Maria Branyas Morera geçen yıl 117 yıl 168 günlükken yaşamını yitirdiğinde dünyanın bilinen en yaşlı insanıydı. Ölmeden önce doktorlardan kendisini incelemelerini istemişti. Barselona Üniversitesi Tıp Fakültesi Genetik Bölümü Başkanı Dr. Manel Esteller, Branyas'ın sağlığını 3 yıl boyunca analiz etti. Esteller ve meslektaşları tarafından yayınlanan bir çalışma, Branyas'ın uzun ömürlülüğüne katkıda bulunan çeşitli faktörleri ortaya koyuyor. Esteller, "Aşırı uzun ömürlülüğün ipuçları, ebeveynlerimizden miras aldığımız şeylerle hayatımızda yaptıklarımızın bir karışımıdır. Ve bu karışımın yüzdesi duruma göre değişir, ancak yarı yarıya da olabilir" diyor. Araştırma genetiğin yanı sıra Esteller'in sık tükettiği bir yiyeceğe de vurgu yapıyor. İşte araştırmadan yansıyanlar:
1
HAYATTEYKEN İNCELEDİLER
<p>Chip.com.tr'nin derlemesine göre genetik uzmanı doktor <strong>Manel Esteller,</strong> hayattayken Branyas (116 yaşındayken) ve ailesiyle birkaç görüşüp <strong>kan, tükürük, idrar ve dışkı örnekleri</strong> topladılar. Bu örnekler, Branyas’ın genetiği, metabolizması ve bağırsak mikrobiyomu dahil olmak üzere dikkat çekici fizyolojisi hakkında bilgi sağladı.</p>
2
2 DÜNYA SAVAŞI, İSPANYA İÇ SAVAŞI VE PANDEMİYİ GÖRDÜ
<p>Dr. Manel Esteller, <strong>"Genel kural, yaşlandıkça daha da hastalanmamızdır, ancak o bir istisnaydı ve nedenini anlamak istedik. İlk kez yaşlı olmayı hasta olmaktan ayırabildik"</strong> diyor. 1997 yılında doğan San Francisco'da doğan Branyas, 1915'te Katalonya'ya taşındı ve iki dünya savaşı, İspanya İç Savaşı ve Covid-19 pandemisini atlatarak 113 yaşında virüsten kurtulmuştu.</p>
3
HASTALIK VE YAŞLILIK BELİRTİLERİ AYIRT EDİLEBİLİR
<p><span style="background-color:rgb(255,255,255);color:rgb(33,37,41);">Araştırmacılar, Branyas’ın genetik, metabolik ve diğer profillerini aynı bölgede yaşayan farklı yaşlardaki kadınların profilleriyle karşılaştırdılar. Dr Esteller, elde edilen temel çıkarımlardan birinin, vücutta yaşlanmaya bağlı meydana gelen moleküler değişikliklerin, sağlıksız yaşam koşullarına bağlı değişikliklerden ayırt edilebileceği olduğunu söylüyor.</span></p>
4
TELOMERLERİ KISAYDI AMA...
<p>Örneğin, araştırma ekibi Branyas’ın telomerlerinin olağanüstü kısa olduğunu gördü. Telomerler yaşla birlikte doğal olarak kısalır ve alışılmadık derecede kısa telomerler yaşa bağlı hastalıklarla ilişkilendirilir. Ancak Branyas’ta böyle bir hastalık yoktu. Esteller, "Bu bize telomer kaybının illa ki hastalıkla ilişkili olmadığını, sadece yaşlılıkla ilişkili olduğunu gösteriyor" diyor. Telomerler, hücreler bölündükçe kısalır ve Esteller'e göre Branyas'ın telomerleri o kadar kısaydı ki, <strong>hücrelerin bölünmesini sınırlayarak ona kanserden korunma sağlamış olabilir.</strong></p>
5
GENETİK VE BİYOLOJİK AVANTAJLARI VARDI
<p>Çalışmada Branyas’ın genomunun, yaşına göre olağanüstü genç özellikler gösterdiği saptandı. Nadir genetik varyantlarının bağışıklık sistemi, kalp ve beyin sağlığıyla ilişkilendirildiği belirtildi. Ayrıca <strong>düşük inflamasyon seviyeleri, güçlü kardiyovasküler yapı ve dengeli bir bağırsak mikrobiyomu</strong> da dikkat çekti. Branyas’ın iyi kolesterolünün çok yüksek, kötü kolesterol ve trigliserit seviyelerinin ise çok düşük olduğu bildirildi.</p><p><strong>DNA'sına yakından bakıldığında, kalp ve beyin hücrelerini hastalık ve bunamadan koruyan gen varyantları ortaya çıktı.</strong></p>
6
YAŞAM TARZI VE BESLENME
<p>Ancak Branyas'ın uzun ömrü sadece genetiğe bağlı değildi.<strong> Branyas kilolu değildi, bol yoğurt yerdi, sigara ve alkol kullanmazdı. Arkadaşları ve ailesiyle iyi bir sosyal hayatı vardı ve Esteller, tüm bunların kesinlikle etkili olduğunu söylüyor.</strong></p><p>Biyolojik avantajlarının yanı sıra, yaşamı boyunca sosyal, zihinsel ve fiziksel olarak aktif kalmasının ve <strong>Akdeniz tipi beslenmesinin</strong> de uzun ömründe etkili olabileceği belirtiliyor.</p><p>Araştırmacılar, Branyas'ın genetiğinin uzun ömürlü olmasında önemli bir rol oynadığı görülse de hangi yaşam tarzı alışkanlıklarının ona yardımcı olabileceğini belirlemeye çalışmışlardı.</p><p style="margin-left:auto;text-align:center;"><br> </p><p style="margin-left:auto;"> </p>
7
DÜZENLİ YOĞURT YİYORDU, AKDENİZ TİPİ BESLENİYORDU
<p>Araştırmacılar Branyas'ın <strong>her gün yoğurt yediğini</strong> ve bunun bağırsak sağlığına; vücut ağırlığına katkıda bulunmuş olabileceğini söylediler. Esas olarak Akdeniz diyetine bağlı kalmış, iyi uyku alışkanlıklarına sahip olmuş, fiziksel olarak aktif kalmış ve genel olarak iyi bir ruh sağlığına sahip olmuştu.</p><p><strong>Branyas bir dönem sosyal medya hesabından yoğurda olan sevgisini paylaşmış ve kendisine "hayat verdiğini" söylemiş.</strong></p><p>Branyas'ın aynı zamanda aktif bir sosyal hayatı ve düzenli olarak <strong>kitap okumak, piyano çalmak, bahçeyle ilgilenmek gibi hobileri</strong> vardı; yani çok yönlü bir hayatı vardı.</p>
8