Burcu Tuvay

İkinci El'in altın çağı

Türkiye’de ikinci el pazarı dijitalleşmenin, ekonomik zorlukların ve sürdürülebilirlik hassasiyetinin kesiştiği bir büyüme alanı hâline geldi.

03 Ağustos 2025 | 09:40

Pazarın önümüzdeki yıllarda özellikle elektronik, moda, ev ürünleri, otomotiv gibi kategorilerde ticaret modelleriyle büyümeye devam etmesi bekleniyor. Öngörüler, 2025–2027 arasında ikinci el alanında birleşme ve satın alma dalgasının da yaşanabileceğine işaret ediyor.

Ekonomist’in 03 - 16 Ağustos 2025 tarihli sayısından

BURCU TUVAY btuvay@ekonomist.com.tr
GÖZDE YENİOVA SAYLAK gyeniova@ekonomist.com.tr
ÖZLEM BAY YILMAZ obay@ekonomist.com.tr
AYŞEGÜL SAKARYA PEHLİVAN asakarya@ekonomist.com.tr
SİBEL ATİK satik@ekonomist.com.tr

Küresel ekonomide yaşanan belirsizlikler, artan enflasyon, döviz kurları ve satın alma gücündeki dalgalanmalar, Türkiye’de tüketim alışkanlıklarını kökten değiştirdi. Bir zamanlar yalnızca ekonomik zorunluluklarla ilişkilendirilen ikinci el alışveriş, bugün artık hem çevresel duyarlılığın hem de yeni nesil dijital trendlerin merkezinde yer alıyor. Lüks modadan elektroniğe, mobilyadan otomobile kadar pek çok farklı sektörde ikinci el ürünlere olan ilgi, sürdürülebilirlik, tasarruf ve stil arayışının ortak paydasında hızla artıyor. ‘Yeniden kullanım’ kavramı, artık yalnızca ihtiyaçla değil; bilinçli tercihle, etik bir duruşla, hatta statüyle özdeşleşiyor.

Türkiye’de ikinci el sektörü ya da bir diğer ifadeyle yeniden satış pazarı, 2020 sonrası dijital platformların öncülüğünde ciddi bir dönüşüm yaşadı. Sahibinden, Letgo, Dolap, Gardrops gibi platformlar yalnızca bireysel kullanıcıları değil, aynı zamanda küçük girişimleri, butik markaları ve kurumsal firmaları da sistemin içine çekti.

Z KUŞAĞI ETKİSİ

Tüketiciler açısından bakıldığında da algılar değişmiş durumda. Özellikle Z kuşağı, ikinci el alışverişi sadece ekonomik bir çözüm değil, aynı zamanda çevreci bir yaşam tarzının parçası olarak görüyor. Moda endüstrisinin yarattığı atık sorunu, tekstil ürünlerindeki karbon ayak izi ve su tüketimi gibi konular, bilinçli tüketicileri daha sürdürülebilir tercihlere yöneltiyor. Bugün ikinci el bir ceketi satın almak, sadece modaya uygun olmak değil; doğaya duyarlı bir duruş sergilemek anlamına da geliyor.

Elbette bu dönüşümün arkasında teknolojik altyapı ve dijitalleşmenin etkisi büyük. Mobil uygulamalar, yapay zekâ destekli ürün eşleştirme algoritmaları, güvenli ödeme sistemleri ve kargo entegrasyonları sayesinde ikinci el alışveriş deneyimi, kullanıcılar için hem pratik hem de güvenli hale gelmiş durumda. Artık yalnızca İstanbul, Ankara gibi büyük şehirlerde değil; Anadolu’nun pek çok kentinde de ikinci el alışveriş platformları aktif olarak kullanılıyor. Özellikle pandemi sonrası dönemde e-ticaret kültürünün yaygınlaşması, bu değişimin hızını daha da artırdı.

DÜZENLEMEYE İHTİYAÇ VAR

Öte yandan, ikinci el sektöründe girişimcilik de büyük bir ivme kazanmış durumda. Sadece bireylerin değil, profesyonel satıcıların da dahil olduğu bu yeni ekonomik model; stok yönetimi, ürün yenileme (refurbishment), kalite kontrol gibi yeni iş alanlarını da beraberinde getiriyor. Örneğin; cep telefonu, bilgisayar, tablet gibi elektronik ürünlerin yenilenip garanti kapsamında tekrar satışa sunulduğu “refurbished” modeller, özellikle genç girişimciler için cazip fırsatlar yaratıyor. Bununla birlikte, Türkiye’de ikinci el sektörü hâlâ düzenlenmeye açık pek çok alana sahip. Tüketici hakları, ürün garantisi, dolandırıcılık vakaları ve ikinci el ürün vergilendirmesi gibi konular, sektörün sağlıklı büyümesi için çözüm bekleyen başlıklar arasında yer alıyor. Yeni mevzuatlar, platformlar arası güvenlik protokolleri ve denetim mekanizmalarının geliştirilmesi, pazarın kurumsallaşması açısından da kritik önemde.

DİKKAT ÇEKEN BÜYÜME

Sektörün ulaştığı hacim de dikkat çekici boyutlarda. Maximize Market Research verileri, global ölçekte ikinci el pazarının 2024 yılında 523 milyar dolara ulaştığına işaret ediyor. 2025 yılında pazarın yüzde 12,9 oranında büyümesi bekleniyor. Peki Türkiye’de durum ne?

