Enerji şirketleri 2018'i kötü bir tabloyla geride bıraktı. Kur artışıyla yükselen maliyet baskısı sektör için risk oluşturuyor. 2019'da enerji hisselerinde yukarı hareket potansiyeli sınırlı görülürken, net kârın da baskılanmaya devam edebileceği tahmin ediliyor.
CEREN ORAL
coral@ekonomist.com.tr
2018'de kurdaki dalgalanmalardan en çok etkilenen sektörlerden biri de enerji oldu. Çünkü TL'deki değer kaybı, enerji gibi hammaddede ithal girdi kullanımının yaygın olduğu sektörler için risk oluşturuyor. Biz de enerji şirketlerinin 2018 bilanço görünümünü analiz ettik ve 2019 beklentilerini araştırdık.
2016'da yüksek zarar yazan enerji şirketlerinin kârlılığı 2017'de iyileşmeye başlamıştı. Ancak 12 enerji ve elektrik şirketinin yarısı 2018'i zararla kapattı.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
Odaş Elektrik ve Ayen Enerji, kârdan zarara geçti. 2018'de kârlılıkta en iyi performansı gösteren şirket yüzde 156,9 artışla İpek Doğal Enerji olurken, onu yüzde 63,7 artışla Orge Enerji Elektrik takip etti. Zorlu ve Aksa Enerji ile Gersan Elektrik ve Enerjisa'da kârlar geriledi. Net satışlarda ise bu 12 şirketten sadece Emek Elektrik'in gelirleri 2017'ye göre düştü.
“EN RİSKLİ SEKTÖR"
Peki, bu tablonun nedenleri neler? GCM Yatırım Ekonomisti Enver Erkan, BİST'te net döviz açığı açısından en riskli sektörlerin başında enerjinin geldiğini söylüyor. Enerji şirketlerinin kısa vadeli borçlarının aktiflerine oranı ele alındığında borçluluk oranının yüksek olduğunu kaydeden Erkan, "Döviz borçluluğu ve faizlerdeki artış faaliyet dışı finansal giderleri artırıp kârlılığı baskılıyor" diyor.
2018'de enerji şirketlerinin net kârları olumsuz gelse de faaliyet kârlarında bir miktar artış görüldü. Uzmanlar, döviz bazlı yenilenebilir enerji ve yurtdışı bağlantılı yatırımları olan şirketlerin faaliyet kârlarının kurlardaki yükselişten olumlu etkilendiğini kaydediyor. Elektrik fiyatlarındaki son çeyrekteki artışın da faaliyet kârlarını desteklediği belirtiliyor.
NE BEKLENİYOR?
Gedik Yatırım'ın araştırma ekibi, ilk çeyrekte yüksek yağışla hidroelektrik santrallerinin üretimlerindeki artışın serbest piyasada elektrik fiyatlarının gerilemesine neden olduğunu aktarıyor.
İkinci çeyrekte bu etkinin devamını bekleyen Gedik Yatırım, yılın ikinci yarısında fiyatlarda artış öngörüyor. Kurum, ilk yarıda hidroelektrik santrali olan şirketlerin kârlarında artış beklerken yerli kömür santrali yatırımları olan şirketler için daha olumlu tablo çiziyor.
GCM Yatırım'dan Enver Erkan ise döviz borç pozisyonu ve yüksek kurlar nedeniyle ilk çeyrek için iyimser değil. Şirketlerin maliyet ile finansal gider baskısı yaşayacağını belirten Erkan, artan TL maliyetlerinin kredi faizlerindeki yansımasının sürdüğünü, finansman açısından şirketlerin sıkıntılı olduğunu kaydediyor.
Bu nedenle enerji hisselerinde yukarı hareket potansiyelini sınırlı görüyor, net kârın baskılanmasını bekliyor.Bu arada ilk çeyrekte Brent petrolün varil fiyatı 70 dolara yaklaştı. Bu artışın ek maliyet yaratabileceği de belirtiliyor.
HANGİ ŞİRKETLER?
İş Yatırım ve Şeker Yatırım, enerji şirketleri içinde sadece Aksa Enerji için 'al' diyor. İş Yatırım Enerji Sektörü Analisti Aslı Özata Kumbaracı, Aksa Enerji'nin Afrika yatırımlarıyla global enerji şirketi olma yolunda ilerlediğini düşünüyor. Şirketin Asya'daki gelişmeleri de takip ettiğini söyleyen Kumbaracı, yüksek açık pozisyonuna karşı doğal koruma sağladığını da ifade ediyor.
