Kullanıcıların cep telefonlarına indirdikleri uygulamalar sayesinde aktive edilip kolayca kullanılabilen elektrikli scooter girişimlerinin sayısı hızla artıyor. Büyük şehirlerde faaliyete geçen ve yoğun ilgi gören bu girişimler yurtdışına da açılmaya hazırlanıyor.
BURCU TUVAY
btuvay@ekonomist.com.tr
Paylaşım ekonomisi artık hayatımızın her alanına dokunuyor. Bu anlamda en yeni girişim örneklerinden birisi de şu sıralar İstanbul’un birçok noktasında karşımıza çıkan ortak paylaşımlı elektrikli scooter’lar…
Kullanıcıların cep telefonlarına indirdikleri uygulamalar sayesinde aktive edilip kolayca kullanılabilen bu araçlar sayesinde, hem zamandan ve enerjiden tasarruf edilebiliyor hem de doğaya katkıda bulunuluyor.
İnsanların kısa mesafe ulaşım ihtiyaçları, çevreye zarar vermekte olan geleneksel yöntemler yerine, uygulama üzerinden sunulan ve hem sürüşü eğlenceli olan hem de çevreci elektrikli araçlarla karşılanıyor.
Türkiye’de kişi başı karbon salınım miktarı 5,2 tona çıkmışken bu çevreci girişimlerin sayısının da artacağı öngörülüyor.
Özellikle üniversite kampüslerinde kullanımına başlanan ve yoğun ilgi gören bu girişimler, yurtdışına da açılmaya hazırlanıyor. Biz de haberimizde bu girişimcilerin büyüme planlarını araştırdık.
İSTANBUL MARTI İLE TANIŞTI
Günlük yüşümın bir parçası haline gelen Martı, tamamen yerli bir girişim ve İstanbul’da üretilip Türk mühendisler tarafından yapılıyor. Martı adlı bu ortak paylaşımlı elektrikli scooter sistemini kullanabilmek ise çok kolay.
En başta akıllı telefonunuza Martı’nın ücretsiz uygulamasını indiriyorsunuz. Daha sonra haritalar kısmından size yakın olan Martı‘yı seçiyorsunuz.
Bundan sonraki adım ise scooter’ın üzerinde bulunan kodu telefonunuza okutmak. Telefonunuza gelen dört haneli kilitle Martı‘nın üzerinde bulunan fiziksel kilidi açarak elektrikli scooter’ı kullanabiliyorsunuz.
ÜNİVERSİTELERDE BÜYÜYOR
ABD’de gördüğü paylaşımlı scooter modelini Türkiye’ye taşımaya karar veren Palm Kurucusu Berhan Gökşin de haziran ayında İstanbul Teknik Üniversitesi’nde (İTÜ) faaliyete başladı.
Bu modeli üniversite kampüslerine yaymayı hedefleyen Gökşin, İstanbul’da diğer üniversitelerde de hizmet vermeye hazırlanıyor. Gökşin, “Yakın zamanda İstanbul Üniversitesi ve Özyeğin Üniversitesi’nde de faaliyete başlayacağız.
Üniversite kampüsleri bizim test alanımız gibi oldu. Yakında kampüslerin de dışına çıkmaya ve şehirde hizmet vermeye hazırlanıyoruz” diyor. Berhan Gökşin, İstanbul dışına da açılacaklarını ifade ediyor.
Şirketin başlangıç ücreti 2 TL’den başlıyor ve dakika başına 35 kuruş alınıyor. Ayda ortalama 3 bin 500 kişiye hizmet verdiklerini belirten Gökşin, 2020 sonuna kadar 100 bin kullanıcıya ulaşmayı hedeflediklerini söylüyor.
YERLİ ÜRETİM
İzmir merkezli ‘Kumru Scooter’, sistem yazılım ve donanım bakımından tamamıyla yerli. Aynı zamanda üretici olduklarını söyleyen Kumru Scooter Genel Müdürü Ali Sarıkaya, “Klasik ‘kullan ve bırak’ sistemini tercih ediyoruz.
Yani uygulamayı açarak size en yakın Kumru’yu haritadan görebilir, kullanmak istediğiniz Kumru’nun yanına gittiğinizde üzerindeki QR kodu okutarak Kumru’yu kiralayabilirsiniz” diyor.
İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü’nde faaliyet gösteren firma, yapay zeka ve blockchain teknolojisinden yararlanıyor. Açılış ücreti 1,45 TL ve dakika başına 45 kuruş alınıyor.
Şu an için sistemi sadece üniversite öğrencileri ve akademisyenler kullanabiliyor. Ali Sarıkaya, 2020 yılının ikinci çeyreğinde ise beş şehirde hizmete başlamayı hedeflediklerini söylüyor.
ÜRÜN GAMINI GENİŞLETECEK
Bir diğer paylaşımlı scooter girişimi ise Bilkent CYBERPAK’ta bu yıl içerisinde kurulan HOP. Yiğit Kipman, Gökalp Üstün, Emrecan Batı ve Ahmet Batı tarafından hayata geçirilen HOP, önce büyük kampüslerde ve sonrasında da şehirlerde 1 ile 10 km arası kısa mesafe ulaşımlar için elektrikli scooter’lar ile çevreci ulaşımı ve mikromobiliteyi yaygınlaştırmayı hedefliyor.
İlk aşamada uygulama üzerinden yalnızca elektrikli scooter paylaşım hizmeti verdiklerini söyleyen Yiğit Kipman, ilerleyen dönemde aynı uygulama içinden elektrikli bisiklet, elektrikli moped ve elektrikli araç gibi diğer çevreci mobilite ürünlerinin de paylaşımını sağlamayı hedeflediklerini belirtiyor.
Açılış ücreti 3 TL olan HOP’ta, sürüş yapılan her dakika için 50 kuruş ücret alınıyor. Kipman, Ankara dışında 2020 yılında İstanbul ve İzmir’e de açılmayı planladıklarını belirtiyor.
BİSİKLET PAYLAŞIM PLATFORMU
Bizero ise günlük rotalardaki kısa ve orta mesafeli ulaşım problemlerini çözmek için kurulan paylaşımlı bisiklet ve elektrikli bisiklet platformu.
Boğaziçi Üniversitesi Fizik Bölümü’nde okurken kampüsler arası ulaşım problemini çözmek için 2017 yılında Bizero’yu kuran Mehmet Akıncılar, bugün Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) ve Yıldız Teknik Üniversitesi gibi köklü üniversitelerin sekiz kampüsünde İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin desteğiyle 500 bisikletle faaliyet gösteriyor.
Ayrıca geçtiğimiz ay başlatılan yeni modeliyle makromobilite üzerine yoğunlaşarak adrese teslim günlük, haftalık, aylık ve yıllık periyotlarda tüm Türkiye’ye paylaşımlı bisiklet ve e-bisiklet gönderiyor.
30 kadar sanal istasyonu bulunan Bizero’nun günlük kullanım ücreti 3 TL. 25 bin kullanıcıya ulaştıklarını ifade eden Akıncılar, 2020 yılında bu sayıyı 100 bine taşımayı hedeflediklerini belirtiyor.
Önümüzdeki yıl yurtdışına açılmayı planladıklarını söyleyen Akıncılar, Avrupa’da büyümek istediklerini sözlerine ekliyor.
