Büyüklüğü 50 milyar dolara yakın ve müthiş dinamik bir sektör… Ekonominin küçüldüğü bir ortamda, birçok şirket havlu atarken bile binlerce yeni girişimci arıyor.
TALAT YEŞİLOĞLU
tyesil@ekonomist.com.tr
Sistemi büyütmek, zincire yeni halkalar eklemek, ekosistemdeki rakiplerinin bir adım ötesine geçebilmek için. Üstelik, rüzgar lehte esmiyor ve saha da yaygın deyimle futbol oynamaya pek uygun değil. Nasıl olsun ki?
Beş yıl öncesine göre kişi başına geliri dolar bazında yüzde 25-30 civarında eriyen kitlelere her gün yeni ürünler satmaya çalışılıyor. Birçok caddede, AVM'de kapanan da oluyor, yeni açılan zincirler de…
Ama mücadeleyi mali veya mali olmayan nedenlerle bırakmak isteyenlerin elindeki bayrak, başka girişimcilerce ileriye taşınmaya çalışılıyor.
Piyasalarda koşullar değişiyor. Gelirdeki düşüş kaynaklı talepler, işletmecileri, girişimcileri yeni arayışlara yöneltiyor. Yemeksepeti'nin kurucularından Nevzat Aydın, "Menüsünü oluştururken bile pes edenler var ama yenileri çıkıyor" diyor.
Farklı stratejiler denemeden pes etmek istemeyenler de oluyor. Örneğin, iki farklı sektörde faaliyet gösteren bir girişimci, yiyecek alanında faaliyet gösteren şirkette nasıl bir dönüşüm yaptığını şöyle anlatıyor: "Emekli olan babama iş olsun diye açtık.
Ama iş yürümedi, ayda 100-150 bin lira zarar eden bir yapı oluştu. Hemen sistemi değiştirdik. Fiyatları ciddi bir şekilde düşürdük ve zararı da ortadan kaldırdık."
Bu model her işyeri için çözüm reçetesi olur mu? Bence her girişimin, her şirketin farklı ve kendine özgü bir reçetesi vardır. Maharet de oyunda kalarak mücadele etmektir.
Tabii değişim sadece mali piyasalarla sınırlı değil. Gelirlerin azaldığı, ücretlerin eridiği, işsizliğin arttığı moralitenin düşük olduğu bir ortamda girişimciler de mali yönden daha az risk alma peşinde.
Bu yüzden sektör uzmanlarının dile getirdiği gibi, giriş bedellerini düşüren markalara daha fazla ilgi var. Hızlı büyüme döneminde yüksek bedeller isteyen kurumların, yeni ortama ayak uydurma konusunda bir miktar daha esnek olabileceklerini düşünüyorum.
Özellikle tüketicinin fiyat/kalite duyarlılığı konusunda daha hassas olduğu bir ortamda olduğumuzu ıskalamamak gerekiyor.
Giriş söyleşisinde Ufuk Akçiğit hocamın dediği gibi, her sektörde yeni şampiyonlar, yıldız şirketler çıkartıp rekabeti artırdığımız sürece hem verimlilik artacak hem de ekonomi daha dinamik bir yapıya dönüşecek.
Kaynaklarımızı hesapsız dağıtmadan, verimlilik için daha akılcı stratejiler bulabiliriz. Bunun için de ilk adım insan kaynağına yapılacak yatırımlarla atılmalı görüşündeyim.
Yeni stratejilerin geliştirildiği bir hafta olsun.
