BES'te fon büyüklüğü 115 milyar TL'ye çıksa da cayma oranları arttı. BNP Paribas Cardif CEO'su Cemal Kişmir, "İşveren katkısı ve BES'in tabana yayılması önemli" diyor. Kişmir'e göre, 2023'te fon büyüklüğü 180-220 milyar TL'ye ulaşabilir.
CEREN ORAL BALABAN
coral@ekonomist.com.tr
Emeklilik Gözetim Merkezi'nin (EGM) son verilerine göre, Otomatik Katılım Sistemi (OKS) dahil Bireysel Emeklilik Sistemi'nde (BES) fon büyüklüğü, 2018 sonundaki 87 milyar TL'den 2019'da 115 milyar TL'ye ulaştı.
Katılımcı sayısı ise 6 milyon 843 bin olarak gerçekleşti. 2019'da OKS özelinde fon büyüklüğü 4,5 milyar TL'den 8 milyar TL'ye, sistemde kalan katılımcı sayısı 5 milyondan 5,4 milyona yükseldi.
Bu rakamlar OKS ile sisteme yeni girişler olsa da BES'te cayma oranlarının arttığı anlamına geliyor. BNP Paribas Cardif CEO'su Cemal Kişmir, katılımın artırılabilmesi için reform niteliğinde yaklaşımlar ile güçlendirici unsurlara ihtiyaç olduğunu söylüyor.
Kişmir, bu noktada işveren katkısı ile kıdem tazminatı düzenlemesinin ve BES'in tabana yayılmasının kritik önemde olduğunu kaydediyor. Cemal Kişmir ile BES'teki ve OKS'deki son durum ve beklentiler üzerine konuştuk.
Ayrıca BNP Paribas Cardif'in 2019 performansı ile 2020 hedeflerini de masaya yatırdık.
BES, 2019'u nasıl geçirdi?
EGM'nin 6 Aralık 2019 tarihli verilerine göre, 6 milyon 843 bin katılımcısı olan BES'in fon büyüklüğü OKS dahil 115 milyar TL'ye ulaştı. OKS'de ise fon tutarı 7 milyar 963 milyon TL'ye yükseldi. Çalışan sayısı 5 milyon 376 bin kişi, OKS'de işveren sayısı 211 bin 549 oldu.
Getiriler ne oldu?
2019'un mevcut ekonomik koşulları, tasarruf sahiplerinin BES'e girmekte tereddütlü davranmasına neden olsa da ana varlık sınıflarında BES'in getirisi genel olarak mevduatın üzerinde oluştu. 2019'un sekiz aylık döneminde, bir aylık mevduat endeksi yüzde 14,4'lük brüt getiriyi gösterirken 12 BES fonumuzun brüt getirisi yüzde 13,4-31,6 aralığında gerçekleşti. Böylece 11 fon, toplamda mevduatın üzerinde getiri sağladı.
2023'te BES'in büyüklüğü ne olur?
2023'te BES'te muhafazakar bir tahminle 180-220 milyar TL'lik büyüklüğe ulaşacağımızı öngörebiliriz. Özellikle son dönemdeki reformların etkisiyle bu tutar daha da yüksek olacak.
OKS, 1 Ocak 2017'de başlamıştı. Üç yılda nereden nereye gelindi?
BES ve OKS'nin büyük bir potansiyel taşıdığını, henüz beklediğimiz seviyelere ulaşmadığımızı düşünüyorum. Üç yıllık sonuçlara göre 18 milyon çalışan sisteme dahil oldu. İlgili çalışanların yüzde 70'i cayma/iptal ile sistemden ayrıldı. Devam eden çalışan sayısı 5,4 milyon iken toplam fon büyüklüğü 8 milyar TL'ye ulaştı. OKS'ye giren çalışanların yüzde 75'inin OKS'ye giriş anında BES sözleşmesi bulunmadığından, OKS'nin başlamasıyla BES net sözleşme sayısında azalma oldu.
Sizce, BES'te caymanın önüne nasıl geçilebilir?
Uzun dönemli yatırım bilinci geliştirilebilirse ve tasarruf sahipleri 1-3 ay gibi çok kısa vadeli mevduat, altın, döviz gibi likit ama devlet katkısına olanak vermeyen yatırım araçlarından BES'e doğru yönlendirilebilirse, finansal davranış değişikliği sağlanabilir.
