2003 yılı sonunda devreye alınan Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), özellikle 2013 başında yapılan düzenlemelerde büyük bir ivme kazandı. Sistemde 2012 yılı sonuna kadar yaklaşık dokuz yılda 3,1 milyon katılımcı ve 20,3 milyar TL fon büyüklüğü varken, 2013’ten itibaren katılımcılara yıllık asgari ücretin yüzde 25’ine kadar olmak üzere devlet katkısı ödenmeye başladı. Yaklaşık 3,5 yılda katılımcı sayısı 6,4 milyona ulaşırken, fon büyüklüğü de devlet katkısı dahil 56,2 milyar TL seviyesine geldi.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
Son 3,5 yılda devlet katkısı teşviki ile birlikte sistemin katılımcı sayısında iki kat, fon büyüklüğünde 2,5 kat artmış olduğu görüldü. Sistemin 2023 yılında 10-12 milyon bandında bir katılımcı sayısına ulaşması hedefleniyor. Son üç yılda, yıllık ortalamada 950 bin net katılımcı rakamı dikkate alındığında katılımcı sayısına daha kısa sürede de ulaşılabilir.
2016 PERFORMANSI
BES’in bu yılki performansına bakıldığında da zorlu piyasa koşullarına rağmen büyüme trendinin devam ettiğini söylemek mümkün. Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) verilerine göre, katılımcı sayısı yıl başından 15 Temmuz gününe kadar 355 bin kişi artarak 6,4 milyona yükseldi. Oransal olarak katılımcıda yüzde 5,9 artış yaşandı.
Fon büyüklüğü açısından ise performans daha da iyi oldu. 48 milyar TL’den 56,2 milyar TL’ye 8,2 milyar TL’lik bir artış gerçekleşti. Bu dönemde fon tutarında devlet katkısı dahil yüzde 17,1’lik büyüme gerçekleşti. BES’in bu performansında ilgili dönemde BES fonlarının olumlu performansı önemli rol oynadı.
Bu dönemde özellikle kıymetli maden emeklilik yatırım fonları getiri açısından öne çıktı. Bu haftaki BES performans tablosunda altın fonlarının getirilerini analiz edebilirsiniz.
Bunun yanında hisse senedi fonları ve TL kamu borçlanma araçları fonları getirileri ile dikkat çekti. 15 Temmuz darbe girişiminden sonra ise yabancı para kamu borçlanma araçları fonları getirileri ile öne çıktı.
ŞİRKETLER NE YAPTI?
Bireysel emeklilik şirketlerinin bu yılki performansına bakıldığında ise fon büyüklüğü açısından Avivasa Emeklilik 1,6 milyar TL’lik ilave büyüme ile ilk sırada yer aldı. Onu 1,5 milyar TL’lik ilave büyüme ile Anadolu Hayat Emeklilik ile 1,2 milyar TL ilave büyüme ile Garanti Emeklilik takip etti. Oransal olarak büyümede dikkat çeken BES şirketleri ise Katılım Emeklilik, Fiba Emeklilik, Axa Hayat ve Emeklilik Ziraat Emeklilik ve Halk Hayat ve Emeklilik oldu.
SORUN YANITLAYALIM…
Bireysel emeklilik sistemi güvenli mi?
BES’te denetim mekanizması son derece sağlam ve güvenlidir. Emeklilik şirketlerinin faaliyetleri, Hazine Müsteşarlığı tarafından denetlenir. Şirketlerin yılda en az bir kere bağımsız dış denetim yaptırması zorunlu olduğu gibi, fonların hesap ve işlemleri, üçer aylık dönemler itibariyle bağımsız dış denetime tabidir.
Şirketlerin günlük faaliyetleri ise Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) tarafından elektronik ortamda izlenir. Katılımcıların bireysel emeklilik hesapları, emeklik şirketlerinin mali bünyesinden bağımsız olarak Takasbank nezdinde saklanır. Emeklilik şirketlerinin iflas etmesi durumunda katılımcı Takasbank’ta saklanan birikimini bir diğer emeklilik şirketine aktararak sistemde kalmaya devam edebilir.
Fon malvarlığı rehin edilemez, portföye ilişkin olarak yapılan işlemler haricinde teminat gösterilemez, üçüncü şahıslar tarafından haczedilemez ve iflas masasına dahil edilemez. Fonların ve portföy yöneticilerinin faaliyetleri ise SPK tarafından yılda en az bir kere denetimden geçer.
“FED AÇIKLAMALARI VE MAKRO VERİLER İZLENECEK”
Çağatay Azaklı, CFA İş Portföy Alternatif Yatırım Ürünleri Portföy Yöneticisi
“Geçen hafta, altın fiyatlamalarında özellikle ABD’den gelen veri akışının etkili olduğu gözlendi. Önce, tüketici güven endeksi ile yeni ev satışları ekonomideki toparlanmaya dair umut verdi. Sonrasında ise kötü gelen dayanıklı mal siparişleri verisi endişe yarattı.
Çarşamba günü FED toplantısından çıkan karar ise Eylül ayında faiz artışına gidilmesi için yeterince güçlü ifadeler taşımaması nedeniyle güvercin olarak algılandı. Buna bağlı olarak altın fiyatları, toplantı sonrasında sert yükseliş gösterdi.
Ancak 1350 dolar seviyesini aşamadı. Haftanın son iş gününde ise beklentilerin oldukça altında gelen ABD 2. çeyrek büyüme verisi, doların tüm dünyada değer kaybetmesine yol açtı. Tahvil faizleri gerilerken altın fiyatları yeniden yükseldi.
Yatırımcı algısına bakıldığında, Temmuz ayında altına yatırım yapan borsa yatırım fonlarına girişlerin durduğu, vadeli işlemler tarafında da alım yönünde pozisyonların bir miktar azaldığı gözlemlendi. Ancak bu veriler,
ABD 2. çeyrek büyüme verisinin açıklandığı cuma gününü içermiyor. Önümüzdeki dönemde, 1,5 ay boyunca FED toplantısı olmaması nedeniyle, FED üyelerinin konuşmaları takip edilecek. Büyüme verisinin faiz artışı konusunda muhafazakar ifadeleri destekleyebileceği de göz önünde bulundurulmalı.
Bu hafta ise en önemli veri, cuma günü gelecek olan tarım dışı istihdam verisi. 180 binlik beklentinin altında kalınması durumunda altın fiyatlarında yükseliş devam edebilir.”
