Asya’nın Çin ve Japonya’dan sonra en büyük üçüncü ekonomisi olan Hindistan, yükselen performansıyla, son yıllarda yurtdışında yatırım fırsatları kollamaya başlayan Türk şirketlerinin de yakın markajına girdi.
SİBEL ATİK ARAM EKİN DURAN
satik@ekonomist.com.tr eduran@ekonomist.com.tr
Yıldız’dan Eczacıbaşı’na, Çelebiden Abdi İbrahim İlaç’a kadar birçok şirketin yatırım yaptığı Hindistan’a yönelik ilgi artarak sürüyor. Hindistan son 10 yılda Türkiye’den 200 milyon doları aşan yatırım çekti. Yeni yatırım rüzgarıyla bu rakamın kısa sürede ikiye katlanması bekleniyor.
Görsellere tıklayın.
Dünya ekonomisinin büyüme liderliğini yıllarca elinde tutan Çin’i geçen yılın son çeyreğinde yüzde 7,3’lük büyümeyle geride bırakmayı başaran Hindistan, bu performansıyla yatırımcıların iştahını kabartıyor.
Dünya devi şirketlerin yanı sıra Türk iş dünyasının da yatırım rotasına giren Hindistan pazarına geçen 10 yıllık süreçte ülkemiz yatırımcısı tarafından 15 doğrudan yatırım yapıldı.
Hizmetten tekstile, inşaattan gıdaya, bilişimden ulaşım sektörlerine kadar Türkiye’nin önde gelen holdinglerinin Hindistan’a yaptıkları yatırımda ikinci dalga geliyor. Son 10 yılda Hindistan’a 200 milyon doların üzerinde doğrudan yatırım gerçekleştiren Türk şirketlerinin birbiri ardına aldıkları yeni yatırım kararları, bu rakamın kısa zamanda ikiye katlanacağını gösteriyor.
AksaJeneratör’den LC Waikiki’ye, Elvan’dan Ece Banyo’ya kadar birçok şirket Hindistan’a yatırım çalışmalarını hızlandırdı. Aksa yatırım için ülkenin fırsatlarını yakın takibe alırken, Elvan Gıda fabrika kurmak için kolları sıvadı. LC Waikiki, sözleşme sürecinin neticelenmesiyle yıl sonuna kadar 34 mağaza ile burada yerini almayı planlıyor. Bir diğer önemli yatırımcı Ece Banyo da satın aldığı İtalyan Isvea markasıyla bu yılın sonuna kadar Hindistan’da 30 yeni mağaza açmayı hedefliyor.
BÜYÜME YATIRIM ÇEKECEK
Dünyanın dokuzuncu büyük ekonomisi olan Hindistan için yapılan büyüme tahminlerine bakılırsa yatırım rüzgarının daha da güçleneceği ortada. İstatistiklere göre geçen mali yılı yüzde 7,6 büyüme ile kapatan Hindistan, Asya kıtasının Çin ve Japonya’dan sonraki en büyük ekonomisi.
Çin’in ardından 1,3 milyar kişiyle dünyanın en fazla nüfusa sahip ikinci ülkesi olan Hindistan’a yönelik analizini paylaşan Euler Hermes Baş Ekonomisti Ludovic Subran, ileriye bakıldığında düşük enflasyon ve maaş artışlarıyla özel tüketimin büyümenin itici gücü olmaya devam edeceğini aktarıyor. Hükümet harcamalarının da bunda destekleyici olacağını kaydeden Subran, bu yıl yüzde 7,6 büyüme öngördüklerini söylüyor.
ÖNCELİKLİYATIRIM ÜLKESİ
Hindistan’ın taşıdığı potansiyel yatırımcıların iştahını yüksek tutmaya yetiyor. Son 15 yılda liberalleşme hamlesiyle ülkede hızlanan doğrudan yabancı yatırım geçen yılın sadece dokuz aylık sürecinde 27 milyar dolara ulaştı.
1.3 milyarlık genç nüfusu, hızla büyüyen orta sınıfı, yüksek şehirleşme oranı ve dönüşen ekonomik yapısı Hindistan’ın önümüzdeki yıllarda en önemli pazarlardan biri olacağını gösteriyor. Zaten yapılan yabancı sermaye anketlerinde de Hindistan globalleşen şirket CEO’larının öncelikli yatırım ülkesi olarak öne çıkıyor.
