TAV Holding, 6 Nisan'da İstanbul Atatürk Havalimanı'nın kapanacak olması nedeniyle rotasını yurtdışına çevirdi. Şirketin CEO'su Sani Şener, “5-6 tane havalimanı ihalesini takip ediyoruz. Bunların bir ya da ikisini alırsak İstanbul'un kaybını kapatacağız" diyor.
BURCU TUVAY
btuvay@ekonomist.com.tr
Dünyanın önde gelen havalimanı işletmecileri arasında yer alan TAV Havalimanları, Türkiye'de İstanbul Atatürk, Antalya, Ankara Esenboğa, İzmir Adnan Menderes, Milas Bodrum ve Gazipaşa Alanya havalimanlarını işletiyor. TAV yurtdışında ise Gürcistan'ın Tiflis ve Batum,
Tunus'un Monastir ve Enfidha-Hammamet,Makedonya'nın Üsküp ile Ohrid, Suudi Arabistan'ın Medine ve Hırvatistan'ın Zagreb Havalimanı'nda yer alıyor. Şirket 2018'de iştirakleriyle birlikte 1 milyondan fazla uçuşa ve yaklaşık 152 milyon yolcuya hizmet sundu.
6 Nisan'da İstanbul Atatürk Havalimanı'nın kapanmasıyla birlikte 5 bin 700 çalışanıyla yollarını ayıracaklarını söyleyen TAV Holding CEO'su Sani Şener, bu kaybın yüzde 50sini satın aldıkları Antalya Havalimanı ve kendilerinin yönetmediği havalimanlarında servis hizmeti vererek kapatacaklarını belirtiyor.
Yurtdışındaki havalimanı ihalelerini de takip ettiklerini ifade eden Şener, "Dünyada 5-6 tane havalimanı ihalesini takip ediyoruz. Bunların bir ya da ikisini alırsak İstanbul'un kaybını kapatmış olacağız" diyor.
2019 yılı ekonomik açıdan oldukça zor geçiyor. Bu duruma karşı nasıl bir strateji oluşturdunuz?
Biz her zaman çok fit ve verimli bir şirkettik. Ben süper verimliliğe inanan biri değilim. Çünkü süper verimliliğe girerseniz birtakım şeylerde zarar etmeye başlarsınız.
Benim hep kullandığım bir Çin atasözü vardır: "Sert rüzgârlar esince bambu ağacı gibi eğil ama kırılma." Biz de sert rüzgarlar esince eğiliyoruz ama kırılmıyoruz. Süper verimlilik bu anlamda çok tehlikeli.
Dolayısıyla maliyetlerde, giderlerde herhangi bir revizyon yapmadık. Ancak değişik iş modelleri düşünüyoruz. Teknolojinin pratik uygulamalarını geliştiriyoruz. İş süreçlerimizi hızlandırıyoruz. Bizim kendi özelimizde bir tane olayımız var; o da İstanbul Atatürk Havalimanı'nın kapanması…
Atatürk Havalimanı kapanınca nasıl bir ajandayla yola devam edeceksiniz?
6 Nisan'da kapanınca 5 bin 700 arkadaşımızla yollarımızı ayıracağız. Bu bizim için zor bir olay. Bunu yönetiyoruz. İkincisi ise İstanbul Atatürk Havalimanı'nın gitmesiyle birlikte bir faiz, vergi, amortisman öncesi kâr (EBİTDA) kaybımız olacak. Bunu yerine koymaya çalışıyoruz. Bunların üzerine çalışmalara başladık.
Bu kapsamda neler yapıyorsunuz?
Antalya Havalimanı'nın yüzde 50'sini satın aldık. Bu, Atatürk Havalimanı'nın kaybının yüzde 25'ini sağlayacak. EBİTDA kaybının diğer yüzde 25'ini şu şekilde kapattık: 2013'te ihaleyi alamadıktan sonra servis şirketlerimize özgürlük verdik.
"Bizim dışımızdaki, yönetmediğimiz havalimanlarında çalışabilirsiniz" dedik. Şu anda servis şirketlerimiz 15 havalimanında çalışıyor. Onun dışında dünyada 61 havalimanında daha hizmet veriyorlar.