Research and Markets’in “Türkiye Recommerce Market Intelligence Report 2025” raporuna göre, 2024 yılı itibarıyla Türkiye’deki ikinci el e-ticaret pazarı büyüklüğü 1,63 milyar dolara ulaştı. Türkiye Recommerce Market Intelligence Databook – Q2 2025 Güncellemesi adlı rapora göre de, Türkiye’de ikinci el pazarının 2025 itibarıyla 1,86 milyar dolar değerine ulaşacağı öngörülüyor. Rapora göre 2020–2024 dönemi için sektörün yıllık yüzde 17,7 büyüdüğü, 2025–2029 arasındaki dönem için de yüzde 12 büyüyeceği ifade ediliyor. 2029 yılı sonunda ikinci el satış pazarının 2024 yılındaki 1,63 milyar dolar değerinden yaklaşık 2,93 milyar dolara çıkması öngörülüyor.

Ticaret Bakanlığı’nın bu yıl yayımladığı “Türkiye’de E-Ticaretin Görünümü Raporu”na göre ise 2024 yılında ikinci el satışlarda işlem hacmi 9 milyar 800 milyon TL’ye ve işlem sayısı 17 milyon 500 bin adede ulaştı. Sürdürülebilir e-ticaretin büyük kısmını yüzde 53,3 ile giyim, ayakkabı ve aksesuar sektörü oluştururken, bu sektörü sırasıyla yüzde 16,3 ile elektronik, yüzde 6,9 ile anne ve bebek ve yüzde 6,2 ile oyun, oyuncak ve hobi sektörleri izledi. Ayrıca yalnızca ikinci el araç satışları bile, sektörün ne denli dinamik bir yapıya sahip olduğunu gösteriyor. TÜİK verilerine göre, geçen yıl Ocak-Haziran döneminde 3 milyon 224 bin 873 olan ikinci el otomobil satışı, bu yıl aynı dönemde yüzde 7,8 artışla 3 milyon 477 bin 433 adede ulaştı. Indicata Part of Autorola’nın “2. El Online Pazar Raporu”na göre de, Haziran 2025’te ikinci el otomobil ve hafif ticari araç pazarında satış adetleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3,5 oranında artarak 162 bin 541 adet olarak gerçekleşti.

FIRSATLAR YARATACAK

İkinci el sektörü Türkiye’de yalnızca alternatif bir pazar değil, yeni bir ekonomik yapı olarak konumlanıyor. İkinci el artık “eski” değil; akıllı, çevreci ve kazançlı bir seçenek. Sektörün geleceğinde hem büyük yatırımcılar hem de mikro girişimciler için ciddi fırsatlar yatıyor. Sadece bireysel alışveriş değil; markalar, perakendeciler ve üreticiler için de ikinci el artık göz ardı edilemez bir kanal. Bu yeni dönemde kazananlar, yalnızca düşük fiyata ürün sunanlar değil; güvenilirlik, hız, sürdürülebilirlik ve kullanıcı deneyimini en iyi şekilde yönetenler olacak gibi görünüyor.

SOSYAL ETKİ FAKTÖRÜ

Elektronik, otomotiv ve mobilya gibi sektörlerde hem küresel hem yerel ölçekte güçlü bir büyüme ivmesi yakalayan ikinci el pazarının önemli bir ayağını da moda oluşturuyor. Tüketicilerin özellikle Z ve Y kuşaklarında gözlemlenen sürdürülebilirlik odaklı tüketim alışkanlıkları, döngüsel ekonomi kavramının günlük hayata daha fazla entegre olmasına katkı sağlıyor. Bu eğilim, ikinci el ürünlere olan ilginin geçici bir akımdan ziyade kalıcı bir davranış biçimine dönüştüğünü gösteriyor. İngiltere merkezli global veri analizi ve danışmanlık şirketi GlobalData tarafından yayımlanan rapora göre, ikinci el kıyafetlerin küresel satışları her geçen yıl artıyor. İkinci el giyim sektöründe toplam satışların 2028’e kadar 350 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Ayrıca, 2025 sonuna kadar küresel hazır giyim sektöründeki satışların yüzde 10’unun ikinci el pazarında yaşanacağı tahmin ediliyor.

E-ticaretin önemli oyuncularından Trendyol, 2018 yılında Dolap’ı satın alarak ikinci el pazarında önemli bir adım attı. Bugün Türkiye’nin önde gelen ikinci el platformlarından biri olan Dolap’ın yıllık ziyaretçi sayısı 19 milyona ulaştı. Son bir yılda yeni kullanıcı sayısında yüzde 30’luk bir artış kaydedildi. Şirket, 2026 sonuna kadar hem artan kullanıcı ilgisi hem de ikinci el pazarındaki genel büyüme trendi doğrultusunda Dolap’ın kullanıcı tabanını önemli ölçüde genişletmeyi hedefliyor. 250 binden fazla kadının ana gelir kaynağına dönüşen Dolap, aynı zamanda kadınların ekonomiye katılımı açısından da önemli bir sosyal etki yaratıyor. İkinci el ürünlerin yeni sahiplerinin elinde tekrar değere dönüşmesini sağlayarak, yeniden değerlendirme kültürünün yerleşmesine katkıda bulunuyor.