Hindistan’da en önemli Türk yatırımcılardan biri olan Çelebi Havacılık Holding Yönetim Kurulu Üyesi ve DEİK Türk-Hindistan İş Konsey Başkanı Canan Çelebioğlu, ülkenin taşıdığı potansiyelle en önemli yabancı sermaye yatırım destinasyonu olarak karşımıza çıktığını söylüyor. Bunakarşılık çok az sayıda Türk şirketinin Hindistan’da iş yaptığını kaydeden Çelebioğlu, “Ülkedeki yatırım fırsatlarının yakından incelenmesi ve kültürünün tanınmasıyla çok daha fazla Türk şirketinin Hindistan’da iş yapma girişimi olacaktır” diyor.
HANGİ SEKTÖRLER GÖZDE?
Hindistan’da yatırımlar açısından öne çıkan sektörler arasında bilişim ilk sırada yer alıyor. Ülkeye yapılan yabancı sermaye yatırımlarının yüzde 46’sı bilişim, yüzde 17’si hizmet, yüzde 7’si inşaat ve altyapı alanlarında oluyor. Diğer önemli sektörler ise kimya, ilaç ve otomotiv olarak sıralanıyor.
Yatırımcılar için en büyük fırsatın olduğu bilişim ve telekom sektörleri Hindistan’da yıllık ortalama yüzde 20 civarında büyümeyle global BT pazarından 4-5 kat daha hızlı gelişiyor. 2015 yılında Hindistan’da BT pazarı gelirlerinin 130 milyar dolara dayandığı hesaplanıyor.
Elektronik’te HP, IBM, Samsung, LG gibi neredeyse tüm dünya devlerinin yatırımları mevcut. 2020 yılında BT talebinin 400 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Tele-kom’da ise 1,1 milyar kullanıcı olacağı tahmin ediliyor. Bunlar çok ciddi rakamlar ve neden tüm global şirketlerin bu pazarda yer almak istediklerini açıklıyor.
İKİTELEKOM YATIRIMI
Bu alanda dünya devlerinin yanı sıra Türkiye’den iki önemli yatırımcı da pazarda yerini aldı. Biri telekomünikasyon sektörünün önde gelen kuruluşlarından Karel. Hindistan’da kısa süre önce Ticaret ve Sanayi Bakanlığı tarafından onaylanmış üreticiler listesine alınan Karel, böylelikle devlet ihalelerine katılmaya hak kazandı.
Özel ve kırsal alan tipi telefon santralları üreticisi Karel, bugüne kadar Hindistan'da sadece özel sektöre, yaklaşık 1 milyon dolar karşılığında 80 binin üzerinde hat sağladı. Karel, Hindistan'da kamu sektöründe de yer alarak ihracat cirosunu dört katına çıkarmayı planlıyor.
Bu alanda bir diğer önemli Türk yatırımı ise Defne Telekomünikas-yon’dan geldi. Dünya’da 20 ülkede 25’den fazla mobil operatör için telekom çözümleri sunan şirket Hindistan’a 2014 yılında girdi. Hindistan’ın çok dinamik, abone sayısı hızla büyüyen ve katma değerli servislere çok açık bir pazar olduğunu kaydeden Defne Telekomünikasyon Genel Müdürü Oğuz Haliloğlu, buradaki ofisi ve kadrolu eleman sayısını bu yıl beş kat arttıracaklarını söylüyor.
Böylece halihazırdaki müşterilere daha iyi hizmet vermeyi ve yeni fırsatları da hızla değerlendirmeyi hedeflediklerini anlatıyor. Haliloğlu, yapacakları yatırımlarla Hindistan’a yaptıkları yazılım satışlarını iki yıl içinde yüzde 100 arttıracaklarını belirtiyor.
250 HAVALİMANI HEDEFTE
Hindistan’ın bir diğer fırsat sunduğu sektör havacılık. Hindistan havacılık sektörü, dünyada en hızlı büyüyenlerden biri. Uçak sayısı 800’e, yolcu sayısı 180 milyon mertebelerine ulaşmış durumda. Şu ana kadar sadece beş büyük havalimanı özelleşirken, diğer havalimanlarındaki ciddi altyapı yetersizlikleri bu alanda bir yatırım hamlesi olacağına işaret ediyor.
Hindistan Sivil Havacılık İdaresi verilerine göre, 2020 yılına kadar ülkede 250 havalimanı aktifhale gelecek. Bu da havacılıkla ilgili inşaattan havayolu işletmeciliğine, yer hizmetlerinden lojistiğe kadar tüm alanlarda ciddi iş fırsatları sunuyor.
