Reel sektör, 2016’ya ‘kırk satır mı, kırk katır mı’ yaklaşımıyla giriyor. Suriye ve Irak’taki savaş ortamının, terörün ve Rusya’daki krizin tedirginliğini yaşayan sektörler, asgari ücretin artırılmasına ve emekliye gelen zamma seviniyor. Faizlerdeki düşme eğilimi 2016’da otomotiv ve gayrimenkulde satışlara olumlu yansıyacak. Turizm ise Rusya krizini kış ve spor turizminden hissetmeye başladı.
Türkiye zorlu bir yılı geride bıraktı. 2016 gündemlerine ilişkin de çok şey söylenebilir. Hemen kıyısında yer aldığımız Ortadoğu’daki savaş, terör gündemi, Rusya krizi derken ciddi bir risk ortamında bulunduğumuzun farkında olmayan yok gibi. Reel sektör açısından baktığımızda tabii ki bu saydıklarımızın etkisini sonuna kadar hissedeceğiz.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Yeni yıla girerken önümüzde duran motivasyon artırıcı gelişmeler de bardağın diğer tarafını oluşturuyor. Yandaki tabloda göreceğiniz 10 temel sektörün dinamiklerinde, örneğin, Türkiye gündeminde ciddi hasar yaratmayan, hatta olumlu karşılanan FED faiz politikalarının yansımaları da belirleyici olacak.
NELER ETKİLEYECEK?
FED’in aralık ayındaki faiz artırımının ardından, Merkez Bankası, faizlerde durağanlık hatta düşme beklentisi içerisinde olanların yüzünü güldüren açıklamalarda bulundu. Faizlerin yeni yılda düşme trendinde olmasını reel sektörü olumlu etkileyecek gelişmelerin ilk sırasına koymak gerekiyor. Gayrimenkulden otomotive kadar uzanan kesimlerde 2015’te ertelenen kimi taleplerin yeni yılda kendisini göstermesi bekleniyor.
Yine hükümetin yeni yılla birlikte devreye alacağını açıkladığı asgari ücretin bin 300 lira olmasına dönük uygulaması ile SGK ve Bağ-Kur emeklisine verilen 100 TL zam da piyasalara olumlu yansıyacak. Bilindiği gibi, çok sayıda ekonomist, sözünü ettiğimiz uygulamaları orta gelir tuzağından kurtulmanın yöntemlerinden biri olarak tanımladılar.
Hatta çok uzun süre Türkiye Tekstil İşverenleri Sendikası Başkanlığı’nı yapan Halit Narin de son kararların gecikmiş bir uygulama olduğunu belirterek, “Orta gelir tuzağı diye bir sorunumuzu kabul ediyorsak, bu tür kararları daha önceden almamız gerekiyordu” diye konuştu. Çarpan etkisi ile çalışma dünyasında ücretlere de yansıması gündemde olan asgari ücretteki artışın, çok geniş bir çalışan kesiminin alımgücünün yükselmesine yol açacağı muhakkak. Bu durum da ticari yaşamda pek çok sektöre olumlu yansıyacak.
KIŞ TURİZMİNDE DURUM
Yapay kar teknolojisinin de etkisiyle kış turizmi hemen hemen tüm merkezlerde açıldı. Ancak aldığımız ilk bilgiler pek de iç açıcı değil. Ruslar, yalnızca yaz döneminin değil kış turizminin de önemli dinamolarından birini oluşturuyor. Ancak kış merkezlerindeki sayıları bıçakla kesilmiş gibi. Dedeman’dan bir otel yetkilisi, tesislerinde tek bir Rus turistin dahi bulunmadığını belirterek, “Yılbaşı satışlarımızın tamamını iki hafta öncesinden satardık. Bu kez yarısında bile değiliz” diye konuştu.
Bir başka tesis yetkilisinin bir ifadesi ileriye dönük önemli bir mesaj olarak algılanabilir. Son yıllarda Polonyalı turist de kış turizminde önemini artırıyor.Bu yıl henüz kendisini kış tatili bölgelerinde hissettirebilmiş değil. Dedeman’daki ilgili, “Ruslar’ın etkisiylemidir bilemiyorum, Polonyalı ilgisinde de önemli oranda düşüş var” diyor. Bilindiği gibi Rusların boşluğuDoğu Avrupalı turistle de doldurulmaya çalışılacak.
Polonya da alternatif pazarlardan. İki ülke arasında böylesi bir etkileşimin olmamasını umarak, Belek’ten bir izlenimimizi aktarmak istiyoruz. Antalya Belek’teki bir tesis, beş Rus spor kulübünün ara tatillerini iptal ettiğini belirtiyor. Yetkili, “Gerçi Alman kulüpleriyle bu iptallerin yer dolduruldu ancak bizimiçin yine de önemli kayıp” dedi. Yaz satışlarına ilişkin Rusya’dan şu dönemde herhangi bir kayıp yok. Çünkü Rusyar, son dakika satışlarına gösterdikleri ilgi ile tanınıyor.
RUS BASKISI!
Mersin ve Antalya yöresi, Rusya’ya dönük narenciye siparişlerini içinde bulunduğumuz dönemlerde gönderirdi. Ancak getirilen yasak narenciye başta olmak üzere yaş sebze meyvede önemli bir krizin doğmasına neden oldu. İleriki dönemlere ilişkin gelişmeler ise büyük tedirginlikle bekleniyor.
Rusya ile ilişkilere odaklı olmayan herhangi bir sektörümüz yok gibi.Rusya’da fabrikası bulunan bir holdingimizin, işçilerine dönük uygulamaları gerekçe göstererek, tesisine ilişkin içinde satışın da olacağı radikal kararları gündeminde tuttuğunu belirtelim. Rusya’da üretim tesisleri olan Ford Otosan Genel Müdürü Haydar Yenigün ise, “Eskiye oranla evraklarımıza ilişkin kontrol daha sıkı. Ancak gerek araç ve gerekse yedek parça sevkiyatında bir sıkıntı yaşamıyoruz” diyor.