SERKAN TUTAR / BEYMEN DIJITAL GRUP

DEV MARKALAR SEKTÖRE GİRİYOR

Beymen Group da ikinci el konusunda önemli adımlar atan şirketlerden biri. Şirket, Beymen.com çatısı altında ikinci el satış platformu Beymen Reborn’u hayata geçirdi. Repair de aynı şekilde, Beymen.com çatısı altında temizlik ve tamirat servisi olarak hizmet vermeye başladı. Beymen Reborn’u 2023 yılının haziran ayında döngüsel modayı merkeze alarak önce lüks çantaların satıldığı öncü bir uygulama olarak hayata geçiren şirket, ardından sisteme lüks ayakkabıları ekledi. Reborn ile lüks çanta ve ayakkabıların yaşam döngüsünü uzatan şirket, böylece kullanım başına maliyetlerini düşürüyor ve karbon ayak izlerini azaltmaya yardımcı oluyor.

Ayrıca bu yılın başında Beymen Repair ve Temiz. co iş birliğini hayata geçiren şirket, bu kapsamda sadece Beymen müşterilerine değil, tüm lüks çanta ve ayakkabı sahiplerine temizlik ve tamirat hizmeti sunmayı amaçlıyor. 2024 yılında Beymen Reborn’a 15 bine yakın başvuru alındı. Şirket, 2024 yılı boyunca Reborn’da 2 bin 983 çanta, 1 bin 452 ayakkabı olmak üzere toplam 4 bin 435 ürün yeni sahipleriyle buluşturdu. Bu yıl da ilk dört ayda bin 270 adet çanta ve bin 806 ayakkabı döngüsel modanın parçası oldu. Beymen Dijital Grup Başkanı Serkan Tutar, Valentino Garavani, Prada ve Louis Vuitton gibi markaların büyük ilgi gördüğünü söylüyor.

POP UP MAĞAZACILIK YAYILIYOR

Mudo ise Re:Life pop-up mağazasıyla, küçük kusurları olan ancak kalitesinden ödün vermeyen ürünlerini imha etmek yerine onları uygun fiyatlarla satışa sunuyor. Mudo Re:Life adını verdiği sürdürülebilirlik odaklı mağaza konseptinin ilkini Ataşehir’deki Brandium AVM’de açan marka, bu mağazanın ardından İstanbul’un farklı noktalarında üç ay boyunca hizmet vermeyi planlıyor. Damat Tween ve D’S damat markalarını bünyesinde bulunduran Orka Holding, geri dönüşüm konusunda yatırıma hazırlanıyor. Önümüzdeki dönemde 2004 yılında kurulan ilk fabrikayı geri dönüşüm tesisine çevirmeyi planlayan şirket, bu proje için 3.5-4 milyon dolarlık yatırım planlıyor. Spor ürünleri perakendecisi Fransız Decathlon, markanın çevre bilinci ve duyarlılığı kapsamında global yapılanmasında uygulanan ikinci el ürün, kiralama ve hasarlı ürün satış uygulamasını geçen yıl Türkiye’ye taşıdı. Şirket, ikinci el ürünleri müşterilere sunarak döngüsel ekonomiye de katkı sunmayı hedefliyor.

ONUR BULAKBAŞI / NIVOGO

TERCİH DEĞİL ZORUNLULUK

İkinci el pazarı, girişimcilerin de odağında yer alıyor. 2021 yılında kurulan Nivogo, partnerlerinden sağladığı, üretim fazlası ya da iade edilmiş moda ürünlerini Türkiye’nin ilk ve en büyük yenileme merkezinde yeniliyor, yeniden satışa uygun hale getiriyor. Şirket, bugüne dek 2,4 milyon moda ürününü yenileyip ömrünü uzatarak yeniden dolaşıma kazandırdı. Nivogo Marka ve iletişim Müdürü Onur Bulakbaşı, İklim krizi, kaynak kıtlığı ve Avrupa Yeşil Mutabakatı gibi politikaların artık döngüsel ekonominin bir tercih değil, zorunluluk olduğunu söylüyor. Şu anda Türkiye genelinde, pop-up ve shop-in-shop mağazalar da dahil olmak üzere, 14 mağazasında toplamda 4 bin metrekareden fazla alanda kullanıcılarıyla buluşan şirketin 2025 yılında metrekare büyüklüğünü artırma hedefi de var.

SERDİL GÖZELEKLİ / VAVACARS

ONLINE PLATFORMLAR BÜYÜYOR

Indicata Part of Autorola’nın Haziran 2025 Raporu’na göre, haziran ayında 2’nci el otomobil ve hafif ticari araç pazarında ilan adetleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 28,1 oranında artarak 423 bin 119 adet olarak gerçekleşti.

