Son iki yılda toparlanma yaşanan turizmde 2019'a rekor beklentisiyle girilmişti. Ancak ilk çeyrekte işler çok iyi gitmedi. Fakat bu durum moralleri bozmuş değil. Sektör temsilcileri, yüksek sezona girilen ikinci ve üçüncü çeyrekte yükselişe geçileceğini söylüyor.
LEVENT GÖKMEN DEMİRCİLER
lgokmen@ekonomist.com.tr
Piyasaların dalgalandığı, ekonominin yavaşladığı şu dönemde döviz girdisi sağlayan turizm sektörü Türkiye'nin umut veren sektörlerinden biri. Son iki yıldaki toparlanmadan sonra 2019 yılına turizmde rekor kırma beklentisiyle girilmişti.
Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda bu yıl için turizm geliri hedefi 35,2 milyar dolar olarak belirlenmişti. Ancak ilk çeyrekte gelen yüzde 4,6'lık yükseliş seyri yılın tamamı için 31 milyar dolar civarında bir gelire işaret ediyor.
Fakat bu durum moralleri bozmuş değil. Turizm sektörü temsilcileri hala iyimser beklentilere sahip. İkinci ve üçüncü çeyrekte turizmin yüksek sezona geçeceği, fiyatların da artması nedeniyle gelirlerin yükseleceği ifade ediliyor.
Mayıs ayından itibaren turist sayısı ve turizm geliri bakımından iyi bir yıl olacağına vurgu yapılıyor. Bu beklentiyi destekleyen önemli bir gelişmede yerli turistler için belirlenen fiyatların yüksekliği.
DOLULUKLAR YÜKSEK
Yüksek sezon için alınan rezervasyonların otellerin bu yıl yüzde 95'lerin üzerinde kapasitelerle çalışacağını ortaya koyduğuna işaret eden turizmciler turist başı harcama rakamında da artış bekliyor. İngiliz Jet2 Holiday's şirketinin bu turizm sezonunda İzmir'e sekiz uçak seferi koyması,
TUİ ve Thomas Cook gibi tur operatörlerinin Antalya dışında Bodrum, Didim, Çeşme'yi de besliyor olmaları bu beklentiyi destekliyor.
Ayrıca Alltours, Odeon, Anex gibi tur operatörlerinin Rus pazarı ve Orta Avrupa'dan rezervasyonlarını artırmaları da turist sayısına olumlu yansıyacak bir diğer olumlu gelişme olarak gösteriliyor.
Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkanı Osman Ayık, turizmde ilk üç aylık göstergelerden çok ikinci ve üçüncü çeyrekteki rakamların daha önemli olduğunu, yüksek sezona girecek olan turizmde bu süreçte gelirlerin artacağını söylüyor.
İlk çeyrekte yaşanan beklentilerin altındaki yükselişin de ikinci ve üçüncü çeyrekte toparlanacağına işaret ediyor. Ayık, "Turist başı harcamalarda 2018'e göre minimum yüzde 10'luk artış bekliyoruz. İlk çeyrek endişelendirmesin, toparlanma olacak" diyor.
VERİ PROBLEMİ Mİ VAR?
Sektör temsilcileri turizmde daha sağlıklı verilerin kullanılmasının zorunluluğuna da vurgu yapıyor. Şu anda her türlü veriye ulaşabilmenin mümkün olduğuna, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 'big data' ile ilgili bir altyapı çalışması yapmasının gerekliliğine dikkat çekiliyor.
Sektör temsilcileri 'big data' alınıp doğru analiz yapıldığında doğru verilere ulaşılabildiğini söylüyor. Bu sayede İstanbul Havalimanı'ndan gelen bir turistin Antalya Havalimanı'ndan çıkışına kadar nereleri gezip ne kadar harcama yaptığının izlenebildiği ifade ediliyor.
Osman Ayık, güncel verileri koruma kanunu çerçevesinde bir turistin neler yaptığının izlenebildiğini söylüyor. Ayık, "Ankete dayalı veriler yayınlamak yerine gerçek verilerle hareket etmeliyiz. Bence
TÜİK verileri gerçekleri yansıtmıyor. Yazılımlarla, elektronik altyapılarla gerçekçi rakamları görebilir ve analiz edebiliriz" yorumunu yapıyor.
ÇİFT HANELİ BÜYÜYOR
Dünyada turizm yüzde 3'ler seviyesinde büyürken Türkiye'de krizli yıllar dışında hep çift haneli büyüme gösteriyor. 2019 yılının Türk turizmi için zirve yılı olması, 2020 ve 2021'de ise daha yüksek büyüme görülmesi bekleniyor.
Bunda Türkiye'nin tarihi ve doğal güzelliklerinin, hizmet kalitesinin, misafirperverliğinin ve tüm bunları rakiplerine göre çok daha uygun fiyatlara sunmasının etkili olduğu belirtiliyor. Kriz döneminde Türkiye'ye gelmeyen turistlerin İspanya, İtalya, Yunanistan gibi ülkelere gittikleri ancak yeni yerler görme isteğiyle tekrar Türkiye'ye yöneldiklerine vurgu yapılıyor.
Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği (ETİK) Başkanı Mehmet İşler, ülke olarak 2023 yılında 50 milyon turist ve 50 milyar dolar turizm geliri hedefi konulduğunu ve bu hedefin bu yıldan itibaren tutturulacağım düşündüklerini söylüyor.
İşler, "2023 yılında 70 milyon turist ve 70 milyar turizm geliri hedefine odaklandık. Asıl önemlisi 100 milyon turist ve 100 milyar dolar gelir hedefi konulmalı. Bu hayal değil, gerçekleşebilecek bir hedef" diye konuşuyor.
KONAKLAMA SÜRESİ KISALIYOR
İnsanların yaşam biçimlerinin değişmesi turizm trendlerine de yansıyor. Eskiden yılda 1-2 kez tatile çıkıp uzun süreli konaklamayı tercih eden turistler son yıllarda daha kısa süreli dönemlerle daha sık tatile gitme eğiliminde.
Bu da tatil sayısını artırırken kalış sürelerini kısaltıyor. Gittikleri yerlerde daha kısa süreli kalma eğiliminde olan turistlerin bir diğer eğilimi de daha fazla yer görmek oluyor.
İnsanların tatili ihtiyaç olarak görmelerinin turizmde işleri artırdığına dikkat çeken Lykia Group Yönetim Kurulu Üyesi Zeynep Silahtaroğlu, turizm gelirinin önümüzdeki dönemde toparlanmasını beklediklerini söylüyor.
Silahtaroğlu, şu ana kadar erken rezervasyonda indirimli fiyattan satış olduğu için rakamların düşük çıktığını ama hedeflenen rakamların tutturulması beklentisinin yüksek olduğunu vurguluyor. Silahtaroğlu, "Kişi başı harcama bu yıl artacak. Her şey yolunda giderse önümüzdeki yıllarda hedefler de büyüyecek" diyor.
ÇEŞİT ARTIYOR
Türkiye’de son yıllarda turizm çeşitliliğinde de artış gözleniyor. Deniz-kum-güneş üçgeninden sıyrılmaya çalışan ülkemizde gastronomi, kültür turizmi, yayla turizmi, düğün turizmi gibi turizm alanlarında da gelişim gözleniyor. Golf, kongre, kruvaziyer turizm gibi turizm çeşitlerinin de önümüzdeki yıllarda daha da büyümesi bekleniyor.