Bu alanda Türkiye’den Çelebi Havacılık Holding üç şirketiyle ülkede en güçlü gruplarından biri olarak yerini almış durumda. Çelebi Hava Servisi'nin çoğunluk hissesini elinde bulundurduğu ÇHS/Nas India konsorsiyumu, Delhi Havalimanı’nın ardından Mumbai (Bombay) Chhatrapati Shivaji Uluslararası Havalimanı'nda yer hizmetleri verme hakkını da kazandı. Çelebi, burada şirket satın alma planını da açıkladı.
GÖZLER YOL İHALESİNDE
Sadece havacılık değil, ulaşımın her alanında ciddi bir yatırım atağı bulunan Hindistan, altyapı şirketlerini de çağırıyor. Hindistan’ın karayollarında 60 bin km’lik otoyol projesini çeşitli fazlarda önümüzdeki birkaç yıl içinde ihale etmesi gündemde. Sadece 2015-2016 yılı için otoyol yapım harcaması 3,8 milyar dolar oldu.
Benzer şekilde hastane, okul, stadyum gibi birçok yatırıma da ihtiyaç var. Devlet bunları PPP modeli ile ihale ediyor ve garantiler sağlıyor. Bu şekilde proje finansmanı ile finanse etmek mümkün olabiliyor. Dolayısıyla Türk müteahhitlik şirketleri için kesinlikle göz ardı edilmemesi gereken bir pazar.
Buradaki fırsatı gören Doğuş Holding’in Mumbai Metrosu ve otoyoluna yakın ilgisi olduğunu ve bu tarz ihaleleri izlediğini yazmıştık. Bu alanda ülkede güçlü bir şekilde yerini alan Türk şirketlerden biri de Fernas İnşaat.
Şirket, 2009 yılında Hindistan'da üstlendiği 100 milyon dolar bedelli360 kilometrelik doğalgaz boru hattını tamamladı. Ayrıca Hindistan'ın doğusunda 75 milyon dolar bedelle boru hattı inşaatının ihalesini de aldı. Son olarak, Hindistan Gaz Lt. GAIL altında faaliyet gösteren OPAL şirketi ile birlikte Gujarat Eyaleti'nde Da-hej petrokimya kompleksi inşası işini üstlendi.
KONUTTA FIRSAT ÇOK
Hindistan, kalkınma ve büyüme hamlesiyle inşaat ve müteahhitlik hizmetlerinde önemli fırsatlar sunuyor. İnşaatın yatırım fırsatlarının en önünde yer aldığı bile söylenebilir. Ülkenin her alanda ciddi altyapı projelerine ihtiyacı var.
1 trilyon dolarlık altyapı yatırımı planlanıyor. Önümüzdeki 20 yıl içerisinde sadece şehirleşme altyapısı için 600 milyar dolarlık yatırım gerekiyor. Mesken ihtiyacı da çok yüksek. Birkaç yıl önce yapılmış bir analize göre, şehirlerdeki konut ihtiyacı 19 milyon, kırsal kesimdeki ise 47 milyon civarında.
Bu alanda ülkede kentsel dönüşüm işini üstlenen şirketlerden biri Türk. Mumbai’de 600 konutluk bir kentsel dönüşüm projesini üstlenen CKC İnşaat, mart ayında tünel kalıp sistemiyle inşaat çalışmalarına başladı.
2000 yılında PVC profil üreticisi Deceuninck Grubu ile ortalığa giden Ege Profil de Hindistan’daki konut sektörüne yönelik potansiyeli gördü ve üç yıl önce bir yatırıma gitti. Beş yılı aşkın süredir Hindistan pazarına ürün satan şirket, 2012 yılında artan ticaret potansiyelini Chennai’de bir depo yatırımına giderek güçlendirdi.
Şu anda 15’ten fazla personelle Hindistan’da yer aldıklarını belirten Deceuninck İhracat Satış ve Pazarlama Müdürü Bora Ateşsaçan, nüfûs yoğunluğu ve özellikle konut inşaatı sektöründe yüksek bir potansiyele sahip olması nedeniyle Hindistan pazarını çok önemsediklerini söylüyor. Ateşsaçan, “Hindistan, yerel çalışma prensiplerini doğru analiz edip, doğru partneri bulan her marka için fırsatlar barındırıyor” diyor.
TEKSTİLDE YENİ GİRİŞİM
Hindistan’da tekstil sektörü de büyük bir satış potansiyeline sahip. Hem kalabalık nüfus hem de Uzakdoğu pazarına açılmada önemli bir kapı olarak görülen Hindistan’da tişört gibi ürünlerden ziyade gömlek satışları yüksek. Bu durum Türkiye’den Söktaş’ı pazara çekerken, şirket 2008 yılında burada açtığı fabrika ile önemli bir güce ulaşmış durumda.
