Deniz taşımacılığında yaşanan konteyner krizine karşılık şirketler kendi çözümlerini geliştirdi. Kimi armatörlük şirketi kurarken, kimi konteyner üretmek üzere kolları sıvadı. İhracatın önde gelen temsilcileri ise milli bir denizcilik şirketi kurulmasını istiyor.
SİBEL ATİK
satik@ekonomist.com.tr
27 Haziran 2021 tarihli sayıdan
Ticaret savaşlarının ardından pandeminin de etkisiyle zirve yapan konteyner krizi büyümeye devam ediyor. Mallarını taşımakta sıkıntı yaşayan ve iş yapamaz hale gelen şirketler, çözümü başka yollarda buldu. Avrupa sevkiyatlarında demiryolu ve karayoluna dönen şirketler, denizaşırı uzak noktalara ulaşmak için yatırıma soyundu. Kimi armatörlük şirketi kurarken, kimi konteyner üretmek üzere kolları sıvadı.
Liman ve lojistik şirketleri ise denizaşırı taşımacılıkta yaşanan tıkanıklığı gidermek için konteynerleri gemiden daha verimli ve hızlı boşaltma, gözetim altında tutma sürelerinin kısaltılması gibi önlemleri devreye aldı.
Çin ise deniz konteyner üreticilerinin üretimlerini ciddi oranda artırmalarını istedi; üreticiler de günlük çalışma sürelerini uzattı. Dünya ticaretinin yaklaşık yüzde 86'sının deniz yoluyla yapıldığı düşünülürse, şirketlerin acil çözüm arayışlarının sorunu gidermeye ilaç olup olmayacağını ise zaman gösterecek.
Konteyner krizine karşılık üretim kararı alan şirketlerden biri Reysaş oldu. Türkiye'de ve dünyada yaşanan konteyner eksikliğinden yola çıkan şirket, bir süredir planladığı yatırım için yer arayışı noktasına geldi. Full otomasyon sistemle çalışacak tesisin 50 milyon dolara mal olması beklenirken, yer için birkaç nokta üzerinde çalışmalar sürüyor.
İlk yıllarda on bin adetle başlayıp beşinci yılda elli bin adet üretim hedeflenen tesis için öne çıkan birkaç nokta var. Kayseri İncesu OSB'de bir yer bulduklarını aktaran Reysaş Yatırım Holding Yönetim Kurulu Başkanı Durmuş Döven, hedeflerinin ise Marmara Bölgesi olduğunu aktarıyor.
Konteyneri ürettikten sonra denize çok hızlı bir şekilde daha ucuz maliyetle götürmek gerektiğini belirten Döven, "Yatırımı Türkiye'de yapmazsak Karadağ'dan konuyla ilgili çok ciddi bir teklif aldık. Bedelsiz arsa vererek Bar şehrinde, Bar Limanı'nda bize yüz yetmiş bin metrekare arsa teklif edildi'' diyor.
Bu yatırıma da çok sıcak baktıklarını kaydeden Durmuş Döven, Karadağ'ın Avrupa'ya çok yakın bir ülke olmasının avantajına vurgu yapıyor. Döven, ''Karşısı Adriyatik İtalya ve bu şekilde Avrupa'nın göbeğine çok kısa sürede gidiliyor" diyor.
Demiryolu ağırlıklı taşıma yapan Pasifik Eurasia Lojistik ise konteyner sorununa önemli bir kararla çözüm adımı attı. Pasifik Eurasia Lojistik CEO'su Murat Karatekin, bu zorlu süreçte en kısa vadeli çözüm olarak kendi konteynerlerini kapalı sistem üzerinden ihracatçıların hizmetine sunduklarını söylüyor.
İhracatçıların lehinde olacak şekilde konteynerleri daha da hızlı sirküle etmeyi hedefleyip, operasyondaki verimliliği artıracak süreçler geliştirdiklerini belirten Karatekin, "Böylece transit sürelerini azaltıp, konteyner etkin kullanım rasyomuzu artırdık. Paydaşlarımızla da ortak konteyner havuz sistemini oluşturarak, ihracatçımızın hizmetine sunduk" diye konuşuyor.
Öte yandan konteyner üretim konusunun stok ve tedarik krizleriyle uzun bir süre daha gündem olması beklenirken, kimi sektör temsilcileri milli bir denizcilik şirketi kurulması önerisinde de bulunuyor.
