Instagram, dünya çapında 2 milyar kullanıcı tarafından aktif olarak kullanılan, etkileşim ve görsellik odaklı bir sosyal medya platformu olarak faaliyet gösteriyor. Kurulduğu 2010 yılından bu yana sadece fotoğraf paylaşma uygulaması olmanın ötesine geçen Instagram, bireylerin ve markaların kendilerini ifade etmeleri için zengin bir alan haline geldi.
18 - 31 Ağustos 2024 tarihli sayıdan
Türkiye bu platformun en yoğun kullanıldığı ülkelerden biri olarak öne çıkıyor. Öyle ki 2024 verilerine göre Türkiye, 57 milyon 100 bin Instagram kullanıcısı ile dünyada beşinci sırada yer alıyor. Türkiye’deki 74 milyon 41 bin internet kullanıcısının yoğun şekilde kullandığı Instagram’a erişimi geçtiğimiz günlerde Bilgi Teknolojileri Kurumu (BTK) kararı ile engellendi.
2 Ağustos’ta ‘katalog suçlara uymama’ nedeniyle getirilen yasak, 10 Ağustos gecesi tarafların anlaştığı açıklaması sonrasında kaldırıldı. Ancak bu bir haftalık erişim yasağı Instagram üzerinden iş yapan yüzbinlerce KOBİ için ağır bir fatura yarattı.
100 REKLAMDA 44’Ü KOBİ’LERİN
Türkiye’de her 100 reklamdan 33’ü Instagram üzerinden kullanıcılara ulaştırılıyor. Instagram’a en fazla reklam veren kategoriler arasında ilk sırada e-ticaret geliyor. E-ticareti sırasıyla medya, kişisel bakım ve seyahat/turizm endüstrileri takip ediyor. Instagram görsel ağırlıklı bir platform olması özellikle turizm/seyahat endüstrisi için önem taşıyor. Bu kategoride yapılan her iki reklamdan biri Instagram’da yer alıyor. Instagram’a reklam veren markalar arasında ilk sırada ise KOBİ’ler yer alıyor. Veriler, Instagram’a verilen her 100 reklamdan 44’ünün KOBİ’lere ait olduğunu ortaya koyuyor. Buna göre Türkiye’nin önde gelen şirketlerinin Instagram reklamları KOBİ’lerin çok gerisinde kalıyor. Dolayısıyla getirilen erişim yasağı, KOBİ’ler başta olmak üzere yüzbinlerce markanın satışını fazlasıyla etkiledi. Konuyla alakalı Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) tarafından yapılan açıklamada; sosyal medyanın toplam e-ticaretteki payının yüzde 10 olduğu ve günlük 1,9 milyar TL değerinde bir e-ticaret hacminin bu erişim yasağından etkilendiği belirtildi. Uzmanlar, yasağın işlerin daha yoğun olduğun kış aylarında yaşanması durumunda bu rakamın iki katına çıkacağı değerlendirmesinde bulundu.
ERDEM YANIK
ETİS
E-TİCARET İLK SIRADA
2023 sonunda Türkiye’de e-ticaret 1,85 trilyon TL hacme ulaştı. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca 2024 yılında ise e-ticaret hacminin 3,4 trilyon TL ulaşacağı öngörülüyor. 2023 yılında Türkiye genelinde e-ticaret yapan işletme sayısının 559 bin 412’ye ulaştığını, e-ticaret yapan işletmelerin de yüzde 76’sını şahıs işletmelerinin oluştuğunu belirten söyleyen E-ticaret Sendikası (ETİS) Genel Başkanı Erdem Yanık, “Sosyal medyaların e-ticaretteki payı sürekli değişkenlik gösteriyor. Biz Instagram’a erişimin engellenmesiyle ilgili olarak işin ticari tarafına bakıyoruz. Tamamen kapatılması halinde de mutlaka bir alternatif olacaktı. Bu alternatif neden yerli olmasın?” diyor.
MURAT ERDÖR
ME CONSULTANCY
Yasak ile birlikte Instagram’dan satış yapanlardan ziyade buradan kendi web sayfasına veya satış yaptığı pazaryerine trafik sağlayan on binlerce markanın işleri olumsuz etkilendi. Bu mecradan reklam vermek diğer platformlara göre çok daha kolay ve düşük maliyetli olduğundan, reklam verenler için en çok tercih edilen platform halini aldı. Erişim engeli sonrasında ise web sayfalarına gelen trafik çok azaldı ve işler durma noktasına geldi. Bu dönemde işletmelerinin B planı olmadığının göründüğünü söyleyen Me Consultancy Kurucusu Murat Erdör, büyük markaların bazılarının Google ve YouTube tarafına ağırlık verdiğini ancak ‘Bu mecralarda nasıl reklam verilir?’ tarafını pek bilmedikleri için KOBİ’leri tarafında çok değişim olmadığını belirtiyor.
INFLUNCER’LAR BAŞKA MECRALARI KULLANDI
İşin bir de fenomen tarafı var. Yasakla birlikte onların işlerinin tamamen durduğu ve mesleklerinin bittiği düşünüldü. Ancak öyle olmadı. Instagram erişime kapandığı günden itibaren bu durumu lehine çevirip, kendini YouTube, TikTok gibi platformlarda geliştiren influencer’lar oldu.
