M. FATİH KÖPRÜ
fatih.kopru@tr.ey.com
www. vergidegundem. com
Artık tebligatlar elektronik olarak yapılabilecek. Bunun için vergi dairesine başvurarak sisteme dahil olmak gerekiyor. Başvuru için 1 nisan son tarih. Başta kurumlar vergisi mükellefleri olmak üzere ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabı bu zorunluluk kapsamına giriyor.
Vergi mevzuatımızda tebligat; vergilendirmeyi ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususların yetkili makamlar tarafından mükellefe veya ceza sorumlusuna yazı ile bildirilmesi olarak tanımlanıyor. Tebligat farklı yöntemlerle yapılabiliyor.
Bunlardan ilki, “posta yoluyla tebligat”. İdare tarafından en çok kullanılan bu yöntemde, tebliğ edilecek evrak mükellefin bilinen adreslerine posta ile gönderilir. Acil durumlarda posta yerine “memur eliyle tebligat” da yapılabiliyor. Muhatabın adresinin değişmiş olması nedeniyle mektubun geri gelmesi, adresin bilinmemesi ya da başka sebeplerden dolayı posta ile tebligat yapılamaması hallerinde ise tebliğ “ilan yoluyla” yapılıyor.
Bu geleneksel yöntemlerin dışında, aslında vergi mevzuatımıza 2010 yılında girmiş olan dördüncü bir yöntem daha var. “Elektronik tebligat”. Geçtiğimiz ağustos ayında yayımlanan bir Tebliğ ile bazı mükelleflere, elektronik tebligat adresi alma ve elektronik tebligat sistemini kullanma zorunluluğu getirildi. Bu yazımızda; başlamasına sayılı günler kalan elektronik tebligat zorunluluğuyla ilgili yapılması gereken işlemlere değineceğiz.
E-TEBLİGAT
Elektronik tebligat; tebliğ yapılacak kimselere, tebliğe elverişli elektronik bir adres vasıtasıyla elektronik ortamda tebliğ yapılması olarak tanımlanabilir. Bu tebligatın yapılabilmesi için mükelleflerin, elektronik tebligat adresi alarak, elektronik tebligat sistemini kullanmaları gerekiyor.
Elektronik ortamda yapılan tebligat, muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda yapılmış kabul ediliyor.
KİMLERE ZORUNLU
Tüm kurumlar vergisi mükelleflerinin, elektronik tebligat adresi alma ve elektronik tebligat sistemini kullanma zorunluluğu bulunuyor. Ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunanlar da bu zorunluluk kapsamına giriyorlar. Ancak basit usule tabi esnaf ile gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçilerin sisteme girme zorunluluğu bulunmuyor.
Bunların dışında, kapsama girmediği halde talep eden diğer kişi ve kurumlar da e-tebligat sistemini kullanabiliyorlar. Mal müdürlüklerine bağlı mükellefler ise şu anda zorunluluk kapsamına girmiyorlar. Gerekli altyapı tamamlandığında onlar da sisteme dahil edilecek.
1 NİSAN’A KADAR
Aslında e-tebligat uygulaması bu yılın ilk gününden itibaren başlayacaktı. Ancak yıl sonunda yayınlanan bir tebliğ ile bu tarih 1 Nisan 2016’ya ertelendi. Buna göre e-teb-ligat sistemini kullanmak zorunda olan mükelleflerin, 1 Nisan 2016 tarihine kadar gerekli başvuruları yaparak sisteme dahil olmaları gerekiyor.
Ancak elektronik tebligat sistemine giren mükelleflere tüm tebligatların bu sistem aracılığıyla yapılması şartı yok. İdare isterse yasada yer verilen diğer tebligat usullerine göre tebligat da yapabilir.
KURUMLARIN BAŞVURUSU
Kurumlar vergisi mükellefleri başvurularını “Elektronik Tebligat Talep Bildirimi (Şirketler ve Diğer Tüzel Kişiler İçin)” isimli formla yapıyorlar. Bu formu doldurarak 1 Nisan 2016 tarihine kadar kurumlar vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairesine vermeleri gerekiyor. 2016 yılı ve sonrasında mükellefiyet tesis ettiren kurumlar vergisi mükellefleri ise işe başlama tarihini takip eden 15 gün içerisinde bu bildirimi yapmak zorundalar. Form örneği 456 numaralı VUK Tebliği ekinde yer alıyor.
Formun kurumun kanuni temsilcileri veya noterde verilmiş vekâletnameyle yetkili kılınan kişiler aracılığıyla bizzat teslim edilmesi gerekiyor. Vekâletnamenin elektronik tebligat sistemi ile ilgili işlemleri yapmaya yönelik özel yetki içermesi gerektiği unutulmamalı.
Yapılan başvurunun değerlendirilmesi sonucu, gerekli şartları taşıyan mükelleflere internet vergi dairesi kullanıcı kodu, parola ve şifresi kapalı zarf içerisinde ve tutanakla teslim ediliyor. Böylelikle bu mükellefler elektronik tebligat adresi edinmiş oluyorlar.
