BİST'teki yüzde 42 payıyla yabancı ilgisi tarihi düşük seviyelerdeyken, bu boşluğu yerliler doldurdu. Halka arzların da etkisiyle yerli yatırımcı sayısı 2,7 milyonu aştı. Uzmanlara göre; kaybedilen güven ile kur ve para politikasındaki belirsizlikle yabancı ilgisi düşük kalacak gibi görünüyor.
30 Mayıs-12 Haziran 2021 tarihli sayıdan
Türkiye hisse piyasasında 2018'de 2 milyar dolarlık, 2019'da ise 600,8 milyon dolarlık satış yapan yabancıların 2020'deki net çıkışı, son yılların en yükseği olan 4,58 milyar dolara yükseldi. Oysa 2020'ye başlarken yabancı yatırımcıların elinde 32,4 milyar dolar hisse, 15,4 milyar dolar Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) stoku vardı ve borsadaki payları yüzde 60'ın üzerindeydi.
2020 Mart'tan itibaren COVİD-19 salgınıyla gelişmekte olan ülkelerden (GOÜ) ve TL varlıklardan yüksek portföy çıkışları görüldü. Türkiye'nin artan CDS primi ve jeopolitik risklere bağlı olarak kredi derecelendirme kuruluşlarından gelen not indirimleriyle 2020'de borsadaki yabancı payı yüzde 45'lere kadar geriledi. Yılsonunda ise bu oran yüzde 48 oldu.
TAKAS PAYI 17 YILIN EN DÜŞÜĞÜNDE
Peki, 2021 itibarıyla durum nasıl? BİST'in verilerine göre; yabancı yatırımcılar, 2021 Nisan'da hisseye 80 milyon dolarlık net giriş yaptı.
Her ne kadar son üç aydır görülen ve toplam 1,93 milyar dolar net çıkışa neden olan satış serisi sona erse de yabancı yatırımcıların nisan sonu itibarıyla halka açık kısımdaki payı 2003 Nisan'dan beri en düşük seviye olan yüzde 42,8'e geriledi. 25 Mayıs itibarıyla ise yüzde 42 seviyesinde bulunan yabancı payının son bir yıldaki seyrini grafiğimizde inceleyebilirsiniz.
Böylece 2021 Ocak-Nisan ayları arasında yabancıların toplam satış miktarı 1,8 milyar dolar oldu. Dört ayda yabancıların alım yaptığı az sayıda hisse arasında ilk beşi Türk Hava Yolları (THY), Tekfen Holding, Arçelik, Pegasus, T. Şişecam oluşturdu.
Bu arada bu 10 hisseden yedisi dört ayda yatırımcılarına kaybettirdi. Sadece Arçelik, Nuh Çimento ve T. Şişecam bu süreci getiriyle kapatabildi. Erdemir, Koza Altın, İş Bankası (C), Migros ve Aselsan ise yabancıların en çok sattığı ilk beş hisse oldu. Hisselerde dört aylık alım-satış miktarlarını ve getirileri de tablomuzda görebilirsiniz.
'HİSSE BAZLI YATIRIM SÜRECİ'
Alnus Yatırım Araştırma Müdürü Yunus Kaya, 2020'nin 10 ayında 6,2 milyar dolar satış yapan yabancı yatırımcıların 2020 Kasım'da Hazine ve Maliye Bakanı ile TCMB başkanının değişimi sonrasındaki son iki ayda 1,6 milyar dolarlık alım yaptığını aktarıyor.
Ancak bu alımların 2021 'in ilk üç ayında geri verildiğini söyleyen Kaya, TCMB başkan değişimi sonucunda 2021 Mart'ta 1,22 milyar dolarla aylık bazda en büyük çıkışın yaşandığını kaydediyor.
Yunus Kaya, nisandaki 80 milyon dolarlık net girişle ilgili ise şu detayları veriyor:
"İtalyan Kairos Fonu'ndan ayrılanların 2019'da kurduğu Helikon Investment'ın Garanti BBVA ve Sabancı Holding'te yüksek miktarlı alım yaptığı görülüyor. Erdemir'de ise hisseleri toplayan bir yatırımcı öne çıkıyor.
Helikon Investment; 6 Mayıs'taki son alımla Garanti BBVA'nın, 12 Mayıs'taki son alımla Sabancı Holding'in, şirket sermayesindeki payının yüzde 5'i fiili dolaşımda olmak üzere yüzde 10'u aştığını açıkladı.
Şirketin bu iki hissedeki pay toplamı 300 milyon dolar seviyesinde.
Nisanda Erdemir'deki 168 milyon dolarlık hisse toplanmasını da dikkate alırsak, hisse bazlı yatırım süreci dışında genele yayılan bir alımın gelmediği söyleyebiliriz."
