Türkiye'nin kamu kaynaklarının önümüzdeki 3 yıllık dönemde kullanılacağı öncelikli sektör ve projeler belli oldu.
AA muhabirinin 2021-2023 Dönemi Yatırım Programı Hazırlıkları ile İlgili 2020/12 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi'nden yaptığı derlemeye göre, 2021-2023 yıllarında kamu yatırımlarında, büyümeye, özel kesim yatırımlarını desteklemeye, bölgelerin gelişme potansiyelini harekete geçirmeye, üretim, istihdam ve ülke refahını artırmaya azami katkı sağlayacak projelere, özel sektör tarafından gerçekleştirilemeyecek ekonomik ve sosyal altyapı projelerine öncelik verilecek.
Ayrıca kamu yatırımlarında, altyapı konusunda, özel kesimde üretim maliyetlerinin azaltılmasını, yeni üretim kapasitelerinin oluşturulmasını, böylece üretimin yenilikçi ve rekabetçi gelişmesini destekleyecek projeler ön planda olacak.
Makroekonomik hedefleri destekleyecek ve büyümeyi sürdürülebilir kılacak nitelikli insan gücü ve güçlü toplum hedefiyle ilgili projeler de öncelikli olarak yatırım programına alınacak.
Kamu yatırımları, bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılmasına katkı sağlayacak projelere ayrılacak. GAP, DAP, DOKAP ve KOP Bölge Kalkınma İdarelerinin sorumluluk alanlarındaki iller için hazırlanan eylem planları kapsamındaki yatırımlara öncelik sağlanacak.
Kırsal kesimde kalkınmanın hızlandırılması amacıyla, kamu yatırımları ve hizmetleri, köyler, ilçe merkezleri ve belde belediyeleri ile çevresine hizmet sunma kapasitesi bulunan merkezi yerleşim birimlerine öncelikli olarak ayrılacak, bu yerleşimlerin altyapıları iyileştirilecek.
Proje bazında da 11. Kalkınma Planı'nda yer alan sektör ve alanlara, 2021 yılı içinde tamamlanarak hizmete girebilecek projelere, idame-yenileme, bakım-onarım, rehabilitasyon ve modernizasyon türü yatırım projelerine, afet risklerinin azaltılması, afetlere hazırlık ve afet hasarlarının telafisine yönelik projelere ağırlık verilecek.
Kamu kuruluşları yatırım programı hazırlıklarında ve proje stokunun önceliklendirilmesinde, genel, sektörel, bölgesel ve proje bazında önceliklerin yanı sıra alt sektör bazındaki kriter ve öncelikleri de dikkate alacak.
İmalat sektörlerinde, üretimin idamesine yönelik projelere, halk ve çevre sağlığı, AB'ye uyum ve uluslararası yükümlülükler açısından gerçekleştirilmesi gerekli çalışmalara, yerli ham maddenin değerlendirilmesine yönelik projelere, savunma sanayii projelerine, yerli ve özgün raylı sistem araçları ve hava araçlarının geliştirilmesine öncelik verilecek.
Sanayi altyapısına yönelik OSB, KSS ve TGB projelerinde sektörel ve tematik projeler öncelikli olarak yatırım programına alınacak. Projelerin seçiminde sanayi ve teknoloji bölgelerinin dönüşümüne katkı verecek, girişimcilere sağlanacak hizmet kalitesinin artıracak, ihtiyaç ve etki analizlerinin yapıldığı ve kümelenme desteklerini içeren projeler ön planda olacak.
İstihdam ve çalışma hayatı alanında, işletmelerde sürdürülebilir bir iş sağlığı ve güvenliği yönetim modeli anlayışının hakim kılınmasıyla iş kazaları ve meslek hastalıklarının sağlıklı ve güvenilir bir şekilde izlenebilmesini sağlayan bir sistemin oluşturulmasına kaynak ayrılacak. Özellikle iş ve meslek danışmanlığı hizmetleri olmak üzere aktif iş gücü programlarının daha etkin kullanımının sağlanmasına, iş gücü piyasasında dezavantajlı olan kadın, genç ve göçle Türkiye'ye gelen kesimlerin iş gücü piyasasına katılımının ve entegrasyonunun sağlanmasına yönelik yatırım projelerine öncelik verilecek.
