Bist 100
9079,97
3,1%
Bist 100
Dolar/TL
32,338
0,2017%
Dolar/TL
Euro/TL
35,0966
0,4455%
Euro/TL
Euro/Dolar
1,0788
-0,3515%
Euro/Dolar
Altın/Gram
2321,57
1,91%
Altın/Gram
Piyasaları
İncele
USD/TRY
Döviz Çevirici
TRY
USD
EUR
Hesapla

Fırsat Sunan Afrika

06 Aralık 2015 | 12:04
Son Güncellenme: 27 Ekim 2022 | 08:07
Fırsat Sunan Afrika
Son dönemde Rusya krizi nedeniyle yeni pazar arayışına giren Türk yatırımcılar, yönünü Afrika’ya çeviriyor. Türkiye ile 20 milyar dolarlık ticaret hacmine sahip Afrika ülkeleri enerjiden inşaata, tekstilden gıdaya her alanda Türk üretici ve ihracatçılarını bekliyor. Ekonomist Dergisi olarak, kara Afrika’nın yükselen 10 ülkesini ve bu ülkelerdeki yatırım fırsatlarını araştırdık.

Türkiye’nin Rusya ile yaşadığı uçak krizi, Rusya pazarında iş yapan ihracatçı ve üreticilerde ciddi bir endişe yaratıyor. Türkiye’nin Almanya’dan sonraki en büyük ticari partneri konumundaki Rusya’nın Türk malları ve şirketlerine yönelik engelleri milyarlarca dolarlık zarara yol açabilecek nitelikte. Rusya’nın kimi sektörlere ilişkin kısıtlayıcı kararları Türkiye ekonomisinde kaygıyla izleniyor.Müteahhitlik sektörüne ilişkin son gelişmeleri, giriş haberimizde de görebileceksiniz.

Hükümet Rusya pazarında yaşanacak kayıpların önüne geçmek için harekete geçmiş durumda. Geçen hafta TÜSİAD üyelerine seslenen Başbakan Ahmet Davutoğlu, her ihtimale karşı hazırlıklı olunması gerektiğini vurgulayarak, Rusya’da zarar gören Türk yatırımcılara AB ve Afrika pazarını işaret etti. Biz de Ekonomist Dergisi olarak, son yıllarda hızla gelişen karşılıklı ticaret hacminin 20milyar dolara, doğrudan Türk yatırımlarının 5 milyar dolara ulaştığı Afrika kıtasını mercek altına aldık. Kıtanın parlayan 10 gözde ülkesindeki yatırımfırsatlarını inceledik.

‘SAHRAALTI’NA DİKKAT
Bugüne kadar Türkiye ihracatının yaklaşık yüzde 10’unun yapıldığı Kuzey Afrika ülkeleri, son dönemde siyasi çatışmalar ve iç savaşlar nedeniyle Türk yatırımcı için iyi seçenek olmaktan çıkmış durumda. Ancak geri kalan 50’ye yakın Afrika ülkesi, bakir pazarları ve sürekli artış trendindeki talep çeşitliliği ile büyük fırsatlar sunuyor. Özellikle inşaat, enerji ve gıda sektörleri, kara kıta Afrika’nın gelişiminde kritik öneme sahip. Bugüne kadar orta ve ‘Sahraaltı Afrika’ ile kurulan ticari ilişkiler yetersiz olsa da önümüzdeki 10 yılda Türkiye’nin en önemli ihracat ve üretim pazarlarından biri olmaya aday.

KONSEY SAYISI ARTIYOR
Dış Ekonomik İlişkiler Kurumu’na (DEİK) bağlı olarak faaliyet yürüten 30 Afrika iş konseyi bulunuyor. DEİK, son yıllarda sayıları giderek artan iş konseylerinin 54 Afrika ülkesini de kapsayacak şekilde artırılması konusunda çalışmalarına devam ediyor. DEİK Afrika İş Konseyleri Koordinatörü Tamer Taşkın, Çin ve Hindistan’ın dünya ticaretine gittikçe artan hızda entegre olması ve ihtiyaçlarının artması karşısında Afrika sahillerinde bulunan petrol ve doğalgaz başta olmak üzere çeşitli emtia fiyatlarının arttığını belirtiyor. Taşkın, fiyatlarının artması sonucunda son 15 yıldır bu süreci başarılı idare eden Afrika ülkelerinin hızla kalkındığına işaret ediyor. Bugüne kadar iç savaşlar ve açlık ile anılan Afrika’da emniyet ve güvenlik sorunlarının giderek hallolduğunu,sağlık sorunlarının azaldığını dile getiren Taşkın, “Bugün Afrika’da her zaman konuşulan açlık sorunu ve yüzdesi düşüyor. Gelir seviyesindeki artışlar yatırımlara dönüşüyor. Genellikle altyapı yatırımları öne çıkıyor. Afrika ülkelerinden yapılan ihracat artıyor. Bu değişen şartlar Afrika ülkelerinin daha fazla yatırımcı almasının ortamını yaratıyor” diye konuşuyor.

