Yılın ikinci çeyreğinde Türkiye’de 52 yerli ve 26 yabancı olmak üzere 78 satınalma & birleşme (S&B) işlemi gerçekleşti ve yaklaşık 2,5 milyar dolar hacme ulaşıldı. Böylece yılın ilk yarısında 112 işlemde 4 milyar dolarlık büyüklük oldu. Geçen yıla göre hacim olarak yarı yarıya düşüş var. 2016 ikinci yarıda özelleştirmeler de devreye girerse 10 milyar dolar rakamını aşabilir.
TALİP YILMAZ
tyilmaz@ekonomist.com.tr
S&B’lerde Son dönemde Türkiye’de satınalma & birleşme (S&B) işlemlerinde yavaşlama var. Yılın ilk çeyreğinde 34 işlemde yaklaşık 1,5 milyar dolarlık işlem hacmi gerçekleşmişti. Yılın ikinci çeyreğinde ise 52 yerli, 26 yabancı olmak üzere toplamda 78 işlem gerçekleşti. Değeri açıklanan 29 işlemde, 2 milyar 27 milyon dolarlık hacim ortaya çıktı.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
Değeri açıklanmayan işlemlerle birlikte 2,5 milyar dolarlık hacim gerçekleştiği tahmin ediliyor. Yani yılın ilk yarısında 112 işlemde 4 milyar dolarlık hacme ulaşıldı. 2015’in ilk yarısında 119 işlemde yaklaşık 8 milyar dolarlık hacim gerçekleştiğini ifade edelim. Yani sayı olarak 2015’e yakın ancak hacim olarak yarısı kadar bir büyüklük söz konusu oldu.
FED’in faiz artırım süreciyle ilgili gelişmeler, gelişen piyasalardan para çıkışı gibi faktörler yılın ilk yarısında işlem hacim ve adetlerini etkiledi. 15 Temmuz’daki darbe girişiminin etkilerini ise üçüncü çeyrek verilerinde göreceğiz. Ancak darbe girişiminin etkilerini azaltmak gayretinde olan hükümetin ekonomik reform hamleleri, özelleştirme sürecinde olan şirketlerle ilgili gelişmeler, S&B hacimlerinde önemli etki yapacak.
ÖZELLEŞTİRMELER ÖNEMLİ
Yılın ilk yarısında gerçekleşen işlemler, hizmetler ve üretim sektörü ile finansal kurumlar ağırlıklı oldu. 2016’da, 2015’te hız kesen özelleştirme işlemleri yeniden hareket kazanırsa S&B işlem hacimlerinde ciddi artış yaşanabileceğini söyleyen İş Yatırım Birleşme ve Devralmalar Müdürü Efsane Çam, Milli Piyango, Köprüler ve otoyollar, İgdaş, Türiye Petrolleri Dağıtım (TPD) gibi oldukça büyük montanlı olabilecek özelleştirme projelerine dikkat çekiyor.
Bu konuda ÖİB’in planları ve çalışmaları bulunuyor. Yıl içerisinde açılan iki önemli özelleştirme ihalesi Milli Piyango (MP) ve TPD oldu. MP için son teklif verme tarihi 8 Kasım , TPD için ise 30 Eylül 2016 olarak belirlendi. Bu özelleştirmeler haricinde Aliağa Kombine Çevrim ve Gaz Türbinleri Santrali, Bursa Doğalgaz Santrali, limanlar, Türkiye Şeker Fabrikaları gibi özelleştirmelerdeki gelişmeler de yakından izlenecek.
YABANCI İLGİSİ
2016 ikinci çeyreğinde gerçekleşen işlemlerde yabancılar tarafında adet olarak ciddi bir düşüş var. Ancak hacim olarak yarısından fazlasını yabancılar gerçekleştirdi. Mars Sinemaları’nın Koreli CJ grubu tarafından satın alımı, Peyman Kuruyemiş’in dünyanın en önemli özel sermaye fonlarından olan Bridgepoint tarafından alımı, Kalenobel Ambalaj’ın Mondi tarafından satın alınması, Odeabanka IFC’nin azınlık hissedar olması gibi önemli yabancı işlemleri gerçekleşti.
