Hükümet 33 yıllık KDV yasasını değiştirmeye hazırlanıyor. Yeni KDV Yasa Tasarısı birçok değişiklik içeriyor. EY Türkiye'den kıdemli müdür Ender İnelli, Yeni KDV Yasa Tasarısı'nın neler getireceğini soru ve yanıtlarla sizler için özetledi.
1- Yeni KDV Yasa Tasarısı genel olarak ne gibi önemli değişiklikler ve yenilikler getiriyor?
Tasarı ile birçok değişiklik ve yenilik öngörülüyor. Bunlardan en önemlileri;
2- Devreden KDV'nin iadesi nasıl gerçekleşecek? Sınır ya da inceleme olacak mı? Uygulama ne zaman yürürlüğe girecek?
Halihazırda mükellefler yaptıkları teslimler veya ifa ettikleri hizmetler üzerinden hesaplayacakları vergiden, kendilerine yapılan teslimler veya ifa olunan hizmetler ile ithal ettikleri mallara ait vergiyi indirebiliyorlar. KDV indirimi, vergilendirme dönemleri itibariyle uygulanıyor.
Ancak bir vergilendirme döneminde indirilecek katma değer vergisi toplamı, mükellefin vergiye tâbi işlemleri dolayısıyla hesaplanan katma değer vergisi toplamından fazla olduğu takdirde, aradaki fark sonraki dönemlere devroluyor fakat iade edilmiyor.
Tasarıda mükelleflerin bir vergilendirme döneminde indirilecek katma değer vergisi toplamının hesaplanan katma değer vergisi toplamından fazla olması durumunda, aradaki farkın iade edilmeyeceği kuralı kaldırılıyor ve her bir vergilendirme dönemine ilişkin 12 ay süreyle indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisinin, izleyen altı ay içinde mükellef tarafından talep edilmesi şartıyla iade edilebileceği düzenleniyor.
Diğer taraftan yine tasarı ile Bakanlar Kurulu'na, 12 aylık süreyi; sektörlere, işletme büyüklüklerine ve indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisinin kaynağına göre 24 aya kadar uzatabilme, tekrar kanuni seviyesine indirebilme; Maliye Bakanlığı'na ise, belirlenen sürede mükelleflerce indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisinin iadesini, vergi incelemesiyle veya sektörlere, işletme büyüklüklerine ve indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisinin kaynağına göre vergi incelemesi dışında belirlenecek diğer yöntemlerle yapma hususlarında yetki veriliyor. Bu hükümler 1 Ocak 2019'da yürürlüğe girecek.
3- 2018 yılı ile geçmiş yıllara ilişkin devreden KDV de iade edilecek mi?
Tasarı ile Maliye Bakanlığı'na, 31/12/2018 tarihi itibarıyla indirim yoluyla giderilemeyen KDV'yi, bütçe imkanlarını dikkate alarak zamana yayılı bir şekilde, sektörlere, işletme büyüklüklerine, indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisinin kaynağına göre; kısmen ya da tamamen iade etme konusunda yetki veriliyor.
Maliye Bakanlığı'nın yapacağı düzenleme ile söz konusu tutarın; vergi dairesine olan borçlara mahsup edilmesi; gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınması da mümkün olabilecek.
Diğer taraftan; iade, vergi incelemesiyle veya sektörlere, işletme büyüklüklerine ve indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisinin kaynağına göre vergi incelemesi dışında belirlenecek diğer yöntemlerle de yapılabilecek. Bu konuda da Bakanlıkça yapılacak ikincil düzenlemelerin takip edilmesi icap ediyor.
4- "Hasılat Esaslı Vergilendirme" tam olarak ne anlama geliyor?
Bu düzenlemeyle; ticari kazancı işletme hesabı esasına göre tespit edilenler ile mesleki kazancı serbest meslek kazanç defterine göre tespit edilenler (Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen sektör ve meslek grupları kapsamında yer alma koşuluyla), talep etmeleri halinde, vergiye tabi işlemlerin karşılığını teşkil eden bedel üzerinden, belirlenecek oranı uygulamak suretiyle hesapladıkları katma değer vergisini beyan edip ödeyecekler.
Bu durumda, bu mükellef grubu için KDV indiriminin ödenecek KDV üzerinde bir etkisi söz konusu olmayacak. Diğer yandan, hasılat esaslı vergilendirmeyi seçenler iki yıl geçmedikçe bu usulden dönemeyecekler.
5 Grup şirketleri tek KDV beyannamesi verebilecek mi?
Tasarı ile grup şirketlerine, aralarında en az yüzde 50 oranında iştirak ilişkisi bulunmak kaydıyla, katma değer vergisi açısından grup KDV mükellefiyeti tesis edilebilmesi konusunda imkan veriliyor.
