İç pazarda daralan talep karşısında büyük gruplar yönlerini yurtdışı kaynaklı büyümeye çevirdi. Yapılan değerlendirmelere göre 2019 yılında Türkiye'nin dev holdingleri için büyümenin güçlü kaynağı yurtdışı olacak.
Bu dönemde öngörü yapmanın sıkıntısını yaşayan ve bütçeleri kurşun kalemle yazan holdingler, yurtdışına daha fazla odaklanıp gelirlerdeki payını artırmayı planlıyor. Türkiyede ise nakit akışı vurgusu yapılıyor.
SİBEL ATİK
satik@ekonomist.com.tr
Türkiye ekonomisi, döviz kurlarında büyük hareketlerin yaşandığı, enflasyonda hızlı bir yükselişin olduğu, yabancı sermaye girişinin azaldığı, iç talebin daralıp işsizliğin artmaya başladığı zorlu bir yılı geride bırakmaya hazırlanıyor.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Krizin iyiden iyiye kendini gösterdiği 2018 yılındaki bu gelişmeler Yeni Ekonomi Programı'na da (YEP) yansıdı. Bu yıl yüzde 3,8 olarak öngörülen büyüme YEP'e göre gelecek yıl daha da düşecek.
Gelecek yıl Türkiye'nin yüzde 2,3 büyümesi öngörülürken, bu rakamlar önümüzdeki yılın daha zorlu geçeceğinin sinyalini veriyor. Üstelik bazı uluslararası kurumlar 2019'da Türkiye'de büyüme değil küçülme yaşanacağını tahmin ediyor.
HOLDİNGLER NE YAPACAK?
Türkiye ekonomisi büyümede vites küçültürken, dev grupların nasıl bir stratejiyle bu dönemi atlatacakları ise merak konusu. Bizde CEO Club toplantısının merakla beklenen holdingler buluşmasından çıkan önemli mesajlardan yola çıkarak 25 grubun yeni dönem planlarını araştırdık.
Verilen mesajlarda bu yıl bilançolarda sapma ve bütçe yapmanın zorluğu ön plana çıkıyor. Mevcut koşullarda büyük kur hareketleri ve ekonomide yaşanan kriz karşısında 2018 hedeflerini tutturmakta zorlanan holdingler 2019'a da temkinli giriyor.
Belirsizliğin yaşandığı bu dönemde bütçe dahi yapmakta zorlanan dev gruplar rotayı yurtdışına çevirmiş durumda. Ancak dışarıda da yeni maceralar peşinde koşmak yerine bildikleri pazarlara odaklanmayı planlıyorlar. Devler 2019'da nakit akışına ve maliyet yönetimine ağırlık vermeyi de ihmal etmeyeceklerini ifade ediyorlar.
YURTDIŞI AÇILIMLA BÜYÜYECEKLER
Mart ayında gerçekleşecek yerel seçimler ve ekonomik hedeflerdeki farklı tahminler nedeniyle belirsizliğin hakim olduğu 2019'da hem iç talep hem de fonlama açısından zorluklar büyük yatırımların önünde bir engel olarak duruyor.
Bu dönemde ana işlerine odaklanmayı seçen holdinglerden biri olan Borusan, yatırımda yurtdışındaki girişimlerini güçlendirecek adımlar atacağı sinyalini veriyor. Doğuş Grubu yurtdışında yeme-içmede restoran yatırımları ve mavnacılıktaki yeni girişimleriyle yoluna devam edeceğini söylüyor.
Eczacıbaşı Grubu ile Anadolu Grubu da yurtdışında etkin oldukları pazarlarda paylarını artırmak üzere yeni girişimlerde bulunmayı planlıyor. Yurtdışında önemli oyunculardan biri olan Yıldırım Holding ise dışarıda yatırımları sürdürmeyi istiyor.
İtalya'da Taranto Limanı'nı alan ve ABD'de Mississippi Limanı için 99 yıllık anlaşma yapmak üzere olan grup, gelecek yıl Kazakistan'da ise 400 bin ton soda üretimi yapacak bir fabrika kurmayı planlıyor.
Tekfen Grubu, yurtdışında aldığı taahhüt projeleriyle cirosunu büyütmeyi hedefliyor. Yaşar Grubu da yurtdışında üretime dair ilk adımı 2019 yılında Abu Dabi'de atmaya hazırlanıyor.
“2019'DA BÜYÜME BEKLEMİYORUZ"
Son dönemde özellikle limancılıkta yurt-dışından satın almalar yaparak adından söz ettiren Yıldırım Holding, yatırımlara devam ederken 2019 yılı ciro büyüme beklentisini
ise sınırladı. Konsolide olarak bakıldığında işlerin yüzde 60'ının yurtdışından geldiğini aktaran Yıldırım Holding İcra Kurulu Başkanı Yüksel Yıldırım, son beş yıldır globalde hızlı büyüdüklerine işaret ediyor.
Krom üretiminde güçlü olduklarını anlatan Yüksel Yıldırım, geçen süreci ve 2019 beklentisini şu sözlerle anlatıyor: "Hammadde fiyatlarında yüzde 30 gerileme oldu. Bu bizim ciromuza ve EBİTDA'mıza yansıdı.
2018'de ciromuz 2,3 milyar dolar, EBİTDA'mız 700 milyon dolar civarında olacak. Türkiye'deki dalgalanma bizi çok etkilemiyor çünkü daha çok dolar geliri olan bir grubuz. 2019'da ciroda büyüme beklemiyoruz.
EBİTDA'yı 600-700 milyon dolar aralığında hedefliyoruz. Liman-cılıkta geçen yıl 200 milyon dolar EBİTDA'ya ulaştık. Bu yıl 230 milyon dolar bekliyoruz. Önümüzdeki yıl yüzde 10 civarı artış bekliyoruz. Ticaret savaşları limanlarımızı etkiliyor. Volüm düşerken enflasyon ve faizler artıyor."