Stratejik yatırımcıların ilgisinin işlemler özelinde devam ettiğini söyleyen Efsane Çam, “Özel sermaye fonlarına bakıldığında Türkiye de ofisleri olan ve/veya ülkemize yönelik olarak fon oluşturanların ilgisi sürüyor. Bu fonlar özellikle sektör ve şirket bazında yatırım fırsatları arıyor” diyor.
BEKLE-GÖR
Ancak 2016 yılına; tüm dünya gelişmekte olan piyasaların etkilendiği FED faiz artırımları, güçlenen dolar ve gelişmekte olan piyasalardan para çıkışları ile başladık. Bunlara ek olarak da Temmuz ayında yaşanan darbe girişimi, piyasaları etkiledi.
Ancak bunların yabancı yatırımcının Türkiye’ye ilgisinin azaldığı veya yok olduğu anlamına gelmediğini söyleyen Efsane Çam sözlerine şöyle devam ediyor: “B&D işlemlerinde olaylar sonrasında yabancı yatırımcıların bir kısmı bekle&gör politikası izledi ancak dönem olarak da zaten yaz ayları ve tatil dönemine denk geldiği için aslında S&B işlemlerinde büyük kayıplar yaşandığı söylenemez. Örneğin bizlerin yabancı yatırımcılar ile devam eden işlemlerimizde herhangi bir kopma yaşanmadı, sadece süreçlerde uzamalar sözkonusu olabilir.”
Türkiye’nin makroekonomik verilerinin ve dinamik genç nüfus yapısının halen yabancı yatırımcılar tarafından olumlu olarak değerlendirildiğini söyleyen E&Y Türkiye Kurumsal Finansman Bölüm Başkanı Müşfik Cantekinler, “Son dönemde yaşanan bu düşüş, genel anlamda yabancı yatırımcıların bekle-gör’ yaklaşı- JmMggMm mıyla hareket etmesi nedeniyle gerçekleşti. Ekonomide daha da olumlu sinyallerin gelmesi ve Türkiye’ye olan güvenin
I artmasıyla yabancı yatırımcının ilgisi normale döner” diyor.
HACİM NE OLUR?
Bu kapsamda sektö-AI rel ilgi olarak yine enerji, büyümenin yüksek jHHH| olduğu hızlı tüketim ma-mülleri ve katma değerli üretim sektöıü ön planda olabilir. Stratejik yatırımcıların 2016 yılında da toplam işlem hacminde özel sermaye fonlarına göre daha yüksek pay almalarının beklendiğini söyleyen Efsane Çam, “Özelleştirme projelerinin tamamlanmasına bağlı olarak işlem hacmi 10-12 milyar dolar aralığında olabilir.
Ancak özelleştirme işlemlerinin tamamlanmaması durumunda işlem hacmi 10 milyar doların altında kalabilir” diyor. Efsane Çam, 2016 içerisinde tamamlamış olduğumuz ve piyasada açıklanan S&B işlem çarpanlarında bir değişiklik gözlemlenmediğini ifade ediyor.
15 Temmuz sonrasında 2016 yılsonu tahmini yapmanın güçlüğüne dikkat çeken KPMG Danışmanlık Bölüm Başkanı ve Şirket Ortağı Hande Şenova, “Alışıldığı şekilde işlerimize devam ediyoruz, görüşmeler ertelenmedi, sürüyor. 2016’da bizim verilerimize göre 16 milyar dolar olan hacmin, bu yıl 11 milyar doların altına kalmasını bekliyoruz. Ancak Türk yatırımcıların yurt dışında yaptığı yatırım ve S&B işlemlerinde artış öngörüyoruz” diyor.