Madencilikte, enerji sektörü ve imalat sanayisine girdi temin eden üretime yönelik, kömür, petrol, doğal gaz ve jeotermal kaynaklar ve rezervi tükenmekte olan, arz güvenliğinin sağlanması açısından önem arz eden madenlerin aranmasına yönelik projeler öncelikli olarak değerlendirilecek.
Enerji sektöründe, arz-talep analizlerine dayanan, başta nükleer ve yenilenebilir enerji olmak üzere yerli ve özgün enerji teknolojileri geliştirme amaçlı yatırımlara öncelik sağlanacak. Doğal gaz iletim ve dağıtım ağını ülke sathında genişletecek yatırımlara devam edilecek. Bu yatırımların şehir içi doğal gaz dağıtım yatırımlarıyla eş zamanlı olarak yürütülmesine önem verilecek.
Kamu yatırımlarının ulaştırma sektöründe kullanımında, Konya-Karaman-Niğde-Mersin-Adana-Osmaniye-Gaziantep, Ankara-Sivas, Ankara-Afyonkarahisar-İzmir, Bandırma-Bursa-Yenişehir-Osmaneli, Halkalı-Kapıkule projeleriyle ikinci hat yapımları, sinyalizasyon ve elektrifikasyon çalışmaları ve önemli yük merkezlerine iltisak hattı yapımıyla raylı sistem araçlarının yerli üretimi öncelikli olacak.
Deniz yolu yatırımlarında, Filyos Limanı, Mersin Ana Konteyner Limanı ve Çandarlı Limanı'nın tamamlanmasına birinci derecede öncelik verilecek. Hava yolu sektöründe hava yolu ulaşımına erişimi ve hava trafiği emniyetini artırıcı projeler, kara yolu yatırımlarında da trafik akış darboğazlarının giderilmesi ön plana alınacak.
Lojistik yatırımlarında, Çukurova, Batı Karadeniz ve Marmara bölgeleri başta olmak üzere mevcut ve yapımı devam eden lojistik merkezlerin standartları yükseltilecek, yeni yapılacak yük ve lojistik merkezleri yük talebinin yüksek olduğu demir yolu koridorlarında planlanacak.
Haberleşme sektöründe TRT'nin teknolojik altyapısının yenilenmesine yönelik projelere öncelik verilecek.
Tarım sektöründe, DSİ Genel Müdürlüğünün büyük su işi projelerinden depolaması tamamlanmış veya depolamasız, su iletim tesisleri inşaatı bitmiş veya devam eden sulama yapılacak projelere öncelik verilecek. Ayrıca, balıkçı barınakları projelerinde Balıkçılık Kıyı Yapıları Durum ve İhtiyaç Analizi çalışmasında ortaya konulan ihtiyaç tespitleri ve takvimlendirme dikkate alınarak projeler önceliklendirilecek.
Konut sektöründe, yeni lojman yapımı tekliflerinde güvenlik kuruluşlarının Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki projeleri öncelikli olacak.
İlk ve genel ortaöğretim ile mesleki ve teknik eğitimde fiziki gerçekleşmesi yüzde 75 ve daha üzerinde olan projelere öncelik verilecek, okulların depreme karşı güçlendirilmesine devam edilecek.
Kültür ve Turizm Bakanlığı yatırım programında yer alan kültür merkezi projelerinden fiziki gerçekleşmesi yüzde 50'nin üzerinde olanlara, kent merkezinde bulunma ve fazla nüfusa sahip olma gibi kıstaslara göre ödenek tahsisinde öncelik sağlanacak.
Sağlık sektöründe, koruyucu ve birinci basamak sağlık hizmetlerine yönelik projeler, fiziki gerçekleşmesi yüzde 75’in üzerinde olan merkezler, inşaatı tamamlanan birimlerin donanım ihtiyaçları, depreme karşı güçlendirme projeleri ve bölgesel farkları azaltıcı mahiyetteki projeler ilk aşamada kamu yatırımı alacak.
Güvenlik hizmetlerinin sunumunda koordinasyonu ve emniyet birimlerinin teknolojik donanımını güçlendirecek projelere, önleyici/koruyucu güvenlik hizmetleri niteliğindeki projeler ve siber suçlarla mücadeleye katkı sağlayacak projelere ve terörle etkin mücadeleyi güçlendirecek yatırımlara öncelik verilecek.