Söktaş, Hindistan'da kurduğu Söktaş India PVT şirketiyle iç pazara yönelik üretim için 100 milyon dolara yakın bir yatırım yaptı. Şirketin kurduğu fabrikada 900 kişi çalışıyor. Fabrikanın kapasitesi 10 milyon metrekareyi geçiyor. Söktaş, özellikle Hindistan ve diğer Asya ülkelerinde yüz milyonlarca kişiden oluşan lüks tüketim pazarında bizzat bulunarak rekabette öne geçmeyi planlıyor.
3-4 MAĞAZAYLA TEST EDECEK
Tekstilde bir önemli adım ise LC Waikiki’den gelecek. LC Waikiki Yönetim Kurulu Başkanı Vahap Küçük, Hindistan pazarında yerel bir ortakla yer alacaklarını ve görüşmelerin sürdüğünü söylüyor. Yıl sonuna kadar sözleşmelerin tamamlanacağını aktaran Küçük, ilk etapta burada 3-4 mağaza açacaklarını ve test edeceklerini, ardından yeni yatırım konusunda karar vereceklerini ifade ediyor.
Hindistan’daki fırsatları görüp yatırım için kolları sıvayan şirketlerden Aksa Jeneratör de önemli girişimlere hazırlanıyor. Hindistan’da öncelikle satışını güçlendirmeyi planlayan şirket, özellikle altyapı yatırımlarının satışları etkileyeceğini ifade ediyor.
Aksa Jeneratör CEO’su Alper Peker, “O-fislerimiz aracılığıyla Hindistan’daki fırsatları yakından takip ediyoruz. Önümüzdeki süreçte yapılabilecek yatırımlar konusunda değerlendirmelerde bulunup gelişen ekonomide yer almak adına çalışmalar gerçekleştiriyoruz” diyor.
VİTRA ÇIKARMASI
Hindistan’daki inşaat sektörünün taşıdığı potansiyel Türkiye’nin banyo gereçleri alanında iki güçlü şirketinin yatırımına da yön vermiş durumda. Eczacıbaşı’na ait Vitra'nın Hindistan'daki atılımları 2011 yılında başladı. Vitra, daha önce ürünlerinin dağılımı farklı firmalar tarafından yapılırken, 2013 yılında Yeni Delhi’de pazarlama ve marka tanıtım amaçlı irtibat ofisini faaliyete geçirdi. Şirket kendi satış örgütünü kurup bölgesel distribütörlerle yayılım sağlama kararı aldı.
Bugün 11 bölgesel distribütöre ve 90’dan fazla bayiye ulaşan şirket Hindistan’da seramik sağlık gereçleri, armatür, gömme rezervuar, banyo mobilyaları ve küvet gibi ürünlerin satışını yapıyor.
Ece Banyo da 2013 yılında satın aldığı İtalyan Isvea markasıyla bu pazara girdi. Hindistan'ın en büyük vit-rifiye seramik üreticilerinden biriyle dist-ribütörlük anlaşması yapan Isvea, burada öncelikle mağazalaşmaya gidecek. Şu an itibariyle irili ufaklı yaklaşık 20 adet mağaza açan şirket yıl sonuna kadar 50 mağazaya ulaşmayı hedefliyor. Isvea Yönetim Kurulu Başkanı Erdem Çenesiz, Hindistan'da üst segment ürün pazarını hedeflediklerini söylüyor.
GIDADA DEV YATIRIM
1,3 milyarlık nüfusuyla Hindistan gıda yatırımları için de oldukça iyi bir adres. United Biscuits’i satın alarak 14 fabrikayı bünyesine ekleyen Yıldız Holding, UB’nin Hindistan fabrikasıyla bu pazara da girmiş oldu. Grup Hindistan’ı geleceğinin bölgesi olarak görürken, burada hızlı büyüme planlıyor.
Son yıllarda satın almalarla ciddi büyüme hamlesi yapan Elvan Gıda da Hindistan’da üretim için kolları sıvamış durumda. Şirket, Hindistan’da 15 yıldır distribütörlük yapan yerli ortağı ile yüzde 50-50 pay ile 20 bin metrekarelik bir arazi satın aldı. Elvan Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Hidayet Kadiroğlu, “Bunun 10 bin metrekaresinde üretime geçilecek. İlk etapta 20 milyon dolar yatırıma mal olacak fabrikayı birkaç ay içinde faaliyete sokacağız. Hindistan pazarını çok önemsiyoruz” diye konuşuyor.