FATİHHAN GENÇ
IMEDIAFF GROUP
DİJITALDEKİ PAYI YÜZDE 33
Instagram’ın kapanmasıyla reklam bütçelerinin yeniden şekillendiğini söyleyen Dijital Pazarlama Okulu Kurucusu Yasin Kaplan ise “Bu süreçte, tek yönlü dijital pazarlama stratejilerinin markalara ne denli zarar verebileceğini gözlemledik. Uzun vadeli stratejilerden olan arama motoru optimizasyonuna daha fazla önem verilmesi gerektiği ortaya çıktı. Bu dönemde, e-ticaret sektörünün dönüşü yüksek olan Google ve TikTok reklamlarına yönelmesi büyük önem taşıyor. Turizm sektöründe ise display ve video reklamcılık ön planda bulunuyor” diye konuşan ve Instagram’ın dijital reklam pastasından aldığı payın yüzde 33 seviyelerinde olduğunu da belirten Kaplan, “En çok reklam veren sektörler arasında e-ticaret, kişisel bakım ürünleri ve turizm öne çıkıyor” diye anlatıyor.
Dijital pazarlama ve influencer marketing alanlarında faaliyet gösteren iMediaff Group’un kurucusu ve CEO’su Fatihhan Genç de yasak döneminde girişimcilerin tüketicilerin farklı sosyal mecralara kaydığını görerek kendilerini o mecralarda var edip hatırlatmayı seçtiklerini vurguluyor. Yaşanan bu durum karşısında artık sosyal mecralarda gelişimin risk haline geldiğini söyleyen Genç, “Bunun için ilerleyen zamanlarda yeni gelişim araçları, uygulamalar ve girişimcilerin kendilerini daha net gösterebilecekleri kişisel mecraların öne çıkacağını öngörüyoruz. Klasikleşmiş gelişim türünün de her daim bir kenarda bizlerle beraber olması gerektiğini çok net anlamış olduk” diyor.
MUSTAFA SAPÇI
KİTAPFİX.COM
GİRİŞİMCİLERİN SATIŞ KAYBI
Girişimcilerin Instagram engelinden nasıl etkilendiklerine baktığımızda yüzde 30’lara varan ciro kayıpları yaşadıkları görülüyor. Örneğin kitap sitesi Kitapfix.com’un kurucu ortağı Mustafa Şapçı, erişim yasağının satışlarını olumsuz etkilediğini belirterek, “Günde 900-4 bin 500 lira arasında kitap satışı yapıyorduk. Yasakla birlikte bu satışımız tamamen durmuştu. Satışın ötesin bazı satıcılar Instgram’ı online bir vitrin olarak kullanıyorlar. Yani müşterisine ‘Bunlar benim ürünlerim, buradan seçim yapın’ diyebiliyorlar. Yasakla birlikte bu olanaktan da yoksun kalmış oldular” diye konuşuyor.
NESLİHAN H. KILIÇ
BLOOMINBAG
Kadın girişimci Neslihan Hacıalioğlu Kılıç ise çanta markası ‘Bloominbag’in siparişlerinde Instagram’ın önemli bir yeri olduğunu ve yasağın satışlarına yüzde 30’luk bir düşüş getirdiğini söylüyor.
Instagram’ı bir pazarlama aracı olarak kullandıklarını dile getiren Kılıç, “Tüketiciler ürünlerimizi oradan görüp online sitemize, pazaryerlerine veya Beymen’e yöneliyor. Siparişlerini buralardan veriyor. Instagram bizim için özellikle ‘yeni müşteri’ kanalı. Erişim yasağı döneminde bu kanal kapandı” diye anlatıyor. Öte yandan Instagram hesaplarından kendi online satış sitelerine trafik alan büyük markalar da engellemeden olumsuz etkilendi. Onlardan biri de Avva. Bu kapsamda Instagram yerine koyabilecekleri başka bir mecra bulunmadığını söyleyen Avva E-ticaret Direktörü Serkan Saraçoğlu, “Engellemenin satışlarımıza olumsuz yansıması yüzde 30’larda oldu” diyor.
SÜLEYMAN SÖNMEZ
TÜRK İŞ DÜNYASI KONFEDERASYONU (TÜRKONFED) YKB.
“Dijital dönüşümü artıracak adımlar atılmalı”
“Sosyal medya, dijital dönüşüm sürecinde Türk ekonomisini teşvik ediyor. Küresel e-ticaretin 7 trilyon dolara yaklaştığı bir dönemde, ülkemizin bua pastadan daha fazla pay alabilmesi için de kritik öneme sahip. Dolayısıyla Türkiye’deki ekonomik ve sosyal yaşamın dijital dönüşümüne katkı sağlayan sosyal medya platformlarının yasaklanması, özellikle KOBİ’ler ve mikro işletmeler üzerinde büyük bir ekonomik yük oluşturuyor. Instagram, e-ticaret üzerindeki doğrudan etkisinin yanı sıra yerel turizm, gastronomi ve ülke tanıtımı gibi alanlarda da büyük bir katkı sağlıyor. Diğer yandan sosyal medya platformları, KOBİ’lerimizin yeni ihracat pazarlarına ulaşmasında ve e-ihracat hacmimizi artırmada da önemli bir rol oynuyor.”