İKİNCİ YARI BEKLENTİSİ
Bu yıl, Türkiye ve bölge coğrafyada yaşanan gelişmelere dikkat çeken Müşfik Cantekinler, yılın ikinci yarısına hızlı bir giriş yapılmadığını söylüyor. Ancak, özellikle perakende, yiyecek ve içecek ile sağlık sektörlerinde yüksek hacimli işlemlerin yılın ikinci yarısında gerçekleşme olasılığının bulunduğunu anlatan Cante-kinler şunları söylüyor:
“Ayrıca, bazı büyük çaplı potansiyel özelleştirmelerin de katkısıyla yılın ikinci yarısında aktivitenin kısmen artabileceğini tahmin ediyoruz. Bunların yanı sıra, önümüzdeki dönemde S&B aktivitesinin, önemli ölçüde siyasi gelişmelere, terör aktivi-telerinin azalması sonucunda güvenlik endişelerinin azalmasına ve Türkiye’nin yatırım ortamının gelişimine bağlı olacağını söyleyebiliriz.”
İLGİ ÇEKEN SEKTÖRLER
2015’te seçimlerin ve aynı zamanda ve Avrupa Bölgesi’ndeki makro-ekonomik ve diğer koşulların etkisiyle şirket evliliklerinde yabancı yatırımcı profili Avrupa’dan Uzakdoğu ve Ortadoğulu yatırımcılara doğru kaymaya başlamıştı. Sektör olarak enerji sektöründeki cazibe yatırım geri dönüşü ve piyasa rekabet koşullarıyla şekillenirken, sanayi üretimi ağırlıklı ve tüketici ürünleri piyasasında arz talep ve müşteri ve tedarik zinciri trendleri doğrultusunda bir hareketlenmeden söz edilebilir.
Sektörel ilgiye bakıldığında özellikle üretim ve yenilenebilir enerji kaynakları yatırımlarına ilgiye dikkat çeken Hande Şenova, enerji dağıtımı veya toptan satış lisanslarına dikkat çekiyor. Şenova, “Bunun dışında küçük ölçekli üretim ve hizmet şirketleri, gıda ve kahve zincirleri, teknoloji şirketleri ve lojistik şirketleri genel olarak ilgi gören şirketler” diyor.
TALİP YILMAZ
tyilmaz@ekonomist.com.tr
S&B’lerde Son dönemde Türkiye’de satınalma & birleşme (S&B) işlemlerinde yavaşlama var. Yılın ilk çeyreğinde 34 işlemde yaklaşık 1,5 milyar dolarlık işlem hacmi gerçekleşmişti. Yılın ikinci çeyreğinde ise 52 yerli, 26 yabancı olmak üzere toplamda 78 işlem gerçekleşti. Değeri açıklanan 29 işlemde, 2 milyar 27 milyon dolarlık hacim ortaya çıktı.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
Değeri açıklanmayan işlemlerle birlikte 2,5 milyar dolarlık hacim gerçekleştiği tahmin ediliyor. Yani yılın ilk yarısında 112 işlemde 4 milyar dolarlık hacme ulaşıldı. 2015’in ilk yarısında 119 işlemde yaklaşık 8 milyar dolarlık hacim gerçekleştiğini ifade edelim. Yani sayı olarak 2015’e yakın ancak hacim olarak yarısı kadar bir büyüklük söz konusu oldu.FED’in faiz artırım süreciyle ilgili gelişmeler, gelişen piyasalardan para çıkışı gibi faktörler yılın ilk yarısında işlem hacim ve adetlerini etkiledi. 15 Temmuz’daki darbe girişiminin etkilerini ise üçüncü çeyrek verilerinde göreceğiz. Ancak darbe girişiminin etkilerini azaltmak gayretinde olan hükümetin ekonomik reform hamleleri, özelleştirme sürecinde olan şirketlerle ilgili gelişmeler, S&B hacimlerinde önemli etki yapacak.