AA muhabirinin 2021-2023 Dönemi Yatırım Programı Hazırlıkları ile İlgili 2020/12 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi'nden yaptığı derlemeye göre, 2021-2023 yıllarında kamu yatırımlarında, büyümeye, özel kesim yatırımlarını desteklemeye, bölgelerin gelişme potansiyelini harekete geçirmeye, üretim, istihdam ve ülke refahını artırmaya azami katkı sağlayacak projelere, özel sektör tarafından gerçekleştirilemeyecek ekonomik ve sosyal altyapı projelerine öncelik verilecek.
Ayrıca kamu yatırımlarında, altyapı konusunda, özel kesimde üretim maliyetlerinin azaltılmasını, yeni üretim kapasitelerinin oluşturulmasını, böylece üretimin yenilikçi ve rekabetçi gelişmesini destekleyecek projeler ön planda olacak.
Makroekonomik hedefleri destekleyecek ve büyümeyi sürdürülebilir kılacak nitelikli insan gücü ve güçlü toplum hedefiyle ilgili projeler de öncelikli olarak yatırım programına alınacak.
Kamu yatırımları, bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılmasına katkı sağlayacak projelere ayrılacak. GAP, DAP, DOKAP ve KOP Bölge Kalkınma İdarelerinin sorumluluk alanlarındaki iller için hazırlanan eylem planları kapsamındaki yatırımlara öncelik sağlanacak.
Kırsal kesimde kalkınmanın hızlandırılması amacıyla, kamu yatırımları ve hizmetleri, köyler, ilçe merkezleri ve belde belediyeleri ile çevresine hizmet sunma kapasitesi bulunan merkezi yerleşim birimlerine öncelikli olarak ayrılacak, bu yerleşimlerin altyapıları iyileştirilecek.
Proje bazında da 11. Kalkınma Planı'nda yer alan sektör ve alanlara, 2021 yılı içinde tamamlanarak hizmete girebilecek projelere, idame-yenileme, bakım-onarım, rehabilitasyon ve modernizasyon türü yatırım projelerine, afet risklerinin azaltılması, afetlere hazırlık ve afet hasarlarının telafisine yönelik projelere ağırlık verilecek.
İmalat sektöründe sanayi altyapısı güçlenecek
Kamu kuruluşları yatırım programı hazırlıklarında ve proje stokunun önceliklendirilmesinde, genel, sektörel, bölgesel ve proje bazında önceliklerin yanı sıra alt sektör bazındaki kriter ve öncelikleri de dikkate alacak.
İmalat sektörlerinde, üretimin idamesine yönelik projelere, halk ve çevre sağlığı, AB'ye uyum ve uluslararası yükümlülükler açısından gerçekleştirilmesi gerekli çalışmalara, yerli ham maddenin değerlendirilmesine yönelik projelere, savunma sanayii projelerine, yerli ve özgün raylı sistem araçları ve hava araçlarının geliştirilmesine öncelik verilecek.
Sanayi altyapısına yönelik OSB, KSS ve TGB projelerinde sektörel ve tematik projeler öncelikli olarak yatırım programına alınacak. Projelerin seçiminde sanayi ve teknoloji bölgelerinin dönüşümüne katkı verecek, girişimcilere sağlanacak hizmet kalitesinin artıracak, ihtiyaç ve etki analizlerinin yapıldığı ve kümelenme desteklerini içeren projeler ön planda olacak.
İstihdam ve çalışma hayatı alanında, işletmelerde sürdürülebilir bir iş sağlığı ve güvenliği yönetim modeli anlayışının hakim kılınmasıyla iş kazaları ve meslek hastalıklarının sağlıklı ve güvenilir bir şekilde izlenebilmesini sağlayan bir sistemin oluşturulmasına kaynak ayrılacak. Özellikle iş ve meslek danışmanlığı hizmetleri olmak üzere aktif iş gücü programlarının daha etkin kullanımının sağlanmasına, iş gücü piyasasında dezavantajlı olan kadın, genç ve göçle Türkiye'ye gelen kesimlerin iş gücü piyasasına katılımının ve entegrasyonunun sağlanmasına yönelik yatırım projelerine öncelik verilecek.
Madencilik ve enerji
Madencilikte, enerji sektörü ve imalat sanayisine girdi temin eden üretime yönelik, kömür, petrol, doğal gaz ve jeotermal kaynaklar ve rezervi tükenmekte olan, arz güvenliğinin sağlanması açısından önem arz eden madenlerin aranmasına yönelik projeler öncelikli olarak değerlendirilecek.
