Girişim sermayesi yatırım fonları bu yıl start up'lar için yüz milyonlarca TL'lik bütçe ayırdı. Akıllı şehirlerden dijital bankacılığa, oyun sektöründen erken aşama gıda girişimlerine kadar çok farklı yelpazede yatırım yapmayı planlayan girişim sermayesi fonları, yeni şirketler kurarak fonladıkları start up'ların skalasını da genişletmeyi hedefliyor.
Türkiye'de faaliyet gösteren 19 girişim sermayesi yatırım fonunun yatırım ajandalarını araştırdık.
11 Temmuz 2021 tarihli sayıdan
Bankaların kurumsal girişim sermayesi (Venture Capital-VC) kurarak start up'ları fonlama ilgisi başka sektörlere de sıçradı. Artık Türkiye'de birçok holding, girişim sermayesi yatırım fonu (GSYF) kurmaya başladı.
Türkiye'de faaliyet gösteren GSYF sayısı 38'e ulaştı. Bu yıl yeni kurulacak fonlarla birlikte bu sayının 50'yi geçmesi bekleniyor. Kurumsal girişim sermayeleri hem stratejik hem de finansal hedefli ilerliyor.
Kendi varlıkları ve deneyimleriyle yatırım FONLARI yaptıkları girişimleri destekleyen bu fonlar, bugüne kadar birçok start up'ı da globale açtı.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
Türkiye'de faaliyet gösteren kurumların da katıldığı girişim yatırım turlarına bakıldığında 2016'da ortalama 465 bin dolar seviyelerinde iken, 2020 yılında bu rakamın 991 bin dolara ulaştığı görülüyor.Toplam yatırım tutarları içindeki GSYF'lerin oranı ise 2016 yılında 8 milyon dolarla yüzde 14 iken, 2020 yılında 37 milyon dolara yükselerek yüzde 27'ye çıktı.
EXIT'LER ÖNEMLİ
Fonların büyük bir bölümü ön tohum ve tohum aşamasındaki start up'lara yatırım yapıyor. Startsups.watch Kurucusu Ser-kan Unsal, yatırımlarda Seri A ve B aşamalarında henüz çok geride olduğumuza ancak bu fonların yatırım deneyimi kazandıkça daha büyük fonlar kuracaklarına dikkat çekiyor.
Başarılı exit'ler oldukça fon kurmak isteyen kurum sayısının da artacağını belirten Ünsal, "Burada kurumsal girişim sermayelerinin dikkat etmesi gereken en önemli konu, girişime para dışında bağlı oldukları şirketten ne gibi değer katabi-leceklerini iyi düşünmeleri. Yoksa sadece para vermek girişimcinin işine yaramıyor" diyor.
Çoğu kurumsal girişim sermayesi fonunun 1 milyon doların altında yatırım yaptığına işaret eden Ünsal, "Yani ön tohum ve tohum aşamaları diyebiliriz. Fintech çoğu fonun odak alanında gözüküyor fakat fonların neredeyse tamamı 'generalist' fon.
Yani her alanda kriterlerine uyan girişimlere bakıyorlar" diye konuşuyor. Biz de kapak haberimizde Türkiye'de faaliyet gösteren 19 girişim sermayesi yatırım fonunun yatırım ajandalarını araştırdık.
PİLOT MEZUNLARINA ÖNCELİK
Türk Telekom'un kurumsal girişim sermayesi şirketi TT Ventures 2018 yılından bu yana, büyüme aşamasındaki girişimleri fonluyor.
Başta sağlık, eğitim ve enerji sektörleri olmak üzere yapay zekâ, loT ve ICT gibi odak alanlarına yatırım yaptıklarını söyleyen Türk Telekom Strateji, Planlama ve Dijital Genel Müdür Yardımcısı Barış Karakullukçu, "Şu an dokuzuncu dönem başvurularını aldığımız erken aşama girişimleri desteklediğimiz PİLOT programımız ile bugüne kadar 73 girişime toplamda 5 milyon TL'nin üzerinde nakit desteği sağladık" şeklinde konuşuyor.
Karakullukçu, TT Ventures olarak 2021'de yeni girişim yatırımlarını sürdürmeyi ve bunlar arasında PİLOT mezunu girişimlere öncelik vermeyi hedeflediklerini aktarıyor.