Afrika’yı yükselten 10 etken
1- Afrika kıtası dünya mineral kaynaklarının yüzde 50’sini barındırıyor. Buna karşın dünya ticaretinden aldığı pay yüzde 3,2.

2- Afrika nüfusunun 2050’ye kadar ikiye katlanması bekleniyor.

3- Afrika’da Nijerya, Güney Afrika ve Mısır dışında ekonomik büyüklüğü 30 milyar doların üzerinde 18 ülke bulunuyor. Bu ülkelerin toplam GSYH’si 714 milyar dolara ulaşıyor.

4- IMF, kıta ekonomisinin beş yılda reel olarak ortalama yüzde 5.2 büyüyeceğini öngörüyor.

5- Afrika ülkeleri için yap-işletdevret modeli, kalkınmada öncelikli model olarak uygulanıyor.

6- 2000’den bu yana Sahraaltı Afrika’da kişi başı gelir her yıl yüzde 5 artıyor. Bu artışın önümüzdeki yıllarda da devam edeceği öngörülüyor.

7- 2000’den bu yana Sahraaltı Afrika ekonomisi reel olarak iki kat, dolar cinsinden ise dört kat büyüme kaydetti.

8- Angola, Mozambik ve Etiyopya son 10 yılda yüzde 8’in üzerinde büyüyerek, büyüme hızında Çin ve Hindistan’ı geride bıraktı.

9- Büyüme ve kalkınma için yalnızca sanayi yatırımları değil, başta turizm olmak üzere hizmet sektörü için de teşvikler yürürlükte.

10- Afrika, Asya’nın ardından dünyanın en büyük ikinci mobil telefon pazarı olmaya doğru gidiyor.

Doğu ve Batı Afrika öne çıkacak
Kuzey Afrika’daki siyasi çalkantı ve bazı orta Afrika ülkelerindeki terör olaylarına rağmen, kara kıtanın barındırdığı yatırım fırsatları tüm dünyanın ilgisini çekmeye devam ediyor. Dünya Bankası’nın Küresel Ekonomik Tahminler raporuna göre, kıtanın büyümesi orta vadede yüzde 4.7 olacak. IMF ise kıta ekonomisinin beş yılda reel olarak ortalama yüzde 5.2 büyüyeceğini öngörüyor. Güney Afrika merkezli finans kuruluşu Rand Merchant Bank’ın Ekim ayında yayımladığı rapora göre ise, önümüzdeki 10 yılda Güney Afrika, Nijerya, Gana, Fas, Etiyopya ve Cezayir, kıtada yatırıma en uygun ülkeler olarak öne çıkacak. Afrika’da Nijerya, Güney Afrika ve Mısır dışında ekonomik büyüklüğü 30 milyar doların üzerinde 18 ülke bulunuyor. Bu ülkelerin toplam GSYH’si 714 milyar dolara ulaşıyor. Afrika ülkelerinin yaklaşık üçte biri ise 10-20 milyar dolar arasında bir büyüklüğe sahip. Afrika genelinde gıda, bilgi teknolojisi, turizm, finans ve perakende giderek daha fazla yatırımcının ilgi gösterdiği sektörler olarak öne çıkıyor. 2015’te Afrika’ya doğrudan yabancı yatırımın 73.5 milyar dolara ulaşması bekleniyor.

İngiliz bankacılık grubu Barclays tarafından hazırlanan Afrika Ticaret Endeksi’ne göre, kıtanın en gözde ekonomileri Güney Afrika ve Nijerya’nın yanında Doğu ve Batı Afrika ülkelerinin gelişimi dikkat çekiyor. Doğu ve Batı Afrika’nın 2014- 2018 döneminde ortalama yüzde 6.5 büyüyeceği tahminler arasında. Barclays’e göre, yakın gelecekte hızlı büyümesi beklenen ülkeler Etiyopya, Mozambik, Gana ve Tanzanya. Sadece İngiltere’nin Doğu Afrika’daki bu ülkelere yapacağı ihracatın önümüzdeki beş yılda üç kat artarak 4 milyar dolara yükseleceği tahmin ediliyor.

