Türkiye kitap pazarı son 10 yılda hızlı bir büyüme yakalayarak dünyada 8. sıraya yükseldi. Ders kitapları ve bandrol istisnalı kitaplar da ekleyince yılda 600 milyon adet kitap üretiliyor. Türkiye Basım Yayın Meslek Birliği (TBYM) Başkanı Mustafa Doğru'ya göre, bugün Avrupa ve Amerika'nın doymuş bir pazar olması ve Türkiye'nin de bu alanda hızlı büyümesi sayesinde dünya ile yarışır seviyeye geldik. Birlik, pazarın gelişmesini desteklemek amacıyla 2016’dan beri düzenlendiği İstanbul Fellowship organizasyonuyla da dünya yayıncıları ile Türkiye'deki yayıncıları biraraya getiriyor. İstanbul Fellowship'in Türkiye’den yapılan kitap alanındaki telif ihracatının en etkili organizasyonu haline geldiğini kaydeden Doğru ile yayıncılık pazarını, yeni dinamikleri ve İstanbul Fellowship'i konuştuk.
125 milyar dolar olarak tahmin edilen dünya yayıncılık pazarınında, WIPO tarafından yayınlanan 2018 raporuna göre Türkiye; ABD, Almanya, İngiltere, Kore, Fransa, İtalya ve Brezilya’nın ardından 8. sırada yer alıyor.
Bu büyüklüklere eğitim kitapları, ders kitapları ve dijital kitapların da dahil edildiğini kaydeden Doğru, "Yayıncılık pazarı gelişmiş ülkelerde doymuş bir pazar olarak görünüyor, büyüme rakamları çok düşük ancak yine de devasa bir büyüklüğe sahip" diye ekledi.
Türkiye'nin ise son 10-12 yılda muazzam bir atak yaparak üretimini ve başlık sayısını nüfusuna ve kültürel birikimine yakışacak şekilde arttırdığını açıklayan Doğru, bu gelişmenin dünyada merakla ve gıptayla izlendiğini altını çizdi.
Doğru, "YAY-FED verilerine göre 2019 yılında 423,5 milyon adet bandrollü kitap üretildi. Ders kitapları ve bandrol istisnalı kitapları da ekleyince 600 milyon adet yıllık kitap üretimimiz var. Bu dünyada ilk ona girebilecek bir rakam" dedi.
Doğru, Türkiye yayıncılık pazarının üretim açısından dünyada ilk 10'a girebileceğini ancak cirosal bazda Avrupa'ya kıyasla düşük kaldığını belirterek, şöyle devam etti:
"Türkiye’deki en büyük yayıncı meslek kuruluşu olan Türkiye Basım Yayın Meslek Birliği olarak diğer paydaşlarımız ile birlikte bu büyümeye destek olmaya çalışıyoruz. TBYM 2023 vizyon belgemizde açıkladığımız gibi sektördeki değişimin öncüsü olmak büyümenin sağlıklı alt yapısını sağlamak birliğimizin temel misyonudur. Biz dünya ile yarışabilmeyi bundan 15-20 yıl önce ancak hayal edebilirken Avrupa ve Amerika‘nın yerinde sayması bizim de hızlı büyümemiz sayesinde şimdi daha denk bir noktadayız. Ayrıca başlık sayısına baktığımızda da ISBN ajansı verilerine göre yılda 64 bin yeni başlık yayınlanıyor. Bu rakam da dünyada ilk ona girebilecek bir rakam. Peki sektörün cirosuna baktığımızda durum nasıl derseniz ciro rakamlarımız Avrupa’ya kıyasla düşük kalmaya devam ediyor. Döviz bazında kitaplarımız nispeten ucuz kalmaya devam ediyor."