Türkiye zorlu bir yılı geride bıraktı. 2016 gündemlerine ilişkin de çok şey söylenebilir. Hemen kıyısında yer aldığımız Ortadoğu’daki savaş, terör gündemi, Rusya krizi derken ciddi bir risk ortamında bulunduğumuzun farkında olmayan yok gibi. Reel sektör açısından baktığımızda tabii ki bu saydıklarımızın etkisini sonuna kadar hissedeceğiz.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Yeni yıla girerken önümüzde duran motivasyon artırıcı gelişmeler de bardağın diğer tarafını oluşturuyor. Yandaki tabloda göreceğiniz 10 temel sektörün dinamiklerinde, örneğin, Türkiye gündeminde ciddi hasar yaratmayan, hatta olumlu karşılanan FED faiz politikalarının yansımaları da belirleyici olacak.
NELER ETKİLEYECEK?
FED’in aralık ayındaki faiz artırımının ardından, Merkez Bankası, faizlerde durağanlık hatta düşme beklentisi içerisinde olanların yüzünü güldüren açıklamalarda bulundu. Faizlerin yeni yılda düşme trendinde olmasını reel sektörü olumlu etkileyecek gelişmelerin ilk sırasına koymak gerekiyor. Gayrimenkulden otomotive kadar uzanan kesimlerde 2015’te ertelenen kimi taleplerin yeni yılda kendisini göstermesi bekleniyor.
Yine hükümetin yeni yılla birlikte devreye alacağını açıkladığı asgari ücretin bin 300 lira olmasına dönük uygulaması ile SGK ve Bağ-Kur emeklisine verilen 100 TL zam da piyasalara olumlu yansıyacak. Bilindiği gibi, çok sayıda ekonomist, sözünü ettiğimiz uygulamaları orta gelir tuzağından kurtulmanın yöntemlerinden biri olarak tanımladılar.
Hatta çok uzun süre Türkiye Tekstil İşverenleri Sendikası Başkanlığı’nı yapan Halit Narin de son kararların gecikmiş bir uygulama olduğunu belirterek, “Orta gelir tuzağı diye bir sorunumuzu kabul ediyorsak, bu tür kararları daha önceden almamız gerekiyordu” diye konuştu. Çarpan etkisi ile çalışma dünyasında ücretlere de yansıması gündemde olan asgari ücretteki artışın, çok geniş bir çalışan kesiminin alımgücünün yükselmesine yol açacağı muhakkak. Bu durum da ticari yaşamda pek çok sektöre olumlu yansıyacak.
KIŞ TURİZMİNDE DURUM
Yapay kar teknolojisinin de etkisiyle kış turizmi hemen hemen tüm merkezlerde açıldı. Ancak aldığımız ilk bilgiler pek de iç açıcı değil. Ruslar, yalnızca yaz döneminin değil kış turizminin de önemli dinamolarından birini oluşturuyor. Ancak kış merkezlerindeki sayıları bıçakla kesilmiş gibi. Dedeman’dan bir otel yetkilisi, tesislerinde tek bir Rus turistin dahi bulunmadığını belirterek, “Yılbaşı satışlarımızın tamamını iki hafta öncesinden satardık. Bu kez yarısında bile değiliz” diye konuştu.
Bir başka tesis yetkilisinin bir ifadesi ileriye dönük önemli bir mesaj olarak algılanabilir. Son yıllarda Polonyalı turist de kış turizminde önemini artırıyor.Bu yıl henüz kendisini kış tatili bölgelerinde hissettirebilmiş değil. Dedeman’daki ilgili, “Ruslar’ın etkisiylemidir bilemiyorum, Polonyalı ilgisinde de önemli oranda düşüş var” diyor. Bilindiği gibi Rusların boşluğuDoğu Avrupalı turistle de doldurulmaya çalışılacak.
Polonya da alternatif pazarlardan. İki ülke arasında böylesi bir etkileşimin olmamasını umarak, Belek’ten bir izlenimimizi aktarmak istiyoruz. Antalya Belek’teki bir tesis, beş Rus spor kulübünün ara tatillerini iptal ettiğini belirtiyor. Yetkili, “Gerçi Alman kulüpleriyle bu iptallerin yer dolduruldu ancak bizimiçin yine de önemli kayıp” dedi. Yaz satışlarına ilişkin Rusya’dan şu dönemde herhangi bir kayıp yok. Çünkü Rusyar, son dakika satışlarına gösterdikleri ilgi ile tanınıyor.
RUS BASKISI!
Mersin ve Antalya yöresi, Rusya’ya dönük narenciye siparişlerini içinde bulunduğumuz dönemlerde gönderirdi. Ancak getirilen yasak narenciye başta olmak üzere yaş sebze meyvede önemli bir krizin doğmasına neden oldu. İleriki dönemlere ilişkin gelişmeler ise büyük tedirginlikle bekleniyor.
Rusya ile ilişkilere odaklı olmayan herhangi bir sektörümüz yok gibi.Rusya’da fabrikası bulunan bir holdingimizin, işçilerine dönük uygulamaları gerekçe göstererek, tesisine ilişkin içinde satışın da olacağı radikal kararları gündeminde tuttuğunu belirtelim. Rusya’da üretim tesisleri olan Ford Otosan Genel Müdürü Haydar Yenigün ise, “Eskiye oranla evraklarımıza ilişkin kontrol daha sıkı. Ancak gerek araç ve gerekse yedek parça sevkiyatında bir sıkıntı yaşamıyoruz” diyor.