Bu çerçevede, Maliye Bakanlığı kapsama dahil olacak mükellefleri; sektörler, işletme büyüklükleri, iş hacimleri, doğrudan veya dolaylı ortaklık durumu ve diğer vergilerden dolayı mükellef olup olmadıklarına göre belirlemeye yetkili olacak. Grup KDV mükellefiyetinde verginin ödenmesinden gruba dahil olanların tamamı müteselsilen sorumlu olacaklar.
6- KDV indiriminde takvim yılı sınırlamasından vaz mı geçiliyor?
Halen, KDV indirimi hakkının vergiyi doğuran olayın gerçekleştiği hesap dönemi aşılmamak şartıyla kullanılmasına izin veriliyor. Bu, özellikle dönem sonlarında gelmesi geciken faturalar ile ihtilaflı işlemlere ilişkin KDV'nin indiriminde sorun yaratıyor. Tasarı ile KDV'nin indirime konu edilebilmesi için, işlemin gerçekleştiği takvim yılı içinde kanuni defterlere kayıt yapılması kuralı, takvim yılını takip eden yılın sonu olarak belirleniyor.
7- Bağışlanan okul ve sağlık tesisleri için yüklenilen KDV indirim ve iade konusu yapılabilecek mi?
Yasa Tasarısı ile hayırsever kişi ve kurumlar tarafından yaptırılarak ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına bağışlanan okul, sağlık tesisi, öğrenci yurdu, çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve rehabilitasyon merkezi, ibadethaneler, yaygın din eğitimi verilen tesisler, gençlik merkezleri, gençlik ve izcilik kamplarının inşa edilmesine ilişkin olarak satın alınan mal ve hizmetlerin KDV'den istisna edilmesi öngörülüyor.
Bu düzenleme tam istisna olarak değerlendirildiğinden bu amaçla yüklenilen KDV'nin indirim ve iadesi mümkün hale gelmiş oluyor.
8- KDV iadelerinde incelemeyi kim yapacak ve incelemeler ne kadar sürecek?
KDV iadelerinin vergi incelemesine bağlandığı durumlarda, bu incelemeler vergi müfettişleri tarafından yapılacak. Artacak iş yükü de göz önüne alınarak Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı bünyesinde yeni bir grup başkanlığı ve bin yeni vergi müfettişi kadrosu ihdas ediliyor.
Bu grup başkanlığı münhasıran katma değer vergisine ilişkin iade incelemeleri yapacak. Tasarı ile KDV iadeleri için inceleme süresi üç ay olarak belirlenmiş durumda. Zorunlu hallerde bu süre iki ay uzatılabilecek.
9- Üç ay içinde alınamayan KDV iadesi için devlet faiz mi ödeyecek?
Öngörülen düzenlemeyle, Katma Değer Vergisi Kanunu uyarınca iadesi gereken verginin, iadeye ilişkin tamamlanması gereken tüm bilgi ve belgelerin tamamlandığı tarihi takip eden üç ay içinde iade edilmemesi halinde, bu tutarlar için üç aylık sürenin sonundan itibaren devlet tarafından tecil faizi oranında faiz ödenecek.
10- KDV iadesi için SMMM raporu da geçerli mi olacak?
Tasarıyla 3568 sayılı Yasada yapılması planlanan değişiklikle; Maliye Bakanlığı'na; serbest muhasebeci mali müşavirlere beyannamelerini imzaladıkları dönem ve mükellefler ile sınırlı olarak KDV Kanunu kapsamında yapılacak iadeye dayanak teşkil edecek rapor düzenlettirilmesi konusunda yetki verilmesi öngörülüyor. Rapor düzenleyeceklerde aranılacak nitelikler ile rapor düzenlenebilecek iade türleri ve tutarları ise Maliye Bakanlığı tarafından yapılacak ikincil belirlemelerle açıklığa kavuşturulacak.
Tasarıda, serbest muhasebeci mali müşavirlerin rapor kapsamı ile sınırlı olmak üzere, ziya uğratılan vergilerden ve kesilecek cezalardan mükellef ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulması öngörülüyor.
1- Yeni KDV Yasa Tasarısı genel olarak ne gibi önemli değişiklikler ve yenilikler getiriyor?