firsat-sunan-afrika-1


Yükselen 10 Afrika pazarının sunduğu fırsatlar
1- GÜNEY AFRİKA
Afrika kıtasının en büyük ekonomisi ve Sahraaltı Afrika’nın ekonomik lideri konumunda olan Güney Afrika, kıtanın yüzde 3’ünü kaplamasına rağmen toplam sınai üretimin yüzde 40’ını, toplam GSYIH’nin yüzde 20’sini, toplam elektrik üretiminin yüzde 50’sini ve maden üretiminin ise yüzde 45’ini gerçekleştiriyor. Gıda ve lokanta zincirleri, deri tabaklama, üretim makina ve ekipmanlar ile mineral yakıtlar ve sanayi kimyasalları alanlarında fırsatlar var. Ayrıca mücevherat, tekstil, bağcılık, kurutulmuş meyve, devekuşu yetiştiriciliği, turizm, ahşap ürünler, sağlık ürünleri ve ev aletleri alanlarında üretim ve ihracat potansiyeli yüksek.

firsat-sunan-afrika-2

2- CEZAYİR
Afrika kıtasında Libya ve Nijerya’nın arkasından üçüncü büyük petrol rezervlerine sahip olan Cezayir’deki başlıca yatırım alanları şöyle sıralanabilir: Gıda, elektrik-elekronik, yapı, bayındırlık, inşaat malzemeleri, pamuk ipliği, kumaş, tekstil ve konfeksiyon, demir-çelik, otomotiv, çimento, kimya-kauçuk plastik, boya, kağıt, plastik ambalaj ve eşya, ağaç ürünleri, taşımacılık, sabun, şekerleme, çikolata ve bisküvi üretimi, seramik, sanayi makinaları üretimi, deterjan, bakliyat, çocuk bezi, kablo ve bijuteri. Cezayir’de yerleşik olup, ticari faaliyette bulunan yine bir kısmı Cezayirliler ile ortak olmak üzere 150 dolayında Türk şirketi mevcut.

firsat-sunan-afrika-3

3- NİJERYA
Afrika kıtasının en kalabalık ülkesi olan Nijerya, son yıllarda küresel sermaye için cazibe merkezi haline gelen kara kıtanın en gözde pazarlarından biri. Tarım ürünlerinde net ithalatçı konumda. Toplam tüketim harcaması yıllık 50 milyar dolar civarında. Gelir dağılımındaki dengesizliğin yüksek olduğu Nijerya’da 16 milyon konut açığı olduğu tahmin ediliyor. Bu durum ülke geliştikçe başta inşaat, mobilya, beyaz eşya ve demir-çelik olmak üzere pek çok sektörde ihracat fırsatları yaratıyor. Son iki yılda cep telefonu satışları iki kat arttı ve 2,2 milyar dolarlık cihaz ve aksesuar satışı gerçekleşti. Gıdada ise hamur mayaları, meyve suyu, domates salçası,şekerli ve çikolatalı mamüller ve dondurulmuş su ürünleri alanlarında talep yüksek.

EN ÇOK THY UÇUYOR
Afrika pazarını Türk yatırımcılar için cazip hale getiren bir diğer önemli etken de kıtanın her köşesine sorun yaşamadan ulaşabilecek olmak. Türk Hava Yolları (THY) son üç yılda Afrika’da 25 yeni uçuş noktasını hizmete açtı. THY, dünyada, toplamda 27 ülkede 46 nokta ile Afrika kıtasında en fazla uçuş noktasına sahip havayolu şirketi unvanına sahip. THY’nin kara kıtadaki geniş ağı, sadece Türklerin, komşu ülkelerin, Avrupalıların, Hintli-lerin, Çinlilerin Afrika’ya gitmesini değil; aynı zamanda Afrikalıların dünyaya açılmasını ve ticaret yapmasını da sağlıyor. 2015 yılını ‘Afrika Yılı’ ilan eden THY, İstanbul'u Afrika'nın aktarma noktası haline getirmiş durumda. Afrika'da halen Air France ve Emirates ile rekabet eden THY, en son 5 Kasım 2015 tarihinden itibaren Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Durban kentine uçmaya başladı.

AFRİKA DIŞARIDAN BESLENİYOR
DEİK Afrika İş Konseyleri Koordinatörü Tamer Taşkın, kalkınmaya odaklanmış Afrika ülkelerinin birçok bölgesel, ekonomik organizasyonlar kurmaya çalıştığını söylüyor. Yeni dönemde bölgesel ticareti artırmanın ötesinde, ülke bazında altyapı yatırımlarının hayata geçirilmesinin daha çok önemsendiğini ifade eden Taşkın, bugün itibariyle Afrika ülkeleri arasındaki ticaret hacminin kıtanın toplam ticaret hacminin yüzde 7’sine karşılık geldiğine dikkat çekiyor. Taşkın, “Ülkeler arası ticareti geliştirmek ve altyapı yatırımlarını yapmak ancak strate-tijik, politik ilişkilerle gerçekleşebiliyor. Ulaşım, bürokrasi kaybedilen zaman ve para ekonomileri kilitleyen ve çözülmesi gereken bir faktör olarak yönetimlerin önünde duruyor” diyor. Peki Türk şirketlerinin Afrika pazarına girişte nasıl bir strateji izlemeli? Kara kıtaya yatırımyapmak isteyen şirketler, hangi ülkelere ve sektörler odaklanmalı?