İLGİYİ ÇEKMEK ZOR
Stratejist Rıdvan Baştürk, TCMB'deki başkan değişiminin ardından sözlü yönlendirmelerin ve politika metinlerindeki değişikliklerin yabancı ilgisini azalttığına dikkat çekiyor. Baştürk; doların küresel bazda zayıf olduğu dönemlerde dahi dolar/ TL'nin 7,20'lerden 8,50'lere gittiğini, ÜFE-TÜFE makasının 18 puana kadar yükseldiğini vurguluyor.
Bu tarz riskli durumların ve para politikasının bilinmezliğinin yabancı yatırımcı açısından risk taşıdığını kaydeden Rıdvan Baştürk, yabancı ilgisini çekmenin zor olduğu görüşünde. "ABD ekonomisi toparlanıyor, ABD enflasyonu yükseliyor.
FED, tapering mesajları veriyor. Bu süreç, tüm GOÜ piyasaları için olumsuz olacak" diyen Baştürk'e göre, kaybedilen güvenin kısmen de olsa geri gelmesi için TCMB'nin kuvvetli sözlü yönlendirmeler ve aksiyonlar alması şart.
Kasım 2020'den bu yana piyasanın yerli yatırımcıların kontrolüne geçtiği söylenebilir. Ak Yatırım Genel Müdürü Mert Erdoğmuş, piyasada son yılların en güçlü yurtiçi bireysel yerli yatırımcı ilgisiyle karşı karşıya olunduğunu belirtiyor.
Erdoğmuş, son bir yılda 1 milyondan fazla yerli yatırımcının hesap açtığı bilgisini veriyor. Türkiye Sermaye Piyasaları Bir-liği'nin (TSPB) verileri de 2021 Nisan sonu itibarıyla hisse yatırımcı sayısının 2 milyon 674 binle tarihi rekor seviyelere ulaştığını ortaya koyuyor.
HALKA ARZA DA YANSIDI
Son dönemde artan yerli yatırımcı ilgisinde halka arz rüzgârı da etkili oluyor. 2019'dan beri halka arzlara yurtiçi bireysel-kurumsal ve yurtdışı kurumsal yatırımcılardan ciddi talep geldiğini söyleyen Tera Yatırım Araştırma Uzmanı Hüseyin Emre Tavacı, son dönemde ise yabancıların BİST'te satış yapmalarının halka arzlardaki dağılımları etkilediğinin altını çiziyor.
Tavacı, halka arz olan şirketlerin düşen yabancı yatırımcıların ilgisini göz önüne alarak, yurtiçi bireysel ve kurumsal yatırımcılara yapılan hisse dağıtım oranlarını artırdığını kaydediyor.
H. Emre Tavacı, uzun süredir satışta olan yabancı yatırımcıların borsada yeniden alıma geçmeleri için jeopolitik risk ve belirsizliklerin azalması gerektiğine değiniyor.
Tavacı; TL'nin değer kaybetmesine neden olan enflasyonda yükseliş ivmesinin kırılmasının TCMB'nin faizler konusunda elini rahatlatarak piyasayı ve yabancı yatırımcıları pozitif etkileyeceği görüşünde. Tavacı, 2021'in kalanında yabancıların net alım-satım işlemlerinin daha dengeli devam Kaynak: Tera Yatırım edeceğini tahmin ediyor.
ÜZEYİR DOĞAN GEDİK YATIRIM YATIRIM DANIŞMANLIĞI MÜDÜRÜ "KUR İLE İLGİLİ ŞÜPHELER BİTMELİ"
"TCMB başkanı değişiminin getirdiği süreç ve kurlardaki sert yükseliş, yabancı yatırımcının iştahının kaçmasındaki en önemli etken oldu. Yabancıların TL varlıklardaki ilgi düşüklüğü yeni halka arzlar için de geçerli. Yerli yatırımcının çok yüksek talebi de şirketleri bu tarafa yönlendiriyor.
Özellikle küçük ve orta ölçekli şirketlerdeki yüksek getirilerle yeni halka arzlardan sağlanan primler yatırımcıların hayallerini süsledi. Bu durum sermaye piyasalarına girişte en önemli etkenlerden biri oldu. Son yıllarda sermaye piyasalarına yeni giriş yapan yatırımcı sayısı, önceki 10 yıllardaki toplam yatırımcı sayısını geçti.
Yabancı yatırımcılarla ilgili olumsuzlukların ortadan kalkması için yatırımcının kur tarafındaki şüphelerinin bitmesi gerekiyor. Aksi takdirde TL enstrümanlar getiri vaat etse dahi kur tarafındaki belirsizlikle ilgi düşük kalabiliyor."