Peki sektör dünyanın evrildiği 'dijital dönüşüme' hazır mı? Dijitalleşmenin her alanda olduğu gibi yayıncılık sektöründe de etkisini gösterdiğini kaydeden Doğru, şöyle konuştu: "Dijitalin etkisi günlük gazeteleri ve müzik sektörünü etkilediği kadar basım yayın dünyasını etkilemedi. Bu gelecekte de etkilemeyeceği anlamına tabii ki gelmiyor. Özellikle akademik yayınların yoğun bir biçimde dijitale kaydığını görüyoruz. Kitap bir müddet daha hayatımızda kağıt üzerinden olmaya devam edecek. Yeni kuşak büyüdükçe, ki bunlar dijital yereller diye adlandırılıyor, bu dijitale geçiş hızlanabilir. Yayın dünyası bu geçişe aslında hazır. Buna okuyucular karar verecek."
İnsanların evlerine kapandığı, AVM ve ortak alanlardan uzak kaldığı pandemi döneminde alışveriş alışkanlıkları değişti. Her sektörde olduğu gibi basım ve yayın sektörü de bu değişimden nasibini aldı. Salgın döneminde internetten kitap satışlarında ciddi artış yaşandığını belirten Doğru, "Talep ister istemez internete kaydı. Bunun artarak devam edeceğini düşünüyorum. Ana akım yayıncılar içerisinde internet ve sosyal medya uzun süredir önemli bir yere sahipti. Bu alana yatırım yapanlar karşılığını alacaktır" dedi.
Ancak kitabevlerinin okuyucuya ulaşmada önemli bir rolü olduğunu düşünen Doğru'ya göre, kitabevlerinin olmadığı bir ortamda sadece internet satışları ise sektör için yeterli olmayacak.
125 milyar dolar olarak tahmin edilen dünya yayıncılık pazarınında, WIPO tarafından yayınlanan 2018 raporuna göre Türkiye; ABD, Almanya, İngiltere, Kore, Fransa, İtalya ve Brezilya’nın ardından 8. sırada yer alıyor.
Bu büyüklüklere eğitim kitapları, ders kitapları ve dijital kitapların da dahil edildiğini kaydeden Doğru, "Yayıncılık pazarı gelişmiş ülkelerde doymuş bir pazar olarak görünüyor, büyüme rakamları çok düşük ancak yine de devasa bir büyüklüğe sahip" diye ekledi.
"Merak ve gıptayla izleniyoruz"
Türkiye'nin ise son 10-12 yılda muazzam bir atak yaparak üretimini ve başlık sayısını nüfusuna ve kültürel birikimine yakışacak şekilde arttırdığını açıklayan Doğru, bu gelişmenin dünyada merakla ve gıptayla izlendiğini altını çizdi.
Doğru, "YAY-FED verilerine göre 2019 yılında 423,5 milyon adet bandrollü kitap üretildi. Ders kitapları ve bandrol istisnalı kitapları da ekleyince 600 milyon adet yıllık kitap üretimimiz var. Bu dünyada ilk ona girebilecek bir rakam" dedi.
"Üretimde dünyayla yarışıyoruz, ciroda Avrupa'nın gerisindeyiz"
Doğru, Türkiye yayıncılık pazarının üretim açısından dünyada ilk 10'a girebileceğini ancak cirosal bazda Avrupa'ya kıyasla düşük kaldığını belirterek, şöyle devam etti:
"Türkiye’deki en büyük yayıncı meslek kuruluşu olan Türkiye Basım Yayın Meslek Birliği olarak diğer paydaşlarımız ile birlikte bu büyümeye destek olmaya çalışıyoruz. TBYM 2023 vizyon belgemizde açıkladığımız gibi sektördeki değişimin öncüsü olmak büyümenin sağlıklı alt yapısını sağlamak birliğimizin temel misyonudur. Biz dünya ile yarışabilmeyi bundan 15-20 yıl önce ancak hayal edebilirken Avrupa ve Amerika‘nın yerinde sayması bizim de hızlı büyümemiz sayesinde şimdi daha denk bir noktadayız. Ayrıca başlık sayısına baktığımızda da ISBN ajansı verilerine göre yılda 64 bin yeni başlık yayınlanıyor. Bu rakam da dünyada ilk ona girebilecek bir rakam. Peki sektörün cirosuna baktığımızda durum nasıl derseniz ciro rakamlarımız Avrupa’ya kıyasla düşük kalmaya devam ediyor. Döviz bazında kitaplarımız nispeten ucuz kalmaya devam ediyor."