YENİ İHALELER KOVALIYOR
Zorlu dönemde büyümede ciddi bir rakama imza atan Tekfen Holding ise yurtdışı projelerin etkisini net yaşayan gruplardan biri olarak ön plana çıkıyor. Yüzde 45'in üzerinde bir halka açıklık oranına sahip olan ve 2017'yi 7,5 milyar TL'lik ciroyla kapatan Tekfen Holding'in bu yılı yurtdışı ve tarım sektöründe yeni girişimlerin katkısıyla yüzde 70 büyümeyle kapatması bekleniyor.
Tekfen Holding Yönetim Kurulu Başkanı Murat Gigin, "Ciroda yıl sonu beklentimiz yüzde 70 büyümeyle 12,9 milyar TL. Son iki yılda satış gelirlerinde iyi bir ivme yakaladık" diyor.
Gigin, bunda taahhüt grubu ve Toros Tarım'ın etkisine değiniyor ve şunları söylüyor: "Tekfen İnşaat'ın portföyüne kattığı büyük çaplı altyapı ve petrokimya projeleri ve tarımsal sanayi grubumuzda Toros Tarım'ın halihazırda lider konumda olduğu Türkiye pazarına ilaveten ihracattaki önemli atılımıyla sağladığı döviz bazlı gelirleri bizi olumlu etkiledi."
Tekfen'in 2019 yılında cirosunun 14-15 milyar TL bandında seyredeceğini aktaran Murat Gigin, daha fazla artışın ise uluslararası müteahhitlik alanındaki ihale tekliflerinin olumlu sonuçlanması halinde olacağını sözlerine ekliyor.
ABU DABİ'YE YATIRIM KARARI
Bu yıl yüzde 20 büyüyerek 6 milyar TL ciroya ulaşan Yaşar Holding de yurtdışında önemli girişimlerde bulunacak. Yurtdışında ilk gıda üretim yatırımını gündeme alan grup, Abu Dabi'de peynir tesisi yatırımına başladı.
2019 yılı bütçe sürecini henüz tamamlamadıklarını anlatan Yaşar Holding İcra Başkanı Dr. Mehmet Aktaş, fakat her yıl olduğu gibi ülke büyümesinin üzerinde büyüme hedeflediklerini ve ana iş kolları gıda, içecek ve boyada büyümeye devam edeceklerini söylüyor.
2019 yılında yurtdışında etkinliklerini artıracaklarını da vurgulayan Aktaş, sözlerine şöyle devam ediyor: "Gelecek yıl Abu Dabi'deki peynir tesisi yatırımımızı tamamlamayı hedefliyoruz.
Bu yurtdışındaki ilk gıda üretim tesisi yatırımımız olacak. Körfez Bölgesi, Pınar markasının 35 yıldır faaliyet gösterdiği ve çok iyi bilindiği bir pazar. İhracat yaptığımız ve Pınar Labne ile lider olduğumuz bu pazarda ilk defa lokal üretim yapacağız."
YÜZDE 20 BÜYÜYECEK
Anadolu'nun güçlü gruplarından Kipaş Holding ise stratejik yatırım hamlesiyle büyüme hedefliyor. 2018'i 6 milyar TL ciro ile kapatmayı planlayan grup, öz sermaye ağırlıklı yatırıma devam ediyor. Holding, üç yılda 750 milyon dolarlık yatırımı hayata geçirecek.
Kipaş Holding, tekstilde iplik ve denimde 100 milyon dolarlık yatırımla üretim kapasitesini ikiye katlarken, kağıtta ise ikinci tesis yatırımı için düğmeye bastı. Aydın Söke'de inşaat çalışmaları süren ikinci kağıt tesisinin 2020'de tamamlanacağını söyleyen Kipaş Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili Ahmet Öksüz, bu tesisle 300 milyon dolarlık bir ithalatın önüne geçileceğini söylüyor.
Öksüz, mevcut yatırımların da katkısıyla yüzde 20 büyüme planladıklarını ifade ediyor.
ALİ ÜLKER YILDIZ HOLDİNG YÖNETİM KURULU BŞK.YRD.
"GAZ KESMEYİ DÜŞÜNMÜYORUZ"
KUR ARTIŞINI FIRSATA ÇEVİRDİK
Kurun aşırı değerlenmesini ihracat fırsatına dönüştürdük. Geçen yıl Türkiye'yi ihracat üssü olarak belirledik. Hedef pazarlara ihracatı artırdık. İngiliz markalarına sahip olmak da birçok pazara girişimizi kolaylaştırdı. 2018 yılı, hangi pazarlarda kalıcı olarak yer alacağımızın ve yatırım yapmaya devam edeceğimizin kararlarının verildiği bir yıl oldu. 2018'i toplamda yüzde 22'lerde bir büyüme ve 50 milyar lira ciroyla kapatacağız.
BELİRSİZLİK ZORLUYOR
Belirsizlik nedeniyle bütçeler bizi zorluyor. Hedeflerimizi güncel tutmak istiyoruz.
Fakat grup olarak 2019'da gaz kesmeyi düşünmüyoruz. Daha odaklı ve kârlı büyümeyi hedefliyoruz. Enflasyon karşısında şirketlerimiz kârlı olmazsa sermayeden yiyorlar.
Öte yandan 2019 yılında ajandamızda iki önemli konu var. Bunlardan biri sürdürülebilirlik, diğeri de dijital dönüşüm.
VARLIK SATIŞLARI OLACAK
Gözde Girişim Yatırım Ortaklığı Fonu altındaki şirketlerimizde olgunlaşan şirketlerimiz var. Kümaş ile ilgili bazı işlemler başladı. Sırada başka varlık satışlarımız da var. Gözde'nin iştiraklerinden biri Şok Marketler. Burada Şok kendi özel markalarıyla çok ciddi bir büyüme yakaladı. Geçen yıl bin 200 yeni şube ilave edilirken, bu yıl için de bin rakamını hedeflemiştik ve bunu tutturacağız. Yavaşlama kararı almış olmamıza rağmen, piyasadaki talep doğrultusunda, Şok Marketler'de yavaşlayamadık, aynı büyüme ve istihdam devam ediyor. Bu yıl yeni açılan şubelerle 5 bin kişilik istihdam yaratıldı.