GERÇEK KİŞİLER
Ticari, zirai veya mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek kişiler de aynı tarihe kadar kendileri için hazırlanan formu doldurarak vergi dairelerine teslim edebilirler. Vergi dairesine bizzat veya vekili aracılığıyla başvuran gerçek kişi mükelleflere internet vergi dairesi kullanıcı kodu, parolave şifresi veriliyor. Bununla sisteme girebiliyorlar.
Bunun yanında gerçek kişilerin formu, internet vergi dairesini kullanarak elektronik ortamda doldurmaları da mümkün. Bu şekilde bildirimde bulunan gelir vergisi mükelleflerine kullanıcı kodu, parola ve şifre verilmiyor. Bu mükellefler, kimlik doğrulaması yapılmak suretiyle sisteme girebiliyorlar. 2016 yılı ve sonrasında mükellefiyet tesis ettirenler ise söz konusu formu mükellefiyet tesisi sırasında
doldurmak zorundalar.
İSTEĞE BAĞLI OLANLAR
Yukarıda yer alan mükellefler dışındaki gerçek ve tüzel kişiler de isteğe bağlı olarak kendilerine elektronik tebligat yapılmasını talep edebilirler. Tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan teşekküller KDV veya gelir (stopaj) vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairesine başvuruda bulunabiliyorlar. Gerçek kişilerin başvurusunda ise zorunluluk kapsamındaki gerçek kişilerle aynı koşullar aranıyor.
TEBLİGATLARA ULAŞIM
Tebligatların, şirketin eskiden beri kullandığı mail adresine gönderilmediğini söyleyelim. Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesinde (gib.gov.tr) yer alan internet vergi dairesine, kullanıcı kodu, parola ve şifre kullanarak ya da kimlik bilgileri ile girilerek ulaşılabiliyor.
Ancak e-tebligat başvurusu yapıldığı sırada verilen telefon numarasına SMS yoluyla ve/veya e-posta adresine mail yolu ile bilgilendirme yapılıyor. Böylelikle mükelleflerin, kendilerine gönderilen tebligatlardan haberdar olması sağlanıyor.
SİSTEMDEN ÇIKIŞ
Tüzel kişilerde ticaret sicil kaydının silindiği (nevi değişikliği ve birleşme halleri dahil) tarih itibarıyla, elektronik tebligat adresi kapatılıyor. Kurumlar vergisi mükelleflerinin bunun dışında sistemden çıkmaları mümkün değil.
Gerçek kişilerde ise ilgilinin ölümü veya gaipliğine karar verildiğinin idare tarafından tespit edildiği durumlarda elektronik tebligat adresi kapatılıyor. Bu işlem ölüm veya gaiplik karar tarihi itibarıyla yapılıyor. Mirasçıların bağlı olunan vergi dairesine başvurması halinde de müteveffanın elektronik tebligat adresi kullanıma kapatılabiliyor.
CEZASI
Elektronik tebligat sistemine dahil olması zorunlu olanlar, yukarıdaki yükümlülüklere uymazlarsa özel usulsüzlük cezası ile karşı karşıya kalacaklar.
2016 yılında cezanın tutarı; birinci sınıf tüccarlar (kurumlar vergisi mükellefleri dahil) ile serbest meslek erbabı için 1.370 lira iken, ikinci sınıf tüccarlar ile defter tutan çiftçiler için 690 lira, bunlar dışındaki mükellefler için 340 lira olarak uygulanıyor.
KAÇIŞ YOK
Cezayı ödeyip sistem dışında kalabilirim diye düşünmeyin. Yukarıdaki cezalar kesildikten sonra İdare tarafından re’sen oluşturulan kullanıcı kodu, parola ve şifreler ilgili mükelleflere tebliğ edilecek. Ardından, gerektiği durumda, tebligatlar bu elektronik adreslere gönderilmeye başlanacak.
Sonuç olarak, 1 Nisan’a kadar gerekli başvuruları yapıp elektronik tebligat adresi alarak, bu sistemi kullanmaya başlamanın daha doğru bir yaklaşım olacağı anlaşılıyor.
NASIL VERGİLENDİRİLİYOR?
İngiltere'de; televizyon, bilgisayar ya da cep telefonu ile televizyon programlarını seyretmek için "TV lisansı" adı altında BBC'ye (British Broadcasting Corporation) yıllık belli bir ödemenin yapılması gerekiyor. BBC tarafından elde edilen söz konusu lisans gelirleri, öncelikli olarak bu kurumun televizyon, radyo ve internet hizmetlerinin finansmanında kullanılıyor. İngiltere'ye özgü olarak düşünülse de; bu yükümlüğün bir benzeritelevizyon yayını yapan cihazların ilk alımında ödenen "TRT bandrolü" ve elektrik kullanımında ödenen "TRT payı" olarak ülkemizde de uygulama alanı buluyor.