SİBEL ATİK ARAM EKİN DURAN
satik@ekonomist.com.tr eduran@ekonomist.com.tr
Yıldız’dan Eczacıbaşı’na, Çelebiden Abdi İbrahim İlaç’a kadar birçok şirketin yatırım yaptığı Hindistan’a yönelik ilgi artarak sürüyor. Hindistan son 10 yılda Türkiye’den 200 milyon doları aşan yatırım çekti. Yeni yatırım rüzgarıyla bu rakamın kısa sürede ikiye katlanması bekleniyor.
Görsellere tıklayın.
Dünya ekonomisinin büyüme liderliğini yıllarca elinde tutan Çin’i geçen yılın son çeyreğinde yüzde 7,3’lük büyümeyle geride bırakmayı başaran Hindistan, bu performansıyla yatırımcıların iştahını kabartıyor.
Dünya devi şirketlerin yanı sıra Türk iş dünyasının da yatırım rotasına giren Hindistan pazarına geçen 10 yıllık süreçte ülkemiz yatırımcısı tarafından 15 doğrudan yatırım yapıldı.
Hizmetten tekstile, inşaattan gıdaya, bilişimden ulaşım sektörlerine kadar Türkiye’nin önde gelen holdinglerinin Hindistan’a yaptıkları yatırımda ikinci dalga geliyor. Son 10 yılda Hindistan’a 200 milyon doların üzerinde doğrudan yatırım gerçekleştiren Türk şirketlerinin birbiri ardına aldıkları yeni yatırım kararları, bu rakamın kısa zamanda ikiye katlanacağını gösteriyor.
AksaJeneratör’den LC Waikiki’ye, Elvan’dan Ece Banyo’ya kadar birçok şirket Hindistan’a yatırım çalışmalarını hızlandırdı. Aksa yatırım için ülkenin fırsatlarını yakın takibe alırken, Elvan Gıda fabrika kurmak için kolları sıvadı. LC Waikiki, sözleşme sürecinin neticelenmesiyle yıl sonuna kadar 34 mağaza ile burada yerini almayı planlıyor. Bir diğer önemli yatırımcı Ece Banyo da satın aldığı İtalyan Isvea markasıyla bu yılın sonuna kadar Hindistan’da 30 yeni mağaza açmayı hedefliyor.
BÜYÜME YATIRIM ÇEKECEK
Dünyanın dokuzuncu büyük ekonomisi olan Hindistan için yapılan büyüme tahminlerine bakılırsa yatırım rüzgarının daha da güçleneceği ortada. İstatistiklere göre geçen mali yılı yüzde 7,6 büyüme ile kapatan Hindistan, Asya kıtasının Çin ve Japonya’dan sonraki en büyük ekonomisi.
Çin’in ardından 1,3 milyar kişiyle dünyanın en fazla nüfusa sahip ikinci ülkesi olan Hindistan’a yönelik analizini paylaşan Euler Hermes Baş Ekonomisti Ludovic Subran, ileriye bakıldığında düşük enflasyon ve maaş artışlarıyla özel tüketimin büyümenin itici gücü olmaya devam edeceğini aktarıyor. Hükümet harcamalarının da bunda destekleyici olacağını kaydeden Subran, bu yıl yüzde 7,6 büyüme öngördüklerini söylüyor.
ÖNCELİKLİYATIRIM ÜLKESİ
Hindistan’ın taşıdığı potansiyel yatırımcıların iştahını yüksek tutmaya yetiyor. Son 15 yılda liberalleşme hamlesiyle ülkede hızlanan doğrudan yabancı yatırım geçen yılın sadece dokuz aylık sürecinde 27 milyar dolara ulaştı.
1.3 milyarlık genç nüfusu, hızla büyüyen orta sınıfı, yüksek şehirleşme oranı ve dönüşen ekonomik yapısı Hindistan’ın önümüzdeki yıllarda en önemli pazarlardan biri olacağını gösteriyor. Zaten yapılan yabancı sermaye anketlerinde de Hindistan globalleşen şirket CEO’larının öncelikli yatırım ülkesi olarak öne çıkıyor.