Bu kapsamda, ikinci el araç satış platformları da ivme kazanmış durumda. Örneğin VavaCars, 2019 yılında Türkiye’de kurulmuş ikinci el bir otomobil platformu. Derin veri analitiği, yenilikçi ve katma değerli çözümlerle, ikinci el araç alım satımı sunuyor. Türkiye’nin ikinci el otomobil alanında faaliyet gösteren ilk tamamen çevrim içi platform olma özelliği ile müşterilere uçtan uca dijital bir e-ticaret deneyimi sunuyor. 2025 yılının ilk altı ayında, Türkiye’deki toplam ikinci el otomobil satışları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7,8 oranında artış gösterdiğini söyleyen VavaCars Ticari Grup Başkanı Serdıl Gözelekli, yılın tamamı için ise 2024’e kıyasla yüzde 4 ila 5 arasında bir büyüme öngörüyor. Dijital ikinci el araç pazarının önümüzdeki dönemde geleneksel pazara oranla ciddi bir büyüme potansiyeline sahip olduğunu belirten Gözelekli, “VavaCars olarak 2025 yılı için de büyüme hedefimizi yüksek tutuyor; 2024’e kıyasla yüzde 30 ile 35 oranında bir büyüme gerçekleştirmeyi öngörüyoruz” diyor.

ÖNDER OĞUZHAN / ARABAM.COM

AYLIK 8,5 MİLYON KULLANICI

Online pazar yeri arabam.com ise, yalnızca bir ilan platformu değil; Trink sat, oto ekspertiz, arabam kaç para ve Garaj gibi hizmetlerle araçla ilgili tüm ihtiyaçları tek çatı altında karşılayan kapsamlı bir ekosisteme dönüşmüş durumda. Aylık ortalama 8,5 milyon kullanıcıya ev sahipliği yapan platform, 120 milyon sayfa görüntülenmesiyle Türkiye’nin en büyük otomotiv platformlarından biri konumunda. Mobil uygulamada yer alan 1,8 milyonu aşkın kayıtlı araçla, sadece araç alım satımını değil, sahiplik sürecini de dijitalleştirdiklerini söyleyen arabam.com CEO’su Önder Oğuzhan, “Temmuz 2025 itibarıyla şu ana kadar Trink sat hizmetimizi 110 binin üzerinde müşterimiz kullandı. Kurumsal tarafta da önemli bir büyüme kaydettik. 2025 itibarıyla galeri müşteri sayımız 12 bin oldu. AR-GE merkezimizde, özellikle yapay zeka temelli teknolojiler üzerine yoğunlaşarak sektörde fark yaratacak, kullanıcıların hayatını kolaylaştıracak çözümler geliştiriyoruz” diyor.

‘YENİLENMİŞ CİHAZ’ DEVRİ

Özellikle son dönemde akıllı cep telefonu fiyatlarının katlanarak artmasıyla birlikte yenilenmiş telefon pazarına olan ilgide de artış gözüküyor. Dünya genelinde yenilenmiş telefon pazarı hızla büyümeye devam ediyor. Uluslararası veri kuruluşu IDC’ye göre, 2027 yılına kadar ikinci el ve yenilenmiş cihaz pazarı 431 milyon adede ulaşarak rekor seviyeye gelecek. Türkiye’de ikinci el ticaretinin büyük bölümü geleneksel perakende noktalarında bir kısmı da müşteriden müşteriye alım satım olarak online mecralarda gerçekleşiyor. Ayrıca, Ticaret Bakanlığı tarafından yetkilendirilen yenileme merkezleri aracılığıyla ikinci el telefonlar yenilenip müşterilere sunuluyor. Türkiye’de Ticaret Bakanlığı’nın yenilenmiş telefonlara yönelik düzenlemesiyle birlikte artık şirketler yasal açıdan standartları belirlenmiş şekilde yenileme işlemi yapıyor. Kullanılmış telefonlar, Ticaret Bakanlığı tarafından verilen yenileme tesisi lisansına sahip şirketlerde uzman teknisyenler tarafından yenileniyor ve garanti kapsamına alınıyor. Yenileme merkezleriyle birlikte, devlet denetiminde, garantili ve güvenilir yenilenmiş cihazların tüketiciye sunulması, yenilenmiş ürünlerin fiyat-performans açısından cazip olması ve çevresel farkındalığın artması pazarın belli bir noktaya gelmesini sağlamış durumda.

HAKAN ORHUN / YEPY

SAHİBİNDEN.COM PAZARA GİRDİ

Türkiye’de her yıl yaklaşık 6 milyon telefon el değiştiriyor. 2024 itibarıyla bu pazarda yenilenmiş olarak satılan cihaz sayısı yaklaşık 500 bine adede ulaşmış durumda. Türkiye yenilenmiş telefon pazarının önümüzdeki iki yıl boyunca yıllık yüzde 15–20 bandında büyümesi ve 2026 itibarıyla 400–450 milyon dolara çıkması bekleniyor. Büyüme potansiyeli pazara yeni oyuncuların girmesini sağlıyor. Sahibinden.com bu potansiyeli görerek 2025 yılının başında teknolojik cihazların yenilenip uygun fiyatlarla tekrar satışa sunulduğu bir alım-satım platformu olan Yepy’i hayata geçirdi. Yepy Genel Müdürü Hakan Orhun, Yepy sayesinde kullanıcıların güvenle, kolayca ve uygun fiyatlı teknoloji ürünlerine ulaşmasını sağladıklarını ve cihazların yeniden ekonomiye kazandırılmasıyla çevresel etkileri azalttıklarını belirtiyor. Yepy’de cihazlar, Ticaret Bakanlığı’ndan ‘yenileme merkezi’ lisansı almış firmalarca, TSE tarafından belirlenen standartlara uygun olarak yenileniyor. Türkiye’de güçlü ve sürdürülebilir bir ekosistem oluşturmaya odaklandıklarını söyleyen Yepy Genel Müdürü Hakan Orhun, “Şu anda cep telefonlarıyla başladığımız yolculuk, yakın zamanda tabletler, akıllı saatler, bilgisayarlar ve oyun konsollarıyla genişleyecek. Bu adım, döngüsel ekonomiye olan katkımızı daha da güçlendirecek” diyor. Şirket, önümüzdeki dönemde farklı teknolojik cihazları da kapsayacak şekilde etki alanını genişletmeyi planlıyor.