BÜTÇE SINIRI YOK
Zorlu Holding'in fon şirketi Vestel Ventures da pandemi ve sonrasında oluşan yeni dünya standartlarında bu trendleri yakalayan girişimlerle çalışmayı hedefliyor.
Girişimlere yatırım yapmak için bir bütçe sınırı koymadıklarını vurgulayan Vestel Ventures Genel Müdürü Metin Salt, girişimin kalitesi, potansiyeli ve beraber oluşturacağı değere göre bilançodan fon yarattıklarını belirtiyor.
Globale ulaşmak isteyen, Zorlu Holding iştirak firmalarıyla ortak iş birlikleri yaparak kendi ölçeklendirme hızını artırabilecek, hali hazırda satış yapmış, Pre Seri A ve Seri A düzeyinde yatırım arayan girişimlerle ilgileniliyor. Salt, bu girişimlere yatırım yaptıktan sonra onları Z-Port programına aldıklarını, gelişimlerini takip ederek yeni iş birlikleri için desteklediklerini söylüyor.
DİJİTAL DÖNÜŞÜMÜ DESTEKLİYOR
Tekfen Ventures, 2016 yılından bu yana 12 girişime ortak oldu ve yaklaşık 50 milyon dolar yatırım büyüklüğüne ulaştı.
Bütçelerini yıllık bazda değerlendirmek yerine, gelecek gördüğü projelere göre fon yönetim prensibi
ile kullandıklarını ifade eden Tekfen Ventures Yönetim Kurulu Başkanı Sinan Uzan, yatırımlarını yönlendirirken Tekfen Grup şirketleriyle potansiyel gelişim alanlarını da değerlendirdiklerini belirtiyor.
Bu alanlardaki yenilikçi teknolojilere yönelerek Tekfen'e rekabet avantajı yaratmayı hedeflediklerini anlatan Uzan, şöyle devam ediyor:
"Tekfen'in güçlü olduğu tarım, tarımsal sanayi ve inşaat işkollarının henüz dijital dönüşümün başındaki sektörler olması, Tekfen Ventures için geniş bir hareket alanı yaratmakta ve onu diğer girişim sermayesi şirketlerinden farklılaştırıyor.
Kuluçka devresini tamamlamış, erken aşama olarak tanımlanan Seri A ve Seri B turundaki girişimlere odaklanıyoruz. Küresel tarım, inşaat ve imalat endüstrilerini yeniden tasarlayan inovatif girişimleri yeni yatırımlarla desteklemeyi sürdüreceğiz."
EN BAŞARILI FONLAR ARASINDA
Sadık Holding bünyesinde kurulan Sadık Ventures, Silikon Vadisi ve Türkiye'deki yatırımlarına devam ederken, farklı kıtalarda da yatırım yapmaya başladı. Sadık Ventures Kurucu Ortağı Canberk Mersin, özellikle Afrika kıtasına olan ilgilerinin arttığını ifade ediyor.
2021 yılı için 3 milyon dolar yatırım bütçesi ayıran şirket, finans, sağlık ve eğitim, reklam, sigorta teknolojileri ve oyun sektöründeki start up'lara yatırım yapıyor.
Mersin, "2020 yılında getiri oranı olarak en başarılı fonlardan biri olduk. Küresel ölçekte de önde gelen fonlardan biri olmayı planlıyoruz. Ayrıca farklı ortaklıklarla, Türkiye'de daha önce denenmemiş birkaç yatırım modelini uygulayacağız" diyor.
ENERJİ DEPOLAMA GİRİŞİMLERİ
İnci Holding'in stratejik yatırımcısı olduğu Vinci Girişim Sermayesi; Türkiye, Almanya ve İngiltere olmak üzere, mobilite, tedarik zinciri, enerji yönetimi ve depolaması ile endüstri 4.0 alanlarında erken aşama teknoloji şirketlerine yatırım yapıyor.
Başlangıçta her bir şirkete 100 bin ile 500 bin Euro aralığında yatırım gerçekleştiriliyor. Bu yılki yatırımlar için özellikle enerji depolama ve yönetimi dikeyine bakılıyor.