Bunun için reform niteliğinde yaklaşımlar ile güçlendirici unsurlara ihtiyaç var. Reform niteliğindeki yaklaşımlarda işveren katkısının sisteme dahil edilmesi kritik önemde. Kıdem tazminatı düzenlemesi de destekleyici bir unsur.
BES'in tabana yayılması için 18 yaş altındaki yaklaşık 23 milyon kişi için uygun düzenlemelerin yapılması da önemli. Sistemin katılımcılar nezdinde daha rekabetçi hale gelmesi ana hedef olmalı. Son dönemde fon çıkışlarına ilişkin esneklik gibi reformların artarak devam edeceğini umuyoruz.
Güçlendirici unsurlar neler?
BES ve OKS arasındaki en temel farkların dahi net olarak anlaşılamadığını, getiri oranları değerlendirilirken çok kısa vadeli düşünüldüğünü gözlemliyoruz.
Yalın dil ve etkin iletişim programıyla tasarruf sahipleri bilgilendirilmeli. Faizlerdeki aşağı yönlü hareket devam ettiği sürece devlet katkısının fon getirisi üzerindeki etkisi daha önemli hale gelecek. Bu noktada BES'in avantajlarının anlatılabilmesi kritik önem taşıyor.
Sizin bu konuda stratejiniz nedir?
Stratejimizin temelinde doğru müşteriyi doğru bilgilendirme, bilinçlendirme ve katılımcı profiline göre en uygun aksiyonları hayata geçirme yatıyor.
Devlet katkısının önemi konusunda katılımcıları bilgilendiriyoruz. Katkı paylarının düzenli ödeme trendine oturmasına yönelik takip ve bilgilendirme sistemini hayata geçiriyoruz.
"PRİM ÜRETİMİMİZ YÜZDE 30 ARTTI"
- 2019'a girerken tahmin edilmesi çok kolay olmayan bir yıla adım attığımızı biliyorduk ancak Türk ekonomisine duyduğumuz güven doğrultusunda büyümeyi hedeflemiştik. Mevcut müşterilerimizi korumayı ve iş ortaklarımızla olan potansiyeli geliştirmeyi hedeflediğimiz bir bütçe öngördük.
- Amaçlarımıza ulaşmak için müşterilerimizi daha iyi dinlemeyi, müşteri verilerinin bize anlattıklarını daha dikkatli değerlendirmeyi ve müşterilerimizle doğru zamanda doğru diyaloglar kurarak fark ve değer yaratmayı planladık.
- 2019'da genel itibarıyla hedeflediğimiz doğrultuda ilerledik. 2019, beş ayrı sektörden 12 farklı iş ortağımızla büyüdüğümüz bir yıldı. Yıl sonu itibarıyla prim üretimimiz 2018'e göre yüzde 30 artışla yaklaşık 650 milyon TL oldu. 2019'da devlet katkısı dahil düşünüldüğünde BES'teki fon büyüklüğümüz 2,5 milyar TL'ye ulaştı. 200 binin üzerinde müşteriye erişim sağladık.
"2020'DE ÖNCELİĞİMİZ DİJİTALLEŞME OLACAK"
2020 iş planımızda önceliğimiz dijitalleşme. B2B2C modelde iş ortaklarımıza ve müşterilerine sağladığımız rekabet avantajını dijitale taşıyacağız.
Anlık poliçe üretilmesini sağlayacak elektronik altyapıları hayata geçireceğiz. Cihaz koruma poliçelerinde müşterilerin online hasar ihbarı yapabildiği dijital erişim platformunu oluşturduk. Bunu 2020 başında aktif hale getireceğiz. Insurtech alanındaki start up'larla işbirliğine devam edeceğiz.
Sigorta ana sistemimizi ve veri analitiği sistemlerimizi yeniden tasarlıyoruz. Veri analitiğiyle müşterinin risk değerlendirmelerini anlık hesaplayarak doğru ürünleri kişiye özel fiyatlarla sunabileceğiz.
Kullanılmış cep telefonlarına cihaz koruma sigortası satışı projesini hayata geçireceğiz. Telefonların fiziksel ve donanımsal sağlıklarını mobil uygulamayla kontrol edecek, müşteriyi bilgilendireceğiz.
2019'da robot programlama teknolojisiyle OKS çıkış işlemlerini otomatik hale getirdik. Buradaki insan kaynağımızı farklı operasyonel süreçlere dahil ettik. 2020'de robot süreç otomasyonunu yaygınlaştırarak sürdürmeyi hedefliyoruz.