AHMET DÖRDÜNCÜ AKKÖK HOLDİNG İCRA KURULU BŞK.
“2019 ÇOK DİKKATLİ OLACAĞIMIZ BİR YIL OLACAK”
KÂRLILIK ARTTI
2018'in nasıl biteceğine genel olarak baktığımızda, ciroda geçen yıla göre dolar bazında yaklaşık yüzde 8-9 artış görüyoruz. Bu da rakamsal olarak 2,8-2,9 milyar dolara tekabül ediyor. Faaliyet kârının da geçen yıla göre yüzde 10-13 civarında ve 350 ile 400 milyon dolar arasında kapanacağını öngörüyoruz.
Genel olarak baktığımızda 2018 çok fena geçti sayılmaz. Beklentileri nasıl yönettiğiniz önemli. Bütçeleri biraz muhafazakar tuttuğunuzda rakamlar yükselince mutlu oluyorsunuz. Kimya iyiydi. Eylül ayına kadar satışlar çok iyi gitti. Enerji sektöründe girdi ve çıktı fiyatlarıyla ilgili marjinal şeylerden ciddi şekilde rahatsızız.3
2019'DA ÇOK DİKKATLİ OLACAĞIZ
Yönetici olarak beni en çok sıkıntıya sokan önümü görememek. 2019 bütçelerini hazırlamaya eylül ayında başladık. O zaman dolar kuru 7 TL olur dedik ve arkadaşlar buna göre bütçe yaptı. Fakat bugüne bakılırsa yeni bütçeyapmak durumundayız. 2019 yılı için önceliğimiz mevcut sahayı analiz etmek ve alanı muhafaza etmek olacak. Ardı sıra mümkün olduğu kadar nakit akımına dikkat etmeye çalışacağız.
2019 yılında yatırımlarımız 300-400 milyon dolar civarında olacak. Çok dikkatli olacağımız bir yıl olacak. Bundan sonra bir stabilite sağlanacaktır. Önümüzdeki süreçte verimliliği nasıl sağlayacağımıza baktığımızda ise dijitalleşme ön plana çıkıyor. Bu süreçte işinizdeki riskleri dağıtmak için dijitalleşmeye yönelmek gerekiyor. Biz de bu konuda iş yapış süreçlerimizde dijitalleşmeyi önemsiyoruz.
HÜSNÜ AKHAN DOĞUŞ GRUBU CEO’SU
“NAKİT VE MALİYET YÖNETİMİNE ÖNCELİK VERECEĞİZ”
MALİYET YÖNETİMİ ÖNCELİKLİ OLACAK
Türkiye'de 2018 yılında büyümenin yüzde 3'ler civarında olacağını, enflasyonun yüzde 25'ler seviyesinde gerçekleşeceğini öngörüyoruz. Kurdaki hareketliliğin fazla olması nedeniyle ekonomik anlamda yönetimi zor bir yıl oldu. Grup olarak ise 2018 yılını yüzde 14'lük artışla 20 milyar lira civarında bir ciroyla kapatacağız.
Yüzde 9'luk artışla aktif toplamımızı 40 milyar TL civarına getirmiş olacağız. Yeni Ekonomi Programı'nın getirdiği politika setinin uygulanması, bir nebze ABD ile düzelen ilişkiler ve kur belirsizliğinin ortadan kalktığını düşünürsek, 2019'da yüzde 2-2,5 büyüme ve yüzde 15'ler civarında enflasyon öngörümüz var. Grubumuzun ise yüzde 10-12 arasında büyümesini planlıyoruz. 2019 yılında özellikle nakit akımı ve maliyet yönetimini öncelik olarak ele alacağız.
YURTDIŞINDA BÜYÜMEYE DEVAM
Yurtdışı ortaklıklara büyümeyi arzu ettiğimiz alanlarda devam ettik. Yeme- içmede Singapur Devlet Fonu'nu yurtdışındaki restoran yapılanmamız için yüzde 17 oranında ortak aldık. Marina alanında toplam 10'a ulaştık. EBRD ile yüzde 22'lik bir ortaklığa gittik. Bu ortaklık anlaşmasında sona gelindi.
Turizmde ise bu yıl iyi gitti. İstanbul dışındaki turistik tesislerde doluluk ve fiyatlar 2015'i yakaladı. Doğuş İnşaat'ın yurtiçi ve yurtdışında 17 şantiyede çalışmaları sürüyor. Katar ve Kazakistan'da otoyol, Riyad, Mumbai ve Sofya'da metro inşaatlarımız sürüyor. İstanbul'da da Ümraniye-Çekmeköy-Üsküdar sürücüsüz metro hattının açılışı yapıldı. Bu hat Sultanbeyli'ye kadar uzatılacak. 2019'da Galataport devam edecek ve 2020'de otel hariç diğer alanları açılacak.
HURŞİT ZORLU ANADOLU GRUBU CEO’SU
“2019'DA BÜYÜME ÇOK DÜŞÜK OLACAK”
NAKİT YÖNETİMİ ÖNE ÇIKIYOR
2018, dokuz ayrı sektörde, 19 ülkede, 80 bin çalışanıyla faaliyet gösteren grubumuzda ailenin işlerini birleştirdiğimiz bir yıl oldu. İhracat ve yurtdışı ağırlıklı bir yıl oldu. 2019 yılı nakit yönetimi ve işletme sermayesi açısından önemli bir yıl olacak. 2019'da büyüme ya hiç olmayacak ya da çok düşük olacak. En önemli şey ise belirsizlik ortamının oluşması. Belirsizlik ortamında cebinde parası olan harcamak istemiyor, iş adamı da yatırım yapmak istemiyor.
