Genç Yönetici ve İş İnsanları Derneği (GYİAD) - KONDA Araştırma iş birliğiyle “Dijitalleşen Dünyada Aranan Nitelikli Eleman Fırsatı” sorununu derinlemesine analiz eden bir rapor açıklandı.
Rapor ile iş gücü piyasalarında kronik bir sorun haline gelen nitelikli eleman sorununu ortaya çıkaran sebepleri, mesleki eğitim ve teknoloji kaynaklı işsizlik algısı bağlamında ele alarak strateji önerileri sunmak hedefleniyor.
Araştırma bulgularından ilki eğitimini aldıkları alan ile şu anda yaptıkları iş anda yaptıkları işlerden yola çıkarak kendi alanlarında çalışıp çalışmadıkları üzerine yanıt aramak oldu.
- Her 2 kişiden 1’inin meslekî eğitimi mevcut
- Her 3 kişiden 1’i meslekî eğitim almamışken, yüzde 16’lık bir kesim informal biçimde meslek edinmiş görünüyor.
- Her 5 çalışandan 2’si eğitimini aldığı alandan farklı bir mesleğe sahip.
- Çalışan kesimin yüzde 53’ü alanında çalışıyor, yüzde 9’u eğitimiyle ilişkili bir mesleğe sahip, yüzde 39’u eğitimini aldığı alan ile ilişkisiz bir meslek yürütüyor.
Meslek hayatına dair tespit edilen algı ve tutumlar şu şekilde özetleniyor:
- Beyaz yakalılar ağırlıklı olarak tam zamanlı kadrolu, mavi yakalılar tam zamanlı sözleşmeli çalışıyor.
- Her 5 kişiden 4’ü teknolojiyi yaptığı işte kullanıyor.
- Her 5 kişiden 4’ü yaptığı işte gelecekte teknoloji kullanımının artacağını düşünüyor.
- Her 5 kişiden 1’i artan teknoloji ile işini kaybedeceği düşünüyor.
- Toplum nitelikli eleman açığını en çok işyerlerinin yeterli maaş, koşul veya yaşam standardı sağlamamasına bağlıyor.
Eğitim hayatına dair tespit edilen algı ve tutumlar şu şekilde özetleniyor:
- Yaz tatilinde oğlunu çıraklık, mesleki eğitim kursuna gönderebileceğini söyleyenler 6 yılda ikiye katlamış.
- Meslekî eğitim kurslarına katılanların oranı yıllar içinde artmış.
- Gelecekte ustalık gerektiren mesleklerin hayatımızda olmayacağı düşünülüyor.
Teknoloji kaynaklı işsizliğe dair algı ve tutumları şu şekilde özetleniyor:
- Toplumun yüzde 35’i almış olduğu eğitimin yaptığı işte gelecekte yetersiz kalacağını düşünüyor.
- Her 4 kişiden 1’i teknolojik gelişmeler dolayısıyla okulda aldığı eğitimin geçersiz olacağını düşünüyor.
- Her 5 kişiden 1’i teknolojik gelişmeler nedeniyle ileride işsiz kalabileceğini düşünüyor.
- Her 5 kişiden 1’i teknolojinin gelişmesiyle mesleğinin tamamen ortadan kalkacağını düşünüyor.
- Mavi yakalılarda mesleki bilginin yetersiz kalacağı algısı beyaz yakalılara göre daha yüksek. Meslek lisesi mezunları da teknik beceri yetersizliğini daha çok hissediyor. Bu da beraberinde teknolojik gelişmeler nedeniyle iş kaybı yaşayacak olma düşüncesini getiriyor.
GYİAD Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Özer, “Gençlerin ve geleceğin sorunlarına odaklanan bir sivil toplum kuruluşu olarak hızla dijitalleşen dünyamızda temel sorunlardan birisi olan meslekî eğitim ve ara eleman konusuna yöneldik. Gelecekte meslek seçimi konusunda süreçlerin planlanması anlamında katkı sağlamayı hedefledik. Ara elemanların çalışma hayatından beklentilerini derinlemesine analiz ederek teknoloji kaynaklı potansiyel işsizlik sorununa çözüm önerilerini ortaya çıkarma hedefli çalışmamızda sektörle eşgüdümlü yapılar kurmayı planlıyoruz.” dedi.
KONDA Araştırma Yönetim Kurulu Başkanı Aydın Erdem ise “Araştırmamızda öncelikle işgücünde yer alan ve almayan kişilerin meslekî eğitim alıp almadıklarını ve kendi alanlarında çalışıp çalışmadıklarını inceledik. Bu bize ara eleman meselesini dolaylı olarak somutlaştırma imkânı tanıdı. Ara eleman meselesinin çözümü için ‘meslekî eğitime sahip olan ama işgücünde bulunmayan kesimlerin potansiyel işgücü olarak değerlendirilmeleri’ gibi mikro politika önerilerinden birini de böylelikle tespit ettik” dedi. Erdem konuşmasında ayrıca yapay zekâ ile kaybolmasından korkulan mesleklere de değindi ve en çok marangoz, kuaför ve sanayi bant işçiliği gibi mesleklerin ortadan kalkmasından endişe edildiğini bildirdi. Erdem’in araştırma sonuçlarından aktardığına göre, bankacılık ve öğretmenlik de kaybolmasından en çok meslekler olarak öne çıkıyor.