Dünya genelinde 214 ülke ve bölgeye ürün satan Türkiye’de 2019 yılında ihracatçı şirket sayısı 90 bin 617’ye ulaştı ve ilk kez ithalatçı şirket sayısını geçti.
Aram Ekin Duran
eduran@ekonomist.com.tr
Ekonomi yönetimi 2020’de yüzde 5 büyüme hedefi koyarken, bunun gerçekleşmesi için ihracatın artması kritik önemde olacak. 2020 için hedeflenen 190 milyar dolarlık ihracat için ihracatçı KOBİ’lerin mevcut desteklerden haberdar olması ve bunlardan faydalanması da büyük önem taşıyor.
KOBİ Girişim olarak 2020’de Ticaret Bakanlığı, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ve Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) tarafından verilecek ihracat desteklerini derledik.
Türkiye ekonomisinde son aylarda başlayan ithalat artışı, ihracata da olumlu yansıyor. 2019’da ilk kez 180 milyar doları aşan ihracat, 2020’ye de iyi başladı.
Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) ocak ayı geçici dış ticaret verilerine göre, 2020 yılının ilk ayında ihracat Genel Ticaret Sistemi’ne (GTS) göre yüzde 6,1 artışla 14 milyar 765 milyon dolar oldu.
Aynı dönemde ihracatın ithalatı karşılama oranı da yüzde 76,8 olarak gerçekleşti. Dünya genelinde 214 ülke ve bölgeye ürün satan Türkiye’de ilk kez 2019 yılında ihracatçı şirket sayısı 90 bin 617’ye ulaşarak, ithalatçı şirket sayısını geçmiş oldu. Ayrıca geçen yıl ilk kez 23 sektörde 1 milyar doların üzerinde ihracat yapıldı.
HEDEF 190 MİLYAR DOLAR
Türkiye ekonomisinin can damarı KOBİ’lerin küresel rekabetçilik güçlerini artırmasını sağlamak ve dijitalleşme süreçlerine destek olmak, 2020’de de Türkiye ekonomisinin en önemli gündem maddelerinden biri olacak.
Ekonomi yönetimi 2020’de yüzde 5 büyüme hedefi koyarken, bunun gerçekleşmesi için ihracatın artması kritik önemde olacak. 2020 için hedeflenen 190 milyar dolarlık ihracat için ihracatçı KOBİ’lerin mevcut desteklerden haberdar olması ve bunlardan faydalanması da büyük önem taşıyor.
Biz de bu ihtiyaçtan hareketle, Ticaret Bakanlığı, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ve Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) tarafından 2020 yılında verilecek ihracat desteklerini derledik.
KOSGEB DESTEKLERİ
Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) tarafından uygulanan “Yurtdışı Pazar Destek Programı" kapsamında 2020 yılında uygulanacak bazı destekler hakkındaki bilgileri özetliyoruz:
1- Personel giderleri, tanıtım giderleri, reklam desteği, hizmet alım ve danışmanlık giderleri yüzde 70 oranında hibe olarak desteklenecek.
2- Destek üst limiti 300 bin TL’dir. Bu miktarın yüzde 70’i olan 210 bin TL geri ödemesiz hibe desteği olup kalan yüzde 30’luk kısım geri ödemeli destek olarak belirlendi.
3- Proje dahilinde personel, yazılım, tanıtım (dijital pazarlama ve reklam dahildir), danışmanlık, hizmet alım, fuar katılım ve belgelendirme gibi giderler destekleniyor.
Dijital pazarlama için giderler 20 bin TL’ye kadar, toplam tanıtım giderleri ise (katalog basımı, fuar dahil olmak üzere) 100 bin TL’ye kadar destekleniyor.
SKOSGEB’e kayıtlı her işletme bu desteklere başvuru yapabilir. İşletmeler sadece 1 kez bu programdan faydalanabilir. Bu nedenle destek tutarını olabildiğince maksimumda kullanmak ve proje süresini 12 ay veya daha uzun belirlemek bu açıdan önemli.
1- Yurt Dışı Pazar Araştırması Desteği
Şirketlerin yurt dışı pazar araştırması gezilerine ilişkin giderler yüzde 70 oranında ve yurt dışı pazar araştırması gezisi başına en fazla 5 bin dolara kadar destekleniyor. Her takvim yılı içerisinde şirket başına en fazla 10 yurt dışı pazar araştırması gezisi desteklenebiliyor.
Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az 2, yol hariç en fazla 10 günlük kısmı destekleniyor. Bir takvim yılı içerisinde aynı ülkeye yönelik en fazla 2 yurt dışı pazar araştırması gezisi desteklenirken, bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir ülkede yapılabileceği gibi en fazla üç ülkede de yapılabilir.
İstanbul’da faaliyet gösteren firmaların ilgili Genelgede belirtilen belgelerle birlikte, şirket çalışanının Türkiye’ye giriş tarihinden itibaren en geç üç ay içerisinde Ticaret Bakanlığı Marmara Bölge Müdürlüğü’ne başvurmaları gerekiyor.
Nereye başvurulur: Ticaret Bakanlığı Bölge Müdürlüğü
2- Raporlama Destekleri
Şirketler ile işbirliği kuruluşlarının yurt dışına yönelik pazara giriş stratejileri ile eylem planlarının oluşturulabilmesi amacıyla satın alınan sektör, ülke, yurt dışında yerleşik şirket veya marka odaklı rapor giderleri ile yurt dışında yerleşik şirket alımlarına yönelik mali ve hukuki danışmanlık hizmetlerine ilişkin giderler, şirketler için yüzde 60, İşbirliği kuruluşları için yüzde 75 oranında ve yıllık en fazla 200 bin dolara kadar destekleniyor.
Satın alınan raporların ödeme belgesi tarihi itibarıyla en fazla 2 yıllık olması gerekiyor. Satın alınan raporlar ile danışmanlık hizmetlerine ilişkin giderlerin desteklenebilmesi için Bakanlıktan ön onay alınması şartı bulunuyor.
Nereye başvurulur: Ticaret Bakanlığı ihracat Genel Müdürlüğü
3- Danışmanlık Destekleri
İleri teknolojiye sahip ve teknoloji transferi sağlayacak yurt dışında yerleşik şirketlerin alımına yönelik mali ve hukuki danışmanlık hizmetlerine ilişkin giderler şirketler için yüzde 75 oranında ve yıllık 500 bin dolara kadar destekleniyor.
İleri teknolojiye sahip ve teknoloji transferi sağlayacak yurt dışında yerleşik şirketlerin alımında kullanılan kredi faiz giderlerinin Türk Lirası cinsi kredilerde 5 puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde 2 puanı olmak üzere toplam 3 milyon dolara kadar destek almak mümkün.
Yurt dışında yerleşik şirkete ait ve kriterleri Genelge ile belirtilen markanın alımında kullanılan kredi faiz giderlerinin ise Türk Lirası cinsi kredilerde 5 puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde 2 puanı toplam 2 milyon dolara kadar destekleniyor.
Nereye başvurulur: Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü
4- Alım Heyeti Programları Desteği
Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda işbirliği kuruluşlarınca düzenlenen sektörel ticaret heyeti programlarına ilişkin giderler yüzde 50 oranında ve program başına 100 bin dolara kadar, alım heyeti programlarına ilişkin giderler ise yine yüzde 50 oranında ve program başına 75 bin dolara kadar destekleniyor.
Sektörel ticaret heyetlerinin Bakanlıkça belirlenen hedef ve öncelikli ülkelere yönelik olması durumunda destek oranı 10 puan artırılabiliyor. İşbirliği kuruluşlarınca düzenlenen sektörel ticaret heyeti ile alım heyeti programları çerçevesinde desteklenenler başlıklar ise şöyle: Ulaşım, konaklama, tanıtım ve organizasyon giderleri, tercümanlık giderleri, seminer, konferans, toplantı ve ikili görüşmelerin yapıldığı yerlerin kiralama giderleri, fuar katılımına ilişkin giderler, görsel ve yazılı tanıtım giderleri, halkla ilişkiler hizmeti giderleri, sergilenecek ürünlerin nakliye giderleri.
Nereye başvurulur: Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü
5- E-Ticaret Sitelerine Üyelik Desteği
SE-ticaret sitelerine (Bakanlıkça onaylı) toplu üyelik giderleri İşbirliği Kuruluşları için yüzde 80 oranında destekleniyor.Toplu üyeliklerde başvuruda yer alan her bir şirket için işbirliği kuruluşlarına e-ticaret sitesi başına yıllık en fazla 2 bin dolar tutarında destek veriliyor.
İşbirliği kuruluşlarının toplu üyelik desteğinden yararlanabilmesi için başvuruda en az 250 şirketin yer alması gerekiyor. Toplu üyelik başvurularında yer alan şirketlerin aynı site için en fazla 3 yıllık üyeliği desteklenebiliyor. E-ticaret sitelerinde yer alan site içi reklam ve reklam bandı giderleri destek kapsamı dışında.
