Hollanda'da kurulu Centraal Planbureau (CPB) isimli kurumun verilerine göre, mevsimsel düzeltilmiş dünya ticaret hacmi ikinci çeyrekte önceki çeyrek döneme kıyasla yüzde 0,7 geriledi.
DR. ORHAN KARACA
okaraca@ekonomist.com.tr
Dünya ticaret hacmi geçen yılın son çeyreği ile bu yılın ilk çeyreğinde de düşüş göstermişti.
Böylece dünya ticareti üç çeyrek üst üste gerilemiş oldu. Dünya ticaret hacminde geçici faktörlerin etkisiyle zaman zaman bir çeyrek dönemlik düşüşler görülebiliyor.
Daha uzun süren düşüşler ise geçici faktörlerin değil ciddi sorunların sonucunda ortaya çıkıyor. Bu şekildeki en son düşüş 2008-2009 küresel resesyonu sırasında görülmüş ve dört çeyrek sürmüştü.
O dönemde özellikle 2008'in son çeyreği ile 2009'un ilk çeyreğinde çok şiddetli bir düşüş olmuştu.
Bu nedenle dünya ticaret hacminde son üç çeyrekte yaşanan düşüş de endişe yaratmaya başladı. Bu düşüş büyük ölçüde ABD'nin temelde Çin'e karşı yürüttüğü ama zaman zaman diğer ülkeleri de hedef tahtasına oturttuğu ticaret savaşlarından kaynaklanıyor.
Bu savaşın dünya ekonomisinde küçülmeye yol açma tehlikesi bulunuyor. Nitekim yine CPB'nin verilerine göre mevsimsel düzeltilmiş sanayi üretiminin ikinci çeyrekte yüzde 0,1 düşmesi buna işaret ediyor.
Bu, dünya sanayi üretiminde 2008-2009 resesyonundan bu yana görülen ilk düşüşü oluşturuyor. Dünya ticaret hacmi ile sanayi üretimindeki düşüş şimdilik çok hafif ama bir olumsuz şokla her an şiddetlenebilir.
2008-2009 resesyonundaki düşüş de böyle hafif bir şekilde başlamış ve dev yatırım bankası Lehman Brothers'ın batmasıyla şiddetlenmişti.