M. FATİH KÖPRÜ
fatih.kopru@tr.ey.com
www. vergidegundem. com
2016 yılıyla ilgili herkes bir kehanette bulunuyor. Bizim açımızdan böyle bir şey söz konusu değil. 2016, elektronik uygulamalar yılı olacak, bu kesin.
O kadar çok elektronik uygulama var ki, herkesin kafası karışmış durumda. 2016 yılı başından itibaren uygulanmaya başlayanların yanında, geçtiğimiz günlerde birkaç ay ertelenen uygulamalar da söz konusu.
Bunların bazıları için kapsamlı hazırlıklar yapılması gerekiyor. Bazılarına ise sadece bir form doldurulmak suretiyle geçilebiliyor.
Bu hafta, başta elektronik uygulamalar olmak üzere, 2016’da bizi bekleyen yenilikleri özetleyeceğiz. Hepsine toplu halde bakınca, şirketlerin ve ticari kazanç sahiplerinin yeni yılda yapması gereken ne kadar çok şey olduğunu siz de göreceksiniz.
E-DEFTER, E-FATURA
Elektronik uygulamaların şüphesiz en kapsamlısı e-defter, e-fatura. 2015 yılında kapsamı genişletildi. Buna göre 2014 hesap dönemi brüt satış hasılatı 10 milyon lira ve üzeri olan mükelleflerin 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren elektronik defter tutma ve elektronik fatura uygulamasına geçmeleri gerekiyordu.
Sonraki yıllarda 10 milyonluk şartı sağlayanlar ise ilgili hesap dönemine ilişkin gelir/kurumlar vergisi beyannamesinin verileceği tarihi takip eden hesap döneminin başından itibaren elektronik fatura ve elektronik defter uygulamasına geçmek zorundalar.
Buna göre örneğin 2015 yılı brüt satış hasılatı 10 milyon lirayı aşan bir mükellefin 2017 yılı başından itibaren e-fatura e-defter uygulamasına geçmesi gerekecektir. Bu tarihlerin uygulamaya geçiş tarihleri olduğu ve belli bir süre önce hazırlıklara başlanması gerektiği unutulmamalı.
İHRACATTA E-FATURA
E-fatura uygulamasına kayıtlı olan mükellefler, mal ihracı ve yolcu beraberi eşya ihracı kapsamındaki faturalarını da 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren e-fatura olarak düzenlemek zorundaydılar. Bu zorunluluk 25 Aralık’ta yayımlanan bir tebliğ ile 2017 yılı başına kadar ertelendi. Buna göre e-fatura uygulaması kapsamında olan mükellefler mal ihracı ve yolcu beraberi eşya ihracı kapsamındaki faturalarını 2016 yılında da kağıt ortamında düzenleyebilecekler.
E-BİLET
2015 yılının son günlerinde çıkan iki tebliğ ile bazı mükellefler için geçerli olan elektronik bilet uygulamasının esasları belirlendi. Bu uygulama hava yoluyla yurtiçi veya yurtdışı yolcu taşımacılığı işiyle iştigal eden mükellefler ile sinema, tiyatro, konser, spor müsabakası vb. etkinlikler için bilet düzenleyen mükellefleri kapsıyor.
E-bilet uygulaması ihtiyari. Yani yukarıdaki mükellefler istemeleri halinde Gelir İdaresi Başkanlığına başvurup izin alarak bu uygulamadan yararlanabiliyorlar. Bunun için öncelikle e-fatura uygulamasına geçmiş olmaları ve elektronik bilet düzenleme, bunları sunma ve raporlama konularında gerekli altyapı hazırlıklarını tamamlanmış olmaları gerekiyor.
E-ARŞİV
E-arşiv uygulaması, kâğıt ortamında düzenlenmek, muhafaza ve ibraz edilmek zorunluluğu bulunan faturaların, elektronik ortamda düzenlenmesine ve ikinci nüshasının elektronik ortamda muhafaza ve ibraz edilmesine imkân tanıyan bir uygulama. Bundan yararlanabilmek için öncelikle e-fatura uygulamasına kayıtlı olmak gerekiyor.
E-arşiv uygulaması esas olarak ihtiyari olmakla birlikte, bazı mükellefler için zorunlu hale getirildi. Buna göre internet üzerinden mal ve hizmet satışı yapanlardan 2014 yılı brüt satış hasılatı 5 milyon lira ve üzerinde olan mükelleflerin 1 Ocak 2016 tarihi itibarıyla bu uygulamaya geçmeleri gerekiyordu. İnternet üzerinden satış ise mal ve hizmetlerin sipariş ve satın alma süreçlerinin tamamının internet üzerinden gerçekleştiği satış biçimi olarak tanımlanıyor.
İnternet üzerinden mal ve hizmet satışı yapanlardan, 2015 ve müteakip hesap dönemlerinde brüt satış hasılatı 5 milyon lira ve üzerinde olanlar için de e-arşiv uygulaması zorunlu hale geldi.
Bu kapsamdaki mükelleflerin, satış hasılatının 5 milyon lirayı geçtiği hesap dönemine (örneğin 2015) ilişkin gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verileceği tarihi (25 Nisan 2016) takip eden hesap döneminin başına (1 Ocak 2017) kadar başvurularını ve fiili geçiş hazırlıklarını tamamlayarak e-arşiv uygulamasına geçmeleri gerekiyor.
