İSO Meclisi'nin Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Yönetim Kurulu Başkanı Alpaslan Çakar'ın katılımıyla gerçekleşen ocak ayı olağan toplantısı, "Katma değerli üretim, teknoloji yoğun sanayi ve güçlü bir ekonomik gelecek için nitelikli, sürdürülebilir, ulaşılabilir finansmanın önemine odaklanmak" ana temasıyla gerçekleştirildi.
Toplantıda konuşan Bahçıvan, finansman alanında bazı önemli sorunlar yaşadıklarını kaydederek, dünyada yaşanan değişim ve belirsizlik süreçlerine karşılık daha çok dayanışma içinde olmaları gerektiğini söyledi.
Zor bir yılı geride bıraktıklarına işaret eden ve enflasyonun artması ile finansal koşullardaki sıkılaşmalara değinen Bahçıvan, "Gelinen noktada koşullar hala zorlayıcı olsa da; birkaç ay öncesine göre karamsarlığın hafiflediğini görüyoruz. Enflasyon, ABD ve Avro Bölgesi'nde zirve seviyelerden düşüşe geçti. Faiz artırımları muhtemelen önümüzdeki aylarda sonlandırılacak. Yine de faizler en iyimser tahminle yılın büyük bölümünde yüksek seyrini koruyacak. Yani finansal koşullar sıkı kalmayı sürdürecek." diye konuştu.
Bahçıvan, dünya ekonomisinin geleceğine yönelik yapısal tartışmaların giderek yoğunlaştığını belirterek, rekabet koşullarının daha da zorlaşacağını ve Türkiye için de önemli risk, zorluk ve fırsatlar doğacağını anlattı.
Bu yıla yavaşlayan büyüme ve yüksek enflasyonun yarattığı makro ekonomik kırılganlıklarla girdiklerini dile getiren Bahçıvan, "Yılın ilk yarısında ihracatın yavaşlamayı sürdürmesi, ikinci yarısında ise küresel ekonomide beklenen toparlanma ve iç talepteki canlılığın da etkisiyle ekonomimiz 2023'te de büyümeyi sürdürecek. Yine de 2022'ye göre iyileşse de yüksek enflasyon ve cari açık temel gündemimiz olmaya devam edecek gibi görünüyor." ifadelerini kullandı.
"Sanayimiz finansmana erişimde hala yeterli desteği bulamıyor"
Erdal Bahçıvan, Türk sanayi sektörünün tüm dünyada taşların yerinden oynadığı bir yılda üzerine düşeni fazlasıyla yerine getirdiğini belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Buna karşılık, olumlu yöndeki tüm çabalara rağmen sanayimiz finansmana erişim noktasında hala yeterli desteği bulmakta zorlanıyor. Daha önce ifade ettiğim bir konuyu yeri gelmişken bir kez daha vurgulamak istiyorum. 2022 aynı zamanda para politikasında 'ikili' bir görünümün ortaya çıktığı bir yıl oldu. Bir yandan, yılın ikinci yarısında faiz indirimleriyle finansman maliyetleri düşürüldü ve politika faizi yılı yüzde 9 ile tek hanede kapattı. Ancak diğer yandan devreye alınan çok sayıda düzenlemeyle finansmana erişim daha da kısıtlandı. Bu kısıtlama, deyim yerindeyse, maliyetteki düşüşün önüne geçen bir hal aldı. İSO olarak, Türkiye Ekonomi Modeli ve onun temel unsurlarından olan liralaşma stratejisi çerçevesinde, kredilerin amacına uygun kullandırılması ilkesini desteklediğimizi açıkça ifade etmek istiyorum."
"Kredi prosedürleri, reel sektörü adeta yıldırma noktasına getiriyor"
İSO Yönetim Kurulu Başkanı Bahçıvan, finans kesimi ile reel sektörün birbirleriyle sağlıklı bir eşgüdüm içinde çalışmasının çok önemli olduğunu kaydederek, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Fakat, son dönemde devreye alınan birçok tedbirin öngörülemezliğe yol açtığı ve hem reel sektör hem de bankacılık sektörü açısından yorucu bir hal aldığına tanık oluyoruz. Bugün kredi prosedürleri, reel sektörü adeta yıldırma noktasına getiriyor. Uygulanmakta olan prosedürler bitmek bilmezken, kredinin aktif hale gelmesi de bir türlü gerçekleşemiyor.