Hindistan’da en önemli Türk yatırımcılardan biri olan Çelebi Havacılık Holding Yönetim Kurulu Üyesi ve DEİK Türk-Hindistan İş Konsey Başkanı Canan Çelebioğlu, ülkenin taşıdığı potansiyelle en önemli yabancı sermaye yatırım destinasyonu olarak karşımıza çıktığını söylüyor. Bunakarşılık çok az sayıda Türk şirketinin Hindistan’da iş yaptığını kaydeden Çelebioğlu, “Ülkedeki yatırım fırsatlarının yakından incelenmesi ve kültürünün tanınmasıyla çok daha fazla Türk şirketinin Hindistan’da iş yapma girişimi olacaktır” diyor.
HANGİ SEKTÖRLER GÖZDE?
Hindistan’da yatırımlar açısından öne çıkan sektörler arasında bilişim ilk sırada yer alıyor. Ülkeye yapılan yabancı sermaye yatırımlarının yüzde 46’sı bilişim, yüzde 17’si hizmet, yüzde 7’si inşaat ve altyapı alanlarında oluyor. Diğer önemli sektörler ise kimya, ilaç ve otomotiv olarak sıralanıyor.
Yatırımcılar için en büyük fırsatın olduğu bilişim ve telekom sektörleri Hindistan’da yıllık ortalama yüzde 20 civarında büyümeyle global BT pazarından 4-5 kat daha hızlı gelişiyor. 2015 yılında Hindistan’da BT pazarı gelirlerinin 130 milyar dolara dayandığı hesaplanıyor.
Elektronik’te HP, IBM, Samsung, LG gibi neredeyse tüm dünya devlerinin yatırımları mevcut. 2020 yılında BT talebinin 400 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Tele-kom’da ise 1,1 milyar kullanıcı olacağı tahmin ediliyor. Bunlar çok ciddi rakamlar ve neden tüm global şirketlerin bu pazarda yer almak istediklerini açıklıyor.
İKİTELEKOM YATIRIMI
Bu alanda dünya devlerinin yanı sıra Türkiye’den iki önemli yatırımcı da pazarda yerini aldı. Biri telekomünikasyon sektörünün önde gelen kuruluşlarından Karel. Hindistan’da kısa süre önce Ticaret ve Sanayi Bakanlığı tarafından onaylanmış üreticiler listesine alınan Karel, böylelikle devlet ihalelerine katılmaya hak kazandı.
Özel ve kırsal alan tipi telefon santralları üreticisi Karel, bugüne kadar Hindistan'da sadece özel sektöre, yaklaşık 1 milyon dolar karşılığında 80 binin üzerinde hat sağladı. Karel, Hindistan'da kamu sektöründe de yer alarak ihracat cirosunu dört katına çıkarmayı planlıyor.
Bu alanda bir diğer önemli Türk yatırımı ise Defne Telekomünikas-yon’dan geldi. Dünya’da 20 ülkede 25’den fazla mobil operatör için telekom çözümleri sunan şirket Hindistan’a 2014 yılında girdi. Hindistan’ın çok dinamik, abone sayısı hızla büyüyen ve katma değerli servislere çok açık bir pazar olduğunu kaydeden Defne Telekomünikasyon Genel Müdürü Oğuz Haliloğlu, buradaki ofisi ve kadrolu eleman sayısını bu yıl beş kat arttıracaklarını söylüyor.
Böylece halihazırdaki müşterilere daha iyi hizmet vermeyi ve yeni fırsatları da hızla değerlendirmeyi hedeflediklerini anlatıyor. Haliloğlu, yapacakları yatırımlarla Hindistan’a yaptıkları yazılım satışlarını iki yıl içinde yüzde 100 arttıracaklarını belirtiyor.
250 HAVALİMANI HEDEFTE
Hindistan’ın bir diğer fırsat sunduğu sektör havacılık. Hindistan havacılık sektörü, dünyada en hızlı büyüyenlerden biri. Uçak sayısı 800’e, yolcu sayısı 180 milyon mertebelerine ulaşmış durumda. Şu ana kadar sadece beş büyük havalimanı özelleşirken, diğer havalimanlarındaki ciddi altyapı yetersizlikleri bu alanda bir yatırım hamlesi olacağına işaret ediyor.
Hindistan Sivil Havacılık İdaresi verilerine göre, 2020 yılına kadar ülkede 250 havalimanı aktifhale gelecek. Bu da havacılıkla ilgili inşaattan havayolu işletmeciliğine, yer hizmetlerinden lojistiğe kadar tüm alanlarda ciddi iş fırsatları sunuyor.