Tasarı ile birçok değişiklik ve yenilik öngörülüyor. Bunlardan en önemlileri;
- Mükelleflerin alışları nedeniyle ödediği katma değer vergisinin, hesaplanan katma değer vergisi ile eritilememesi nedeniyle oluşacak ve sonraki dönemlere devredecek katma değer vergisinin, belli bir süreden fazla devretmesi durumunda, mükellefe iade edilmesinin önünün açılması,
- Geçmiş dönemlerden gelen devreden KDV'nin de idareye tanınan yetki çerçevesinde ve yıllara yayılı şekilde, bütçe imkanları da göz önünde bulundurularak iade edilebilmesinin mümkün hale getirilmesi,
- KDV iadelerinin üç ay içerisinde alınabilmesini temin etmek amacıyla, üç ayı aşan süre için mükelleflere devlet tarafından faiz ödenmesinin öngörülmesi,
- İşletme hesabı esasına göre defter tutan küçük işletmeler ile serbest meslek erbabı için "hasılat esaslı vergileme sistemi"nin getirilmesi,
- Koşulların sağlanması durumunda aralarında en az yüzde 50 oranında iştirak ilişkisi bulunmak kaydıyla "Grup Şirketlerine" katma değer vergisi açısından grup katma değer vergisi mükellefiyeti tesis edilebilmesi konusunda idareye yetki verilmesi olarak sayılabilir.
2- Devreden KDV'nin iadesi nasıl gerçekleşecek? Sınır ya da inceleme olacak mı? Uygulama ne zaman yürürlüğe girecek?
Halihazırda mükellefler yaptıkları teslimler veya ifa ettikleri hizmetler üzerinden hesaplayacakları vergiden, kendilerine yapılan teslimler veya ifa olunan hizmetler ile ithal ettikleri mallara ait vergiyi indirebiliyorlar. KDV indirimi, vergilendirme dönemleri itibariyle uygulanıyor.
Ancak bir vergilendirme döneminde indirilecek katma değer vergisi toplamı, mükellefin vergiye tâbi işlemleri dolayısıyla hesaplanan katma değer vergisi toplamından fazla olduğu takdirde, aradaki fark sonraki dönemlere devroluyor fakat iade edilmiyor.
Tasarıda mükelleflerin bir vergilendirme döneminde indirilecek katma değer vergisi toplamının hesaplanan katma değer vergisi toplamından fazla olması durumunda, aradaki farkın iade edilmeyeceği kuralı kaldırılıyor ve her bir vergilendirme dönemine ilişkin 12 ay süreyle indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisinin, izleyen altı ay içinde mükellef tarafından talep edilmesi şartıyla iade edilebileceği düzenleniyor.
Diğer taraftan yine tasarı ile Bakanlar Kurulu'na, 12 aylık süreyi; sektörlere, işletme büyüklüklerine ve indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisinin kaynağına göre 24 aya kadar uzatabilme, tekrar kanuni seviyesine indirebilme; Maliye Bakanlığı'na ise, belirlenen sürede mükelleflerce indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisinin iadesini, vergi incelemesiyle veya sektörlere, işletme büyüklüklerine ve indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisinin kaynağına göre vergi incelemesi dışında belirlenecek diğer yöntemlerle yapma hususlarında yetki veriliyor. Bu hükümler 1 Ocak 2019'da yürürlüğe girecek.
3- 2018 yılı ile geçmiş yıllara ilişkin devreden KDV de iade edilecek mi?
Tasarı ile Maliye Bakanlığı'na, 31/12/2018 tarihi itibarıyla indirim yoluyla giderilemeyen KDV'yi, bütçe imkanlarını dikkate alarak zamana yayılı bir şekilde, sektörlere, işletme büyüklüklerine, indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisinin kaynağına göre; kısmen ya da tamamen iade etme konusunda yetki veriliyor.
Maliye Bakanlığı'nın yapacağı düzenleme ile söz konusu tutarın; vergi dairesine olan borçlara mahsup edilmesi; gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınması da mümkün olabilecek.
Diğer taraftan; iade, vergi incelemesiyle veya sektörlere, işletme büyüklüklerine ve indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisinin kaynağına göre vergi incelemesi dışında belirlenecek diğer yöntemlerle de yapılabilecek. Bu konuda da Bakanlıkça yapılacak ikincil düzenlemelerin takip edilmesi icap ediyor.
4- "Hasılat Esaslı Vergilendirme" tam olarak ne anlama geliyor?
Bu düzenlemeyle; ticari kazancı işletme hesabı esasına göre tespit edilenler ile mesleki kazancı serbest meslek kazanç defterine göre tespit edilenler (Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen sektör ve meslek grupları kapsamında yer alma koşuluyla), talep etmeleri halinde, vergiye tabi işlemlerin karşılığını teşkil eden bedel üzerinden, belirlenecek oranı uygulamak suretiyle hesapladıkları katma değer vergisini beyan edip ödeyecekler.