Murat Karatekin, "Uluslararası standartlarda milli konteyner üretimi mutlaka Türk lojistik şirketlerinin uluslararası arenada elini güçlendirecektir" diyor.
Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) Başkanı Talha Özger de sektörün güçlü ihracatının bu zorlu süreçten etkilenmemesi için hızlı bir çözüme ihtiyaç olduğunu ifade ediyor.
Yaşanan dar boğaza karşı şirketler, konteyner sorununu çözmek için denizcilik işine girme kararı bile verebiliyor. Örneğin Oba Makarna, kendi armatörlük şirketini kurarak ilk etapta kendi ürünlerinin sevkiyatını yapma kararı aldı.
Savana Shipping isimli şirket kuran ve 18 bin tonluk iki konteyner gemisi yatırımı yapan Oba Makarna, 10 bin adet konteyner yatırımı yapma hedefi koydu.
Diğer taraftan Sarp Intermodal da 41 milyon TL'lik yeni ekipman yatırımı gerçekleştirdi. Şirket, yeni siparişle birlikte 45'lik konteyner sayısını bin 550'ye çıkarma kararı aldı.
Dört bir koldan devreye giren çözüm arayışlarına karşılık yaşanan krizin bu yıl çözüme kavuşması ise pek beklenmiyor. Yüksek taşıma maliyetlerinin yıl sonuna kadar devam edeceği öngörülüyor.
Fakat Reysaş Yatırım Holding Yönetim Kurulu Başkanı Durmuş Döven, Çin'den Türkiye'ye 14 bin dolarları gören ve şu an 8-10 bin dolar arasında seyreden konteyner taşımacılığında fiyatların daha da yükseleceğini öngörüyor. Gelecek yıllarda bu rakamların bile hayal olacağını söyleyen Döven, "Çünkü dünya pandemiden çıktığı andan itibaren dünyanın göreceği en büyük ticari dönem 2021,2022 ve 2023 yılları olacak.
Taşınacak ürün fazla olacağı için taşıma fiyatları da korkunç rakamlara ulaşacak. İnsanlar ertelenmiş taleplerini yerine getirmeye çalışacaklar. Bu da taşıma ücretlerindeki artışın süreceğini gösteriyor" diye konuşuyor.
Armatörlerin yeni yatırımları ve şirketlerin kendi çözümlerine karşılık yaşanan krizin bir süre daha devam etmesi beklenirken, yeni konteynerlerin devreye girmesiyle taşıma fiyatlarının da dengelenmesi öngörülüyor.
Aslında yaşanan kriz karşısında deniz taşımacılığındaki son rakamlara bakmak gerekirse Türkiye'yi ne kadar etkilediği daha iyi anlaşılır.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü'nün mayıs ayına ilişkin konteyner ve yük istatistiklerine göre, geçen ay limanlarda elleçlenen konteyner miktarı, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 21,8 oranında, ihracat amaçlı konteyner yüklemeleri ise yüzde 10,8 oranında arttı.
Geçen ay limanlarda elleçlenen konteyner miktarı, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 21,8 artarak 1 milyon 56 bin 22 TEU oldu. Limanlarda elleçlenen dış ticarete konu konteyner miktarı ise 784 bin 394 TEU oldu.
Artan taşıma rakamlarını değerlendiren Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Başkanı Emre Eldener, aşılamanın en üst seviyeye çıkması ile dünya ticaretinin hızlı bir şekilde büyüyeceğini ve denizyolu konteyner taşımacılığının dünya ticaretindeki önemini eskisinden daha fazla artıracağını ifade ediyor.
"Baltık ve Uluslararası Denizcilik Konseyi BİMCO, mart ayında 15 bin ve üzeri TEU kapasitesi olan 45 ultra geniş konteyner gemisi tipi konteyner gemisi siparişi ve buna ek olarak daha küçük gemiler için 27 sipariş verilerek rekor kırıldığım açıkladı.
Bu gemilerin iki, üç yıl sonrasında servise gireceklerini düşündüğümüzde, dünya denizyolu konteyner taşımacılığının büyüyerek yoluna devam edeceğini öngörebiliriz.
Dünya konteyner ihtiyacı her yıl yüzde 4 büyüyor. Bu büyüme ivmesi ve yaşanan bu krizle Çin haricinde, önümüzdeki yıl Hindistan ve Malezya'nin da hacimli konteyner üreten ülkeler arasına katılması bekleniyor."
