AYD Başkanı ‘AVM'ler erken açılıyor’ eleştirilerine yanıt verdi, alınacak önlemleri açıkladı

Koronavirüs vakalarındaki azalmaya paralel olarak Türkiye'de normalleşmeye yönelik adımlar atılmaya başlandı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı 'normalleşme planı'na göre 11 Mayıs’ta kuaför ve AVM’ler açılacak. Bu açıklamanın ardından gözler AVM’lere çevrildi. 11 Mayıs’ta kademeli olarak kapılarını açmaya hazırlanan AVM’lerde alınacak önlemler merak konusuydu. Alışveriş Yatırımcıları Derneği Başkanı Hüseyin Altaş’la AVM’lerin erken açıldığına ilişkin eleştirileri ve AVM’lerde yeni dönemi sorduk.

Ayşegül SAKARYA PEHLİVAN

asakarya@ekonomist.com.tr

AVM’lerin erken açıldığına yönelik eleştirilere yanıt veren Alışveriş Yatırımcıları Derneği Başkanı Hüseyin Altaş, şunları söyledi:

AVM’leri devlet otoritesi kapatmadı aslında. Biz çalışanlarımızı ve halk sağlığını düşünerek kapattık. Şimdi de Bilim Kurulu’nun önerileri doğrultusunda açmaya karar verdik. Bu süreçten geçen diğer ülkelere bakıldığı zaman halk belli bir noktada sonra kısıtlamalara dayanamayıp sosyalleşmek için sokaklara dökülüyor. Uzmanlar bunun kademeli olması gerektiğini söylüyor. Bu noktada AVM’ler insanlar için normalleşme sürecinde bir rahatlama noktası olacak.

Bizim rant için açtığımızı söylüyorlar mart, nisan ve mayıs ayında kira almıyoruz. Buna rağmen biz niye rantçı oluyoruz? Bunun altında kamu yararı var. AVM’lerde maskeyle dolaşma, ateş ölçümü gibi pek çok konu daha kolaylıkla kontrol edilebilir. Ayrıca herkesin evinin koşulu aynı değil. Birçok insan küçük evlerde kalabalık yaşıyor. Bu insanlar için evde olmak çok zor belli bir noktadan sonra."



"350'NİN ÜZERİNDE AVM'DE AÇILIŞ BEKLİYORUZ" 

350'nin üzerinde AVM'de açılış beklediklerini kaydeden Altaş, "Türkiye genelinde 436 AVM var. 11 Mayıs’ta 350’nin üzerinde açılış bekliyoruz. İçeriye baktığımızda AVM’lerin yüzde 30 kısmını oluşturan çocuk eğlence alanları, sinemalar zaten açılmıyor. Bunların AVM’lerde yoğunluğun yüzde 50’sini oluşturuyor. Zaten çok kalabalık olmayacak. Yüzde 15-20’sini yeme içme alanları oluşturuyor. Bunlar da açılamayacak. Yani yüzde 35-40’ oluşturan mağazalardan bahsediyoruz. Bunların arasında da büyük zincirler açılacak. Diğerlerinin bir kısmı da 1 Haziran’a kadar hazırlıklarını tamamlayacak. Mayısta yüzde 30, haziranda yüzde 50 doluluk bekliyoruz. Eylül, ekimde normalleşiriz." dedi.

Altaş, "Perakendecilerin talep ettiği tazminatsız çıkış hakkı konusu gündemimizde yok" dedi.

AVM’LERDE ALINACAK ÖNLEMLER

• AVM’ler 1 Haziran’a kadar olan süreçte çalışma saatlerini kendilerini belirleyecek. Ancak AYD tavsiye kararı olarak AVM’lerin normal açılış saatinin 10.00-22.00 olarak belirlenmesini önerdi. Ramazan nedeniyle isteyen perakendecilerin 11.00-19.00 saatleri arasında faaliyet göstermesine izin verilmesi de öneriler arasında yer alıyor. Bu 1 Haziran’a kadar geçerli olacak.


• AVM’lerdeki önlemler girişte başlayacak. Girişlerde sosyal mesafe kuralları uygulanacak. Kapı girişlerindeki güvenlik ile danışma personelleri maskeye ilave olarak siperlik takacak.


• Kameralar ve temassız dijital termometrelerle ziyaretçilerin ateşi ölçülecek. Yüksek ateşi çıkanların (örn. 38 derece üzeri) geri çevrilmesi planlanıyor.


• AVM’lerin büyüklüğüne göre belirlenen sayıda kişi alınacak.


• Gün içinde düzenli dezenfeksiyon çalışmaları yapılacak. Özelikle yürüyen merdivenler sık sık dezenfekte edilecek.


• Asansör taşıma kapasitesinin yarı yarıya düşürülerek kullanıcı sayısının azaltılması ve yine sosyal mesafe uyarı görsellerinin konulması öneriliyor. Ek olarak, sadece hamile, bebek arabalı ve engelli kullanımına izin verilen bir düzenleme söz konusu olabilir.


• Klima santrallerinde karışım hava kullanılmaması, içeriye yüzde 100 taze hava verilmesi ve içerideki havanın da dışarı atılması gerekli. Klima santrali, fancoil veya gazlı sistem cihazların hava filtrelerinin ihtiyaca göre sıklıkta temizlenmesi veya yenilenmesi gerekli. Alışveriş merkezlerinin kapalı saatlerinde kontrollü olarak doğal havalandırma yapılması öneriliyor.


• Yeme ve içme alanlarında sosyal mesafenin korunması amacıyla oturma gruplarının yarı yarıya azaltılması planlanıyor. Bir masada iki kişi oturacak şekilde ve masalar arasındaki mesafenin iki metre olarak ayarlanması planlanıyor.


• Sosyal mesafe uygulamasını hatırlatan ve yine bilgilendirici içerikler belirli aralıklarla anons edilecek.


• Mağazalarda perakendeciler çeşitli çözümler geliştirecek. Kabinlerde denenen ürünlerin askıda bekletilmesi, kabinlerin düzenli dezenfekte edilmesi önlemler arasında. Ayrıca kıyafetlerin sanal olarak denenmesini sağlayan yeni telefon uygulamalarıyla ilgili çalışmalar var. Mağazalarda temassız pos cihazları kullanımının teşvik edilmesi planlanıyor.

KİRAYI DÜŞÜREN AVM’LER VAR

Perakendecilerin taleplerine yönelik adımlar da merak ediliyor. Bu noktada AVM’ler kendi stratejilerini belirliyor.

Mayıs ayında pek çok AVM kira almayacak. İstinyepark haziran ayında da kira almayacak.

Zorlu AVM haziran ayında kirada yüzde 50 indirim yapacak.

11 Mayıs’ta kapılarını açmaya hazırlanan Carousel, mart ayı kira bedelinin yüzde 50’si ve nisan ayı kira bedelinin tamamını almadı. AVM, mayıs ayı kira bedelinin de tamamının alınmamasına yönelik karar aldı.

1 Haziran’da kapılarını açmaya hazırlanan Trump AVM, nisan ve mayıs ayında kira almadı. Haziran için çözüm önerileri üzerinde çalışılan AVM’de hem sabit kiralarda hem de ciro oranlarına göre belirlenen kiralarda markaların duruma göre belli oranlarda indirimler yapılması planlanıyor.

Diğer taraftan İstinyepark ve VİA Grubu AVM’lerinde kiraların ciro üzerinden alınması konusunda görüşmeler sürüyor.

Rönesans haziranda yüzde 65 indirim yapacak. Ankara’da bulunan Arcadium AVM de haziranda yüzde 50 indirim planlıyor.