O açıdan ortam yatırım kararlarında temel bir unsur. Yılın ilk dokuz ayını değerlendirdiğimiz zaman, yüzde 30'ların üzerinde büyümemiz var. Fakat net kar hedefinin uzağında kaldık. Coca Cola, Migros gibi yatırımlarımızla biz hızlı tüketim ağırlıklı bir holdingiz. Otomotiv ve enerjideki yatırımlarımız gelirimizin yüzde 15'i kadar. Bu dönemde
farklı ülkelerde iş yapmanın faydasını gördük. Hatta yurtdışı iştiraklerimiz Türkiye'den daha fazla büyüdü.
HIZLI AKSİYION DÖNEMİ
Önümüzdeki dönem için öngörü yapmak zor. Hızlı aksiyon alınması gereken bir dönemdeyiz. Bütçelerimizi yaparken 2019'da büyümenin çok düşük veya hiç olmayacağını, enflasyonda belirli bir düşme olacağını varsayıyoruz. Bu doğrultuda senaryo analizleriyle grup şirketlerimizi yönetmeye çalışıyoruz. Şirketlerin esnek olması ve hızlı hareket edebilmesi gerekiyor. Değişime hızlı adapte olmak önemli. Anadolu Isuzuda ihracat hacmimiz artıyor. Türkiye'nin içinde bulunduğu ortamda ticari araç satışlarında belirli bir durgunluk var ama bunu ihracatla kompanse ediyoruz. İtalyan Landini ile ortaklık kurduk ve traktör üretimine başladık.
ATALAY GÜMRAH ECZACIBAŞI TOPLULUĞU CEO'SU
“BİLDİĞİMİZ İŞLERE YATIRIM YAPACAĞIZ”
YURTDIŞI ÖN PLANA ÇIKTI
2018 yılında belirsizlikleri iyi yönetmek önceliğimiz oldu. Bu yıl kurların arttığı dönemde ihracat ve yurtdışında yarattığımız gelirler ön plana çıktı. Topluluk ciromuzun yüzde 55'i yurtdışı gelirden elde edildi. Yapı ürünlerinde iç pazarda inşaat sektöründe iştah düşmüş olsa da yurtdışında Euro bazlı yüzde 10 gibi bir büyüme elde ettik. İçeride riskleri yönettiğimiz, yurtdışında ise yerleşik olduğumuz pazarlara odaklandık. Şu an üretim ve satış kanallarımızla beş stratejik ülkedeyiz.
Yeni ülkelere ve maceralara girmek yerine odağımızı mevcutta olduğumuz ülkelere kaydırdık. Yurtdışı işlerin ağırlığı bu dönemi iyi geçirmemizi sağladı. Bu süreçte portföyümüzü de dengeledik ve gelecek vaatlerine bakıp kaynaklarımızı buna göre ayırdık. Yönetişime çok önem verdik. Merkezin şirketlerden beklentisi ile şirketlerin merkezden beklentisini karşılıklı olarak iyi yönettik.
DİJİTALLEŞMEYE ÖNEM VERECEĞİZ
Bu dönem iş yapış şekillerini değiştirme yılı. Dolayısıyla 2019 dijitalleşmeye ayrıca önem vereceğimiz bir yıl olacak. Sanayi, sağlık ve tüketim ürünleri gibi konularda dijital dönüşümde gidilecek çok yol var. Bu konuda önemli bir yol haritası çıktı ve gelecek dönemde bu yol haritasını nasıl uygulayacağımıza bakacağız. Sağlıklı yaşam, gelecek dönem yatırım alanlarımız içinde yer alıyor. Yaşlanan nüfusa yönelik ne gibi fırsatlar önümüze çıkar diye bakıyoruz. Bildiğimiz işlere yatırım yapacağımız bir dönem geçireceğiz.
AGAH UĞUR BORUSAN HOLDİNG CEO'SU
“2024 VİZYONUMUZA ODAKLANDIK”
BÜTÇENİN ALTINDA KALACAĞIZ
2017 yılını 4,6 milyar dolar ciro ile kapattık. Bu yılki bütçe hedefimiz 5,2 milyar dolardı. İyi bir büyüme planlamıştık fakat bütçenin altında kalacağız. Yılı 4,8 milyar dolar ciroyla kapatacağız. Yine de dolar bazında yüzde 3 büyüme sağlıyoruz.
Geçen yıl konsolide EBITDA'mız 520 milyon dolardı. Bu yıl biraz azalıp 420 milyon dolar civarında olacak. Mevcut cironun 2019 milyar doları dış pazarlardan geliyor. Tek uğraştığımız konu otomotivdeki stoklarımız. Bu stokları eritmemiz gerekiyor. Onun dışında pek sorunumuz yok.
2019 ZOR BİR YIL OLACAK
Gelecek yılın talep ve fonlama açısından zor bir yıl olacağı kesin. 2019'da Türkiye'de ilk iki çeyrekte küçülme yaşanmasını, üçüncü çeyrekten sonra büyümeye geçilmesini bekliyoruz. Türk iş adamları büyümeyi de küçülmeyi de hızlı becerebiliyor. Dolayısıyla 2019'a hazırız, küçülmemiz gereken yerlerde küçüldük. Fakat fırsatlar da var tabii. Bizim için bu dönemde en iyi pazar ABD oldu.
Önümüzdeki 5-6 yıl ABD pazarı yüksek koruma ve yüksek taleple gidecek gibi gözüküyor. Biz de buradaki yatırımlarımızı sürdüreceğiz. Kayagazı boru işimize daha fazla yoğunlaşacağız. Grup olarak 2024 vizyonumuza odaklandık. Bu dönemde ana stratejimiz kârı artırmak. Verimlilik ve rekabetçilik adına dijitalleşme şart ve biz de bu doğrultuda dijitalleşme yolumuzu belirledik. Önümüzde 110 dijital proje var.