"Diğer yandan portföyümüzde coğrafi dengelemeyi sağlamak amacıyla Almanya'da bir yatırım daha yapabilmek üzere bu bölgede görüştüğümüz şirket sayısını artırıyoruz" diyen Vinci Yatırım Komitesi Başkanı Şelale Zaim Gorton, bu yıl 1 ile 2 milyon Euro arasında yatırım yapacaklarını vurguluyor.
MOBİLİTE VE SAĞLIĞA ODAKLANIYOR
Fark Holding'in mobilite odaklı kurumsal girişim sermayesi fonu F+ Ventures ise 2016'dan bu yana beş şirkete yatırım yaptı. Mobilite dikeyinde Türkiye, Avrupa ve ABD'deki girişimlere yatırım yaparken bir yandan da Fark Labs altında gelişen girişimleri fonluyor.
Yılsonuna kadar toplam yatırım tutarının 5 milyon dolar seviyesine ulaşabileceğini belirten Fark Holding Başkanı Ahu Büyükkuşoğlu Serter, şu bilgileri veriyor: "Mobilite sektörüne ek olarak, Covid-19'un etkilerini, büyük bir endüstri şirketi olarak derinden hissettiğimiz dönemde, sağlık alanındaki fırsatları da keşfetmeye başladık.
Bu doğrultuda yaşam bilimleri sektöründeki yatırım fırsatlarını değerlendirmek üzere ayrı bir ekip oluşturduk. İlk yatırımımızı spirometre üreticisi olan Inofab'a gerçekleştirdik.”
AKILLI ŞEHİR PROJELERİ
Proline Ventures, akıllı şehirler alanında teknoloji üreten, yüksek teknolojiyi odağına almış yatırımları destekliyor. SmartMix yatırım modeli çerçevesinde start up'lara strateji ve iş geliştirme, AR-GE ve ürün yönetimi, pazarlama ve satış destekleri sunuyor.
Start up'lara nakdi desteklerle birlikte 1 milyon TL'nin üzerinde katma değer sağlayabilmeyi hedeflediklerini söyleyen Proline Ventures Direktörü Hakan Metin Akgün, "Akıllı şehirler alanında teknoloji üreten start up'lara ve projelere yatırım yapıyoruz.
loT, yapay zeka, blockchain alanındaki gelişmeler çerçevesinde, bu alanda çalışan start up'ları önümüzdeki dönemde takip etmeyi hedefliyoruz” diyor.
YURTDIŞINA AÇACAK
Otomotiv Teknolojileri Araştırma Geliştirme Merkezi'nin kurduğu OTAM Ventures, otomotivdeki dönüşümü de göz önüne alarak, mobi-lite başlığı altında, otonom araçlar, bağlantılı araçlar, yapay zeka, artırılmış gerçeklik, batarya teknolojileri ile ilgili start up'lara yatırım yapıyor. "
Başlangıç için ayırdığımız bütçemiz 10 milyon TL. Bu yılın sonuna kadar yarısını harcamayı hedefliyoruz” diyen OTAM Ventures Genel Müdürü Ekrem Özcan, yatırım yaptıkları girişimlerin yurtiçi başta olmak üzere, yurtdışında da aktif oyuncu olmaları için bağlantılarını ve iş ortaklarını daha fazla harekete geçireceklerini vurguluyor.
HIZLI ÖLÇEKLENEN İŞ MODELİ
İş Bankası çatısı altında yatırım yapan Maxis Girişim Sermayesi, bu yılı üç yatırımla tamamlamayı hedefliyor. 2021 yılı içinde yaklaşık 2 milyon dolar yatırım yapmayı planladıklarını ifade eden Maxis Girişim Sermayesi Portföy Yönetimi A.Ş. Genel Müdürü Selami Düz, yenilikçi teknoloji, hızlı ölçeklenebilen iş modeli ve yetkin ekibe sahip olan ve her alanda faaliyet gösteren girişimler ile ilgilendiklerini belirtiyor.
25 MİLYON DOLARLIK FON
DenizBank bünyesinde bu yıl kurulan Deniz Ventures Girişim Sermayesi Yatırım Fonu, Avrupa ve MENA bölgelerinde global büyüme potansiyeli olan yenilikçi teknoloji girişimlerine yatırım yapacak. Deniz Akvaryum Girişimcilik ve İnovasyon Ofisi'ndeki mezunu girişimleri değerlendirecek olan Deniz Ventures, finansal teknolojiler dışında blockchain, yapay zeka, tarım teknolojileri, ticaret, turizm, sağlık ve biyoteknoloji sektörlerindeki start up'lara da yatırım yapacak.