TOLGA ÜNVAN / MEDIAMARKT

ETKİ ALANINI GENİŞLETECEK

MediaMarkt Türkiye de sürdürülebilirlik hedefleri doğrultusunda 2022 yılında yenileme hizmeti vermeye başladı. MediaMarkt Türkiye mağazalarında yenilenmiş telefonlar, TSE onaylı bir sertifikaya sahip oluyor. Sertifika üzerinde yer alan karekod üzerinden, cihaza yapılan işlemlerin tamamını anlatan BTK sayfasına erişim sağlanabiliyor. Yenilenmiş telefonlar ayrıca sıfır cihazlardan farklı olarak 12 aya varan taksit olanağı ile sunuluyor. MediaMarkt Türkiye Pazarlama, E-Ticaret ve Kurumsal İletişim Direktörü Tolga Ünvan, “Bugüne kadar, 200 binden fazla eski cihazı geri aldık. 30 binden fazla yenilenmiş cihazı tekrar tüketiciyle buluşturduk. Tüm ürünleri TSE onaylı, BTK denetimli yenileme merkezlerinde yenileterek 12 ay garantili şekilde satışa sunduk” diye konuşuyor. Şirket, önümüzdeki dönemde geri alım sistemini güçlendirerek kurumsal ve bireysel kullanıcıyı kapsamayı, 2025 yılı sonu itibarıyla tüm mağazalarda yenilenmiş ürün sunmayı ve karbon salımını ve e-atık üretimini azaltarak çevresel etkisini genişletmeyi hedefliyor.

MUSTAFA KEMAL TURNACI / MOBİLFON

YERİNDE YENİLEME MERKEZLERİ

Bugün gelinen noktada hem bireysel tüketiciler hem de kurumsal müşteriler için yenilenmiş cihazların artık gerçek bir alternatif haline geldiğini söyleyen Mobilfon CEO’su Mustafa KemalTurnacı ise, “Yerinde yenileme merkezlerinin yaygınlaşmasıyla pazardakibüyümenin daha da hızlanmasını bekliyoruz. Önümüzdeki üç yıllık dönem içinde Türkiye’deki yenilenmiş akıllı telefon pazarındaki hızlı büyümenin devam edeceğini ve sıfır telefon satışına oranının yüzde 15’e ulaşacağını öngörüyoruz. Bu oran, gelişmiş ülkelerde yüzde 20-25 seviyelerinde” şeklinde konuşuyor. Mobilfon, bu yıl 120 – 130 bin arasında cihaz yenilemeyi planlıyor. Geçen yıl 66 bin cihaz satışı gerçekleştiren şirket; operatörler, elektronik marketler ve markalarla yaptığı iş birlikleri sayesinde, yeni telefon alırken eski cihazını getiren müşterilere ulaşabiliyor olması sayesinde istikrarlı şekilde büyümeye devam ediyor. 2025’te pazarın genel olarak yüzde 50’nin üzerinden büyümesi bekleyen Turnacı, “Mobilfon olarak da yılı yüzde 100 büyüme ile kapatmayı ve 132 bin adetlik satışa ulaşmayı hedefliyoruz” diyor.

MEHMET AKİF ÖZDEMİR / EASYCEP

YÜZDE 30 DAHA UYGUN

Ticaret Bakanlığı’ndan Yenileme Merkezi Lisansı aldığı 2020 yılından bu yana 550 binden fazla elektronik ürünü yenileyerek ekonomiye kazandıran EasyCep’te ise satışa sunulan yenilenmiş telefonlar, muadili bir sıfır telefona göre ortalama yüzde 30 daha uygun fiyatlı olarak tüketicilere sunuluyor. EasyCep Kurucu Ortağı ve CEO’su Mehmet Akif Özdemir, en yoğun ilginin Z kuşağından geldiğinin altını çiziyor. Özdemir, şu bilgileri veriyor: “Türkiye’de ikinci el telefon pazarına baktığımızda her yıl 5-6 milyon telefonun satıldığını tahmin edebiliyoruz. Bugün yenilenmiş telefonların payı ikinci el pazarında yüzde 10’a yaklaştı. Yani adet bazında yarım milyonu geçtiğini söyleyebiliriz.” Bilgisayar, tablet, akıllı saat ve diğer elektronik ürünlerde de yenilenmiş ürünlere olan ilgi artıyor. Ancak bu segmentlerde henüz telefonlardaki seviyelere ulaşılmış değil. EasyCep, bukategorilerde de erişimi kolaylaştırarak pazarın derinleşmesine katkı sağlamayı hedefliyor.