Bu dönemde öngörü yapmanın sıkıntısını yaşayan ve bütçeleri kurşun kalemle yazan holdingler, yurtdışına daha fazla odaklanıp gelirlerdeki payını artırmayı planlıyor. Türkiyede ise nakit akışı vurgusu yapılıyor.
SİBEL ATİK
satik@ekonomist.com.tr
Türkiye ekonomisi, döviz kurlarında büyük hareketlerin yaşandığı, enflasyonda hızlı bir yükselişin olduğu, yabancı sermaye girişinin azaldığı, iç talebin daralıp işsizliğin artmaya başladığı zorlu bir yılı geride bırakmaya hazırlanıyor.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Krizin iyiden iyiye kendini gösterdiği 2018 yılındaki bu gelişmeler Yeni Ekonomi Programı'na da (YEP) yansıdı. Bu yıl yüzde 3,8 olarak öngörülen büyüme YEP'e göre gelecek yıl daha da düşecek.
Gelecek yıl Türkiye'nin yüzde 2,3 büyümesi öngörülürken, bu rakamlar önümüzdeki yılın daha zorlu geçeceğinin sinyalini veriyor. Üstelik bazı uluslararası kurumlar 2019'da Türkiye'de büyüme değil küçülme yaşanacağını tahmin ediyor.
HOLDİNGLER NE YAPACAK?
Türkiye ekonomisi büyümede vites küçültürken, dev grupların nasıl bir stratejiyle bu dönemi atlatacakları ise merak konusu. Bizde CEO Club toplantısının merakla beklenen holdingler buluşmasından çıkan önemli mesajlardan yola çıkarak 25 grubun yeni dönem planlarını araştırdık.
Verilen mesajlarda bu yıl bilançolarda sapma ve bütçe yapmanın zorluğu ön plana çıkıyor. Mevcut koşullarda büyük kur hareketleri ve ekonomide yaşanan kriz karşısında 2018 hedeflerini tutturmakta zorlanan holdingler 2019'a da temkinli giriyor.
Belirsizliğin yaşandığı bu dönemde bütçe dahi yapmakta zorlanan dev gruplar rotayı yurtdışına çevirmiş durumda. Ancak dışarıda da yeni maceralar peşinde koşmak yerine bildikleri pazarlara odaklanmayı planlıyorlar. Devler 2019'da nakit akışına ve maliyet yönetimine ağırlık vermeyi de ihmal etmeyeceklerini ifade ediyorlar.
YURTDIŞI AÇILIMLA BÜYÜYECEKLER
Mart ayında gerçekleşecek yerel seçimler ve ekonomik hedeflerdeki farklı tahminler nedeniyle belirsizliğin hakim olduğu 2019'da hem iç talep hem de fonlama açısından zorluklar büyük yatırımların önünde bir engel olarak duruyor.
Bu dönemde ana işlerine odaklanmayı seçen holdinglerden biri olan Borusan, yatırımda yurtdışındaki girişimlerini güçlendirecek adımlar atacağı sinyalini veriyor. Doğuş Grubu yurtdışında yeme-içmede restoran yatırımları ve mavnacılıktaki yeni girişimleriyle yoluna devam edeceğini söylüyor.
Eczacıbaşı Grubu ile Anadolu Grubu da yurtdışında etkin oldukları pazarlarda paylarını artırmak üzere yeni girişimlerde bulunmayı planlıyor. Yurtdışında önemli oyunculardan biri olan Yıldırım Holding ise dışarıda yatırımları sürdürmeyi istiyor.
İtalya'da Taranto Limanı'nı alan ve ABD'de Mississippi Limanı için 99 yıllık anlaşma yapmak üzere olan grup, gelecek yıl Kazakistan'da ise 400 bin ton soda üretimi yapacak bir fabrika kurmayı planlıyor.
Tekfen Grubu, yurtdışında aldığı taahhüt projeleriyle cirosunu büyütmeyi hedefliyor. Yaşar Grubu da yurtdışında üretime dair ilk adımı 2019 yılında Abu Dabi'de atmaya hazırlanıyor.
“2019'DA BÜYÜME BEKLEMİYORUZ"
Son dönemde özellikle limancılıkta yurt-dışından satın almalar yaparak adından söz ettiren Yıldırım Holding, yatırımlara devam ederken 2019 yılı ciro büyüme beklentisini
ise sınırladı. Konsolide olarak bakıldığında işlerin yüzde 60'ının yurtdışından geldiğini aktaran Yıldırım Holding İcra Kurulu Başkanı Yüksel Yıldırım, son beş yıldır globalde hızlı büyüdüklerine işaret ediyor.
Krom üretiminde güçlü olduklarını anlatan Yüksel Yıldırım, geçen süreci ve 2019 beklentisini şu sözlerle anlatıyor: "Hammadde fiyatlarında yüzde 30 gerileme oldu. Bu bizim ciromuza ve EBİTDA'mıza yansıdı.
2018'de ciromuz 2,3 milyar dolar, EBİTDA'mız 700 milyon dolar civarında olacak. Türkiye'deki dalgalanma bizi çok etkilemiyor çünkü daha çok dolar geliri olan bir grubuz. 2019'da ciroda büyüme beklemiyoruz.
EBİTDA'yı 600-700 milyon dolar aralığında hedefliyoruz. Liman-cılıkta geçen yıl 200 milyon dolar EBİTDA'ya ulaştık. Bu yıl 230 milyon dolar bekliyoruz. Önümüzdeki yıl yüzde 10 civarı artış bekliyoruz. Ticaret savaşları limanlarımızı etkiliyor. Volüm düşerken enflasyon ve faizler artıyor."