İşbirliği kuruluşlarının, toplu üyeliğe ilişkin destek ödeme başvurularını, Bakanlığın (İhracat Genel Müdürlüğü) proje onayı sonrasında, ödeme belgesi tarihinden itibaren en geç 6 ay içerisinde İhracat Genel Müdürlüğü'ne yapmaları gerekiyor.
Nereye başvurulur: Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü
6- Pazara Giriş Belgeleri Desteği
Bir ülke pazarına girişte zorunlu olarak aranan veya pazara girişte avantaj sağlayan belge / sertifika ve / veya test / analiz rapor dek-teklerini içeriyor. Pazara Giriş Belgelerine yönelik olarak şirket başına yıllık en fazla 250 bin dolara kadar destek veriliyor.
Küresel Tedarik Zinciri (KTZ) Yetkinlik Projesi kapsamında ise 2 yıl süresince yüzde 50 oranında ve toplamda 1 milyon dolara kadar destek alınabilir. Destek başvuruları, başvuru için gerekli belgeler listesinde belirtilen belgelerle birlikte, desteğe konu Pazara Giriş Belgesinin düzenlenme tarihinden itibaren 6 ay içerisinde üyesi olunan İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterli-ği'ne (İBGS) yapılır.
Nereye başvurulur: İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği
7- UR-GE Projeleri Desteği
UR-GE Projelerinin ilk aşaması olan ihtiyaç analizi faaliyeti kapsamında şirketlerin rekabet güçlerinin ve ihracat kapasitelerinin geliştirilmesini teminen şirket, sektör, pazar analizi, değer tedarik zinciri analizi yapılarak firmaların ihracat potansiyeli belirleniyor.
Proje iş planı ve ihracat stratejisi hazırlanarak projenin yol haritası çiziliyor. UR-GE Projeleri kapsamında aşağıda yer alan faaliyetlere ilişkin giderler ile söz konusu faaliyetlerin organizasyonuna ilişkin ilgili Genelgede belirtilen giderlerin, en fazla yüzde 75'i proje bazında 400 bin dolara kadar destekleniyor.
İşbirliği kuruluşları tarafından istihdam edilen en fazla 2 uzman personelin istihdam giderlerinin de en fazla yüzde 75'i proje süresince desteklenir. Destek ödemesi başvuruları, Genelgede belirtilen belgelerle birlikte, faaliyet bitiş tarihinden itibaren en geç 3 ay içerisinde Ticaret Bakanlığına / İncelemeci Kuruluşa yapılabilir..
Nereye başvurulur: Ticaret Bakanlığı
8- Fuar Katılım Desteği
Şirketlerin yurt dışı fuar organizasyonu kapsamında gerçekleştirilen fuar katılımları ve bireysel katılımlar, katılımcının stand alanının metrekare cinsinden büyüklüğü dikkate alınarak destekleniyor.
Söz konusu desteğe esas tutar, yurt dışı fuar organizasyonlarında her fuar için ayrı ayrı belirleniyor. Bireysel katılımı desteklenen sektörel nitelikteki uluslararası fuarlarda ise her fuar için ayrı ayrı belirlenebileceği gibi ülke ve / veya sektör bazında da belirlenebilir. Yurt dışı fuarın genel nitelikli olması halinde 50 bin TL, sektörel nitelikli olması halinde 75 bin TL, Bakanlıkça belirlenen prestijli fuarlardan biri olması halinde ise 250 bin TL destek veriliyor.
Katılımcı bir takvim yılı içinde en fazla 2 defaya mahsus olmak üzere Bakanlıkça belirlenen fuarlar için prestijli fuar katılımı desteğinden faydalanabilir.
Nereye başvurulur: İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği
9- Tasarım Desteği
Tasarımcı şirketlerin yurt dışında tanınmaları ve markalaşmaları amacıyla tanıtım harcamaları yüzde 50 oranında ve yıllık en fazla 300 bin dolar, şirketlerin yurt dışı birimlerinin kurulum / dekorasyon giderleri yüzde 50 oranında ve yıllık en fazla 100 bin dolar, brüt kira giderleri yüzde 50 oranında ve yıllık en fazla 200 bin dolar, marka tescili ve korunmasına ilişkin giderleri yüzde 50 oranında ve yıllık en fazla 50 bin dolar, istihdam edilen tasarımcılar ile modelistlerin brüt maaş giderleri YÜZDE 50 oranında ve yıllık en fazla 150 bin dolar, danışmanlık giderleri ise yüzde 50 oranında ve yıllık en fazla 200 bin dolar tutarında destekleniyor.