Bu alanda Türkiye’den Çelebi Havacılık Holding üç şirketiyle ülkede en güçlü gruplarından biri olarak yerini almış durumda. Çelebi Hava Servisi'nin çoğunluk hissesini elinde bulundurduğu ÇHS/Nas India konsorsiyumu, Delhi Havalimanı’nın ardından Mumbai (Bombay) Chhatrapati Shivaji Uluslararası Havalimanı'nda yer hizmetleri verme hakkını da kazandı. Çelebi, burada şirket satın alma planını da açıkladı.
GÖZLER YOL İHALESİNDE
Sadece havacılık değil, ulaşımın her alanında ciddi bir yatırım atağı bulunan Hindistan, altyapı şirketlerini de çağırıyor. Hindistan’ın karayollarında 60 bin km’lik otoyol projesini çeşitli fazlarda önümüzdeki birkaç yıl içinde ihale etmesi gündemde. Sadece 2015-2016 yılı için otoyol yapım harcaması 3,8 milyar dolar oldu.
Benzer şekilde hastane, okul, stadyum gibi birçok yatırıma da ihtiyaç var. Devlet bunları PPP modeli ile ihale ediyor ve garantiler sağlıyor. Bu şekilde proje finansmanı ile finanse etmek mümkün olabiliyor. Dolayısıyla Türk müteahhitlik şirketleri için kesinlikle göz ardı edilmemesi gereken bir pazar.
Buradaki fırsatı gören Doğuş Holding’in Mumbai Metrosu ve otoyoluna yakın ilgisi olduğunu ve bu tarz ihaleleri izlediğini yazmıştık. Bu alanda ülkede güçlü bir şekilde yerini alan Türk şirketlerden biri de Fernas İnşaat.
Şirket, 2009 yılında Hindistan'da üstlendiği 100 milyon dolar bedelli360 kilometrelik doğalgaz boru hattını tamamladı. Ayrıca Hindistan'ın doğusunda 75 milyon dolar bedelle boru hattı inşaatının ihalesini de aldı. Son olarak, Hindistan Gaz Lt. GAIL altında faaliyet gösteren OPAL şirketi ile birlikte Gujarat Eyaleti'nde Da-hej petrokimya kompleksi inşası işini üstlendi.
KONUTTA FIRSAT ÇOK
Hindistan, kalkınma ve büyüme hamlesiyle inşaat ve müteahhitlik hizmetlerinde önemli fırsatlar sunuyor. İnşaatın yatırım fırsatlarının en önünde yer aldığı bile söylenebilir. Ülkenin her alanda ciddi altyapı projelerine ihtiyacı var.
1 trilyon dolarlık altyapı yatırımı planlanıyor. Önümüzdeki 20 yıl içerisinde sadece şehirleşme altyapısı için 600 milyar dolarlık yatırım gerekiyor. Mesken ihtiyacı da çok yüksek. Birkaç yıl önce yapılmış bir analize göre, şehirlerdeki konut ihtiyacı 19 milyon, kırsal kesimdeki ise 47 milyon civarında.
Bu alanda ülkede kentsel dönüşüm işini üstlenen şirketlerden biri Türk. Mumbai’de 600 konutluk bir kentsel dönüşüm projesini üstlenen CKC İnşaat, mart ayında tünel kalıp sistemiyle inşaat çalışmalarına başladı.
2000 yılında PVC profil üreticisi Deceuninck Grubu ile ortalığa giden Ege Profil de Hindistan’daki konut sektörüne yönelik potansiyeli gördü ve üç yıl önce bir yatırıma gitti. Beş yılı aşkın süredir Hindistan pazarına ürün satan şirket, 2012 yılında artan ticaret potansiyelini Chennai’de bir depo yatırımına giderek güçlendirdi.
Şu anda 15’ten fazla personelle Hindistan’da yer aldıklarını belirten Deceuninck İhracat Satış ve Pazarlama Müdürü Bora Ateşsaçan, nüfûs yoğunluğu ve özellikle konut inşaatı sektöründe yüksek bir potansiyele sahip olması nedeniyle Hindistan pazarını çok önemsediklerini söylüyor. Ateşsaçan, “Hindistan, yerel çalışma prensiplerini doğru analiz edip, doğru partneri bulan her marka için fırsatlar barındırıyor” diyor.
TEKSTİLDE YENİ GİRİŞİM
Hindistan’da tekstil sektörü de büyük bir satış potansiyeline sahip. Hem kalabalık nüfus hem de Uzakdoğu pazarına açılmada önemli bir kapı olarak görülen Hindistan’da tişört gibi ürünlerden ziyade gömlek satışları yüksek. Bu durum Türkiye’den Söktaş’ı pazara çekerken, şirket 2008 yılında burada açtığı fabrika ile önemli bir güce ulaşmış durumda.