Gedik Yatırım, 2019'da Aksa Enerji'nin faaliyet kârlılığını hem yurtdışı hem de yerli kömür yatırımlarıyla artırabileceğini düşünüyor. Kurum, Zorlu Enerji için varlık satışlarıyla ilgili beklentilerin izleneceğini belirtiyor. Gedik Yatırım, Odaş Elektrik'te mart ayındaki duruşun ardından Çan santrali yatırımında kapasite kullanımındaki artışın kârlılığa olumlu yansıyacağı kanaatinde.
DÖVİZ AÇIK POZİSYONLARI
TCMB'nin verilerine göre, 2018'e 3,77'den başlayan dolar/TL yılı 5,27'den, 4,55'ten başlayan Euro/TL 6,04'ten kapattı. Ağustos 2018'de dolar/TL 7'leri, Euro/TL 8'leri test etti. Bu değişimler şirketlerin TL cinsinden döviz açık pozisyonlarına da yansıdı.
2018 bilançolarına göre, Zorlu Enerji'nin 7,4 milyar TL, Akenerji'nin 4 milyar TL, Ayen Enerji'nin 1,5 milyar TL döviz açığı var. Aksa Enerji 1,4 milyar TL, Odaş Elektrik 1,4 milyar TL, Aksu Enerji 35 milyon TL, Emek Elektrik 20 milyon TL döviz açık pozisyonuna sahip. Enerjisa Enerji'nin 273 milyon TL'lik, Ger-san Elektrik'in 73 milyon TL'lik döviz fazlası var. İlk çeyrek itibarıyla kurlardaki yükselişle bilançolarda döviz pozisyon açıkları artabilir.
Bu arada geçen hafta Akenerji, 2018 Aralık itibarıyla 1,1 milyar TL olan kısa vadeli borçlarını yeniden yapılandırdı, 3,4 miylar TL olan uzun vadeli borçlarını yapılandırmak için görüşmeler yaptığını açıkladı.
5 ENERJİ HİSSESİNİN ÖZEL ANALİZİ
1- AKENERJİ
2017 son çeyrekte 202 milyon TL net zarar açıklayan şirket, 2018 son çeyrekte 91 milyon TL net kâr elde etti. Ancak 2018'i 1,6 milyar TL net zararla tamamlayarak son yedi yıldır zarar açıklamayı sürdürdü. Şirketin döviz cinsinden açık pozisyonu olduğu aktarılıyor.
2- AKSA ENERJİ
2018 son çeyrekte, 2017 son çeyrekteki 281 milyon TL net kâra karşılık 10 milyon TL net kâr açıkladı. FVAÖK 293 milyon TL, FVAÖK marjı yüzde 24,8 oldu. Net satış gelirlerinin yüzde 14 artarak 1,2 milyar TL olmasında Afrika santrallerinin pozitif katkısı olduğu, 2018 sonu itibarıyla 3,4 milyar TL net borç pozisyonu bulunduğu belirtiliyor. Döviz açık pozisyonu olsa da şirketin bu riskten hedge mekanizmasıyla korunduğu bilgisi de veriliyor.
3- ENERJİSA ENERJİ
Son çeyrekte 17 milyon TL net zarar elde etse de operasyonel kâr ve serbest nakit akışı güçlü gerçekleşti. Operasyonel kâr yüzde 61 artışla 1,9 milyar TL'ye yükseldi. Net varlık tabanındaki artış, yükselen reel getiri oranı ve enflasyonun büyümenin arkasındaki faktörler olduğu kaydediliyor. 2018 kârının yüzde 65'ini temettü olarak dağıtacağı, hisse başına 2 Nisan'da 0,40 TL brüt temettü vermeyi planlandığı da aktarılan bilgiler arasında.
4- ODAŞ ELEKTRİK
2017 son çeyrekteki 118 milyon TL net kâra karşılık 2018 son çeyrekte 20 milyon TL net kâr açıkladı. 2018 son çeyrekte net kârın beklentilerin altında kaldığı, bunun vergi giderinin yüksek olmasından kaynakladığı aktarılıyor. Euro açık pozisyonunun yüksek olduğu da ifade ediliyor.
5- ZORLU ENERJİ
Potansiyeli olan pazarlarda operasyonları var. İsrail'de enerji alanına giriş yapan ilk özel şirketlerden biri. Yüksek dolar ve Euro cinsinden döviz açık pozisyonuna karşın, etkinin büyük bölümünün öz kaynaklar içinde gösterildiğine değiniliyor. Bu yüzden kur hareketlerinin kâra etkisinin görece sınırlı kaldığı da kaydediliyor.