SİBEL ATİK
satik@ekonomist.com.tr
27 Haziran 2021 tarihli sayıdan
Ticaret savaşlarının ardından pandeminin de etkisiyle zirve yapan konteyner krizi büyümeye devam ediyor. Mallarını taşımakta sıkıntı yaşayan ve iş yapamaz hale gelen şirketler, çözümü başka yollarda buldu. Avrupa sevkiyatlarında demiryolu ve karayoluna dönen şirketler, denizaşırı uzak noktalara ulaşmak için yatırıma soyundu. Kimi armatörlük şirketi kurarken, kimi konteyner üretmek üzere kolları sıvadı.
Liman ve lojistik şirketleri ise denizaşırı taşımacılıkta yaşanan tıkanıklığı gidermek için konteynerleri gemiden daha verimli ve hızlı boşaltma, gözetim altında tutma sürelerinin kısaltılması gibi önlemleri devreye aldı.
Çin ise deniz konteyner üreticilerinin üretimlerini ciddi oranda artırmalarını istedi; üreticiler de günlük çalışma sürelerini uzattı. Dünya ticaretinin yaklaşık yüzde 86'sının deniz yoluyla yapıldığı düşünülürse, şirketlerin acil çözüm arayışlarının sorunu gidermeye ilaç olup olmayacağını ise zaman gösterecek.
YATIRIM İÇİN YER ARAYIŞI
Konteyner krizine karşılık üretim kararı alan şirketlerden biri Reysaş oldu. Türkiye'de ve dünyada yaşanan konteyner eksikliğinden yola çıkan şirket, bir süredir planladığı yatırım için yer arayışı noktasına geldi. Full otomasyon sistemle çalışacak tesisin 50 milyon dolara mal olması beklenirken, yer için birkaç nokta üzerinde çalışmalar sürüyor.
İlk yıllarda on bin adetle başlayıp beşinci yılda elli bin adet üretim hedeflenen tesis için öne çıkan birkaç nokta var. Kayseri İncesu OSB'de bir yer bulduklarını aktaran Reysaş Yatırım Holding Yönetim Kurulu Başkanı Durmuş Döven, hedeflerinin ise Marmara Bölgesi olduğunu aktarıyor.
Konteyneri ürettikten sonra denize çok hızlı bir şekilde daha ucuz maliyetle götürmek gerektiğini belirten Döven, "Yatırımı Türkiye'de yapmazsak Karadağ'dan konuyla ilgili çok ciddi bir teklif aldık. Bedelsiz arsa vererek Bar şehrinde, Bar Limanı'nda bize yüz yetmiş bin metrekare arsa teklif edildi'' diyor.
Bu yatırıma da çok sıcak baktıklarını kaydeden Durmuş Döven, Karadağ'ın Avrupa'ya çok yakın bir ülke olmasının avantajına vurgu yapıyor. Döven, ''Karşısı Adriyatik İtalya ve bu şekilde Avrupa'nın göbeğine çok kısa sürede gidiliyor" diyor.
ORTAK HAVUZ OLUŞTURDU
Demiryolu ağırlıklı taşıma yapan Pasifik Eurasia Lojistik ise konteyner sorununa önemli bir kararla çözüm adımı attı. Pasifik Eurasia Lojistik CEO'su Murat Karatekin, bu zorlu süreçte en kısa vadeli çözüm olarak kendi konteynerlerini kapalı sistem üzerinden ihracatçıların hizmetine sunduklarını söylüyor.
İhracatçıların lehinde olacak şekilde konteynerleri daha da hızlı sirküle etmeyi hedefleyip, operasyondaki verimliliği artıracak süreçler geliştirdiklerini belirten Karatekin, "Böylece transit sürelerini azaltıp, konteyner etkin kullanım rasyomuzu artırdık. Paydaşlarımızla da ortak konteyner havuz sistemini oluşturarak, ihracatçımızın hizmetine sunduk" diye konuşuyor.
"MİLLİ DENİZCİLİK ŞİRKETİ KURULMALI"
Öte yandan konteyner üretim konusunun stok ve tedarik krizleriyle uzun bir süre daha gündem olması beklenirken, kimi sektör temsilcileri milli bir denizcilik şirketi kurulması önerisinde de bulunuyor.
Murat Karatekin, "Uluslararası standartlarda milli konteyner üretimi mutlaka Türk lojistik şirketlerinin uluslararası arenada elini güçlendirecektir" diyor.
Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) Başkanı Talha Özger de sektörün güçlü ihracatının bu zorlu süreçten etkilenmemesi için hızlı bir çözüme ihtiyaç olduğunu ifade ediyor.