ÖZELLEŞTİRMELER ÖNEMLİ
Yılın ilk yarısında gerçekleşen işlemler, hizmetler ve üretim sektörü ile finansal kurumlar ağırlıklı oldu. 2016’da, 2015’te hız kesen özelleştirme işlemleri yeniden hareket kazanırsa S&B işlem hacimlerinde ciddi artış yaşanabileceğini söyleyen İş Yatırım Birleşme ve Devralmalar Müdürü Efsane Çam, Milli Piyango, Köprüler ve otoyollar, İgdaş, Türiye Petrolleri Dağıtım (TPD) gibi oldukça büyük montanlı olabilecek özelleştirme projelerine dikkat çekiyor.
Bu konuda ÖİB’in planları ve çalışmaları bulunuyor. Yıl içerisinde açılan iki önemli özelleştirme ihalesi Milli Piyango (MP) ve TPD oldu. MP için son teklif verme tarihi 8 Kasım , TPD için ise 30 Eylül 2016 olarak belirlendi. Bu özelleştirmeler haricinde Aliağa Kombine Çevrim ve Gaz Türbinleri Santrali, Bursa Doğalgaz Santrali, limanlar, Türkiye Şeker Fabrikaları gibi özelleştirmelerdeki gelişmeler de yakından izlenecek.
YABANCI İLGİSİ
2016 ikinci çeyreğinde gerçekleşen işlemlerde yabancılar tarafında adet olarak ciddi bir düşüş var. Ancak hacim olarak yarısından fazlasını yabancılar gerçekleştirdi. Mars Sinemaları’nın Koreli CJ grubu tarafından satın alımı, Peyman Kuruyemiş’in dünyanın en önemli özel sermaye fonlarından olan Bridgepoint tarafından alımı, Kalenobel Ambalaj’ın Mondi tarafından satın alınması, Odeabanka IFC’nin azınlık hissedar olması gibi önemli yabancı işlemleri gerçekleşti.
Stratejik yatırımcıların ilgisinin işlemler özelinde devam ettiğini söyleyen Efsane Çam, “Özel sermaye fonlarına bakıldığında Türkiye de ofisleri olan ve/veya ülkemize yönelik olarak fon oluşturanların ilgisi sürüyor. Bu fonlar özellikle sektör ve şirket bazında yatırım fırsatları arıyor” diyor.
BEKLE-GÖR
Ancak 2016 yılına; tüm dünya gelişmekte olan piyasaların etkilendiği FED faiz artırımları, güçlenen dolar ve gelişmekte olan piyasalardan para çıkışları ile başladık. Bunlara ek olarak da Temmuz ayında yaşanan darbe girişimi, piyasaları etkiledi.
Ancak bunların yabancı yatırımcının Türkiye’ye ilgisinin azaldığı veya yok olduğu anlamına gelmediğini söyleyen Efsane Çam sözlerine şöyle devam ediyor: “B&D işlemlerinde olaylar sonrasında yabancı yatırımcıların bir kısmı bekle&gör politikası izledi ancak dönem olarak da zaten yaz ayları ve tatil dönemine denk geldiği için aslında S&B işlemlerinde büyük kayıplar yaşandığı söylenemez. Örneğin bizlerin yabancı yatırımcılar ile devam eden işlemlerimizde herhangi bir kopma yaşanmadı, sadece süreçlerde uzamalar sözkonusu olabilir.”
Türkiye’nin makroekonomik verilerinin ve dinamik genç nüfus yapısının halen yabancı yatırımcılar tarafından olumlu olarak değerlendirildiğini söyleyen E&Y Türkiye Kurumsal Finansman Bölüm Başkanı Müşfik Cantekinler, “Son dönemde yaşanan bu düşüş, genel anlamda yabancı yatırımcıların bekle-gör’ yaklaşı- JmMggMm mıyla hareket etmesi nedeniyle gerçekleşti. Ekonomide daha da olumlu sinyallerin gelmesi ve Türkiye’ye olan güvenin
I artmasıyla yabancı yatırımcının ilgisi normale döner” diyor.