DenizBank Dijital Kuşak Bankacılığı ve Deniz Akvaryum İnovasyon & Girişimcilik Merkezi Grup Müdürü Gürhan Çam, "Deniz Ventures'ın fon büyüklüğü 25 milyon dolar ve fon önümüzdeki yedi yıl boyunca aktif kalacak.
Fon ile girişimlere 100 bin dolar ile 2,5 milyon dolar arasında yatırım yapmayı planlıyoruz. Fon süresince 30'un üzerinde girişime yatırım yapmayı öngörüyor, ilk aşamada tohum ve Seri A aşamalarında yatırım yapmayı hedefliyoruz" diye konuşuyor.
20 ŞİRKETE YATIRIM YAPACAK
Albaraka Türk'ün portföy yönetimi girişim sermayesi şirketi APY Ventures, 2021 yılı içerisinde minimum 20 şirkete yatırım yapmayı hedefliyor.
Toplamda 130 milyon TL büyüklüğünde hazır durumdaki fonla yatırım yapabileceklerine dikkat çeken Albaraka Portföy Yönetimi Girişim Sermayesi Yönetimi Müdürlüğü Fon Yöneticisi Mustafa Keçeli, yıl sonunda kadar bu rakamı 200 milyon TL'nin üzerine çıkarmayı hedeflediklerini söylüyor.
Yeni yatırımlar ve devam yatırımlarıyla en azından 50 milyon TL'lik bir kaynağın girişim ekosistemine aktarılması planlanıyor. Fintech, donanım odaklı akıllı tarım, mobilite, temiz enerji, kolay ölçeklenebilir kurumsal yazılım, SAAS, akıllı şehir teknolojileri, sağlık teknolojileri üzerine odaklanılıyor.
ODAĞINDA YENİ NESİL BANKACILIK VAR
Dokuz aydır faaliyette olan Albaraka Türk'ün diğer girişim fonu FinTech iştiraki Insha Ventures 2021 yılında 10 milyon TL yatırım bütçesi ayırdı. Insha Ventures, FinTech dikeyindeki inovatif çözümler geliştiren start up'ları markajına alıyor.
Insha Ventures Genel Müdürü Yakup Sezer, dijital bankacılık lisansının gelmesiyle birlikte bu alandaki çalışmalarını hızlandırmayı ve Türkiye'yi yeni nesil bir bankacılık hizmeti ile tanıştırmayı hedeflediklerini söylüyor.
Hedeflerinin bu coğrafyayı global bir FinTech merkezi haline getirmek olduğunu vurgulayan Sezer, "Şu anda beş farklı kurum ve 10'a yakın FinTech ile API entegrasyonu sağladık. Yıl sonuna kadar entegre olduğumuz kurum sayısını 10'a çıkarmayı hedefliyoruz” diyor.
YENİ FON KURACAK
TechOne VC, beş yıllık bir dönemde yaklaşık 200 milyon TL'lik yatırım yapmayı planlıyor. 2021 yılı için yatırıma ayrılan bütçe 40 milyon TL olarak belirlendi. Teknoloji ve iş modeli ile rekabet avantajı sağlayabilen erken ve büyüme aşamasında girişimlere yatırım yapılıyor.
B2B SaaS, finansal teknolojiler, bulut bilişim, siber güvenlik teknolojileri ve makine öğrenmesi alanında faaliyet gösteren, doğru strateji ve doğru destekler ile alanında lider konumuna gelebilecek erken ve büyüme aşamasındaki girişimler ana odağında yer alıyor.
TechOne VC Yönetici Ortağı Yiğit Arslan, şöyle konuşuyor: "Bu yıl İstanbul Portföy Yönetimi A.Ş olarak alternatif varlık sınıfları ürün gamımızı geliştirip, Türkiye'nin ilk SPAC'ini (Birleşme amaçlı ortaklık) kurduk. Pre-IPO girişim sermayesi yatırım fonumuzda 12 ila 24 ay içinde halka arz edilmesi planlanan şirketlere yatırım yapıyoruz.
