Geçen yıl kan kaybeden araç kiralama sektöründe sorunlar devam ediyor. Özellikle günlük kiralama sektöründe kontrat yapıları sebebiyle yaşanan verimlilik kayıpları sektöre küçülme getirdi.
Yatırımın oldukça az olduğu 2024 senesinde, sektörün satın aldığı araç sayısı yaklaşık 100 bin adedi bulurken, elden çıkarılan araç sayısı ise 110-115 bin adet seviyesinde oldu. Operasyonel kiralama sektöründe ise 96 milyar TL’lik araç yatırımı gerçekleştirildi. Araç parkı yaklaşık yüzde 1 oranında daraldı. “Doğru politikalarla yüzde 30 büyüme mümkünken, maalesef küçülme yaşadık” diyen Europcar Türkiye CEO’su Fırat Fidan, 2025 için temkinli bir iyimserlikle ilerliyoruz, yazılım yatırımları ve müşteri etkileşimi odakta” diyor. Fırat Fidan, sektörü ve yeni dönem hedeflerini anlattı.
- Araç kiralama sektörü zor bir dönemde geçiyor. Genel bir değerlendirme yapabilir misiniz sektörler ilgili?
Öncelikle kiralama sektöründe operasyonel kiralama ve günlük (kısa dönem kiralama) olmak üzere iki alt sektör yer alıyor. Bu sektörleri etkileyen dinamikler farklı olmakla birlikte potansiyelleri, fırsatları, büyüme ve karlılıkları üzerinde belirleyici olan en önemli unsurun, son 10 yılda olduğu gibi daha çok makro politikalar olduğunu söyleyebiliriz. 2024 yılına ilişkin kapanış verilerini değerlendirdiğimizde; operasyonel kiralama sektörünün 96 milyar TL’lik araç yatırımı gerçekleştirdiğini, araç parkı olarak yaklaşık yüzde 1 oranında daralarak yılı 252 bin adetlik bir parkla tamamladığını söyleyebiliriz. Bu durumun günlük kiralama sektörüne ise çok daha olumsuz yansıdığını görüyoruz. Günlük kiralama sektörü kontrat yapıları sebebiyle verimlilik kayıpları yaşadığı için 2024 yılında önemli zararlarla karşılaştı. Yatırımın oldukça az olduğu 2024 senesinde, sektörde yalnızca finansal olarak güçlü firmaların yatırım yapabildiklerini gördük. Tüm sektörün satın aldığı araç sayısı yaklaşık 100 bin adedi bulurken, elden çıkarılan araç sayısının ise 110-115 bin adet seviyesinde olduğunu öngörüyoruz. “Doğru politikalarla her yıl yüzde 30 büyüme potansiyeli var dediğimiz sektörümüz üzülerek küçülmeye devam edecek” tezimiz maalesef yine gerçekleşmiş oldu.
- Enflasyonun maliyet etkisi ve finansman koşullarının zorlaşmasının sektörü olumsuz etkilediği ifade ediliyor. Şirketler bu durumu nasıl tolere etti?
Bu iki durum ancak ticareten çok iyi satış fırsatlarının oluşması ya da arz-talep dengesinde talep fazlası oluşması sonucunda tolere edilebilir. 2024 yılında günlük kiralama sektörünün iç dinamiklerinden dolayı bu maliyet artışlarını karşılayacak kadar bir fiyat artışı yaşanmaması sebebiyle neredeyse tüm sektör önemli bir oranda zarar yaşadı.
- 2025 yılı büyüme hedefi ve beklentiler nelerdir? Koşulların bu şekilde devam etmesi durumunda nasıl bir senaryo öngörüyorsunuz?
Bu şartlar altında büyüme beklemek biraz hayalcilik olacaktır. Biz markalarımızı günün gerçeklerine uygun bir strateji ile yönetiyoruz. Temkinli iyimser senaryomuz şu aşamada ilk üç ay sonunda başarılı sonuçlar verdi. Küresel risklerin arttığı bu dönemde, ülkemizde yaşanan gelişmelerin de olumlu bir tablo sunmadığı açık. Mevcut süreci dikkatle takip eden herkesin süreci gerçekçi biçimde değerlendirdiğine inanıyoruz. Eğer ülkemizdeki gelişmelere ilişkin somut ve sürdürülebilir iyileşmeler sağlanmazsa bir sonraki revizyonunun daha kötümser senaryoları içermesi kaçınılmaz olacaktır.
- Kanundaki “Kiralanan araçlarda GPS cihazı bulundurma zorunluluğu” hükmü sektörü nasıl etkiliyor?
Europcar ve Goldcar olarak bizim filomuzdaki tüm araçlarda uzun yıllardır GPS sistemleri bulunuyor. Biz devlet regülasyonundan çok uzun süre önce kendi marka yönetim kurallarımız ve operasyonel faaliyet kontrollerimiz çerçevesince GPS sistemi kullanıyoruz. Bu anlamda bize negatif bir etkisi olmamakla birlikte sektörümüze ek maliyet yükü getirdiği ortada. Ancak konu ülkedeki güvenlik politikaları sebebiyle devreye girdiği için tüm firmalar buna uymak zorunda. Sektöre önemli bir yük getirmesinin yanında zarar edilen bir yılda yürürlüğe girmesinin sektörü zorladığını söyleyebiliriz.
- Elektrikli araçların kiralama pazarındaki payı nedir? Bu araçlara talep artışı var mı?
Elektrikli araçların özellikle günlük kiralama sektöründe fazla talep görmediğini ancak uzun dönem operasyonel kiralama sektöründeki miksinin arttığını görüyoruz. Bunun en önemli sebebinin bireysel kiralamalarda EV’lerin operasyonel de-facto’lar sebebiyle tercih edilmemesi iken, kurumlar tarafında ise özellikle global emisyon hedeflerini karşılayabilmek adına yapılan mecburi kiralamalar olduğunu anlıyoruz. Günlük kiralamalarda tercihlerin düşük olmasının bir nedeninin de özellikle havalimanlarındaki altyapıların yetersizliğinin etkili olduğunu belirtmek gerekir. Ancak esas neden EV’lerin riskli yatırım olması ve bataryalarının henüz istenen mesafeleri karşılamamasıdır.
EKONOMİK SEGMENT ÖN PLANDA
“2025 yılında yine ekonomik segmentin ön plana çıkacağını, ardından ise orta segment ve SUV’ların yer alacağını düşünüyoruz. Yeni yatırımların çok olmayacağı bir yıl öngördüğümüz için yeni trendlerin gelişeceğini öngörmüyoruz. Markalarımız özelinde ise önemli yazılım yatırımları planlıyor hayata geçireceğimiz çalışmalarla müşteri etkileşimini arttıran işlere imza atacağımıza inanıyoruz.”