Enerji sektöründe, arz-talep analizlerine dayanan, başta nükleer ve yenilenebilir enerji olmak üzere yerli ve özgün enerji teknolojileri geliştirme amaçlı yatırımlara öncelik sağlanacak. Doğal gaz iletim ve dağıtım ağını ülke sathında genişletecek yatırımlara devam edilecek. Bu yatırımların şehir içi doğal gaz dağıtım yatırımlarıyla eş zamanlı olarak yürütülmesine önem verilecek.
Demir yolu ve limanlar tamamlanacak
Kamu yatırımlarının ulaştırma sektöründe kullanımında, Konya-Karaman-Niğde-Mersin-Adana-Osmaniye-Gaziantep, Ankara-Sivas, Ankara-Afyonkarahisar-İzmir, Bandırma-Bursa-Yenişehir-Osmaneli, Halkalı-Kapıkule projeleriyle ikinci hat yapımları, sinyalizasyon ve elektrifikasyon çalışmaları ve önemli yük merkezlerine iltisak hattı yapımıyla raylı sistem araçlarının yerli üretimi öncelikli olacak.
Deniz yolu yatırımlarında, Filyos Limanı, Mersin Ana Konteyner Limanı ve Çandarlı Limanı'nın tamamlanmasına birinci derecede öncelik verilecek. Hava yolu sektöründe hava yolu ulaşımına erişimi ve hava trafiği emniyetini artırıcı projeler, kara yolu yatırımlarında da trafik akış darboğazlarının giderilmesi ön plana alınacak.
Lojistik yatırımlarında, Çukurova, Batı Karadeniz ve Marmara bölgeleri başta olmak üzere mevcut ve yapımı devam eden lojistik merkezlerin standartları yükseltilecek, yeni yapılacak yük ve lojistik merkezleri yük talebinin yüksek olduğu demir yolu koridorlarında planlanacak.
Haberleşme sektöründe TRT'nin teknolojik altyapısının yenilenmesine yönelik projelere öncelik verilecek.
Tarımda sulama ve balıkçılık ön planda tutulacak
Tarım sektöründe, DSİ Genel Müdürlüğünün büyük su işi projelerinden depolaması tamamlanmış veya depolamasız, su iletim tesisleri inşaatı bitmiş veya devam eden sulama yapılacak projelere öncelik verilecek. Ayrıca, balıkçı barınakları projelerinde Balıkçılık Kıyı Yapıları Durum ve İhtiyaç Analizi çalışmasında ortaya konulan ihtiyaç tespitleri ve takvimlendirme dikkate alınarak projeler önceliklendirilecek.
Konut sektöründe, yeni lojman yapımı tekliflerinde güvenlik kuruluşlarının Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki projeleri öncelikli olacak.
İlk ve genel ortaöğretim ile mesleki ve teknik eğitimde fiziki gerçekleşmesi yüzde 75 ve daha üzerinde olan projelere öncelik verilecek, okulların depreme karşı güçlendirilmesine devam edilecek.
Kültür ve Turizm Bakanlığı yatırım programında yer alan kültür merkezi projelerinden fiziki gerçekleşmesi yüzde 50'nin üzerinde olanlara, kent merkezinde bulunma ve fazla nüfusa sahip olma gibi kıstaslara göre ödenek tahsisinde öncelik sağlanacak.
Sağlıkta koruyucu hizmetler ilk sırada değerlendirilecek
Sağlık sektöründe, koruyucu ve birinci basamak sağlık hizmetlerine yönelik projeler, fiziki gerçekleşmesi yüzde 75’in üzerinde olan merkezler, inşaatı tamamlanan birimlerin donanım ihtiyaçları, depreme karşı güçlendirme projeleri ve bölgesel farkları azaltıcı mahiyetteki projeler ilk aşamada kamu yatırımı alacak.
Güvenlik hizmetlerinin sunumunda koordinasyonu ve emniyet birimlerinin teknolojik donanımını güçlendirecek projelere, önleyici/koruyucu güvenlik hizmetleri niteliğindeki projeler ve siber suçlarla mücadeleye katkı sağlayacak projelere ve terörle etkin mücadeleyi güçlendirecek yatırımlara öncelik verilecek.