firsat-sunan-afrika-5

4- MOZAMBİK
Ülke nüfusunun üçte ikisinden fazlası kırsal kesimde yaşıyor. İşgücünün yüzde 81’i tarımsektöründe. Kömür madenciliği ve doğalgaz üretimi konusunda hızlı bir gelişimplanlanıyor. Bunun yanısıra petrol yağları ve demirçelik çubuklar ülkenin en önemli ithalat kalemlerinin başında geliyor. Ayrıca taş kömürü, yağlı tohumvemeyveler ile kabuklu hayvanlar konusunda önemli ihracat fırsatları mevcut.

firsat-sunan-afrika-6

5- TANZANYA
Bölgedeki ekonomiler arasında en açık olan Tanzanya’da, dış yatırımı kısıtlayan veya engelleyen hiçbir yasa veya uygulama bulunmuyor. Şirketler, yabancı katılımını kısıtlamıyor. Ülkede tarım(sulama sistemleri, gübre, tarım makineleri), enerji santralleri ve turizm(otel inşaatı) alanları başta olmak üzere pek çok yatırımolanağı bulunuyor. İhracatçılar, elde ettikleri kazançlarını kullanma veya ülkelerine geri götürme hakkına sahip. Döviz üzerinde herhangi bir kontrol bulunmuyor.

firsat-sunan-afrika-7

6- KENYA
Doğu Afrika’nın en gelişmiş ülkesi olan Kenya, 460milyonluk Doğu ve Güney Afrika Ortak Pazarı’na (COMESA) girişte kritik bir ülke. Kenya’da başlıca iş ve yatırımfırsatları turizm, tarım, ulaşım, altyapı, imalat sanayi, iletişim, enerji, inşaat ve eczacılık. Ayrıca eko-turizm, elektrik üretimekipmanları, telekomünikasyon ekipmanları, tarımsal girdiler, gıda işleme ve paketleme ekipmanları, yol yapımı, çimento üretimi, motorlu araç parçaları da fırsatlar sunan sektörler arasında. Gıdada taze fasulye, ananas,mantar,mango,makadamya cevizi, avokado, kavun ve havuç gibi ürünlerin üretimve ihracatımümkün.

Fuat Tosyalı Fuat Tosyalı

“Daralan ihracata en iyi alternatif
Afrika kıtasındaki en büyük Türk yatırımcısı, Cezayir’de 2 milyar dolarlık yatırımla bölgenin en büyük çelik üreticisi haline gelen Tosyalı Holding. Afrika pazarının stratejik değerini Ekonomist’e anlatan Tosyalı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı, Afrika ülkelerinin Türkiye’nin daralan ihracat pazarlarına iyi bir alternatif oluşturacağını kaydediyor. Afrika’nın ürün alışverişinin ötesinde sanayi ve üretimyatırımları konusunda barındırdığı fırsatların önemine işaret eden Tosyalı, “Afrika bizimsektörümüz açısından oldukça iyi bir pazar; biz de bu fırsatları görerek başladığımız yatırımları güçlendirerek sürdürüyoruz. Afrika’nın en önemli pazarlarından Cezayir’de bugün en büyük çelik üreticisi konumundayız. Türk sanayicisi olarak o bölgede kazandığımız pazar gücü ve itibar bizimiçin önemtaşıyor” diye konuşuyor. 20 yıldır Afrika pazarında faaliyet gösteren bir Türk şirketi olarak Afrika’daki yatırımhedeflerinin Cezayir ile sınırlı kalmayacağını dile getiren Fuat Tosyalı, “Aynı bölgede farklı pazarları da gözlemlemeye devamediyoruz; özellikle iki ayrı ülkede pazar araştırmalarımız yoğunlaşmış durumda” diyor.