Akıllı telefonlar özelinde dünyada yenilenmiş ve ikinci el akıllı telefon pazarının büyüklüğünün son dört yılda yüzde 51 büyüyerek 65 milyar doları geçtiği biliniyor. 2033 yılına kadar da pazar büyüklüğünün 150 milyar doları geçeceği öngörülüyor. Bununla birlikte, Avrupa ve Kuzey Amerika pazarlarında yenilenmiş telefonların, ikinci el pazarındaki payının yüzde 25’lere ulaşabildiğini belirten Özdemir, “Bizim de satışlarımızın büyük kısmını cep telefonları oluşturuyor. Kısa süre içinde satın alma zorunluluğunu da ortadan kaldırarak yenilenmiş ürünlerimizi kiralama modeliyle tüketicilerle buluşturduğumuz modelimizi de devreye almayı planlıyoruz” diye ekliyor.

LÜKS İKİNCİ EL MOBİLYAYA TALEP YOĞUN

İkinci el satışlarında lüks markalara olan ilgi de dikkat çekici. Ünlü markaların giyim, ayakkabı ve çanta gibi ürünlerinin ikinci ellerinin yanı sıra mobilyaların da ilgi yoğun. Özellikle dünyada ikinci el mobilyaların yükselişte olduğu görülüyor. Sektörün öncü isimlerinden Chairsh’ın hazırladığı rapora göre, ABD’de ‘Satılık Ev Eşyaları’ yüzde 29 büyüyecek ve 2027’ye kadar pazar 22 milyar dolara ulaşacak. The UK Furniture Resale Raporu ise bu alandaki büyümenin 2023-2028 yılları arasında yüzde 47,9 olacağını öngörüyor. Dolayısıyla hem ABD’de hem de Avrupa’da bu alanda büyüme bekleniyor. Öte yandan dünyaca ünlü tasarım markası Vitra’nın da ‘Vitra Circle’ koleksiyonu ile bu alana giriş yaptığı biliniyor. Marka, kendi tasarımlarına sahip çıkarak onları tekrar döngüsel ekonomiye kazandırıyor. Tüketiciler parçalarda yüzde 35-50 bandında bir fiyat avantajı sağlayabiliyor.

BERNA ATAHAN / NISH SOLUTION

RALPH LAUREN’İN ÜRÜNLERİ ARANIYOR

Bu ürünlere olan talep, yeni girişimleri de doğuruyor. Berna Atahan tarafından kurulan Nish Solution da onlardan biri. Nish Solution, lüks markaların ikinci el mobilya satışını gerçekleştiren bir platform. Web sitelerinde aksesuar, aydınlatma, mobilya ve sofra grubu olmak üzere dört ana başlıkta satış yaptıklarını söyleyen Atahan, “Her kesimden ilgi görüyoruz. Ancak 30 yaş üstü, İstanbul, Bodrum başta olmak üzere Kayseri, Gaziantep gibi farklı illerden de müşterimiz olduğunu söyleyebilirim. Nish’in koleksiyonuna baktığımızda dönemin ruhunu yansıtan, henüz ekonomik ömrünü tamamlamamış mobilyaları birinci el fiyatına kıyasla daha uygun bir fiyatta evinize alabilirsiniz” diye anlatıyor. Artık üretimi kalmadığı için veya özellikle deri koltuklarda -yaşanmışlık ve derinin yumuşamasının aranan bir özellik olduğu için Nish’in bir pazaryeri olarak çözüm olmayı hedeflediğinden de söz eden Atahan, “Özellikle aksesuar alanında 1960’lar kalma Louis Vuitton, 1970’lerden kalma Gucci bavullarımız buna en güzel örnekler. Mobilya alanında da Baxter’ın üretmiş olduğu Paloma Chair de çok yakın zamanda vintage kategorisine girecek” diyor. Seçkilerindeki Ralph Lauren marka ürünlere karşı ciddi bir talep olduğunu söyleyen Atahan, Baker Furniture, B&B Italia, Baxter, Christofle, Roche Bobbois, Herend, George Smith, Ligne Roset, Theodore Alexander gibi markaların ürünlerinin koleksiyonlarında yer aldığını belirtiyor.

MEHMET MELİH GÜNAYDIN / NADİRKİTAP.COM

DİJİTAL SAHAFLAR

İkinci elde bir diğer yükselen alan da kitap pazarı oldu. The Business Research Company’nin verilerine göre, ikinci el kitap pazarı 2024’te 25,3 milyar dolara olarak gerçekleşti. Pazarın 2025’te 27,1 milyar dolara, 2029’da ise 35,4 milyar dolara ulaşması bekleniyor. İstanbul Sahaflar Pazarı verilerine göre ise, Türkiye’de ikinci el kitap piyasasında resmi veriler olmamak üzere pazar büyüklüğü yaklaşık 4 milyar TL olarak belirtiliyor. Özellikle e-ticaretin yükselmesi küçük dükkanları etkilerken, çevrim içi satışları artıyor. Sahafların dijital ortama taşınmasıyla birlikte büyüyen ikinci el kitap ekosistemi, kitapların atığa dönüşmesini engelliyor.

NadirKitap.com CEO’su Mehmet Melih Günaydın, bugüne kadar 40 milyonun üzerinde ürünün satışa sunulduğu platformda binin üzerinde sahaf ve kitapçının satış yaptığını anlatıyor. Günaydın, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Halihazırda 10 milyonun üzerinde ikinci el kitap, yeni kitap, plak, pul, evrak, kaset, cd vs. satışta. NadirKitap.com’un hem yurt içi hem yurt dışında milyonlarca üyesi mevcut. Üniversiteler ve ulusal kütüphaneler ile iş birlikleri yapıyoruz ve bunları geliştirmeyi planlıyoruz. Bu şekilde; depolarda bekleyen veya kağıt atık olarak ayrılan kitapların yine kitap olarak ekosisteme dahil olmasını sağlamayı amaçlıyoruz.”

