Anadolu'nun En Büyük 500 Şirketi sıralamasında zirve bu yıl da değişmedi. Önceki iki yılda birinci sırada bulunan Tosçelik, bu yıl da yerini korudu.
Böylece üç yıl üst üste birinci olan Tosçelik toplamda ise dördüncü birinciliğine ulaşarak Anadolu 500'ün 10 yıllık tarihinde en çok birincilik alan şirket oldu.
Geçen yıl ikinci olan Kardemir de bu yıl yerini korumayı başardı. Bu yıl üçüncü sırada ise Erbakır yer aldı. 2018'in son çeyreğinde ekonominin resesyona girmesi Anadolu 500'e de olumsuz yansıdı.
Önceki yıl yüzde 18,9'u bulan toplam cirodaki reel artış 2018'de yüzde 5,8'e indi. Bu yavaşlama kârlılığı ve istihdamı çok olumsuz etkiledi.
Vergi öncesi kâr reel olarak yüzde 52,7 düşerken istihdam da yüzde 8,5 geriledi. Anadolu 500'ün toplam ihracatı ise 2018'de yüzde 6,3 artış gösterdi.
Ekonomist'in Tür Ekonomi Bankası'nın (TEB) katkılarıyla yaptığı "Anadolu'nun En Büyük 500 Şirketi" araştırmasının bu yılki sonuçları belli oldu.
Merkezleri İstanbul, Ankara ve İzmir dışındaki kentlerde bulunan şirketlerin 2018 yılı verileriyle hazırlanan listede, Hatay'da faaliyet gösteren Tosçelik zirvedeki yerini yine korudu.
İkinci sırayı da yine Karabük'te faaliyet gösteren Kardemir aldı. Bu yıl üçüncü sırada ise Denizli'de faaliyet gösteren Erbakır yer buldu.
Anadolu 500'de ilk kez 2013 yılında birinci sırayı alan Tosçelik, daha sonra 2016 ve 2017 yıllarında da en tepeye kurulmuştu.
2018 yılında da ilk sırada yer alan Tosçelik böylece hem üç yıl üst üste birinci olmuş hem de toplamda dördüncü birinciliğine ulaşmış oldu.
Tosçelik, bu sayede Anadolu 500'ün 10 yıllık tarihinde en çok birincilik elde eden şirket unvanını da kazandı. Anadolu 500'de, Tosçelik dışında, Kro-man'ın üç, Tiryaki Agro'nun iki ve Erbakır'ın da bir birinciliği bulunuyor.
Bu yıl ikinci sırada yer alan Kardemir, geçen yıl da aynı yerdeydi. Bu yıl üçüncü sırada yer alan Erbakır ise geçen yıl dördüncü sırada bulunuyordu.
RESESYON YAVAŞLATTI
nadolu 500'deki şirketlerin toplam cirosu 2018 yılında 324,9 milyar TL oldu. 2017 yılında Anadolu 500'ün toplam cirosu 263,7 milyar TL düzeyindeydi. Buna göre 2018 yılında toplam ciroda yüzde 23,2 artış yaşandı.
Ancak gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) deflatörü kullanılarak enflasyonun etkisi arındırıldığında 2018'de toplam ciroda reel olarak yüzde 5,8 artış olduğu görülüyor.
Oysa 2017'de toplam cirodaki reel artış yüzde 18,9'u bulmuştu. Buna göre 2018'de Anadolu ekonomisinde ciddi bir yavaşlama olduğu anlaşılıyor.
Bu yavaşlama Türkiye ekonomisindeki yavaşlamadan kaynaklanıyor. 2017 yılında yüzde 7,5 olan Türkiye ekonomisindeki büyüme 2018'de yüzde 2,8'e inmişti. Buna da yaz aylarında patlayan kriz nedeniyle ekonominin son çeyrekte resesyona girmesi neden olmuştu.
Türkiye ekonomisindeki bu olumsuz gelişmeler elbette sadece üç büyük şehirle sınırlı kalmadı, Anadolu ekonomisine de aynen yansıdı.
KÂRLARDA BÜYÜK ERİME VAR
Anadolu ekonomisindeki bu yavaşlamanın Anadolu 500'ün kârlılığına ve istihdamına çok olumsuz yansıdığı görülüyor. Özellikle kârlarda neredeyse yarı yarıya erime olduğu dikkati çekiyor.
2017'de 7,5 milyar TL olan Anadolu 500'ün vergi öncesi toplam kârı 2018'de 4,1 milyar TL'ye indi. Buna göre kârlarda yüzde 45 düşüş olduğu hesaplanıyor. GSYH deflatörüyle enflasyondan arındırıldığında ise kârlardaki reel düşüş yüzde 52,7'ye çıkıyor.
2018'deki yavaşlama Anadolu 500'ün istihdamında ise yüzde 8,5'lik düşüş getirmiş durumda. 2017 yılında 304 bine yakın olan Anadolu 500'deki çalışan sayısı 2018'de yaklaşık olarak 278 bine gerilemiş bulunuyor.
2017 yılında yüzde 5,1 gerileyen Anadolu 500'ün toplam ihracatı ise 2018 yılında bir miktar toparlandı ve yüzde 6,3 artış gösterdi.
Bu durum şirketlerin iç pazardaki yavaşlama yüzünden dış pazara yönelmesinden kaynaklanmışa benziyor. Ancak bu toparlanmaya rağmen Anadolu 500'ün ihracat performansı çok da iyi görünmüyor.
ARAŞTIRMA NASIL YAPILIYOR?
"Anadolu'nun En Büyük 500 Şirketi" araştırması, Ekonomist'e önceki yıla ilişkin verilerini gönderen Anadolu şirketlerinin net satışlarına göre sıralanmasıyla yapılıyor.
Araştırmada, üç büyük ilin (İstanbul, Ankara, İzmir) dışında faaliyet gösteren, büyük holdinglere bağlı olmayan ve yabancı sermaye payı yüzde 50'nin altında olan şirketler Anadolu şirketi olarak kabul ediliyor.
Anadolu'nun en büyük şirketleri araştırması 2004 yılında 250 şirketle başladı. Altı yıl bu şekilde süren araştırmadaki şirket sayısı, Anadolu ekonomisindeki gelişme ve artan katılım nedeniyle 2010 yılında 500'e çıkarıldı.
En başından ele alırsak araştırma 16 yılını doldurmuş bulunuyor. Araştırma Anadolu 500 formatıyla ise bu yıl 10'uncu yılını doldurmuş durumda.
Ekonomist, Anadolu'nun en büyük şirketleri araştırmasına 2004 yılında Dışbank'ın katkılarıyla başlamıştı. Daha sonra Fortis Bank ve son olarak da TEB bu araştırmada Ekonomist'in partneri oldu.