Diğer yandan sanayicimizin artan maliyetleri, işletme sermayesi ihtiyacı ve yatırım arzusu nedeniyle kredi talebi büyürken; bunun karşısında bazı bankaların kredilerde daha tutucu davrandığını da gözlemliyoruz. Nitekim bankacılık sektöründe kredi/mevduat oranı, 2018 ortalarında yüzde 120'lere kadar çıkmışken 2019'dan itibaren, pandemi dönemi hariç, düşüş trendi göstermiş ve günümüzde yüzde 85'lere kadar gerilemiştir."
Bahçıvan, komisyon adı altında uygulanan endirekt faizlere dikkat çekmek istediğini belirterek, tabela faizlerinin komisyon adı altındaki uygulamalarla artırılmasının reel kesimde ciddi rahatsızlık oluşturduğunu vurguladı.
Erdal Bahçıvan, "Liralaşma ve kredilerin amacına uygun kullandırımı ilkesi kapsamında, gerçekten döviz ihtiyacı olan ve kredibilitesi yüksek firmalarımızın mağdur edilmemesi, deyim yerindeyse kurunun yanında yaşın da yanmaması gerektiğinin altını da hassasiyetle çizmek istiyorum." şeklinde konuştu.
"KGF paketi sanayicilerimize bir nebze de olsa soluk aldıracak"
Erdal Bahçıvan, bankalar tarafından verilen ticari kredilerin alt başlıklarında yatırımlarla ilgili bir başlık bulunmadığını belirterek, "Böyle bir başlığın bulunmaması üretim hayatımız, nitelikli krediler ve yatırımlarla ilgili analizlerde zafiyet yaratmaktadır. BDDK ile yapılacak koordineli çalışma sonucunda ticari kredilerle ilgili böyle bir başlığın açılmasının da faydalı olacağını değerlendiriyoruz." ifadelerini kullandı.
Kredi Garanti Fonu desteğiyle hayata geçirilen 14 yeni paketle 250 milyar TL'lik bir kredi hacmi oluşturulduğunu anımsatan Bahçıvan, kredilerin, yatırım ve proje finansmanından dijital dönüşüme, bölgesel odaklı KOBİ desteğinden yeşil dönüşüm ve enerji verimliliğine kadar farklı tematik alanları kapsayacak şekilde ayrıştırılmasını değerli ve ümit verici bulduklarını vurguladı.
Bahçıvan, "Ekonominin birçok farklı kesimine kaynak sağlayan bu destekler, biriken maliyetler karşısında sanayicilerimize bir nebze de olsa soluk aldıracaktır. Bu çerçevede KGF'nin daha uzun vadeli, daha nitelikli kredilerin teminat yolu olması noktasındaki talebimizi burada bir kez daha yinelemek istiyorum." açıklamasında bulundu.
Kısa vadede atılması gereken adımların yanı sıra finansmana erişim sorununun daha uzun vadeli bir bakış açısıyla da ele alınması gerektiğini vurgulayan Bahçıvan, bu konudaki görüşlerini paylaştı.
Bahçıvan, Türkiye ekonomisinin kredi arzı arttığında hızlanan, kredi akışı yavaşladığında duran bir yapıdan çıkması gerektiğinin altın çizerek, "Bu bağlamda, şirketlerimizin sermaye yapısını ölçek ekonomisi kanalıyla güçlendirmek açısından birleşme ve satın almaları özendirici politikaların önemli olduğuna inanıyoruz." diye konuştu.
"Ekonomi politikalarımızı 'doğa-pozitif' anlayışı üzerine inşa etmeliyiz"
İSO Yönetim Kurulu Başkanı Bahçıvan, gezegenin artık bir varoluş sorunuyla karşı karşıya olduğunu, zamanın daraldığını, her geçen gün bilim insanlarının geri dönülemez olarak niteledikleri noktaya bir adım daha yaklaşıldığını belirterek, olumsuzlukları şimdiden yaşamaya başladıklarını söyledi.
Kuraklık ve barajlarda giderek azalan su miktarlarıyla ilgili haberlerin ciddi kaygılar yarattığını dile getiren Bahçıvan, yatırımların finansmanında sürdürülebilirliğin artık belirleyici kriter olarak öne çıktığını, yeni denklemde rekabetçiliğin temel unsurunun sürdürülebilirlik üzerinden şekillendiğini anlattı.
Bahçıvan, Türkiye olarak, yeni küresel düzende öncelikleri yeni baştan tasarlamalı, ekonomi politikalarını "doğa-pozitif" bir anlayış üzerine inşa etmeleri gerektiğini bildirdi.
Toplantıya, Vakıfbank Genel Müdürü Abdi Serdar Üstünsalih, Halkbank Genel Müdürü Osman Arslan, Türk Eximbank Genel Müdürü Ali Güney ve Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası AŞ Genel Müdürü İbrahim Halil Öztop da katıldı.
