Malezya, ABD-Çin ticaret savaşının etkisinden kaçmaya çalışan Türk şirketleri için 'can simidi' haline geldi. 3 trilyon dolarlık ASEAN Bölgesi'ne ve Çin pazarına gümrüksüz giriş imkanı sunan Malezya ile Türk şirketleri arasındaki ortak yatirım arayışı hızlandı.
ARAM EKİN DURAN
eduran@ekonomist.com.tr
Global ekonomi ve özellikle de gelişmekte olan ülkeler ABD ile Çin arasında yaşanan ticaret savaşından olumsuz etkileniyor. Tarifelerden kaynaklanan yüksek maliyetlerden kaçan ülkeler Malezya'yı güvenli bir liman olarak görüyor ve operasyonlarını bu ülkeye kaydırıyor. Türkiye de Malezya ile 16'ncı yüzyıla dayanan köklü ilişkilerini ekonomik işbirlikleriyle geliştirmek istiyor.
Kısa bir süre önce Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmek üzere Türkiye'ye gelen Malezya Başbakanı Mahathir Muhammed'in ardından ilişkileri hızlandırmak için Malezya Dış Ticaret Geliştirme Müdürü Dr. Abu Bakar Yusof da geçen hafta 15 Malezyalı şirketin yöneticileriyle birlikte Türkiye'deydi.
Amaç halihazırda 2,5 milyar dolar olan dış ticaret hacmini, 2020 sonunda iki kat artırarak 5 milyar dolara çıkarmak. Ancak bundan da önemlisi, ABD ile Çin arasında giderek kızışan ticaret savaşına karşı ortak yatırım ve üretim alanlarını geliştirmek hedefleniyor.
ASEAN PAZARI YÜKSELİYOR
1967 yılında Güneydoğu Asya ülkeleri arasında ekonomik, sosyal, kültürel, teknik, eğitim ve diğer alanlarda işbirliği amacıyla kurulan Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN), Endonezya, Malezya, Tayland, Filipinler, Singapur, Brunei, Vietnam, Laos, Myanmar ve Kamboçya olmak üzere 10 ülkeden oluşuyor. Toplam 650 milyonluk nüfusu ve 3 trilyon dolara yaklaşan pazar büyüklüğü ile ASEAN, dünya ticareti üzerindeki ağırlığını her geçen gün artırıyor.
ASEAN ülkeleri içerisinde Endonezya ve Malezya ekonomik büyüklük ve nüfus olarak öne çıkıyor.
Son dönemde özellikle Malezya gelişen altyapısı ve serbest piyasa ekonomisine sağladığı uyumla yatırımcıların ilk tercihi haline gelmiş durumda.
Şirketler, operasyonel maliyetlerin daha da artacağı endişesiyle, Çin'e gümrüksüz ticaretin mümkün olduğu Malezya'ya yönelmeye başladı. Türkiye de bu kapsamda Malezya ile ilişkilerini giderek yoğunlaştırıyor.
ÖNE ÇIKAN İŞBİRLİĞİ ALANLARI
- Palm yağı ürünleri,
- Oleokimya,
- Endüstriyel ve tıbbi eldivenler,
- Tekstil hammaddeleri-iplik,
- Otomotiv ürünleri,
- Elektrik ve elektronik parçalar,
- Kauçuk ürünler ve kompozit malzemeler,
- Bileşen ve baharat içeren gıda ürünleri,
- Havacılık ve uzay,
- Savunma,
- Turizm
- Finans
"TİCARET SAVAŞI FIRSAT OLABİLİR"
Ekonomist Dergisi'ne konuşan Malezya Dış Ticareti Geliştirme ve Yeni Pazarlar Direktörü Abu Bakar Yusof, ABD ile Çin arasında devam eden ticaret savaşının birtakım fırsatları beraberinde getirdiğini söylüyor.
İki ülke arasındaki ticaret savaşının global tedarik zinciriyle ilgili hem pozitif hem de negatif sonuçları olduğunu söyleyen Yusof, Türkiye ile Malezya'nın işbirliği yapması halinde bu savaştan kazançlı çıkabileceğini vurguluyor.
Elektrik ve elektronik ürünlerde global tedarik zincirinin büyük bir kısmının merkezinin Çin'de bulunduğunu hatırlatan Yusof, "ABD'nin Çin'e koyduğu yüksek gümrük tarifesi mobilya gibi bazı sektörler için yeni fırsatlar sunacak.
ABD, mobilya ithalatını Çin'den Malezya'ya kaydırma planları yapıyor. Bununla birlikte yüksek vergi ödemek istemeyen Çinli şirketler de kendi üretimlerini Malezya'ya taşımayı düşünüyor" diye konuşuyor.