İKİNCİ EL'İ BÜYÜTEN 5 NEDEN

Genç tüketiciler, özellikle Z kuşağı, sürdürülebilirlik bilinciyle ikinci el pazarını daha çok benimsiyor.
Ekonomik belirsizlikler, ikinci el alışverişi bir zorunluluk hâline getiriyor.
BTK’nın 2020’de yürürlüğe soktuğu düzenlemeyle, yenilenmiş telefon satışı resmileşti. Bu da EasyCep gibi girişimlerin önünü açtı.
Dolap, Letgo gibi uygulamaların mobil kullanıcı deneyimiyle yayılması kullanıcı tabanını artırıyor.
Trendyol’un Dolap’ı satın alması gibi örnekler sektörde konsolidasyonun artacağına işaret ediyor.

523 MİLYAR DOLAR
Küresel pazar büyüklüğü

1,63 MİLYAR DOLAR
Türkiye’de pazar büyüklüğü

YAMAN TUNAOĞLU / TÜKİYE ELEKTRONİK SANAYİCİLERİ DERNEĞİ (TESİD) BAŞKANI

“Pazar 10 yılda 3 kat büyüyecek”
EN ÇOK TALEP GÖREN ÜRÜNLER NELER? Türkiye’de ikinci ele – özellikle de yenilenmiş elektronik ürünlere- yönelik talep son yıllarda gözle görülür biçimde artıyor. Talebin bu kadar güçlü olmasının birkaç sebebi var. Öncelikle, sıfır ürünlerin fiyatları döviz kuru ve enflasyon nedeniyle çok arttı. Öte yandan, Bilgi Teknolojileri Kurumu’nun (BTK) yurt dışından alınan ve ülke içinde kullanılan telefonların sayısını düşürme amacıyla uyguladığı düzenlemeler de bunda bir etken olmuş olabilir. Artan vergiler sonrası, 2024 yılında yurtdışından getirilerek kayıt altına alınan cihaz sayısında yüzde 82 düşüş olmuş. Bunun sonucu olarak tüketiciler avantajlı fiyat için artık daha fazla ikinci el piyasasına yönelmeye başladı. Özellikle akıllı telefonlar, tabletler ve dizüstü bilgisayarlar bu alanda en çok talep gören ürün grupları arasında. Aynı zamanda çevre bilincinin artmasıyla birlikte döngüsel ekonomi ilkelerine uygun hareket eden, sertifikalı yenileme süreçlerinden geçen ürünlere duyulan güven de artıyor.
MARKALAR İÇİN ÖNEMLİ BİR FIRSAT Bu eğilim, ilk bakışta yeni ürün satışlarını zorlayabilir gibi görünse de aslında uzun vadede çok önemli bir fırsat. Yeni ürün satmanın yanında, eski cihazları yenileyip tekrar dolaşıma sokmak da markalar için önemli bir strateji haline geldi. Küresel veriler de bu dönüşümü doğruluyor. Dünyada yenilenmiş elektronik ürünlerin pazarı hızla büyüyor. 2023’te 47,5 milyar dolar olan pazarın, 2033’te 123,7 milyar dolara çıkması bekleniyor. Yani önümüzdeki 10 yılda neredeyse üç katına çıkacak. Elbette sürdürülebilirlik açısından bu gelişme son derece kıymetli. Bir cihazın ömrünü uzatmak, elektronik atığı azaltmak demek. Bu da çevresel etkiyi düşürüyor ve döngüsel ekonomiye katkı sağlıyor. Yani ikinci el pazar büyürken, markalar da bu sürece entegre olursa hem çevreye hem ekonomiye kazanım sağlanıyor.

SİNAN VENTURA / KİRALABUNU KURUCU ORTAĞI

“Kiralamaya ilgi artıyor”
HER YIL 3 MİLYAR DOLARLIK BÜYÜME 2024 itibarıyla Türkiye’de ev dışı ikinci el piyasasının toplam hacmi yaklaşık 420 milyar TL. Bunun yüzde 80’i (yaklaşık 340 milyar TL) ikinci el araç pazarından, yüzde 20’si (yaklaşık 80 milyar TL) ise elektronik, iş ekipmanları, beyaz eşya ve medikal gibi varlık sınıflarından geliyor. Bu segmentlerde sahiplik yerine ‘kiralama’ ve ‘kullanım bazlı modeller’ de hızlı büyüyor. Bu 80 milyar TL’lik segmentin, beş yıllık zarfta her yıl 3 milyar dolar büyüme göstermesi bekleniyor.
BİREYSEL TARAFTA 150 BİN KULLANICIYA ULAŞTI Kurumsal tarafta; IT ekipmanları, ofis ekipmanları, medikal cihazlar, yazıcı ve görüntüleme sistemleri, üretim destekli ekipmanlara yoğunlaşan Kiralabunu’da, bireysel tarafta ise cep telefonu, bilgisayar, tablet, elektrikli süpürge ve scooter gibi yüksek fiyatlı teknoloji ürünleri öne çıkıyor. Kiralabunu, bireysel tarafta kiralama modeliyle bugüne kadar 150 binin üzerinde kullanıcıya ulaştı.
KİRALAMADA YÜZDE 20-40 FİYAT FARKI VAR Kullanıcılar, satın alma yerine taksitsiz, sigortalı ve esnek ödeme avantajlarıyla kiralamayı tercih ediyor. Tüketiciler artık sahiplikten çok erişime, esnek ödemeye ve ürün yenileme kolaylığına odaklanıyor. Krediye erişimin zorlaşması ve taksit sınırlamaları, kiralama modelini hızla öne çıkarıyor. Kiralama modelleri, aynı ürünün toplam sahiplik maliyetine göre yüzde 20–40 arası finansal avantaj sağlıyor.

