Ayı Piyasası ve Boğa Piyasası Nedir? Ekonomi Terimleri Sözlüğü'nün bu maddesinde sık sık duyulan bu terimlerin anlamlarına ve kökenine bakıyoruz.
Yatırım dünyasında, piyasa koşullarını ifade etmek için " boğa " ve "ayı " terimleri sıklıkla kullanılır. Örneğin boğa piyasası yükselişte olan ve ekonomi koşullarının genel olarak elverişli olduğu bir piyasadır . Gerileyen ve çoğu hisse senedinin değer kaybettiği bir ekonomide ayı piyasası vardır. Bu makalede Boğa Piyasası Nedir? Ayı Piyasası nedir? Neden ayı ve boğa piyasası terimleri kullanılıyor? sorularının yanıtlarına bakıyoruz. Tera Yatırım Uluslararası Piyasalar Stratejisti Mehmet Bilal Bircan, Boğa ve Ayı piyasalarıyla ilgili şu bilgileri veriyor:
Boğa Piyasası-Ayı Piyasası ne anlama geliyor?
BOĞA VE AYI PİYASALARI NEDİR?
Bircan'ın verdiği bilgiler şöyle: Piyasalarda, salgın sonrası volatilitenin ve belirsizliğin yüksek olduğu bir ortam yaşanırken, tasarruflarını en iyi şekilde değerlendirmek isteyen yatırımcılar için orta ve uzun vadeli yatırım stratejileri öne çıkıyor. Böyle bir durumda piyasanın yönünün doğru tespit edilmesinin önemi aşikâr. Bu kapsamda yatırımcıların trend analizi yaparken bilmeleri gereken boğa ve ayı piyasaları iki önemli kavram olarak karşımıza çıkıyor.
NEDEN BOĞA VE AYI PİYASASI DENİYOR?
Piyasa yönünü ifade etmek için kullanılan boğa ve ayı ifadelerinin neden kullanıldığına dair farklı görüşler olsa da en bilineni; boğaların saldırı sırasında boynuzlarını aşağıdan yukarıya, ayıların ise pençelerini bir saldırı durumunda yukarıdan aşağıya savurmalarından kaynaklandığıdır.
Boğa ve ayı piyasaları kısa vadeli piyasa değişimlerinden ziyade orta ve uzun vadeli trendleri ifade eder. Buradaki orta ve uzun vade aylara ve yıllara karşılık geliyor. Ayrıca hem boğa hem de ayı piyasaları piyasanın tümü için geçerli olabileceği gibi tek bir finansal varlık için de geçerli olabiliyor. Varlık fiyatlarının mevcut koşulları yansıtıyor olması ve trend hareketinin hacimle uyumlu olması her iki piyasanın da ortak özellikleridir.
Bu kapsamda yükselen piyasaları ifade eden Boğa Piyasası (Bull Markets – Bulish Market), belirli bir periyot içerisinde (genelde bir yıl) fiyatların en düşük seviyeden yüzde 20 yükseldiği durumu tanımlıyor.
İyimserliğin hakim ve alışların ağırlıkta olduğu, talepteki artış nedeniyle fiyatların artmaya devam ettiği boğa piyasaları genel olarak ekonominin güçlendiği ya da güçlü olduğu dönemlerde gözlenir. Fiyatların sürekli yükseliş eğiliminde olduğu Boğa Piyasası, Ayı Piyasası’na kıyasla daha az risklidir. Dolayısıyla böyle bir piyasada yatırımcılar açısında uygulanabilecek en temel yatırım yöntemlerinden biri “Al ve Tut Stratejisi” olabilir.
Boğa piyasasının zıttı olan Ayı Piyasası (Bear Markets – Bearish Market) ise satış hacminin alış hacminden daha yüksek olduğu ve satış baskısında kalan bir piyasada fiyatların belirli bir periyotta (genelde bir yıl) en yüksek seviyeden yüzde 20 düşüş yaşaması durumudur.
Ayı Piyasası’nın oluştuğu bir ortamda yatırımcılar ya panik yaşar ya da aşırı temkinli hareket eder ve belirsizliğe düşer. Böyle bir durumda yatırımcılar acele karar vermeden, en sağlıklı şekilde trend analizi yapıp “Açığa Satış Stratejisi” uygulayabilir. Piyasanın, genel olarak ayı trendine girdiğinden bahsediyorsak ekonomik daralmanın gözlendiği bir dönem yaşıyoruz demektir. Ancak tek tek finansal varlıklar açısından Ayı Piyasası makroekonomik şartlardan farklı olabilir.
Şöyle ki, ekonomik büyüme ve istihdam seviyesinin yükselmeye devam ettiği bir ekonomide toplam talepteki artışa bağlı olarak genel olarak tüm varlıkların fiyatları artış eğilimine girebilir. Ancak, diğer yandan ekonomik büyümenin zayıfladığı, işsizliğin arttığı bir ortamda piyasada genel olarak belirsizlik ve risk iştahındaki azalma bazı varlıklarda düşüşü tetikleyerek Ayı Piyasası’na neden olurken, güvenli liman olarak görülen altın vb. varlıklarda boğa piyasası gözlenebilir. Hem boğa hem de ayı piyasalarında, fiyatların dalgalanmadığı anlamı çıkarılmamalıdır. Hangi piyasa olursa olsun trend yönü üzerinden, orta ve uzun vadeli değerlendirme yapmak oldukça önemlidir. Dolayısıyla her iki piyasa trendi de yatırımlar üzerinde büyük etkiye sahip olup yatırım kararı verirken piyasa yönünün dikkate alınması yatırımcılar açısından faydalı olacaktır.