KİŞİ BAŞI GELİR 10 BİN DOLARIN ÜZERİNDE
- GSYİH büyüme oranı: % 4,4 (2018)
- Kişi başına gelir: 10.741 ABD Doları
- İşsizlik oranı: % 3,3
- Enflasyon (TÜFE): % 2,5
- Döviz Kuru (Haziran 2019):
- 1 ABD Doları = 4,16 RM
- Doğal kaynaklar: Ham petrol, doğalgaz, kalay, kereste, palm yağı, kauçuk.
TİCARETTE BAŞI ÇEKEN ÜRÜNLER
Siyasi, ekonomik ve kültürel alandaki ikili ilişkileri son yıllarda oldukça gelişen Malezya ve Türkiye'nin dostluğu çok eskiye dayanıyor. İslam işbirliği Teşkilatı ve Gelişmekte Olan Sekiz Ülke (D-8) gibi uluslararası kuruluşlarda aynı çatı altında yer alan iki ülke, Filistin ve Arakan gibi Müslüman dünyasının sorunları konusunda fikir birliği içinde hareket ediyor.
Türkiye'nin Malezya'ya ihraç ettiği ürünlerin başında demir-çelik, savunma sanayi ürünleri, altın ve gümüş kaplama ürünleri, kimyasallar ve tekstil elyafı geliyor.
Malezya'nın Türkiye'ye ihraç ettiği ürünler ise başta palm yağı olmak üzere bitkisel yağlar, işlenmemiş alüminyum, elektrikli makine ve cihazlarla kauçuktan oluşuyor. Dış ticaret hacmindeki büyümeye rağmen Türkiye ciddi oranda dış açık veriyor.
ORTAK YATIRIM PROJELERİ
Son yıllarda Türkiye ile Malezya'nın ekonomik ilişkileri, temel ürün ithalat ve ihracatının dışına çıkarak ortak yatırım projeleriyle ayrı bir boyut kazandı. Malezya'nın varlık fonu Khazanah, 2011'de Acıbadem Sağlık Yatırımları Holding'in çoğunluk hissesini satın aldı.
Malezya Havalimanları Şirketi, 2014'te İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanına ait hisselerin tamamını alarak havalimanını işletmeye başladı. EVYAP, LC Waikiki, Nova Plus Plastik ve Tepe Kimya gibi Türk şirketleri de son yıllarda Malezya'da doğrudan yatırımlara imza attı.
Türkiye ile Malezya arasında Ağustos 2015'te serbest ticaret anlaşması (STA) imzalandığını hatırlatan Abu Bakar Yusof, "Türk şirketleri Malezya'yı Asya ülkelerine bir giriş kapısı olarak kullanabilir. Malezyalı şirketler de Türkiye'yi Avrupa ve Orta Asya pazarlarına giriş kapısı yapabilir" diyor.
iki ülke son dönemde özellikle savunma sanayi alanındaki işbirlikleriyle de dikkat çekiyor. Türkiye 2011'de Malezya ile imzaladığı 600 milyon dolarlık sözleşme kapsamında, Malezya ordusuna 257 adet 8x8 tekerlekli zırhlı muharebe aracı PARS'lardan yollamayı taahhüt etti.
ASELSAN da 2017'de Malezya'da şube açarak iki ülke arasında savunma sanayi alanındaki ilişkilerini ileriye taşıdı.
Şirket hala deniz savunması için geliştirdiği 30 milimetre MUHAFIZ Uzaktan Komutalı Silah Sistemi'ni Malezya'ya satmaya devam ediyor. Mart 2019'da Malezya'da düzenlenen Langkawi Uluslararası Denizcilik ve Havacılık Fuarı'nda ise Türk savunma sanayi firmaları, Malezyalı şirketlerle 10 ayrı mutabakat metni imzaladı.
İLİŞKİLER GÜÇLENİYOR
Bursa'daki Uzay Havacılık Savunma Kümelenmesi (BASDEC) de geçtiğimiz haftalarda Malezyalı yatırımcılar tarafından ziyaret edildi.
Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Yönetim Kurulu Üyesi Muhsin Koçaslan, Türkiye ve Malezya'nın coğrafi açıdan birbirine uzak olmasına rağmen iki ülke arasındaki ilişkilerin her geçen gün geliştiğini söylüyor.
Koçaslan, "Ortak çalışma kültürünün en başarılı örneklerini sergileyen kümelenme firmalarımız, savunma ve havacılık alanında önemli projelerde yer alıyor. Bu alanda firmalarımızın işbirliklerine Malezya gibi yatırım fırsatı sunan ülkeleri de dahil etmesini arzu ediyoruz" diye konuşuyor.