SAHRAALTI’NIN ÖNEMİ ARTIYOR
Türkiye yıllık ortalama 150 milyar dolarlık ihracatının yaklaşık yarısını Avrupa Birliği ülkelerine yapan bir ülke olarak, birçok Afrika ülkesinde ‘Türk malı kaliteli ve ucuzdur’ algısını yaratmış durumda.Dolayısıyla Türkiye’den Afrika ülkelerine hemen hemen her türlümal ve hizmet ihraç etmekmümkün. Türkiye, toplam ihracatının yaklaşık yüzde 10’unu Afrika ülkelerine gerçekleştiriyor. Bu yüzde 10’un yüzde 8’lik kısmıMısır, Libya, Cezayir, Fas gibi ülkelerin oluşturduğu Kuzey Afrika bölgesini kapsıyor. Dolayısıyla Afrika kıtasında geriye kalan onlarca ülkeye yapılan ihracat kara kıtaya yapılan toplam ihracatın yüzde 20’sine denk geliyor. Son birkaç yılda ‘Arap Baharı’ dolayısıyla çıkan iç çatışmalar nedeniyle özellikle Mısır ve Libya ile ticari ilişkilerde gerileme yaşayan Türk özel sektörü, buna karşın 2015’in 10 ayında Afrika ülkelerine toplamda 11milyar doları aşan ihracat yapmayı başardı. Bu rakam, bir önceki yıla göre yüzde 10’luk bir gerilemeyi işaret etse de, Türk şirketleriMısır ve Libya’da eriyen pazar paylarını başta Cezayir veGüney Afrika olmak üzere orta ve Sahra altı Afrika ülkeleri ile kompanse etmeye çalışıyor.

GÜMRÜKSÜZ İHRACATOLANAĞI
Türk şirketlerinin Avrupalı, ABD’li ya da Çinli şirketlere göre Afrika kıtasında büyük avantajlara sahip olduğuna vurgu yapanDEİK Afrika İş Konseyleri Koordinatörü Tamer Taşkın, ihraç edilen mal miktarı arttıkça başlayacak direkt gemi seferleri ile ileriye dönük nakliyemaliyetlerinin de ucuzlayacağını dile getiriyor. İster gıda, ister tekstil, istermakine sektörü olsun, Afrika’ya doğrudan yatırım yapmanın büyük önem taşıdığını belirten Taşkın, “Afrika ham maddeleri ile üretilen mallar Avrupa’ya, Amerika’ya sıfır gümrük ve kotasız ihraç edilebiliyor. Bu Türk şirketleri açısından çok önemli bir avantaj olabilir” şeklinde konuşuyor. Tüm Afrika ülkeleri için en elzem ihtiyaç olan müteahhitlik hizmetleri başta olmak üzere, madencilik, turizm, tarımsal- hayvansal üretim konusunda doğru saha analizleri yapmanın önemine işaret eden Tamer Taşkın, “54 Afrika ülkesinden öncelikle batıda, doğuda, güneyde hangi ülkeye gideceğimizin programını yapmalıyız.Doğru seçeceğimiz 10 ülke ile 54 ülkenin potansiyelini kullanabiliriz” diye konuşuyor.

firsat-sunan-afrika-8

7- GANA
Güney Afrika ve Nijerya’dan sonra Türkiye’nin en fazla ticaret yaptığı 3. Sahraaltı Afrika ülkesi olan Gana’ya tuz, kükürt, toprak ve taşlar, alçılar, çimento, demir ve çelik, mineral yakıt ve yağlar, elektrikli makine ve cihaz ihracatı yapılabilir. Bugüne kadar Türkmüteahhitleri tarafından Gana’da üstlenilen üç projenin toplambedeli 42milyon dolar düzeyinde. Türk şirketleri, doğrudan bankacılık ilişkilerinin olmaması, teminatmektubu temini ve gümrükmevzuatında sık değişiklikler gibi sorunlarla karşılaşabilir.

firsat-sunan-afrika-9

8- ETİYOPYA
94milyona yaklaşan nüfusu ile Etiyopya, Nijerya’dan sonra Afrika’nın en kalabalık ikinci ülkesi konumunda. Limanlara olan uzaklığı, altyapısının yetersizliğinden dolayı yeterli gelişme gösterememiş durumda. Başkenti Addis Ababa, Afrika Birliği’nin başkenti konumunda. Tarımsektörü dışında önemli bir üretimgücü bulunmayan Etiyopya sanayi ürünlerinin hemen hemen tamamına yakınını ithal ediyor. Canlı hayvan sayısının çokluğuna bağlı olarak deri ve deri ürünleri üretiminde önemli bir potansiyelmevcut. Başlıca ihracat alanları eşya taşımayamahsusmotorlu taşıtlar, gübreler, işmakineleri, demir çelik ürünleri,otomobil, buğday ve palmyağı.

firsat-sunan-afrika-10

9- FAS
Dünyanın en büyük fosfat yataklarına sahip olan Fas’ta yerleşik 61 Türk şirketi bulunuyor. Türk şirketlerin yatırımları inşaat makineleri, gıda, tekstil, süpermarket zinciri,mobilya alanlarında yoğunlaşıyor. Hükümetin başlattığı ‘Plan Azur’ kapsamında ülkenin çeşitli yerlerinde 6 adet turistik belde yapımına başlandı. İhracattamermer ve traverten, çimento, petrol yağları ve gazlar, kimya sanayimamulleri, eczacılık ürünleri, boyalar, parfümeri ve kozmetik ürünleri, plastik mamulleri, ahşap eşya, sabunlar, ipek hariç tekstil ve konfeksiyonda fırsatlar var.