Şu an kaç ülkede hizmet veriyorsunuz?
Toplamda 21 ülkede, 76 havalimanında hizmet veriyoruz. EBİTDA'nın yüzde 25'ini servis şirketlerimizle kapattık. Geriye kaldı yüzde 50. Ekonomide bir sıkışıklık olduğu doğru. Buna karşı şöyle bir pozisyon aldık: Bütün projelerimizde finansman sağlarken bunları 'hedge' ettik. Doların yükselmesi ya da alçalması bizi normal koşullarda etkilemiyor.
Bir tarafta gelir artarken bir tarafta gider düşebiliyor. Dünyada havalimanı ihalelerinde bir canlanma görüyoruz. Türki Cumhuriyetler, Afrika ve Balkanlar'da 5-6 tane havalimanı ihalesini takip ediyoruz. Bunların bir ya da ikisini alırsak, İstanbul'un kaybını tamamen kapatmış olacağız.
Üçüncü Havalimanı'nda nasıl bir varlık göstereceksiniz?
Üçüncü Havalimanı'nda bizim Türk Havayolları ile ortak olduğumuz TGS ile yer alacağız. Havaş şirketimiz de yer hizmeti verecek.
ATU Duty Free şirketimiz özel mağazalarla bulunacak. Yiyecek-içecek şirketimiz BTA da hizmet verecek. Üçüncü Havalimanı'nda 17 bin kişiyle hizmet vereceğiz.
Aslında 5 bin 700 kişilik istihdam kaybını bu Üçüncü Havalimanı ile kapattığınızı söyleyebilir miyiz?
Bizim insan kaynaklarımız oldukça efektif çalıştı. 5 bin 700 kişilik kaybımızın yüzde 85'ini İGA'ya verdik. Bu bizim için çok önemliydi. Gencecik çocukların açıkta kalmasına göz yumamazdık.
Geçen yılı ne kadar ciro ile tamamladınız? 2019 hedefiniz nedir?
2018'i 1 milyar 181 milyon TL ciro ile tamamladık. 2019 yılında çift haneye yakın bir büyüme beklentimiz var. Büyümenin bir kısmı yurtdışından, yüzde 37si ise servis şirketlerimizden gelecek.
Yeni iş alanlarına girmeyi düşünüyor musunuz?
Küresel bir şirket olmanız için temel işinize sahip çıkmalısınız. Biz odaklı giden bir şirketiz. Türkiye'de, "Ben enerji işinde de olurum, havalimanında da olurum, tünelde de olurum" anlayışına karşıyım.
Bu bizde yok. Küresel firma olacaksan ana bir işin olacak. O yüzden havalimanı işletmeciliği dışında herhangi bir işte olmayacağız. Özelleştirilecek yüzlerce havalimanı var. O yüzden önümüz çok açık. Biz de dünyada ilk beşin içindeyiz. 76 havalimanında ayak izimiz var.
ARACI KURUMLAR NE DİYOR?
İŞ YATIRIM: 2018 net kârı piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşen TAV'ın yüzde 18 artışla güçlü yolcu büyümesine rağmen satış gelirleri 279 milyon Euro ile önceki yıla paralel gerçekleşti. Artan personel giderleri nedeniyle EBİTDA'sında yüzde 10,4 azalma oldu. Beklentilerin altında gerçekleşen faaliyet performansına rağmen, iyi kâr rakamı ve temettü verimliliği nedeniyle şirketi beğeniyoruz ve 'al' tavsiyesi veriyoruz.
GCM YATIRIM: Atatürk Havalimanı'nın kapanması ve İstanbul Havalimanı'na geçiş, TAV'I, operasyonel anlamda negatif yönde etkileyecek. TAV Pasaport, hızlı geçiş gibi çapraz satışlarda da kayıplar olabilir. Şirket 2019'un tamamında toplam yolcu sayısını erken kapanacak olan İstanbul Atatürk Havalimanı hariç 90-94 milyon arasında öngörürken, FVAÖK tarafında yüzde 38-42 büyüme bekliyor. Yine şirket, 2019 yılında 70-80 milyon Euro arasında toplam yatırım harcaması öngörüyor.