Bu senenin son çeyreğinde daha önce finansal piyasalar tarafından finansmanı sağlanmamış yepyeni bir varlık sınıfı için girişim sermayesi fonu kurarak fark yaratmayı hedefliyoruz.”
OYUN SEKTÖRÜNE YATIRIM YAPIYOR
Oyun sektörü dünyada yaklaşık 10 yıldır çok ciddi bir büyüme oranına sahip. Türkiye'de ise oyun sektörü özelinde özellikle son üç yıldır dünyadaki büyümenin de ilerisinde bir gelişme var. Arka arkaya gelen oyun şirketi satışları ve ilk Türkiye merkezli unicorn'un oyun sektörü içerisinden çıkması bu durumun doğal sonucu.
Ancak tüm bu gelişmelere rağmen oyun sektöründe yerli sermayeye ulaşabilmek çok mümkün değildi. Özellikle de bu sektöre odaklanmış ve bu sektör üzerinde uzmanlaşmış yatırım şirketleri yoktu. WePlay Ventures yatırımlarını oyun sektörü özelinde gerçekleştiriyor.
Özellikle erken aşamada oyun geliştiren ekiplere platform ayrımı olmadan yatırım yapılıyor. 2020 yılının üçüncü çeyreğinde aktif şekilde yatırım yapmaya başladıklarını söyleyen WePlay Ventures Yatırım Direktörü Burak Yılmaz, geçen yıl yedi yatırım gerçekleştirdiklerini ifade ediyor.
Girişim başına 75 bin ile 300 bin dolar arasında değişen yatırım yaptıklarını ifade eden Yılmaz, şöyle devam ediyor: "2021 yılı içerisinde 2 milyon dolar tutarında yeni yatırım yapmayı amaçlıyoruz. Mevcut portföyümüzün yeni yatırım turları ve co-invest seçenekleri ile toplam yatırım tutarının 5 milyon doların üzerine çıkacağını düşünüyoruz.”
15 MİLYON DOLAR BÜTÇE AYIRDI
QNB Finansbank'ın yatırım şirketi QNBEYOND Ventures, bugüne kadar Kassa, KolayBi', ikas ve Pisano'ya yatırım yaptı. 2021 yılında da en az iki yatırım daha yapmayı hedeflediklerini söyleyen QNB Finansbank QNBEYOND Genel Müdür Yardımcısı Derya Düner, 15 milyon dolar büyüklüğünde bütçelerinin olduğunu vurguluyor.
Erken aşamada olan ve Fintech, SaaS, siber güvenlik, yapay zekâ, büyük veri, perakende teknolojileri, yasal düzenleme teknolojileri, sigorta teknolojileri, tarım teknolojileri ve gayrimenkul teknolojileri gibi dikeylerdeki start up'lara odaklanılıyor.
GİRİŞİMCİLERE DÖRT KRİTİK ÖNERİ
Birçok şirketin kurumsal girişim sermayesi kurmaya hazırlandığını söyleyen Core Strateji Kurucu Ortağı İhsan Elgin, şu önerilerde bulunuyor:
CVC YAPISININ DEĞER ÖNERİSİNİ TASARLAMA
Girişimler alacakları fondan daha çok onlara stratejik katkı yapacak,
"akıllı yatırımcı" ararlar. Dolayısı ile tanımlı bir değer önerisi olmadan girişimlerin ilgisini çekmek zorlaşır.
GİRİŞİM HUNİSİ OLUŞTURMA
Gelecek vaat eden girişimler çok hızlı yatırım alıyor ve nitelikli girişimlere ulaşmak hem profesyonel ağın gücü hem de uzmanlık ile doğru orantılı. Ne aradığımızı ve nereye bakacağımızı bilmek hayati önem taşıyor.
DENEYİMLİ KADRO KURMA
Girişimlere yatırım yapmak için şirket içinden kurumsal tecrübe aktarımı önemli olsa da VC tecrübesi eksikliği, faaliyetlerin veriminde bir darboğaz yaratıyor. VC tecrübesi olan kişilere de kurumsal fayda planları cezbedici gelmiyor. Dolayısı ile hibrid çözümlerle girişimlere yatırım tecrübesi CVC yapısına entegre edilmeli.