Taşkın’ın dikkat çektiği konu ise, kıtada Türk yatırımlarının yaygınlaşması ve gelişmesi için Türk bankalarının da Afrika’ya açılmasının gerekliliği. Zira, Afrika ülkelerinin önündeki en önemli sıkıntı, finansa ulaşma ile uzun veya kısa vadeli kredileri bulabilmek zorluğu.

ALTYAPI VE ÜSTYAPI ÖNCELİKLİ
Afrika pazarındaki en önemli yatırım alanlarının başında müteahhitlik geliyor. Kara kıtadaki 54 ülkede de büyüme ve gelişim odaklı altyapı ve üstyapı inşaası bir numaralı gündem maddesi. Kuzey Afrika’da yaşanan siyasal krizler nedeniyle sıkıntılı bir dönemden geçenMısır ve Libya pazarları, özellikle Türkmüteahhitlik sektörü için büyük önemteşkil ediyordu. Yalnızca Libya’da rejimdeğişikliğininmaliyeti Türk şirketler için 5 milyar doları buldu. Türk inşaat şirketleri 1,5 milyar dolar değerindeki makine parkını Libya’da bırakıp geri dönmek zorunda kaldı. Kuzey Afrika’daki bu olumsuz gelişmelere rağmen, Afrika kıtasının Türk şirketlere sunduğu fırsatlar devam ediyor.

EN HIZLI BÜYÜYEN 2’NCİ BÖLGE
Dünyanın en hızlı büyüyen ikinci bölgesi olan Afrika'nın Türkmüteahhitlik firmaları için hala çok önemli olduğunu vurgulayan TürkiyeMüteahhitler Birliği BaşkanıMithat Yenigün, Türk inşaatçıların yurtdışı serüveninin 1972’de STFA’nın Libya’da Trablus Limanı'nın inşaatını üstlenmesiyle Afrika kıtasında başladığını hatırlatıyor. Aradan geçen 43 yıllık sürede Afrika pazarının Türk yurtdışımüteahhitlik hizmetlerinin en önemli merkez üslerinden biri olmaya devam ettiğini belirten Yenigün, 1972-2015 arasında Türkmüteahhitlerin uluslararası faaliyetlerinin yüzde 90’ından fazlasının Afrika,Ortadoğu ve Avrasya yoğunlaştığını kaydediyor. Son 40 yılda Kuzey Afrika'da, çoğunlukla da Libya'da gerçekleştirilen 950 projenin toplambedelinin 46.5milyar dolar olduğunu söyleyen Mithat Yenigün, “Öte yandan, Türk müteahhitler 1990'ların ortalarından itibaren Sahra altı Afrika'da da önemli projeler üstlenmeye başladı ve bölgede üstlenilen 191 projenin toplam bedeli 8.7 milyar dolara ulaştı” diyor.

ÖNE ÇIKAN ÜÇ ÜLKE
TürkiyeMüteahhitler Birliği verilerine göre, toplamda üstlenilen 55.2milyar dolar tutarındaki 1141 proje ile Afrika kıtası, Türkmüteahhitlerin yurtdışında geçmişten bugüne üstlendikleri proje toplamı içinde yüzde 17,3 gibi önemli bir paya sahip. Afrika kıtasında müteahhitlik hizmeti vermek isteyen Türk şirketler için pazara girişte en uygun ülkeler Kuzey Afrika’da Cezayir ve Fas, Sahra Altı Afrika'da ise Etiyopya, Sudan ve Nijerya olarak sıralanıyor. Bu ülkelerde Türk şirketlerinin uzun yıllara dayanan olumlu bir imajı bulunuyor. Afrika’da iş yapacak firmaların Afrika Kalkınma Bankası ile temasa geçmesi büyük önemtaşıyor. Türkiye’nin 2013’te üyesi olduğu Afrika Kalkınma Bankası, dünyanın en önde gelen beş kalkınma bankasından biri olarak bölge ülkelerinin gelişim hedeflerinde önemli rol üstleniyor. Türkiye’nin üyeliği, Türk firmalarının bankanın finanse ettiği projelerde yer almasına imkan tanıyor.

