Reel dış ticarette küçülme sinyali var

12 Kasım 2018
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), dış ticaret endekslerinde eylül ayı verilerini geçen hafta açıkladı. İhracat ve ithalat birim değer endeksleri ile miktar endekslerini içeren bu göstergelerde eylül ayı verilerinin açıklanmasıyla üçüncü çeyrek dönemin verileri de ortaya çıkmış oldu.

DR. ORHAN KARACA
okaraca@ekonomist.com.tr

Bu verilere göre, üçüncü çeyrekte geçen yılın aynı dönemine kıyasla ihracat miktar endeksi yüzde 8,9 artarken ithalat miktar endeksinde yüzde 18,8 düşüş yaşandı. İthalat miktar endeksindeki değişim ekonomik büyüme açısından önem taşıyor.

Türkiye'de üretim ithalata aşırı bağımlı olduğu için ekonomi hızlı büyüdüğünde ithalatta da reel olarak yüksek artışlar yaşanıyor. Ekonomi yavaşladığında ise ithalat da reel olarak yavaşlıyor.

Bu çerçeveden bakıldığında, üçüncü çeyrekte ithalat miktar endeksinde yaşanan düşüş ekonomik büyüme açısından hiç de iyi görünmüyor. İthalatta reel olarak yaşanan bu büyük düşüş aynı dönemde ekonomide de küçülme görebileceğimize işaret ediyor.

İhracat miktar endeksindeki değişim ise bize dış talebin ekonomik büyümeye katkısı konusunda fikir veriyor. Bu açıdan üçüncü çeyrekteki yükseliş hiç de fena görünmüyor. Bu dönemde dış talebin ekonomideki büyümeye katkısı biraz yükselmişe benziyor. Ancak Türkiye'de ihracatın ekonomideki payı çok fazla değil.

Türkiye ekonomisi dış talepten ziyade iç talebe dayalı olarak büyüyen bir yapıya sahip. Bu nedenle üçüncü çeyrekte dış talebin büyümeye katkısı önceki çeyrek dönemlere göre biraz yükselmiş olsa bile ekonomide yine de küçülme yaşanmış olması mümkün.