Bu durumda, bu mükellef grubu için KDV indiriminin ödenecek KDV üzerinde bir etkisi söz konusu olmayacak. Diğer yandan, hasılat esaslı vergilendirmeyi seçenler iki yıl geçmedikçe bu usulden dönemeyecekler.
5 Grup şirketleri tek KDV beyannamesi verebilecek mi?
Tasarı ile grup şirketlerine, aralarında en az yüzde 50 oranında iştirak ilişkisi bulunmak kaydıyla, katma değer vergisi açısından grup KDV mükellefiyeti tesis edilebilmesi konusunda imkan veriliyor.
Bu çerçevede, Maliye Bakanlığı kapsama dahil olacak mükellefleri; sektörler, işletme büyüklükleri, iş hacimleri, doğrudan veya dolaylı ortaklık durumu ve diğer vergilerden dolayı mükellef olup olmadıklarına göre belirlemeye yetkili olacak. Grup KDV mükellefiyetinde verginin ödenmesinden gruba dahil olanların tamamı müteselsilen sorumlu olacaklar.
6- KDV indiriminde takvim yılı sınırlamasından vaz mı geçiliyor?
Halen, KDV indirimi hakkının vergiyi doğuran olayın gerçekleştiği hesap dönemi aşılmamak şartıyla kullanılmasına izin veriliyor. Bu, özellikle dönem sonlarında gelmesi geciken faturalar ile ihtilaflı işlemlere ilişkin KDV'nin indiriminde sorun yaratıyor. Tasarı ile KDV'nin indirime konu edilebilmesi için, işlemin gerçekleştiği takvim yılı içinde kanuni defterlere kayıt yapılması kuralı, takvim yılını takip eden yılın sonu olarak belirleniyor.
7- Bağışlanan okul ve sağlık tesisleri için yüklenilen KDV indirim ve iade konusu yapılabilecek mi?
Yasa Tasarısı ile hayırsever kişi ve kurumlar tarafından yaptırılarak ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına bağışlanan okul, sağlık tesisi, öğrenci yurdu, çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve rehabilitasyon merkezi, ibadethaneler, yaygın din eğitimi verilen tesisler, gençlik merkezleri, gençlik ve izcilik kamplarının inşa edilmesine ilişkin olarak satın alınan mal ve hizmetlerin KDV'den istisna edilmesi öngörülüyor.
Bu düzenleme tam istisna olarak değerlendirildiğinden bu amaçla yüklenilen KDV'nin indirim ve iadesi mümkün hale gelmiş oluyor.
8- KDV iadelerinde incelemeyi kim yapacak ve incelemeler ne kadar sürecek?
KDV iadelerinin vergi incelemesine bağlandığı durumlarda, bu incelemeler vergi müfettişleri tarafından yapılacak. Artacak iş yükü de göz önüne alınarak Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı bünyesinde yeni bir grup başkanlığı ve bin yeni vergi müfettişi kadrosu ihdas ediliyor.
Bu grup başkanlığı münhasıran katma değer vergisine ilişkin iade incelemeleri yapacak. Tasarı ile KDV iadeleri için inceleme süresi üç ay olarak belirlenmiş durumda. Zorunlu hallerde bu süre iki ay uzatılabilecek.
9- Üç ay içinde alınamayan KDV iadesi için devlet faiz mi ödeyecek?
Öngörülen düzenlemeyle, Katma Değer Vergisi Kanunu uyarınca iadesi gereken verginin, iadeye ilişkin tamamlanması gereken tüm bilgi ve belgelerin tamamlandığı tarihi takip eden üç ay içinde iade edilmemesi halinde, bu tutarlar için üç aylık sürenin sonundan itibaren devlet tarafından tecil faizi oranında faiz ödenecek.
10- KDV iadesi için SMMM raporu da geçerli mi olacak?
Tasarıyla 3568 sayılı Yasada yapılması planlanan değişiklikle; Maliye Bakanlığı'na; serbest muhasebeci mali müşavirlere beyannamelerini imzaladıkları dönem ve mükellefler ile sınırlı olarak KDV Kanunu kapsamında yapılacak iadeye dayanak teşkil edecek rapor düzenlettirilmesi konusunda yetki verilmesi öngörülüyor. Rapor düzenleyeceklerde aranılacak nitelikler ile rapor düzenlenebilecek iade türleri ve tutarları ise Maliye Bakanlığı tarafından yapılacak ikincil belirlemelerle açıklığa kavuşturulacak.
Tasarıda, serbest muhasebeci mali müşavirlerin rapor kapsamı ile sınırlı olmak üzere, ziya uğratılan vergilerden ve kesilecek cezalardan mükellef ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulması öngörülüyor.