YENİ İHALELER KOVALIYOR
Zorlu dönemde büyümede ciddi bir rakama imza atan Tekfen Holding ise yurtdışı projelerin etkisini net yaşayan gruplardan biri olarak ön plana çıkıyor. Yüzde 45'in üzerinde bir halka açıklık oranına sahip olan ve 2017'yi 7,5 milyar TL'lik ciroyla kapatan Tekfen Holding'in bu yılı yurtdışı ve tarım sektöründe yeni girişimlerin katkısıyla yüzde 70 büyümeyle kapatması bekleniyor.
Tekfen Holding Yönetim Kurulu Başkanı Murat Gigin, "Ciroda yıl sonu beklentimiz yüzde 70 büyümeyle 12,9 milyar TL. Son iki yılda satış gelirlerinde iyi bir ivme yakaladık" diyor.
Gigin, bunda taahhüt grubu ve Toros Tarım'ın etkisine değiniyor ve şunları söylüyor: "Tekfen İnşaat'ın portföyüne kattığı büyük çaplı altyapı ve petrokimya projeleri ve tarımsal sanayi grubumuzda Toros Tarım'ın halihazırda lider konumda olduğu Türkiye pazarına ilaveten ihracattaki önemli atılımıyla sağladığı döviz bazlı gelirleri bizi olumlu etkiledi."
Tekfen'in 2019 yılında cirosunun 14-15 milyar TL bandında seyredeceğini aktaran Murat Gigin, daha fazla artışın ise uluslararası müteahhitlik alanındaki ihale tekliflerinin olumlu sonuçlanması halinde olacağını sözlerine ekliyor.
ABU DABİ'YE YATIRIM KARARI
Bu yıl yüzde 20 büyüyerek 6 milyar TL ciroya ulaşan Yaşar Holding de yurtdışında önemli girişimlerde bulunacak. Yurtdışında ilk gıda üretim yatırımını gündeme alan grup, Abu Dabi'de peynir tesisi yatırımına başladı.
2019 yılı bütçe sürecini henüz tamamlamadıklarını anlatan Yaşar Holding İcra Başkanı Dr. Mehmet Aktaş, fakat her yıl olduğu gibi ülke büyümesinin üzerinde büyüme hedeflediklerini ve ana iş kolları gıda, içecek ve boyada büyümeye devam edeceklerini söylüyor.
2019 yılında yurtdışında etkinliklerini artıracaklarını da vurgulayan Aktaş, sözlerine şöyle devam ediyor: "Gelecek yıl Abu Dabi'deki peynir tesisi yatırımımızı tamamlamayı hedefliyoruz.
Bu yurtdışındaki ilk gıda üretim tesisi yatırımımız olacak. Körfez Bölgesi, Pınar markasının 35 yıldır faaliyet gösterdiği ve çok iyi bilindiği bir pazar. İhracat yaptığımız ve Pınar Labne ile lider olduğumuz bu pazarda ilk defa lokal üretim yapacağız."
YÜZDE 20 BÜYÜYECEK
Anadolu'nun güçlü gruplarından Kipaş Holding ise stratejik yatırım hamlesiyle büyüme hedefliyor. 2018'i 6 milyar TL ciro ile kapatmayı planlayan grup, öz sermaye ağırlıklı yatırıma devam ediyor. Holding, üç yılda 750 milyon dolarlık yatırımı hayata geçirecek.
Kipaş Holding, tekstilde iplik ve denimde 100 milyon dolarlık yatırımla üretim kapasitesini ikiye katlarken, kağıtta ise ikinci tesis yatırımı için düğmeye bastı. Aydın Söke'de inşaat çalışmaları süren ikinci kağıt tesisinin 2020'de tamamlanacağını söyleyen Kipaş Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili Ahmet Öksüz, bu tesisle 300 milyon dolarlık bir ithalatın önüne geçileceğini söylüyor.
Öksüz, mevcut yatırımların da katkısıyla yüzde 20 büyüme planladıklarını ifade ediyor.
ALİ ÜLKER YILDIZ HOLDİNG YÖNETİM KURULU BŞK.YRD."GAZ KESMEYİ DÜŞÜNMÜYORUZ"
KUR ARTIŞINI FIRSATA ÇEVİRDİK
Kurun aşırı değerlenmesini ihracat fırsatına dönüştürdük. Geçen yıl Türkiye'yi ihracat üssü olarak belirledik. Hedef pazarlara ihracatı artırdık. İngiliz markalarına sahip olmak da birçok pazara girişimizi kolaylaştırdı. 2018 yılı, hangi pazarlarda kalıcı olarak yer alacağımızın ve yatırım yapmaya devam edeceğimizin kararlarının verildiği bir yıl oldu. 2018'i toplamda yüzde 22'lerde bir büyüme ve 50 milyar lira ciroyla kapatacağız.
BELİRSİZLİK ZORLUYOR
Belirsizlik nedeniyle bütçeler bizi zorluyor. Hedeflerimizi güncel tutmak istiyoruz.
Fakat grup olarak 2019'da gaz kesmeyi düşünmüyoruz. Daha odaklı ve kârlı büyümeyi hedefliyoruz. Enflasyon karşısında şirketlerimiz kârlı olmazsa sermayeden yiyorlar.
Öte yandan 2019 yılında ajandamızda iki önemli konu var. Bunlardan biri sürdürülebilirlik, diğeri de dijital dönüşüm.
VARLIK SATIŞLARI OLACAK
Gözde Girişim Yatırım Ortaklığı Fonu altındaki şirketlerimizde olgunlaşan şirketlerimiz var. Kümaş ile ilgili bazı işlemler başladı. Sırada başka varlık satışlarımız da var. Gözde'nin iştiraklerinden biri Şok Marketler. Burada Şok kendi özel markalarıyla çok ciddi bir büyüme yakaladı. Geçen yıl bin 200 yeni şube ilave edilirken, bu yıl için de bin rakamını hedeflemiştik ve bunu tutturacağız. Yavaşlama kararı almış olmamıza rağmen, piyasadaki talep doğrultusunda, Şok Marketler'de yavaşlayamadık, aynı büyüme ve istihdam devam ediyor. Bu yıl yeni açılan şubelerle 5 bin kişilik istihdam yaratıldı.