E-TEBLİGAT
E-uygulamalardan biri de elektronik tebligat. Vergi dairelerince düzenlenen ve muhataplarına tebliği gereken evrakın elektronik ortamda tebliğ edilmesi anlamına geliyor. Kurumlar vergisi mükelleflerinin tamamı ile basit usul hariç ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabı e-tebligat kapsamına giriyorlar.
Bu sisteme dahil olmak için bir form doldurularak başvuru yapılması gerekiyor. Şirketler için kanuni temsilcileri ya da elektronik tebligat sistemi ile ilgili işlemleri yapmaya yönelik özel yetki içeren noterde verilmiş vekâletnameyle yetkili kılınan kişilerin bizzat vergi dairesine gitmesi ve başvuru yapması şart. Gerçek kişi mükellefler ise isterlerse vergi dairesine gitmeden internet üzerinden bu başvuruyu yapabiliyorlar.
Elektronik tebligat uygulaması 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren başlıyordu. Geçtiğimiz günlerde 1 Nisan’a ertelendi. Buna göre elektronik tebligat sistemini kullanmak zorunda olan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 1 Nisan 2016 tarihine kadar gerekli başvuruları yaparak elektronik tebligat sistemini kullanmaya başlamaları gerekiyor.
Bu sisteme dahil olunması durumunda tebligatlara, kullanıcı kodu, parola ve şifre kullanılarak ya da kimlik bilgileri ile internet vergi dairesi üzerinden ulaşılacak.
Yukarıdaki yükümlülüklere uymayanlar için özel usulsüzlük cezasının kesilmesi öngörülüyor. Bu ceza 2016 yılında birinci sınıf tüccarlar (kurumlar vergisi mükellefleri dahil) ile serbest meslek erbabı için bin 370 lira, ikinci sınıf tüccarlar içinse 690 lira olarak uygulanacak.
YENİ NESİL ÖKC
Faaliyetlerinde seyyar EFT-POS cihazı kullananlar ile yol kenarı otopark hizmeti verenler 2013 yılı ekim ayında itibaren yeni nesil ödeme kaydedici cihaz (ÖKC) kullanıyorlar. Bunlar dışında kalan ve perakende satış yapan mükelleflerin ise 2016 yılı başından itibaren yeni nesil ÖKC kullanmaları gerekiyordu. Bu süre 25 Aralık’ta çıkarılan tebliğ ile hasılat büyüklüğüne göre kademeli olarak
uzatıldı. Buna göre 2014 yılı satışları veya gayri safi iş hasılatı;
• 1 milyon TL’yi aşan mükellefler için, 1 Nisan 2016,
• 1 milyon TL’den 500 bin TL’ye kadar olan mükellefler için, 1 Temmuz 2016,
• 500 bin TL ile 150 bin TL arasında olan mükellefler için, 1 Ekim 2016,
• 150 bin TL'den az olan mükellefler için, 1 Ocak 2017,
tarihinden itibaren yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanma mecburiyeti başlayacak. Dileyen mükellefler bu tarihlerden önce de söz konusu cihazları kullanmaya başlayabilirler.
Mali hafızaları dolan mevcut ödeme kaydedici cihazlara yeni malî hafıza takılmayacağı, bu cihazların hurdaya ayrılması gerektiği unutulmamalı. Hurdaya ayrılan cihazlar yerine yeni nesil ÖKC alınması gerekiyor.
Yeni nesil ÖKC kullanma zorunluluğu 2015 yılı içerisinde işe başlayan mükellefler için 2017 başından itibaren başlıyor. 2016 ve sonrasında işe başlayanlar ise işe başlama tarihinden itibaren 30 gün (kalkınmada öncelikli yörelerde 60 gün) içinde yeni nesil ÖKC alacaklar.
Özellikle büyük zincir marketlerde gördüğümüz “Bilgisayar Bağlantılı Ödeme Kaydedici Cihaz”ları kullanan mükellefler ise yukarıdaki hasılat tutarlarına bakılmaksızın, zorunluluk kapsamına 2017 yılı başından itibaren giriyorlar.
TAHSİLAT VE ÖDEMELER
Belli bir tutarı aşan tahsilat ve ödemelerin banka, finans kurumları ya da PTT aracılığıyla yapılma zorunluluğu 2003 yılında getirilmişti. İlk olarak 5 bin lira olarak başlayan bu zorunluluk, 10 bin liraya çıkmış ve son olarak 8 bin lira olarak günümüze kadar gelmişti.
2016 yılı başından geçerli olmak üzere artık bu sınır 7 bin liraya düşürülüyor. Buna göre, kurumlar vergisi mükellefleri, ticari kazanç sahibi mükellefler (basit usul ve vergiden muaf esnaf dahil) ile serbest meslek erbaplarının kendi aralarında veya bunlar dışındaki kişilerle yapacakları, 7 bin lirayı aşan her türlü tahsilat ve ödemeleri; banka, yetkilendirilmiş ödeme kuruluşları ya da PTT kanalıyla yapmaları ve bu kurumlarca düzenlenen belgelerle tevsik etmeleri (belgelendirmeleri) gerekiyor.
Eskiden olduğu gibi, kamu kurumları, noter, tapu, sermaye piyasası aracı kurumları ve yetkili döviz müesseselerinde gerçekleştirilen işlemler için böyle bir zorunluluk bulunmuyor.
Okuyucularımıza, mutlu ve sağlıklı bir yeni yıl diliyoruz.
