Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin'in yıl sonuna kadar Emeklilikle Yaşa Takılanlar ile ilgili çözüm üretileceğine ilişkin mesajının ardından erken kısmi emeklilik, prim gün sayısı tamamlama, yıpranma desteği gibi uygulamaların masada olduğu iddia edilirken özellikle Avrupa ülkelerinde de uygulanan kısmi erken emekliliğin Türkiye'ye uyarlanması üzerinde duruluyor. Peki Avrupa'da kısmi erken emeklilik nasıl uygulanıyor? İşte detaylarıyla Almanya ve Finlandiya örneği...
ALMANYA
Almanya'da emeklilik yaşı erkek ve kadınlar için 67, 60 yaşını dolduranlar 35 yıllık çalışma süresini tamamlamışsa dereceye göre iş göremezlik raporu alarak erken emekli olabiliyorlar.
63 yaşını doldurduklarında ise 35 yıllık çalışma süresini tamamlamış olma şartıyla iş göremezlik raporuna gerek olmaksızın 67 yaşını beklemeden emekli olabiliyor.
60 yaşını doldurup en az 15 yıl çalışma süresi olanlar ise;
Son 10 yılda en az 8 yıl prim yatırmış olma
Son 1,5 yılda ise 52 hafta işsiz kalmış olma şartıyla erken emekli olabiliyor.
Erken emekli olanların maaşından her yıl için yüzde 2-3 oranında kesinti yapılıyor.
67 yaşı doldurulduğunda ise gerçekte olması gereken emekli aylığı ile mevcut aylığı arasında fark varsa o fark tamamlanıyor. Örneğin 67 yaşında 3 bin Euro emekli maaşı alması gerekirken 2.200 Euro'da kaldıysa 800 Euro fark tamamlanarak emekli maaşı almaya devam ediyor.
Almanya'da prim günü şartı ise 5 yıl. 5 yılı tamamlayanlar direkt yaşı bekliyor.
FİNLANDİYA
Maaş esaslı emeklilik hakkı çalışarak ve girişimcilik yapılarak kazanılıyor. İşveren bütün çalışanları için emeklilik sigortası almak ve sigorta primlerini ödemekle yükümlü. Girişimciler sigorta primlerini kendileri ödüyor.
Halk emekliliği ve garantili emeklilik ise maaş esaslı emekliliği olmayan veya emeklilikleri çok az olan emeklilere yönelik uygulanıyor.
Her iki emeklilik sisteminde yaşlılık ve maluliyet emekliliği bulunuyor.
65 yaşını dolduranlar maaş esaslı emekliliği olmayan ya da emeklilik için primleri çok az olanlar 'halk emekliliği' kazanabiliyor.
61 yaşını dolduranlar asgari yaşlılık emekliliği yaşından önce kısmi emekliliğe ayrılabiliyor. Buna kısmi erken yaşlılık emekliliği deniyor. Ancak burada emekli aylığının yüzde 25-50 aralığında daha az ödenmesine emekli adayıyla birlikte karar veriliyor.
Finlandiya'da asgari yaşlılık emekliliği tarihi geldiğinde kısmi emeklilik aylığı bunun altında kalınca emeklilik aylığının tamamlanmasına karar verilmişti.
Bu süreçte emekli adayı tam gün çalışmaya devam etme ya da işvereniyle daha kısa çalışma süresi konusunda anlaşabiliyor. Ayrıca istediği taktirde işinden tamamen ayrılabiliyor.
ALMANYA
Almanya'da emeklilik yaşı erkek ve kadınlar için 67, 60 yaşını dolduranlar 35 yıllık çalışma süresini tamamlamışsa dereceye göre iş göremezlik raporu alarak erken emekli olabiliyorlar.
63 yaşını doldurduklarında ise 35 yıllık çalışma süresini tamamlamış olma şartıyla iş göremezlik raporuna gerek olmaksızın 67 yaşını beklemeden emekli olabiliyor.
60 yaşını doldurup en az 15 yıl çalışma süresi olanlar ise;
Son 10 yılda en az 8 yıl prim yatırmış olma
Son 1,5 yılda ise 52 hafta işsiz kalmış olma şartıyla erken emekli olabiliyor.
Erken emekli olanların maaşından her yıl için yüzde 2-3 oranında kesinti yapılıyor.
67 yaşı doldurulduğunda ise gerçekte olması gereken emekli aylığı ile mevcut aylığı arasında fark varsa o fark tamamlanıyor. Örneğin 67 yaşında 3 bin Euro emekli maaşı alması gerekirken 2.200 Euro'da kaldıysa 800 Euro fark tamamlanarak emekli maaşı almaya devam ediyor.
Almanya'da prim günü şartı ise 5 yıl. 5 yılı tamamlayanlar direkt yaşı bekliyor.
FİNLANDİYA
Maaş esaslı emeklilik hakkı çalışarak ve girişimcilik yapılarak kazanılıyor. İşveren bütün çalışanları için emeklilik sigortası almak ve sigorta primlerini ödemekle yükümlü. Girişimciler sigorta primlerini kendileri ödüyor.
Halk emekliliği ve garantili emeklilik ise maaş esaslı emekliliği olmayan veya emeklilikleri çok az olan emeklilere yönelik uygulanıyor.
Her iki emeklilik sisteminde yaşlılık ve maluliyet emekliliği bulunuyor.
65 yaşını dolduranlar maaş esaslı emekliliği olmayan ya da emeklilik için primleri çok az olanlar 'halk emekliliği' kazanabiliyor.
61 yaşını dolduranlar asgari yaşlılık emekliliği yaşından önce kısmi emekliliğe ayrılabiliyor. Buna kısmi erken yaşlılık emekliliği deniyor. Ancak burada emekli aylığının yüzde 25-50 aralığında daha az ödenmesine emekli adayıyla birlikte karar veriliyor.
Finlandiya'da asgari yaşlılık emekliliği tarihi geldiğinde kısmi emeklilik aylığı bunun altında kalınca emeklilik aylığının tamamlanmasına karar verilmişti.
Bu süreçte emekli adayı tam gün çalışmaya devam etme ya da işvereniyle daha kısa çalışma süresi konusunda anlaşabiliyor. Ayrıca istediği taktirde işinden tamamen ayrılabiliyor.
