Erses, "100'ün üzerinde marka satışımız var. En çok sattığımız ürünler dönemsel olarak vizyondaki filmlere ve çocuk kanallarındaki çizgi filmlere göre değişiklik gösteriyor" diye anlatıyor.
ÇİFT HANELİ BÜYÜYOR
Bebek bakım ürünleri, bebek araç ve gereçleri, bebek mamaları, bebek bezleri, oyuncak, bebek mobilya ve ev tekstili ürünlerinden oluşan bebek araç ve gereçleri sektörü ise 998 milyon TL'lik bir hacme sahip. Bu alan her yıl yüzde 10-20 arasında büyüyor.
Modern dünyanın gelişmelerine bağlı olarak bebeklerin kullandığı ürünler de günümüzün koşullarına bağlı olarak gelişti ve değişti. Bu konuda en önemli örnek olarak oto koltuklarını verebiliriz.
Bünyesinde Kraft, Nuk, Peg-Perego, Feber markaları bulanan ve Yataş'ın da bebek yataklarının üretimi konusunda iş ortaklığı olan Atak Dış Ticaret bu alandaki gelişmeleri ve değişimleri yakından takip ediyor.
Şirketin pazarlama müdürü Merve Aran Eyilik, "1989'da ülkemizde hiç satılmayan oto koltuklarını 50 adet olarak ABD'den ithal etmiştik. Günümüzde ise bu rakam yıllık 200 bin adedin üzerinde" diyor.
ÜRÜN TRENDLERİ
Bebek ürünlerinde güvenlik konusunda ithalat ve imalatta EN ve ECE-Avrupa Standardı kriterleri devlet tarafından denetleniyor. Bu kategorideki en önemli artış, ev içi metal grup olarak görülen oyun parkları ve mama sandalyesi gibi ürünlerde yaşanıyor.
Bebek arabaları konusunda ise 'travel sistem' olarak adlandırılan yeni bir bebek arabası türü daha çok tercih ediliyor. Chicco, Britax Römer, MaxiCosi, Quinny, Maclaren, Inglesina, Fisher Price gibi 400'e yakın dünya markasının trendleri yansıtan pek çok ürünü var. Dört mağazası ve online sitesinden satış sunan BabyMall'in yönetim kurulu başkanı Ahmet Özelcan, önümüzdeki üç yıl daha mağazalaşma trendinin süreceğini aktarıyor.
DÜNYAYA AÇILDI
Bebek ürünleri sektöründe ithalatçı olmalarının yanı sıra bu alanda üretim yapıp marka yaratan şirketler de var. Grup Baby de bunlardan biri. Şirket kendi markası Mamajoo bebek beslenme ve emzirme ürünlerini satıyor.
Mamajoo, Türkiye'de ve Avrupa'da üretilen ilk ve tek elektronik USB göğüs pompalarını da üretti. Almanya'nın Köln şehrinde Mamajoo GmbH'yi kurarak ürünlerini Amazon Avrupa üzerinden tüm AB ülkelerindeki tüketicilere ulaştıran şirketin bugün Çin, Hong Kong, Filipinler, Irak, Fas, Polonya, Bulgaristan, Sırbistan, Almanya, İtalya, Suudi Arabistan ve ABD'de distribütörleri var.
Grup Baby Satış ve Pazarlama Direktörü Ayla Müstecaplıoğlu, "Alman havayolu şirketleri Lutfthansa ve EuroWings 2016'dan bu yana bebekli yolcuları için Mamajoo biberonu tercih ediyor ve 2019 için de anlaşmayı yenilediler" diye anlatıyor.
Türkiye'de emzirme ürünleri sektöründe genellikle uluslararası markalar var. Wee Baby ise bu kategorideki güçlü yerli markalardan biri. Türkiye'deki yeni ebeveynlerin bilinçlenmesiyle bebek sektörünün geliştiğini belirten Wee Baby Pazarlama Direktörü Cenk Tüter, emzirme ürünleri kategorisinin de teknolojik gelişmelere bağlı olarak hızla büyüdüğünü dile getiriyor.
MOBİLYADA YURTDIŞI AÇILIMI
Bebek mobilya kategorisi son dönemde hızlı büyüyor. Newjoy, Çilek, Kupa, Caploonba, Nanu, Kids & Teens gibi pek çok marka, bu alanda faaliyet gösteriyor. Temelleri 2015 yılında atılan Nanu, hem Türkiye'de hem de dünyada 'iyi uykuyu' sahiplenen tek marka olma özelliğini taşıyor.