Destek unsurlarından yararlanmak için; tasarımcı şirketleri ve tasarım ofislerinin Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Genel Sekreterliği'ne (TURQUALITY® Sekretaryası) müracaat etmeleri gerekir. Başvuru formu ve eki belgeler TİM Genel Sekreterliği tarafından Bakanlığa gönderilerek işlem tamamlanır.
Nereye Başvurulur: TİM Genel Sekreterliği
10- Yurtdışı Birim Desteği
Sınai ve ticari şirketler veya bu şirketlerle aralarında organik bağ bulunan ve yurt dışında faaliyet gösteren şirket veya şubeleri tarafından yurt dışında açılan birimlerin kira giderleri (reyon olması halinde kira veya komisyon giderleri), her bir birim başına destekleniyor.
Türkiye'deki ana şirket doğrudan birim açabileceği gibi yurt dışında faaliyet gösteren şirketi veya şubeleri de birim açabilir. Bu durumda yurt dışındaki şirket ile Türkiye'deki ana şirket arasında organik bir bağın olması gerekiyor.
Nereye Başvurulur: Ticaret Bakanlığı
11- Tanıtım Desteği
Yurtdışı birimi bulunan şirketlerin, yurt dışında gerçekleştirilen reklâm, tanıtım ve pazarlama giderleri; yüzde 60 oranında ve her bir ülke için yıllık en fazla 150 bin dolara kadar destekleniyor.
Yurtdışı birimi bulunmayan ancak yurt içi ve tanıtım yapacağı ülkede marka tescil belgesine sahip şirketlerin; reklâm, tanıtım ve pazarlama giderleri, yüzde 60 oranında ve yıllık en fazla 250 bin dolara kadar destekleniyor Destekleme süresi 4 yıldır. Ayrıca yurtdışı marka tescili konusunda, şirketlerin yurt içi marka tescil belgesine sahip oldukları markalarının, yurt dışında tescili ve korunmasına ilişkin giderleri, yüzde 50 oranında ve yıllık en fazla 50 bin dolara kadar desteklenir.
İlave olarak sektörel bazda Bakanlık tarafından belirlenen hedef ve öncelikli ülkelere yönelik girişimler olması durumunda destek oranı 10 baz puan yükseltilebilir. Yatırım Teşvik Uygulamasında 4., 5. ve 6. Bölge illerinde merkezi bulunan şirketler tarafından gerçekleştirilmesi durumunda destek oranı 20 baz puana kadar artırılabilir.
Nereye Başvurulur: İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği
12- Markalaşma ve Turquality Desteği
Turquality markalarına ilişkin destekler şöyle: Patent, faydalı model ve endüstriyel tasarım tesciline ilişkin harcamaları ile destek kapsamına alınan markalarının yurt dışında tescili, tescilinin yenilenmesi ve korunmasına ilişkin giderleri yüzde 50 oranında ve yıllık en fazla 200 bin TL tutarında, Bakanlıkça onaylanan hedef pazarlarda, destek kapsamına alınan markalı ürünleriyle ilgili olarak gerçekleştirdikleri ve Genelgede belirtilen tanıtım harcamaları yüzde 50 oranında ve yıllık en fazla 1 milyon 600 bin TL tutarında, brüt kira, belediye giderleri, anılan birimlerin kiralanmasına yönelik uygun mahal araştırması ve komisyon harcamaları ile hukuki danışmanlık giderleri yüzde 50 oranında ve yıllık en fazla 2 milyon 400 bin TL TL tutarında, kiralanan birimin konsept mimari çalışma ve kurulum / dekorasyon giderleri yüzde 50 oranında ve yıllık en fazla 1 milyon 200 bin TL tutarında, Bakanlıkça onaylanan hedef pazarlarda, destek kapsamına alınan markaları ile ilgili olarak franchising sistemi ile faaliyete geçirilecek yıllık en fazla 10 mağazasına ilişkin olarak ise kira giderleri yüzde 50 oranında, mağaza başına en fazla 2 yıl süresince ve mağaza başına yıllık azami 200 bin TL tutarında destek uygulanıyor.
Nereye Başvurulur: Ticaret Bakanlığı