DENİZCİLİK İŞİNE GİRDİ
Yaşanan dar boğaza karşı şirketler, konteyner sorununu çözmek için denizcilik işine girme kararı bile verebiliyor. Örneğin Oba Makarna, kendi armatörlük şirketini kurarak ilk etapta kendi ürünlerinin sevkiyatını yapma kararı aldı.
Savana Shipping isimli şirket kuran ve 18 bin tonluk iki konteyner gemisi yatırımı yapan Oba Makarna, 10 bin adet konteyner yatırımı yapma hedefi koydu.
Diğer taraftan Sarp Intermodal da 41 milyon TL'lik yeni ekipman yatırımı gerçekleştirdi. Şirket, yeni siparişle birlikte 45'lik konteyner sayısını bin 550'ye çıkarma kararı aldı.
NAVLUN FİYATLARI DÜŞER Mİ?
Dört bir koldan devreye giren çözüm arayışlarına karşılık yaşanan krizin bu yıl çözüme kavuşması ise pek beklenmiyor. Yüksek taşıma maliyetlerinin yıl sonuna kadar devam edeceği öngörülüyor.
Fakat Reysaş Yatırım Holding Yönetim Kurulu Başkanı Durmuş Döven, Çin'den Türkiye'ye 14 bin dolarları gören ve şu an 8-10 bin dolar arasında seyreden konteyner taşımacılığında fiyatların daha da yükseleceğini öngörüyor. Gelecek yıllarda bu rakamların bile hayal olacağını söyleyen Döven, "Çünkü dünya pandemiden çıktığı andan itibaren dünyanın göreceği en büyük ticari dönem 2021,2022 ve 2023 yılları olacak.
Taşınacak ürün fazla olacağı için taşıma fiyatları da korkunç rakamlara ulaşacak. İnsanlar ertelenmiş taleplerini yerine getirmeye çalışacaklar. Bu da taşıma ücretlerindeki artışın süreceğini gösteriyor" diye konuşuyor.
DENİZDE YÜK TRAFİĞİ YÜKSELİŞTE
Armatörlerin yeni yatırımları ve şirketlerin kendi çözümlerine karşılık yaşanan krizin bir süre daha devam etmesi beklenirken, yeni konteynerlerin devreye girmesiyle taşıma fiyatlarının da dengelenmesi öngörülüyor.
Aslında yaşanan kriz karşısında deniz taşımacılığındaki son rakamlara bakmak gerekirse Türkiye'yi ne kadar etkilediği daha iyi anlaşılır.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü'nün mayıs ayına ilişkin konteyner ve yük istatistiklerine göre, geçen ay limanlarda elleçlenen konteyner miktarı, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 21,8 oranında, ihracat amaçlı konteyner yüklemeleri ise yüzde 10,8 oranında arttı.
Geçen ay limanlarda elleçlenen konteyner miktarı, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 21,8 artarak 1 milyon 56 bin 22 TEU oldu. Limanlarda elleçlenen dış ticarete konu konteyner miktarı ise 784 bin 394 TEU oldu.
Artan taşıma rakamlarını değerlendiren Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Başkanı Emre Eldener, aşılamanın en üst seviyeye çıkması ile dünya ticaretinin hızlı bir şekilde büyüyeceğini ve denizyolu konteyner taşımacılığının dünya ticaretindeki önemini eskisinden daha fazla artıracağını ifade ediyor.
EMRE ELDENER / UTİKAD BAŞKANI "HİNDİSTAN VE MALEZYA ÜRETİME BAŞLAYACAK"
"Baltık ve Uluslararası Denizcilik Konseyi BİMCO, mart ayında 15 bin ve üzeri TEU kapasitesi olan 45 ultra geniş konteyner gemisi tipi konteyner gemisi siparişi ve buna ek olarak daha küçük gemiler için 27 sipariş verilerek rekor kırıldığım açıkladı.
Bu gemilerin iki, üç yıl sonrasında servise gireceklerini düşündüğümüzde, dünya denizyolu konteyner taşımacılığının büyüyerek yoluna devam edeceğini öngörebiliriz.
Dünya konteyner ihtiyacı her yıl yüzde 4 büyüyor. Bu büyüme ivmesi ve yaşanan bu krizle Çin haricinde, önümüzdeki yıl Hindistan ve Malezya'nin da hacimli konteyner üreten ülkeler arasına katılması bekleniyor."
