Dolar/TL'de Londra'daki swap piyasası kaynaklı ataklar, Merkez Bankası'nın TL'nin maliyetini artırma tedbirleri sayesinde atlatıldı. Ancak yerlilerin dövize talebi sürüyor. Uzmanlar yatırımcının güvenini artıracak hamlelerin kurda oynaklığı azaltacağını söylüyor.
TALİP YILMAZ
tyilmaz@ekonomist.com.tr
Türkiye döviz piyasalarında önceki hafta perşembe günü öğleden sonra başlayan ve cuma günü hızını artıran dalgalanma geçen hafta da devam etti. TL varlıklar, dünya piyasalarına göre negatif bir ayrışma eğilimine girdi.
Yurtiçi piyasalarda satış baskısı altında kalan TL'de, Merkez Bankası'nın fonlama maliyetini artırması ve swap piyasasında TL'nin satılmasının maliyetli hale gelmesiyle birlikte dengelenme çabaları gözlendi.
Londra'da TL için gecelik swap maliyetleri 20 yılın en yüksek seviyeleri olan yüzde 1300'lere çıktıktan sonra tekrar yüzde 30 seviyesine geriledi. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak da perşembe akşamı NTV'de katıldığı bir programda "Süreç bugünden itibaren normalize oldu" dedi.
PİYASALARDA NE OLDU?
Londra swap piyasasında alınan tedbirlere rağmen, dolar/TL'de hareketlilik sürdü. 20 Mart Çarşamba günü 5,42 seviyelerinde olan dolar/ TL'de, 5,76 seviyesine kadar çıktıktan sonra swap piyasalarında TL satma maliyetinin artmasıyla 5,30'a kadar gerilemeler oldu. Haftanın sonlarına doğru ise ABD ile S400 füze krizinin tekrar gündeme gelmesinin etkileri gözlendi. Dolar/ TL tekrar 5,60'ın üzerine sıçradı.
Borsa, yılbaşından 19 Mart'a kadar yüzde 16 getiri sağlamışken sonrasındaki 10 günde tüm kazancını sıfırladı. İki yıllık tahvil faizi 21 Mart'ta yüzde 18 iken mart sonunda yüzde 21'i geçti. Beş yıllık Türkiye CDS spreadi ise 448 baz puanla ağustos ayından bu yana en yüksek seviyelerde.
YERLİ YATIRIMCI DA ALIYOR
Yurtdışı swap piyasasında ve dövizde bu gelişmeler yaşanırken, Merkez Bankası'nın verilerine göre, Türkiye'de yerli yatırımcının da döviz alımlarının devam ettiği gözlendi. 15-22 Mart haftasında hane halkının ve şirketlerin döviz mevduatı (altın hariç ve Euro/Dolar paritesindeki değişimden arındırılmış) önceki haftaya kıyasla sırasıyla 1,1 milyar dolar ve 2,3 milyar dolar arttı.
İş Yatırım'ın analizine göre, hane halkı döviz mevduatındaki aralıksız artış 28'inci haftasına girdi ve toplamda 18,5 miyar doları buldu. Şirketlerin döviz mevduatı ise son 11 haftadaki aralıksız yükselişle 10 milyar dolar arttı.
Böylece hane halkı döviz mevduatları 101,5 milyar dolara ulaşırken, şirketlerin döviz mevduatı 75,2 milyar dolara geldi. Bakan Berat Albayrak ise son iki günde yurtiçi yerleşik yatırımcıların dövizden TL'ye geçmeye başladığını açıkladı.
Son dönemde dikkat çeken bir diğer başlık da Merkez Bankası'nın döviz rezervleri oldu. 22 Mart itibarıyla Merkez Bankası net döviz pozisyonunda haftalık bazda 4,5 milyar dolarlık erime olduğu ve 19,4 milyar dolara gerilediği uzmanlarca ifade edildi.
Sonrasında ise 27 Mart itibarıyla net döviz pozisyonu 21,2 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankası Başkanı Murat Çetin-kaya, yaptığı açıklamada, toplam rezervlerin son bir haftada 4,3 milyar dolar artışla 27 Mart itibarıyla 96,7 milyar dolara geldiğini, net rezervlerin ise 2,4 milyar dolar arttığını bildirdi.
GÜVEN TESİS EDİLMELİ
31 Mart yerel seçimlerinin atlatılmasının ardından döviz piyasalarında nelerin beklendiğini araştırdık. Bu tarz oynaklıkların önüne geçilebilmesi için nelerin yapılabileceğini de uzmanlara sorduk.
Yaşanan gelişmeleri değerlendiren bir bankacı, "Türkiye, beklenmeyen bir hamle yaptı, ama işlemedi. Döviz kurlarının seviyesi ortada. Sorun, Türkiye'nin dış borçlanmasının maliyetinin yüksek olması. Bunun aşağı çekilmesi gerekiyor. Bence de adres belli" diyor…
Gedik Yatırım Genel Müdürü Metin Ayışık, bu tarz yüksek oynaklıklara mahal bırakmamak açısından TL'ye ve TL varlıklara yönelik hem yerli hem de yabancı yatırımcılar nezdinde güçlü bir güvenin tesis edilmesinin ve güveni zedeleyebilecek her türlü potansiyel olumsuzlukların önüne geçilmesinin ön şart olduğunu söylüyor.
Ayışık, kısa vadede, ekonomiye ilişkin açıklanması beklenen yol haritasının içeriğine ve piyasadaki paydaşları ikna etme potansiyelinin önemine dikkat çekiyor.
Metin Ayışık, "Bugüne kadar olduğu gibi Türkiye'nin serbest piyasa ekonomisi kurallarından taviz vermeyeceği, herhangi bir kuşkuya mahal vermeyecek şekilde yeniden özellikle yabancı yatırımcılara net bir şekilde hatırlatılmalı. Para ve maliye politikasının eşgüdümüyle olası politika adımlarının iletişimi ve şeffaflığı da son derece önemli" diyor.
YAPISAL REFORM VURGUSU
İntegral Yatırım Araştırma Direktörü Tuncay Turşucu ise ekonomide daha çok yapısal reform vurgusunun yapılması ve bunun için harekete geçilmesi gerektiğini ifade ediyor.
Bütçe disiplininden asla taviz verilmemesi gerektiğini de belirtiyor. Turşucu, "Özellikle dış ilişkilerde risk algısının iyi yönetilmesi ve TCMB'nin sıkı duruşunu tam emin olana kadar bozmaması gerekiyor" diyor.