Söktaş, Hindistan'da kurduğu Söktaş India PVT şirketiyle iç pazara yönelik üretim için 100 milyon dolara yakın bir yatırım yaptı. Şirketin kurduğu fabrikada 900 kişi çalışıyor. Fabrikanın kapasitesi 10 milyon metrekareyi geçiyor. Söktaş, özellikle Hindistan ve diğer Asya ülkelerinde yüz milyonlarca kişiden oluşan lüks tüketim pazarında bizzat bulunarak rekabette öne geçmeyi planlıyor.
3-4 MAĞAZAYLA TEST EDECEK
Tekstilde bir önemli adım ise LC Waikiki’den gelecek. LC Waikiki Yönetim Kurulu Başkanı Vahap Küçük, Hindistan pazarında yerel bir ortakla yer alacaklarını ve görüşmelerin sürdüğünü söylüyor. Yıl sonuna kadar sözleşmelerin tamamlanacağını aktaran Küçük, ilk etapta burada 3-4 mağaza açacaklarını ve test edeceklerini, ardından yeni yatırım konusunda karar vereceklerini ifade ediyor.
Hindistan’daki fırsatları görüp yatırım için kolları sıvayan şirketlerden Aksa Jeneratör de önemli girişimlere hazırlanıyor. Hindistan’da öncelikle satışını güçlendirmeyi planlayan şirket, özellikle altyapı yatırımlarının satışları etkileyeceğini ifade ediyor.
Aksa Jeneratör CEO’su Alper Peker, “O-fislerimiz aracılığıyla Hindistan’daki fırsatları yakından takip ediyoruz. Önümüzdeki süreçte yapılabilecek yatırımlar konusunda değerlendirmelerde bulunup gelişen ekonomide yer almak adına çalışmalar gerçekleştiriyoruz” diyor.
VİTRA ÇIKARMASI
Hindistan’daki inşaat sektörünün taşıdığı potansiyel Türkiye’nin banyo gereçleri alanında iki güçlü şirketinin yatırımına da yön vermiş durumda. Eczacıbaşı’na ait Vitra'nın Hindistan'daki atılımları 2011 yılında başladı. Vitra, daha önce ürünlerinin dağılımı farklı firmalar tarafından yapılırken, 2013 yılında Yeni Delhi’de pazarlama ve marka tanıtım amaçlı irtibat ofisini faaliyete geçirdi. Şirket kendi satış örgütünü kurup bölgesel distribütörlerle yayılım sağlama kararı aldı.
Bugün 11 bölgesel distribütöre ve 90’dan fazla bayiye ulaşan şirket Hindistan’da seramik sağlık gereçleri, armatür, gömme rezervuar, banyo mobilyaları ve küvet gibi ürünlerin satışını yapıyor.
Ece Banyo da 2013 yılında satın aldığı İtalyan Isvea markasıyla bu pazara girdi. Hindistan'ın en büyük vit-rifiye seramik üreticilerinden biriyle dist-ribütörlük anlaşması yapan Isvea, burada öncelikle mağazalaşmaya gidecek. Şu an itibariyle irili ufaklı yaklaşık 20 adet mağaza açan şirket yıl sonuna kadar 50 mağazaya ulaşmayı hedefliyor. Isvea Yönetim Kurulu Başkanı Erdem Çenesiz, Hindistan'da üst segment ürün pazarını hedeflediklerini söylüyor.
GIDADA DEV YATIRIM
1,3 milyarlık nüfusuyla Hindistan gıda yatırımları için de oldukça iyi bir adres. United Biscuits’i satın alarak 14 fabrikayı bünyesine ekleyen Yıldız Holding, UB’nin Hindistan fabrikasıyla bu pazara da girmiş oldu. Grup Hindistan’ı geleceğinin bölgesi olarak görürken, burada hızlı büyüme planlıyor.
Son yıllarda satın almalarla ciddi büyüme hamlesi yapan Elvan Gıda da Hindistan’da üretim için kolları sıvamış durumda. Şirket, Hindistan’da 15 yıldır distribütörlük yapan yerli ortağı ile yüzde 50-50 pay ile 20 bin metrekarelik bir arazi satın aldı. Elvan Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Hidayet Kadiroğlu, “Bunun 10 bin metrekaresinde üretime geçilecek. İlk etapta 20 milyon dolar yatırıma mal olacak fabrikayı birkaç ay içinde faaliyete sokacağız. Hindistan pazarını çok önemsiyoruz” diye konuşuyor.