İNŞAATA İLGİ BÜYÜYOR
Bugüne kadar en fazla dış yatırımın yapıldığı Rusya’dan sonra gözünü Afrika pazarında çeviren Türk yapı sektörü, kıtaya yıllık 3 milyar dolarlık ihracatını hızla 10 milyar dolar seviyesine çıkarmak istiyor. İstanbulMaden ve Metaller İhracatçıları Birliği (İMMİB) Yapı Malzemeleri Komitesi Başkanı Serdar Urfalılar, Türkiye özel sektörünün son dönemde geleneksel olarak hakimolduğu Kuzey Afrika ülkeleri dışında kıtanın geri kalanındaki iş fırsatlarına odaklandığını söylüyor. Urfalılar, “Batı Afrika için Nijerya ve Gana, Doğu Afrika için Kenya ile Güney Afrika merkez noktalar olarak görülüyor. Afrika’nın birçok bölgesinde yeni bulunan petrol vemaden kaynakları ve yıllardır süregelen konut açığı inşaat sektörünün gelecekte daha da ön planda olacağını gösteriyor” diye konuşuyor.

firsat-sunan-afrika-11

10- SUDAN
Afrika ve Arap ülkeleri içerisinde hayvan sayısı bakımından en zengin ülkelerin başında gelen Sudan’da toplamhayvan varlığının yaklaşık 139milyon olduğu tahmin ediliyor. Son dönemde Sudan hükümeti petrol, enerji ve telekom sektörlerinde yabancı yatırım çekmeye çalışıyor. Giderek artan önemine rağmen tarımsektöründe yapılan yatırımlar yetersiz. Ülkede üretimve ihracat potansiyeli yüksek alanlar şöyle sıralanabilir: Et üretimi amaçlı sığır ve koyun çiftliklerinin kurulması,modernmezbaha inşaatı, koyun ve keçi yetiştiriciliği, yumurta ve et tavukçuluğu, balıkçılık ve balık çiftlikleri.

Afrika pazarında dikkat edilmesi gereken 7 başlık
1- Yatırımyapılacak ülkenin yerel kültürü ve kültürel değerlerinin tanınması büyük önemtaşıyor. Yerel dilde birkaç kelime öğrenmek bile, ikili temaslarda fark yaratıyor.

2- Bazı ülkelerdeki siyasi istikrarsızlık ve kanunların sık sık değişmesi yatırımcıları ve iş yapanları zor durumda bırakabiliyor.

3- Afrika’ya kalifiye eleman taşımanın önünde bürokratik engeller var.

4- İlk aşamada ürünlerin acenta veya bayii vasıtasıyla satılması tercih edilmeli. Komisyonlar yüzde 3- 20 arasında değişiyor.

5- Temsilcilerinmalın gümrük işlemlerini kolaylıkla gerçekleştirebilecek ve ülkenin beş büyük şehrine ulaşabilecek özellikte olmasına dikkat edilmeli.

6- Kıtada olumlu bir iş geleneği ödeme yapılmadanmalın gönderilmemesi ve gönderilen ürüne her türlü garantinin talep edilmesi.

7- Bazı ülkelerde bir yabancı isçiye karşı üç yerli isçi çalıştırma kuralı bulunuyor. İstihdamstratejisini bu kuralı dikkate alarak kurmak gerekiyor.

KONUTAÇIĞI 16 MİLYON
Afrika’da dünyanın çok sayıda ülkesinde şirketleri, adeta mıtnatıs gibi çeken ülkeler var. Ülke bazında bakıldığında Nijerya’nın 183milyon nüfusu ve 594 milyar dolarlık GSMH’si ile kıtanın en büyük ekonomisi oldu. ABD Tarım Bakanlığı hazırladığı rapora göre Nijerya, 2030’da dünyanın en büyük 19’uncu ülkesi olacak. Serdar Urfalılar, “Nijerya’nın 2020 yılı itibarıyla 210milyonluk bir nüfusa erişmesi hesaplanıyor. 280 milyar dolarlık konut finansman talebine ve 16 milyon konut ihtiyacına sahip olan Nijerya, gayrimenkul sektöründe bölgedeki yatırımyapılabilir ülkeler arasında başı çekiyor” diyor. Kıtanın büyük ekonomisi Güney Afrika’ya bugüne kadar 500milyon dolar değerinde Türk yatırımı gittiğini anlatan SerdarUrfalılar, “Bölgede artan ticari faaliyetlere bağlı olarak, ofis ve ‘mall’ tarzında büyük mağazaların sayısı katlanarak artıyor. Mülke yatırım daha cazip hale geliyor. Bu durumda inşaat sektöründe kuvvetli ek talep doğdu” şeklinde konuşuyor. Rönesans Holding’in Nijerya’da önemli otel yatırımları bulunuyor. Afrika’nın üzerinde ısrarla duran perakende alanında önemli yatırımhamleleri içerisinde olan Doğanlar Yatırım Holding, Senegal’de de çok önemli bir proje ile ilgili hükümet ile el sıkıştı.Doğanlar YatırımHolding Başkanı Davut Doğan, Senegal’de 140 milyon dolarlık lojistikmerkezi yapacaklarını belirterek, “Pazaryeri, AVM, park yeri gibi sosyal ticari alanların bulunacağı bir yatırım olacak” diyor.