HACİM NE OLUR?
Bu kapsamda sektö-AI rel ilgi olarak yine enerji, büyümenin yüksek jHHH| olduğu hızlı tüketim ma-mülleri ve katma değerli üretim sektöıü ön planda olabilir. Stratejik yatırımcıların 2016 yılında da toplam işlem hacminde özel sermaye fonlarına göre daha yüksek pay almalarının beklendiğini söyleyen Efsane Çam, “Özelleştirme projelerinin tamamlanmasına bağlı olarak işlem hacmi 10-12 milyar dolar aralığında olabilir.
Ancak özelleştirme işlemlerinin tamamlanmaması durumunda işlem hacmi 10 milyar doların altında kalabilir” diyor. Efsane Çam, 2016 içerisinde tamamlamış olduğumuz ve piyasada açıklanan S&B işlem çarpanlarında bir değişiklik gözlemlenmediğini ifade ediyor.
15 Temmuz sonrasında 2016 yılsonu tahmini yapmanın güçlüğüne dikkat çeken KPMG Danışmanlık Bölüm Başkanı ve Şirket Ortağı Hande Şenova, “Alışıldığı şekilde işlerimize devam ediyoruz, görüşmeler ertelenmedi, sürüyor. 2016’da bizim verilerimize göre 16 milyar dolar olan hacmin, bu yıl 11 milyar doların altına kalmasını bekliyoruz. Ancak Türk yatırımcıların yurt dışında yaptığı yatırım ve S&B işlemlerinde artış öngörüyoruz” diyor.
İKİNCİ YARI BEKLENTİSİ
Bu yıl, Türkiye ve bölge coğrafyada yaşanan gelişmelere dikkat çeken Müşfik Cantekinler, yılın ikinci yarısına hızlı bir giriş yapılmadığını söylüyor. Ancak, özellikle perakende, yiyecek ve içecek ile sağlık sektörlerinde yüksek hacimli işlemlerin yılın ikinci yarısında gerçekleşme olasılığının bulunduğunu anlatan Cante-kinler şunları söylüyor:
“Ayrıca, bazı büyük çaplı potansiyel özelleştirmelerin de katkısıyla yılın ikinci yarısında aktivitenin kısmen artabileceğini tahmin ediyoruz. Bunların yanı sıra, önümüzdeki dönemde S&B aktivitesinin, önemli ölçüde siyasi gelişmelere, terör aktivi-telerinin azalması sonucunda güvenlik endişelerinin azalmasına ve Türkiye’nin yatırım ortamının gelişimine bağlı olacağını söyleyebiliriz.”
İLGİ ÇEKEN SEKTÖRLER
2015’te seçimlerin ve aynı zamanda ve Avrupa Bölgesi’ndeki makro-ekonomik ve diğer koşulların etkisiyle şirket evliliklerinde yabancı yatırımcı profili Avrupa’dan Uzakdoğu ve Ortadoğulu yatırımcılara doğru kaymaya başlamıştı. Sektör olarak enerji sektöründeki cazibe yatırım geri dönüşü ve piyasa rekabet koşullarıyla şekillenirken, sanayi üretimi ağırlıklı ve tüketici ürünleri piyasasında arz talep ve müşteri ve tedarik zinciri trendleri doğrultusunda bir hareketlenmeden söz edilebilir.
Sektörel ilgiye bakıldığında özellikle üretim ve yenilenebilir enerji kaynakları yatırımlarına ilgiye dikkat çeken Hande Şenova, enerji dağıtımı veya toptan satış lisanslarına dikkat çekiyor. Şenova, “Bunun dışında küçük ölçekli üretim ve hizmet şirketleri, gıda ve kahve zincirleri, teknoloji şirketleri ve lojistik şirketleri genel olarak ilgi gören şirketler” diyor.