HEM STRATEJİK HEM DE FİNANSAL DEĞERİ ELDE ETME
Kurumlar, başladıkları GSYF faaliyetlerinde finansal getiriyi elde edebilmek için doğru girişime doğru miktarda yatırımı yapabilmekte zorlandığından finansal getiriyi maksimize etmekte zorlanıyor. Bunun yanı sıra yatırım yapılan girişimlerdeki stratejik değeri kuruma transfer edemediklerinden dolayı GSYF faaliyetleri önemli bir fonksiyonunu yitiriyor.
“YATIRIM FIRSATLARINI DEĞERLENDİRİYORUZ”
Bu fonlardan Doğan Holding'in girişim sermayesi şirketi Öncü Girişim'in sermayesi 2021 yılında 180 milyon TL daha artırılarak 500 milyon TL'ye çıkarıldı. Aktif büyüklüğü de buna paralel olarak yaklaşık 700 milyon TL'ye ulaştı.
Öncü Girişim, hem girişim sermayesi fonlarına hem de girişim şirketlerine doğrudan yatırım yapıyor, yenilenebilir enerji projelerine finansman sağlıyor. 2021 yılında da yeni girişim sermayesi yatırımları yapacaklarını söyleyen Öncü Girişim Yönetim Kurulu Üyesi ve Murahhas Aza Dr. Murat Doğu, şöyle devam ediyor: "Yatırıma yönlendirilebilecek yaklaşık 200 milyon TL tutarında serbest fonumuz bulunuyor.
Sesa Ambalaj yatırımında olduğu gibi katma değeri yüksek cazip fırsatlarla karşılaşmamız durumunda ortaklarımızdan ilave sermaye temin edilmesi de her zaman imkan dahilinde. Odağımızda her ne kadar e-ticaret, teknoloji, yazılım, sürdürülebilir iş modelleri, yenilenebilir enerji gibi yatırım alanları olsa da diğer alanlarda da karşımıza çıkan yatırım fırsatlarını değerlendiriyoruz.
“GİRİŞİMLERİ YILDIZ HOLDİNG ÇATISINA TAŞIYACAĞIZ”
2019 yılında kurulan Yıldız Ventures, kısa sürede gerçekleştirdiği çok sayıda yatırımın ilk meyvelerini bu yıl toplamaya başlayacak.
İnkübasyon, özellikle erken aşama gıda girişimlerini desteklediği hızlandırma programı ve finansal yatırımlar olmak üzere üç ana alana odaklanan Yıldız Ventures, Türkiye'nin ilk online süper marketi İstegelsin'e 30 milyon dolarlık yatırım yapmıştı.
Diğer taraftan global iş ortağı Chicago merkezli Sente Foundry ile birlikte yürütülen hızlandırma programıyla erken aşama gıda girişimlerine yatırım ve destek sunuyor.
Yıldız Ventures Kurucusu Yahya Ülker, "Yatırım gücümüzde ciddi bir ağırlığı olan inkübasyon alanımızla birlikte 30 milyon dolarlık ek yatırım bütçemiz de var. Yıldız Ventures olarak hedefimiz bugünün girişimlerini yarın Yıldız Holding şirketlerinden biri haline getirmek" diyor.
TİMUÇİN BİLGÖR / BUBA VENTURES BAŞKANI“İKİ YENİ FON KURACAĞIZ”
"BUBA olarak bu yıl üç ayrı dikeyde yatırımlarımıza devam edeceğiz.
Bu dikeylerin ikisi için de yeni GSYF'ları kuracağız. Bu alanlardan biri biyoteknoloji ve ilaç. 2020 yılında başladığımız bu yatırımları 2021 yılında sürdürüyoruz. Bir orjinal moleküle daha yatırım yapacağız ve bu alanda son çeyrekte bir GSYF kuracağız. Bununla ilgili tüm altyapı çalışmalarımızı tamamladık. Yine tarım ve gıda alanında aynı şekilde yatırımlarımızı sürdürürken bu dikeye odaklanan fonumuzu da üçüncü çeyrek içinde kurmayı planladık. Yatay teknoloji GSYF için ise tekrar çalışmalarımıza başladık. Sigorta ve fintech alanında bir şirket alımı üstünde çalışıyoruz. "