AHMET DÖRDÜNCÜ AKKÖK HOLDİNG İCRA KURULU BŞK.“2019 ÇOK DİKKATLİ OLACAĞIMIZ BİR YIL OLACAK”
KÂRLILIK ARTTI
2018'in nasıl biteceğine genel olarak baktığımızda, ciroda geçen yıla göre dolar bazında yaklaşık yüzde 8-9 artış görüyoruz. Bu da rakamsal olarak 2,8-2,9 milyar dolara tekabül ediyor. Faaliyet kârının da geçen yıla göre yüzde 10-13 civarında ve 350 ile 400 milyon dolar arasında kapanacağını öngörüyoruz.
Genel olarak baktığımızda 2018 çok fena geçti sayılmaz. Beklentileri nasıl yönettiğiniz önemli. Bütçeleri biraz muhafazakar tuttuğunuzda rakamlar yükselince mutlu oluyorsunuz. Kimya iyiydi. Eylül ayına kadar satışlar çok iyi gitti. Enerji sektöründe girdi ve çıktı fiyatlarıyla ilgili marjinal şeylerden ciddi şekilde rahatsızız.3
2019'DA ÇOK DİKKATLİ OLACAĞIZ
Yönetici olarak beni en çok sıkıntıya sokan önümü görememek. 2019 bütçelerini hazırlamaya eylül ayında başladık. O zaman dolar kuru 7 TL olur dedik ve arkadaşlar buna göre bütçe yaptı. Fakat bugüne bakılırsa yeni bütçeyapmak durumundayız. 2019 yılı için önceliğimiz mevcut sahayı analiz etmek ve alanı muhafaza etmek olacak. Ardı sıra mümkün olduğu kadar nakit akımına dikkat etmeye çalışacağız.
2019 yılında yatırımlarımız 300-400 milyon dolar civarında olacak. Çok dikkatli olacağımız bir yıl olacak. Bundan sonra bir stabilite sağlanacaktır. Önümüzdeki süreçte verimliliği nasıl sağlayacağımıza baktığımızda ise dijitalleşme ön plana çıkıyor. Bu süreçte işinizdeki riskleri dağıtmak için dijitalleşmeye yönelmek gerekiyor. Biz de bu konuda iş yapış süreçlerimizde dijitalleşmeyi önemsiyoruz.
HÜSNÜ AKHAN DOĞUŞ GRUBU CEO’SU“NAKİT VE MALİYET YÖNETİMİNE ÖNCELİK VERECEĞİZ”
MALİYET YÖNETİMİ ÖNCELİKLİ OLACAK
Türkiye'de 2018 yılında büyümenin yüzde 3'ler civarında olacağını, enflasyonun yüzde 25'ler seviyesinde gerçekleşeceğini öngörüyoruz. Kurdaki hareketliliğin fazla olması nedeniyle ekonomik anlamda yönetimi zor bir yıl oldu. Grup olarak ise 2018 yılını yüzde 14'lük artışla 20 milyar lira civarında bir ciroyla kapatacağız.
Yüzde 9'luk artışla aktif toplamımızı 40 milyar TL civarına getirmiş olacağız. Yeni Ekonomi Programı'nın getirdiği politika setinin uygulanması, bir nebze ABD ile düzelen ilişkiler ve kur belirsizliğinin ortadan kalktığını düşünürsek, 2019'da yüzde 2-2,5 büyüme ve yüzde 15'ler civarında enflasyon öngörümüz var. Grubumuzun ise yüzde 10-12 arasında büyümesini planlıyoruz. 2019 yılında özellikle nakit akımı ve maliyet yönetimini öncelik olarak ele alacağız.
YURTDIŞINDA BÜYÜMEYE DEVAM
Yurtdışı ortaklıklara büyümeyi arzu ettiğimiz alanlarda devam ettik. Yeme- içmede Singapur Devlet Fonu'nu yurtdışındaki restoran yapılanmamız için yüzde 17 oranında ortak aldık. Marina alanında toplam 10'a ulaştık. EBRD ile yüzde 22'lik bir ortaklığa gittik. Bu ortaklık anlaşmasında sona gelindi.
Turizmde ise bu yıl iyi gitti. İstanbul dışındaki turistik tesislerde doluluk ve fiyatlar 2015'i yakaladı. Doğuş İnşaat'ın yurtiçi ve yurtdışında 17 şantiyede çalışmaları sürüyor. Katar ve Kazakistan'da otoyol, Riyad, Mumbai ve Sofya'da metro inşaatlarımız sürüyor. İstanbul'da da Ümraniye-Çekmeköy-Üsküdar sürücüsüz metro hattının açılışı yapıldı. Bu hat Sultanbeyli'ye kadar uzatılacak. 2019'da Galataport devam edecek ve 2020'de otel hariç diğer alanları açılacak.
HURŞİT ZORLU ANADOLU GRUBU CEO’SU“2019'DA BÜYÜME ÇOK DÜŞÜK OLACAK”
NAKİT YÖNETİMİ ÖNE ÇIKIYOR
2018, dokuz ayrı sektörde, 19 ülkede, 80 bin çalışanıyla faaliyet gösteren grubumuzda ailenin işlerini birleştirdiğimiz bir yıl oldu. İhracat ve yurtdışı ağırlıklı bir yıl oldu. 2019 yılı nakit yönetimi ve işletme sermayesi açısından önemli bir yıl olacak. 2019'da büyüme ya hiç olmayacak ya da çok düşük olacak. En önemli şey ise belirsizlik ortamının oluşması. Belirsizlik ortamında cebinde parası olan harcamak istemiyor, iş adamı da yatırım yapmak istemiyor.