Nanu CEO'su Nazmiye Sabuncuoğlu Arslantürk, Türkiye'de kısa sürede markalaştık-larını, kasım ayında da Viyana'dan dünya pazarlarına adım atacaklarını söylüyor.
Bu ülkede Austrian Post ile stratejik ortaklık yaptıklarını anlatan Arslantürk, sözlerine şöyle devam ediyor: "Viyana'dan sonra radarımızda Almanya ve İngiltere var. Hedefimiz, 2024 sonuna kadar dünyanın 10 önemli ülkesinden en az sekizinde olmak ve 125 satış noktası açarak 50 milyon dolar satış rakamını geçmek."
PAZARI YÖNLENDİREN 6 DİNAMİK
PAZAR ÖLÇEĞİ Euromonitor verilerine göre, bebek pazarı 2018'de 160 milyar Euro'yu aştı. 2023'te pazarın 200 milyar Euro'yu geçmesi bekleniyor.
ÇEKİRDEK AİLE
Dünyada hem annenin hem de babanın çalıştığı, çifte gelirli çekirdek ailelerin sayısı giderek artıyor. Artan gelir, bebek-çocuk kategorisine yapılan harcamayı olumlu etkiliyor.
ÇALIŞAN ANNE
Yüksek gelirli çalışan kadın nüfusu artıyor. Bu gruptaki anneler bebek ve çocuklarının ihtiyaçlarına daha fazla para harcıyor.
ALIM GÜCÜ
Gelişmekte olan ülkelerde alım gücünün artması, anne ve babalar için öncelikli olan bebek-çocuk kategorisini gerek ortalama fiyat gerekse hacim olarak olumlu etkiliyor.
MÜŞTERİ POTANSİYELİ
Bebek ve çocukların hızlı büyümesi ve en az 12 yıl sürekli müşteri olarak kalma potansiyeline sahip olmaları, pazarın değerini yükseltiyor. Üstelik çocuklar artık daha erken yaşlarda satın alma kararlarında etkili oluyor.
KRİZLERE DİRENÇ
Bebek-çocuk kategorisi ekonomik krizlere dirençli bir pazar konumunda bulunuyor.
GİRİŞİMCİ ANNELER
ARCHY KIDS
Beril Miskavi, Tartine et Chocolat, Archimede, Poivre Blanc, Story Loris, Nanan, Sunuva, Grevi gibi bebek- çocuk hazır giyiminde dünyaca ünlü pek çok markayı mağazaları aracılıyla tüketicilerle buluşturuyor. Miskavi, online ticarette büyümeyi ve sahil kesimine corner'lar vermeyi planlıyor.
MIA FESTA PARTY & EVENTS
Damla Anol Erol ve Yağmur Anol kardeşler, parti evi anlayışına farklı bir soluk kazandırmak amacıyla İstanbul'da Mia Festa Party & Events'i kurdu.
İlk şubelerini Kadıköy Suadiye'de açan girişimci kardeşler, yeni şubelerini
Avrupa Yakası'nda açmayı planlıyor. Şirket franchise vererek hızlı büyümeyi hedefliyor.
BUDIZZ OYUNCAK AYI
Birçok ebeveyn, çocuğu uyumuyorsa ya da kolik bir bebeği varsa, stresli, çaresiz ve travmatize olabiliyor. Sylwia Regulska Güney de bebeğinin bu sorununa çözüm ararken girişimci olan bir isim. 0-3 yaş bebeklere özel üretilen Budizz markalı oyuncak ayı, içerisindeki sensörün çıkardığı seslerle bebeği sakinleştiriyor. Ürün e bebek gibi mağazaların yanı sıra online'dan da satışa sunuluyor.
KEYİF BEBESİ
2015 yılında Burcu Bayraktar Bektaş tarafından kurulan www.keyifbebesi.com. tr, şu an 300'ye yakın markanın 22 binin üzerindeki ürünüyle satışta. Acarkent'te açtığı ilk mağazasıyla da hizmet veriyor.
OYUNCAK PAZARININ POTANSİYELİ BÜYÜK
1,4 milyar TL hacme sahip olan oyuncak ve eğlence de bebek-çocuk pazarının önemli ayaklarından biri.
