TALAT YESİLOĞLU
tyesil@ekonomist.com.tr
Küçük üreticiler, üçte biri peşin olan siparişi kabul etmeme nedenini şöyle ifade etmiş: "Geriye kalan ödeme için verilen çekler ödenmezse biz tamamen biteriz." Antakyalı bir iş insanı, "Kimse ödeme riski almak istemiyor. Oysa yerli ayakkabı üreticileri için iyi bir fırsattı" diyor.
Risk... Türkiye'de ekonomik aktivitenin içinde bulunan şirket yöneticilerinin, sahiplerinin ve hissedarlarının en çok konuştuğu kavram. Günlük iş yaşamının gündeminde ilk sırada. Alacak, müşteri, siber saldırı, pazar, vade uyumsuzluğu, maliyet, yüksek faiz, kur riski konuşmayan, tartışmayan iş insanı yok gibi.
Riski düşük tutmak için ne gerekiyorsa yapmaya çalışıyorlar. Burada da bir ikilem söz konusu. Hemen herkes her sıkıntılı dönemin aynı zamanda ciddi fırsatlar getirdiğini de biliyor, inanıyor. Kritik konu, doğru zamanlamayı yapabilmek.
Yapamazsa, hem eldeki sermayeyi harcamış olacak hem de bir miktar zararı da hanesine yazabilecek.
Belki de aile tasarruflarını harcadığı gibi, bir miktar borcun da altına girebilecek. O zaman da "Keşke" dönemi başlayacak. "Keşke" dememek için de riskler inceden inceye hesaplanıyor. Belki de insanı bıktıracak şekilde.
Riski nasıl düşüreceğiz? Bunun birinci yolu, toplam yatırım maliyetinin kabul edilebilir olmasından geçiyor. Özellikle bu dönemde 'yatırım' sözcüğünün pek revaçta olduğunu söylemek zor. Ancak, biraz önce de dediğimiz gibi, bunun gibi dönemler aynı zamanda iyi fırsatları da yanında getirebiliyor.
Bu yüzden, Burcu, bugün 50 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaştığı tahmin edilen franchising sektöründe yatırımcıları zorlayan önemli bir kalem olan "isim hakkı bedeli" almayan şirketleri araştırdı. Eminim sayıları daha fazladır ama Burcu 20 şirketten sağladığı bilgilerle kapak haberimizi kaleme aldı.
Girişimcilerden 'isim hakkı bedeli' almayan bu şirketler, 650'ye yakın yeni zincirle ağlarını büyütme hedefinde. Koşulların sizlere uyup uymayacağını bilemiyorum ama özellikle bu dönemde yatırım maliyetini düşürmenin sektörde yeni bir dalga yaratması bekleniyor. Yeni dalganın yeni dönemde yatırım maaliyetlerini 'risk alınabilir' düzeye getireceğini düşünüyorum.
Risklerin daha iyi yönetildiği bir hafta diliyorum.