O açıdan ortam yatırım kararlarında temel bir unsur. Yılın ilk dokuz ayını değerlendirdiğimiz zaman, yüzde 30'ların üzerinde büyümemiz var. Fakat net kar hedefinin uzağında kaldık. Coca Cola, Migros gibi yatırımlarımızla biz hızlı tüketim ağırlıklı bir holdingiz. Otomotiv ve enerjideki yatırımlarımız gelirimizin yüzde 15'i kadar. Bu dönemde
farklı ülkelerde iş yapmanın faydasını gördük. Hatta yurtdışı iştiraklerimiz Türkiye'den daha fazla büyüdü.
HIZLI AKSİYION DÖNEMİ
Önümüzdeki dönem için öngörü yapmak zor. Hızlı aksiyon alınması gereken bir dönemdeyiz. Bütçelerimizi yaparken 2019'da büyümenin çok düşük veya hiç olmayacağını, enflasyonda belirli bir düşme olacağını varsayıyoruz. Bu doğrultuda senaryo analizleriyle grup şirketlerimizi yönetmeye çalışıyoruz. Şirketlerin esnek olması ve hızlı hareket edebilmesi gerekiyor. Değişime hızlı adapte olmak önemli. Anadolu Isuzuda ihracat hacmimiz artıyor. Türkiye'nin içinde bulunduğu ortamda ticari araç satışlarında belirli bir durgunluk var ama bunu ihracatla kompanse ediyoruz. İtalyan Landini ile ortaklık kurduk ve traktör üretimine başladık.
ATALAY GÜMRAH ECZACIBAŞI TOPLULUĞU CEO'SU“BİLDİĞİMİZ İŞLERE YATIRIM YAPACAĞIZ”
YURTDIŞI ÖN PLANA ÇIKTI
2018 yılında belirsizlikleri iyi yönetmek önceliğimiz oldu. Bu yıl kurların arttığı dönemde ihracat ve yurtdışında yarattığımız gelirler ön plana çıktı. Topluluk ciromuzun yüzde 55'i yurtdışı gelirden elde edildi. Yapı ürünlerinde iç pazarda inşaat sektöründe iştah düşmüş olsa da yurtdışında Euro bazlı yüzde 10 gibi bir büyüme elde ettik. İçeride riskleri yönettiğimiz, yurtdışında ise yerleşik olduğumuz pazarlara odaklandık. Şu an üretim ve satış kanallarımızla beş stratejik ülkedeyiz.
Yeni ülkelere ve maceralara girmek yerine odağımızı mevcutta olduğumuz ülkelere kaydırdık. Yurtdışı işlerin ağırlığı bu dönemi iyi geçirmemizi sağladı. Bu süreçte portföyümüzü de dengeledik ve gelecek vaatlerine bakıp kaynaklarımızı buna göre ayırdık. Yönetişime çok önem verdik. Merkezin şirketlerden beklentisi ile şirketlerin merkezden beklentisini karşılıklı olarak iyi yönettik.
DİJİTALLEŞMEYE ÖNEM VERECEĞİZ
Bu dönem iş yapış şekillerini değiştirme yılı. Dolayısıyla 2019 dijitalleşmeye ayrıca önem vereceğimiz bir yıl olacak. Sanayi, sağlık ve tüketim ürünleri gibi konularda dijital dönüşümde gidilecek çok yol var. Bu konuda önemli bir yol haritası çıktı ve gelecek dönemde bu yol haritasını nasıl uygulayacağımıza bakacağız. Sağlıklı yaşam, gelecek dönem yatırım alanlarımız içinde yer alıyor. Yaşlanan nüfusa yönelik ne gibi fırsatlar önümüze çıkar diye bakıyoruz. Bildiğimiz işlere yatırım yapacağımız bir dönem geçireceğiz.
AGAH UĞUR BORUSAN HOLDİNG CEO'SU“2024 VİZYONUMUZA ODAKLANDIK”
BÜTÇENİN ALTINDA KALACAĞIZ
2017 yılını 4,6 milyar dolar ciro ile kapattık. Bu yılki bütçe hedefimiz 5,2 milyar dolardı. İyi bir büyüme planlamıştık fakat bütçenin altında kalacağız. Yılı 4,8 milyar dolar ciroyla kapatacağız. Yine de dolar bazında yüzde 3 büyüme sağlıyoruz.
Geçen yıl konsolide EBITDA'mız 520 milyon dolardı. Bu yıl biraz azalıp 420 milyon dolar civarında olacak. Mevcut cironun 2019 milyar doları dış pazarlardan geliyor. Tek uğraştığımız konu otomotivdeki stoklarımız. Bu stokları eritmemiz gerekiyor. Onun dışında pek sorunumuz yok.
2019 ZOR BİR YIL OLACAK
Gelecek yılın talep ve fonlama açısından zor bir yıl olacağı kesin. 2019'da Türkiye'de ilk iki çeyrekte küçülme yaşanmasını, üçüncü çeyrekten sonra büyümeye geçilmesini bekliyoruz. Türk iş adamları büyümeyi de küçülmeyi de hızlı becerebiliyor. Dolayısıyla 2019'a hazırız, küçülmemiz gereken yerlerde küçüldük. Fakat fırsatlar da var tabii. Bizim için bu dönemde en iyi pazar ABD oldu.
Önümüzdeki 5-6 yıl ABD pazarı yüksek koruma ve yüksek taleple gidecek gibi gözüküyor. Biz de buradaki yatırımlarımızı sürdüreceğiz. Kayagazı boru işimize daha fazla yoğunlaşacağız. Grup olarak 2024 vizyonumuza odaklandık. Bu dönemde ana stratejimiz kârı artırmak. Verimlilik ve rekabetçilik adına dijitalleşme şart ve biz de bu doğrultuda dijitalleşme yolumuzu belirledik. Önümüzde 110 dijital proje var.
