Aralık 2023 tarihinde TBMM'de onaylanan 2024 yılı Bütçe Kanunu (7489 sayılı Kanun) 31 Aralık 2023 tarihinde 1. Mükerrer sayılı Resmî Gazete ile yayımlandı. Bütçe Kanunları, "genel bütçeye dahil kamu idareler, özel bütçeli idareler ve düzenleyici kurumlara" ödenek sağlanması ve finansman kaynakları gösteren yasal düzenlemelerdir.
Genel olarak bütçedeki gelirlerin önemli bir kısmı vergilerle karşılanır. Aşağıdaki tabloda yer aldığı üzere 2024 yılı bütçe gelirlerinin yüzde 88,12si vergilerden oluşmaktadır.
BÜTÇEDEKİ VERGİ ARTIŞLARI
2024 yılı bütçe cetvellerindeki tutarlara göre toplam vergi gelirleri hedefi 8 milyon 335 bin 576 TL olup, vergi türleri itibarıyla bu tutarın dağılımı aşağıdaki gibidir: 2023'e göre 2024 yılı bütçesinde vergi türlerine göre oransal olarak en çok artan vergiler:
2024 - 2026 dönemi OVP'da ise vergi gelirlerindeki artış yüzde 73,45 olarak öngörülmüştü.
Ancak Bütçe Kanununa göre 2024'te 2023'e göre vergi gelirleri ortalama artışı yüzde 95,18 olarak hedeflenmiştir.
2024 yılı bütçe kanununa bakıldığında bütçe cetvellerindeki tutarlara göre dolaylı vergiler, dolaysız vergiler ve mülkiyet üzerinden alınan vergilerin toplamı ve 2024 yıl toplam vergi gelirleri içindeki oranları aşağıdaki gibidir:
Kasım 2023 bütçe vergi geliri gerçekleşmelerinde ise vergi gelirlerinin yüzde 32,22'si dolaysız, yüzde 66,05'i dolaylı vergiler ve yüzde 1,73'ü mülkiyet üzerinden alınan vergiler olarak gerçekleşmiştir. 2024 yılı vergi gelirleri hedefleri dolaylı vergiler lehine değişmiştir.
OVP'de yer alan "orta vadede doğrudan (dolaysız) vergilerin payı artırılması" hedefine ilişkin düzenlemelerin 2024 yılının üçüncü çeyreğinde yapılma hedefi nedeniyle düzenlemelere bağlı gelir artışları ancak 2024'ten sonraki yılların bütçelerine yansıyacaktır.
Diğer bir deyişle 2024'te de dolaylı vergilerin ağırlıkta olduğu bir bütçe söz konusu olup, 2024 yılı bütçesinde dolaylı vergilerdeki artış bütçe vergi gelirlerindeki ortalama artıştan daha fazladır.
Örneğin 2024 yılı bütçesinde "dahilde alınan KDV yüzde 278,93 (beyana dayanan KDV yüzde 299,6), petrol ve doğalgaz ürünlerine dayalı ÖTV yüzde 131,12 ve ithalde alınan KDV yüzde 79,44" artmış olup, bu üçlünün bütçe vergi gelirleri içindeki payı yüzde 45,55'tir.
BÜTÇEDEKİ YÜZDE 299,6 ORANINDAKİ KDV ARTIŞI NE ANLAMA GELİYOR?
TBMM'de kabul edilen 7491 sayılı Torba Kanun 28 Aralık 2023'te Resmî Gazete ile yayımlanmış ve bu Kanun ile KDV Kanununda yapılan iki önemli değişiklikten biri; "sorumlu sıfatıyla ödenen KDV'de beyan ve ödeme" süreleri yeniden düzenlenerek vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanların KDV beyannamelerini (2 No'lu KDV Beyannamesi), vergilendirme dönemini takip eden ayın 21'inci günü akşamına kadar vermek ve 23'üncü günü akşamına
bu beyana ilişkin KDV'ni ödenmesi olmuştur. İkincisi ise KDV Kanunun 36'ncı maddesindeki değişiklik ile Cumhurbaşkanına "iade hakkını kısmen veya tamamen kaldırma veya yeniden koyma ve bu şekilde iade hakkı kısıtlanan mal veya hizmetleri belirleme" konusunda yetki verilmesidir.
2024 yılı bütçesindeki yüzde 299,6 oranındaki artışa KDV hedefinin gerçekleşmesi için Cumhurbaşkanı'na verilen bu yetkinin kullanılması da dahil her iki düzenlemenin 2024 yılının sıcak vergileme konularından olması beklenmektedir.