"Yayın dünyası dijitale hazır, buna okuyucular karar verecek"
Peki sektör dünyanın evrildiği 'dijital dönüşüme' hazır mı? Dijitalleşmenin her alanda olduğu gibi yayıncılık sektöründe de etkisini gösterdiğini kaydeden Doğru, şöyle konuştu: "Dijitalin etkisi günlük gazeteleri ve müzik sektörünü etkilediği kadar basım yayın dünyasını etkilemedi. Bu gelecekte de etkilemeyeceği anlamına tabii ki gelmiyor. Özellikle akademik yayınların yoğun bir biçimde dijitale kaydığını görüyoruz. Kitap bir müddet daha hayatımızda kağıt üzerinden olmaya devam edecek. Yeni kuşak büyüdükçe, ki bunlar dijital yereller diye adlandırılıyor, bu dijitale geçiş hızlanabilir. Yayın dünyası bu geçişe aslında hazır. Buna okuyucular karar verecek."
Pandemide internetten kitap satışı arttı
İnsanların evlerine kapandığı, AVM ve ortak alanlardan uzak kaldığı pandemi döneminde alışveriş alışkanlıkları değişti. Her sektörde olduğu gibi basım ve yayın sektörü de bu değişimden nasibini aldı. Salgın döneminde internetten kitap satışlarında ciddi artış yaşandığını belirten Doğru, "Talep ister istemez internete kaydı. Bunun artarak devam edeceğini düşünüyorum. Ana akım yayıncılar içerisinde internet ve sosyal medya uzun süredir önemli bir yere sahipti. Bu alana yatırım yapanlar karşılığını alacaktır" dedi.
Ancak kitabevlerinin okuyucuya ulaşmada önemli bir rolü olduğunu düşünen Doğru'ya göre, kitabevlerinin olmadığı bir ortamda sadece internet satışları ise sektör için yeterli olmayacak.
İstanbul Fellowship'te 1000 kitabın telif anlaşması yapıldı
İstanbul Fellowship'in Türk ve dünya yayıncılarının buluşabileceği Türkiye’deki en büyük organizasyon olmasının yanında dünya yayıncılarının da birbirleri ile telif alışverişi yaptıkları önemli noktalardan biri haline geldiğini belirten TBYM Başkanı Mustafa Doğru, etkinlik kapsamında bugüne kadar 1000 kitabın telif anlaşmasının yapıldığını açıkladı. Doğru, "Moğolca’dan Boşnakça’ya İngilizce’den İspanyolca’dan Arapça’ya Gürcüce’den Afrika’daki yerel dillere kadar İstanbul Fellowship programında anlaşmaya varılan kitaplar var. Geçen yılki ön anlaşma raporumuza göre yaklaşık 1000 kitabın anlaşması bu programda yapıldı. Her bir kitabın ortalama 2000 basıldığını öngördüğümüzde 2 milyon kitap ile dünya okuyucularına ulaşmış oluyoruz. Burada bizim için önemli olan sayıların da ötesinde bizim sesimizi bizim rengimizi yabancı okuyucularla buluşturabilmemiz. Bu kültürel etki sanata sinemaya dizi sektörüne hatta ürün ihracatımıza dahi etki eden önemli bir olgu" dedi.
5. İstanbul Fellowship’i pandemi salgınından hemen önce Mart 2020’de gerçekleştirdiklerini hatırlatan Doğru, "Bu yıl 98 ülkeden 620 başvuru aldık. Katılımcılarımız bu sene 65 ülkeden 165 yabancı ve 100 yerli olmak üzere toplam 265 yayıncıya ulaştı. 3100 civarında planlanan görüşmeler gerçekleştirildi. Pandemi sürecinden hemen önce programı sorunsuz gerçekleştirmiş olmamız da ayrı bir lütuf. Bu yıl gelmek isteyenleri ağırlayacağımız ama gelmek istemeyenleri de online olarak Fellowship’e dahil edeceğimiz bir hibrit yapı planlıyoruz. Tabii ki devlet uluslararası organizasyonlara izin verdiği müddetçe" diye konuştu.