firsat-sunan-afrika-12

ENERJİDE İŞBİRLİĞİ FIRSATI
Türk şirketlerinin Afrika’da başta gelen yatırımalanlarından biri de enerji. Özellikle güneş enerjisi konusunda çok büyük fırsatlar barındıran Afrika ülkeleri, yatırımcıları bu alanda faaliyet göstermeleri için kara kıtaya davet ediyor. Bu konuda hızla harekete geçen Türkiye, THY’nin katkılarıyla Sahraaltı Afrika'da ilk etapta güneş enerjisiyle çalışan 100modül kuracak.Geçtiğimiz haftalarda Antalya’da gerçekleştirilen G-20 Zirvesi öncesinde 10 modül Nijer’e kuruldu. Önümüzdeki bir yıl içinde geri kalan 90 modülün de bölge ülkelerinde faaliyete geçirilmesi hedefleniyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı verilerine göre, Sahraaltı Afrika ülkelerinde yaşayan 1,3milyar insanın 900 milyonu elektriğe erişimde sorun yaşıyor. Dolayısıyla bölge ülkelerine yapılacak başta güneş olmak üzere enerji yatırımları büyük önem taşıyor.

ÜÇ ÜLKEYE ELEKTRİK
Enerjide Afrika’ya en sıcak yatırımlardan bir tanesini Karadeniz Holding gerçekleştiriyor. Geçen hafta Ekonomist’te yayınlanan röportajında Karadeniz Holding CEO’su Orhan Karadeniz, Afrika pazarınaGana üzerinden giriş yaptıklarını ve ülkede 10 yıl süre ile hizmet verecek elektrik santrali kurduklarını söyledi. KaradenizHolding’in Afrika çıkarması Gana ile sınırlı kalmayacak. Holding, yakın zamanda üç ülkede daha santral yatırımı yapacak. Gana’da enerji yatırımına imza atan bir diğer Türk şirketi de Aksa Enerji. Ekimayında Ekonomist Dergisi’ne verdiği röportajda Gana ile 370 MWkurulu gücündeHFOyakıtlı enerji santrali kurulumu, elektrik üretimi ve üretilen elektriğin garantili satışı konusunda beş yıl süreli bir enerji satış anlaşması imzaladıklarını açıklayan KazancıHolding YönetimKurulu Başkanı Cemil Kazancı, bu anlaşmayla enerji ve altyapı yatırımı ihtiyacı bulunan Afrika ülkelerine giriş yaptıklarını kaydetti.

TOBB’DAN KOBİ’LERE PROGRAM
Öte yandan TürkiyeOdalar ve Borsalar Birliği (TOBB) da KOBİ’lerin Afrika pazarına girişini özendirmek ve kolaylaştırmak için kolları sıvamış durumda. TOBB , Afrika Ticaret, Sanayi, Tarım ve Meslek Odaları Birliği (UACCIAP) ile ortaklaşa ‘Türkiye - Afrika Odası’nı kurdu. Türk şirketlerinin Afrika piyasasına girişinin ve piyasada daha aktif olmalarının sağlanmasını amaçlayan Türk-Afrika Odası, ilk etapta Türkiye’deki Afrika ülkeleri büyükelçilikleri ile Afrika’daki yatırım fırsatlarını analiz eden ‘Launch Event Of Road Show:Discovering Africa’ programına start verdi.
Etiketler
Kapak Konusu TOBB
0

  • ALTIN GRAM - TL 2324,29 0,11%
  • ALTIN ONS 2233,04 1,74%
  • BIST 100 9079,97 3,1%
  • DOLAR/JAPON YENI 151,376 0%
  • DOLAR/KANADA DOLARI 1,35393 -0,00775%
  • DOLAR/RUS RUBLESI 92,5745 0,2664%
  • DOLAR/TURK LIRASI 32,3745 0,1172%
  • EURO/DOLAR 1,0789 -0,0181%
  • EURO/TURK LIRASI 34,921 -0,5077%
  • STERLIN/DOLAR 1,2624 0,00475%
Günün En Çok Okunanları
EKONOMİST YENİ SAYI
Ekonomist Dergisini takip etmek için abone olun.
ABONE OL