“10 tüketiciden 4’ü daha fazla 2’nci el alacak”
TÜSİAD Perakende Çalışma Grubu bünyesinde EY Parthenon Türkiye tarafından hazırlanan “Perakende Pazarının Geleceği ve Küresel Trendler” başlıklı rapor da tüketicilerin ikinci el alışverişe ilgisinin arttığına işaret ediyor. Yeni nesil tüketiciler ve beklentilerini ele alan raporda enflasyonun, tüketicilerin alışveriş alışkanlıklarını değiştirmelerine neden olduğu tespiti yer alıyor. Rapora göre tüketicilerin yüzde 78’i, markaların paket boyutlarını küçülttüğünü ancak fiyatın aynı ya da daha yüksek olduğunu fark ettiğini söylerken, yüzde 39’u ise gelecekte daha fazla ikinci el satın alma eğiliminde olacaklarını belirtiyorlar. Raporun globalde 18,6 trilyon dolarlık perakende sektöründeki dönüşümü şekillendiren küresel ölçekteki ana eğilimleri analiz ettiğini söyleyen TÜSİAD Yönetim Kurulu Üyesi ve Tarım, Gıda ve Hizmetler Yuvarlak Masa Başkanı İzzet Özilhan, 30 ülkede toplam 23 bin kişiyle gerçekleştirilen çalışma sonucu hazırlanan raporda özellikle ikinci el alışverişin, fiyat hassasiyetinin ve markaların yenilikçilik çabalarının tüketici tercihlerini belirleyen unsurlar olarak ifade edildiğine işaret ediyor.

2,93 MİLYAR DOLAR
Türkiye için 2029 pazar büyüklüğü öngörüsü

MUHAMMED ALİ KARATAŞ / OTOMERKEZİ.NET CEO’SU

“Yeni ÖTV sistemi piyasayı hızlandıracak”
“Yeni ÖTV sisteminin etkileri, ikinci el otomobil piyasasını doğrudan etkileyecektir. Özellikle 650 bin TL ve üzeri matraha sahip modellerin yüzde 75-80 bandına, orta ve üst segmentlerin ise yüzde 90-100-170 ÖTV dilimlerine kayması bekleniyor. KDV ile düşünüldüğünde bu durum, belirli model sıfır araç fiyatlarında yüzde 12 ila 24 arasında artışa denk geliyor. Bu artışın parasal karşılığı segmentine göre 150 bin TL ile 300 bin TL arasında bir zam anlamına gelmekte. Belirli marka ve model sıfır araçların ulaşılabilirliğinin düşmesi, tüketiciyi doğrudan ikinci el araçlara yöneltecektir. Bu talep artışı, ikinci el fiyatlarında orta vadede yüzde 5 ile yüzde 8 bandında bir yükseliş baskısı yaratabilir. Özellikle temiz, uygun fiyatlı araçların çok daha hızlı satılması bekleniyor. Yeni ÖTV sistemi, kısa vadede fiyatları yukarı çekerken, ikinci el piyasasında hareketliliği hızlandıracak. Tüketici alışkanlıklarında kayma yaşanması kaçınılmaz görünüyor. Bu süreçte şeffaf fiyatlama, hızlı reaksiyon ve stok yönetimi, ikinci el oyuncuları için daha da kritik hâle gelecek.”
%39
Gelecekte daha çok 2. el ürün alacağını söyleyen tüketicilerin oranı

YÜKSELEN GİRİŞİM FIRSATLARI

Kurumsal ikinci el pazarı: Ofis mobilyaları, IT ekipmanları gibi kurumsal ürünlerde B2B ikinci el modeller gelişiyor.
İkinci el kitap: Kitantik, Nadir Kitap gibi örnekler bu alanda hâlen niş bir kitleye hitap ediyor.
Lüks ürünler: Re-Lux, Vestiaire Collective gibi global örneklerin ardından Türkiye’de de lüks çanta, ayakkabı ve saat gibi ürünlerde ikinci el talebi artıyor. Orijinallik garantisiyle çalışan dikey platformlar henüz Türkiye’de tam potansiyeline ulaşmadı. Bu alanda da fırsatlar olduğu ifade ediliyor.
Teknolojik girişimler: Lüks ikinci el ürünlerde orijinallik takibi sağlayan blockchain tabanlı şirketlerin sayısında artış bekleniyor. Moda ve mobilya sektörlerinde “deneme” özelliği sağlayan AR/VR teknolojilerinde de artış öngörülüyor.