Dünyada oyuncak sektörü iki gruba ayrılıyor. Biri geleneksel oyuncaklar diğeri ise elektronik oyuncaklar ve bilgisayar oyunlarından oluşan dijital oyuncaklar. Güncel trend ise dijital dünya ile geleneksel oyuncakları entegre eden oyuncaklar.
Türkiye'de çocuk başına yıllık oyuncak harcaması ortalama 20 dolar. Bu rakam AB ve ABD'de yıllık 250-300 dolar seviyelerinde.
Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Eroğlu'na göre, bu rakamın batı ülkelerinin gerisinde olması, oyuncak pazarının büyüme potansiyelinin yüksekliğini gösteriyor.
Ayrıca geçen yıl 125 milyar dolar olarak gerçekleşen dünya toplam oyuncak ithalatından Türkiye'nin aldığı pay sadece yüzde 0,04 seviyesinde. Eroğlu, yerli oyuncak üretiminin iç pazardan aldığı payın yüzde 20 seviyesinde olduğunu sözlerine ekliyor.
SEKTÖREL FUARLAR
110 ÜLKEDEN ALICI BEKLENİYOR
38'inci Uluslararası İstanbul Anne Bebek Çocuk Ürünleri Fuarı - CBME, 8-11 Ocak 2020 tarihleri arasında CNR'de ziyaretçilerine kapılarını açacak. Fuar, başta Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Doğu Avrupa bölgeleri olmak üzere, 110 ülkeden gelecek 15 bin ticari alıcıyı bekliyor.
Fuar, alınan siparişlerle birlikte, bebek ve çocuk sektöründe ihracatta büyümek ve yeni pazarlara ulaşmak isteyen üreticilere çok önemli fırsatlar sunmayı hedefliyor.
NİHAİ TÜKETİCİYE HİTAP EDİYOR
Boyut Fuarcılık 'İBS Anne Bebek Çocuk Fuarı'nı düzenliyor. Bu yıl 14-16 Aralık 2019 tarihleri arasında sekizinci kez düzenlenecek olan fuar, nihai tüketicilere hitap ediyor.
Boyut Group Genel Müdürü Seçil Fida, geçen yıl 106 bin ziyaretçiyi 200'den fazla firma aracılığıyla 400'ün üzerinde markayla bir araya getirdiklerini söylüyor. Fida, "Bu yıl tüm alanlarımız dolmak üzere.
200'den fazla firma ve 500 ün üzerinde markamız, İBS de ziyaretçilerle buluşacak. Organik gıdalardan bebek bakım ürünlerine, tekstilden güvenlik gereçlerine, mobilyadan hamilelere yönelik ürünlere kadar aklınıza gelebilecek her şey İBS'de var" diyor.
İMER ÖZER / PLAT ÖZEL MARKALI ÜRÜNLER SAN. VE TEDARİKÇİLERİ DER. YKB.
"DETERJAN VE YUMUŞATICIDA FIRSATLAR VAR"
"Private Label pazarının cirosu 2018'de 50 milyar TL'ye yaklaştı. Bu yılın sekiz aylık döneminde ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 30'luk büyüme söz konusu. Tüketicinin ilgisiyle birlikte PL ürünlerde ürün çeşitliliği giderek artıyor.
Bebek ürünleri kategorisinde yeni fırsatlar olarak, bebek çamaşır deterjanı ve yumuşatıcısını söyleyebiliriz. Özel markalı bebek çamaşır deterjanı ve yumuşatıcısını raflarda görmeye başladık ve bu alanda fırsatlar olduğunu görüyoruz."
TUNÇ KARAARSLAN / BAGİDER YÖNETİM KURULU BAŞKANI
"İKİNCİ ELE İLGİ AZALIYOR"
"Türkiye'de oto koltuğu, mama sandalyesi gibi bebek ürünlerinde satın alınan veya yakın çevreden temin edilen ikinci el kullanımı çok yaygındı.
Ancak devletin ürün standartlarını AB ile eşit duruma getirmesi ve zorunluluk haline gelmesi ikinci el kullanımını azalttı. Dolayısıyla bu ürünlerde talep artışı oldu. Oto koltuğu kullanımının kanuni zorunluluk olması, bu konuda yapılan eğitim ve denetimler sayesinde kullanım oranı geçtiğimiz yıllara göre arttı."
