Türkiye sınırları içerisinde gayrimenkulü olanların, her yıl mayıs ve kasım aylarının sonuna kadar iki taksit halinde emlak vergisi ödemeleri gerekiyor. Bina, arsa ve arazi için ödenen bu vergileri belediyeler tahsil ediyor. Bu kapsamda 2025 yılı ilk taksidinin 2 Haziran’a kadar (31 Mayıs hafta sonuna geldiği için) ödenmesi gerektiğini öncelikle hatırlatmak isteriz.
Bazı kişiler ise belli şartları sağlamaları halinde emlak vergisinden muaf oluyorlar. Aslında muaf demek de pek doğru değil. Onlar için emlak vergisi oranı indirimli (yüzde 0) olarak uygulanıyor. Bu konu daha çok emeklilerin ilgisini çekiyor. Yıllarca çalışıp bir ev sahibi olabilen şanslı emekliler aşağıda belirttiğimiz şartlar dahilinde emlak vergisi ödemiyorlar.
Bu yazımızda, indirimli vergi oranına ilişkin genel açıklamaların ardından, tereddüt edilen konularla ilgili sorulara Vergi İdaresi’nin verdiği yazılı cevapları (mukteza) baz alarak açıklamalar yapacağız.
1- İndirimli emlak vergisi uygulamasından kimler yararlanabiliyor?
Aşağıda sayılan kişiler indirimli emlak vergisi oranı (yüzde 0) uygulamasından yararlanabiliyorlar. Yani bu kişiler kapsama giren meskenleri için emlak vergisi ödemiyorlar:
- Emekliler,
- Hiçbir geliri olmayanlar,
- Engelliler,
- Gaziler,
- Şehitlerin dul ve yetimleri.
2- Uygulamadan yararlanmanın genel şartları nelerdir?
İndirimli emlak vergisi oranı (yüzde 0) uygulamasından yararlanmak isteyen yukarıdaki kişilerin hepsi için geçerli bazı şartlar bulunuyor:
- Türkiye sınırları içinde sadece tek bir konuta (mesken) sahip olunması (İmar barışı kapsamında yapı kayıt belgesi alınmış konutlar dahil),
- Bu konutun brüt yüzölçümünün 200 metrekareyi aşmaması.
Buna göre kapsama giren kişilerin, birden fazla meskene veya birden fazla meskende hisseye sahip olmaları durumunda, indirimli vergi oranı (yüzde 0) uygulamasından yararlanmaları mümkün olmuyor. Bu durumda sahip oldukları bütün gayrimenkuller için emlak vergisi ödemeleri gerekiyor.
Ayrıca indirimli oran uygulaması sadece konuta ilişkin olduğu için bir tane dahi olsa sahip olunan işyeri için emlak vergisi ödenmesi gerektiği unutulmamalı. Belli zamanlarda dinlenme amacıyla kullanılan meskenler (yazlık gibi) için de bu haktan yararlanılamıyor. Bir de bu kişilerin ilgili belediyeye başvurarak durumlarına uygun form veya taahhütnameleri doldurmaları gerektiğini de hatırlatmak isteriz.
EMEKLİLER
3- Yukarıdaki genel şartların dışında emekliler için özel şartlar var mı?
Sosyal güvenlik kurumlarından emekli, dul, yetim, ölüm ve malûliyet aylığı alan emeklilerin sıfır oranlı emlak vergisi uygulamasından yararlanabilmeleri için, belirtilen aylıkların dışında, başka gelirlerinin olmaması gerekiyor. Yani ücret, kira, ticari kazanç veya serbest meslek kazancı gibi gelirleri olan emekliler bu imkândan yararlanamıyor.
Ancak emekli maaşı dışında, sadece menkul sermaye iradı (örneğin banka faizi, temettü gibi) elde eden emekliler için özel bir durum var. Buna göre 2024 yılındaki söz konusu gelirleri 230 bin liradan az olan emekliler, 2025 yılında 200 metrekareyi geçmeyen tek meskenleri için emlak vergisi ödemeyecekler.
4- Sahip olduğu tek konutu kiraya verip başka bir evde kiracı olarak oturan emekli, indirimli emlak vergisi oranından yararlanabilir mi?
Emekli maaşı dışında başkaca bir geliri olmayan kişi, sahip olduğu meskeni kiraya verip kendisi de kirada oturuyorsa, indirimli vergi oranı avantajından yararlanabilir. Ancak, kira sözleşmeleri eşi adına düzenlenen mükellefler söz konusu meskenleri için bu imkândan yararlanamıyorlar.
5- Kendine ait tek evi kiraya verip eşine ait evde oturan emekli indirimli emlak vergisi oranından yararlanabilir mi?
Sahip olunan tek meskeni kiraya vererek kira geliri (gayrimenkul sermaye iradı) elde edilmesi ve eşe ait evde oturulması durumunda, söz konusu mesken için indirimli emlak vergisi oranı uygulanmasından faydalanılamıyor.
6- Her ikisi de emekli ve birer konuta sahip olan eşlerin ikisi de indirimli emlak vergisi oranından yararlanabilir mi?
Sahip olunan meskende bizzat oturuluyor olması ve eşe ait meskenin kiraya verilmesi durumunda, sadece oturulan mesken için indirimli emlak vergisi oranı (sıfır) uygulanır. Eşe ait meskenin kiraya verilmemesi ve bu meskenden gelir elde edilmemesi durumunda ise her iki mesken için de bu avantajdan yararlanılması mümkün.
7- İkamet ettiği meskenin yanı sıra; işyeri, arsa ve araziye sahip olan emekli, mesken için indirimli bina vergisi oranından yararlanabilir mi?
Burada kriter, söz konusu gayrimenkullerden gelir elde edilip edilmemesidir. Yani gelir getirmeyen işyeri, arsa ve araziler emeklinin bu uygulamadan yararlanmasına engel teşkil etmiyor. Ancak belirtilen gayrimenkullerden gelir (kira gibi) elde edilmesi durumunda indirimli emlak vergisi uygulamasından yararlanılamıyor.
8- Tapuda adına kayıtlı tam mülkiyet ve kuru mülkiyet olmak üzere iki ayrı meskeni olan emekli sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanabilir mi?
Tam mülkiyet ve kuru mülkiyet olmak üzere adına kayıtlı iki ayrı taşınmazı olan mükellefler indirimli bina vergisi oranı (sıfır) uygulamasından yararlanamazlar.
9- SGK’dan birden fazla maaş alan kişiler sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanabilir mi?
Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) emekli, dul vb. şeklinde birden fazla maaşın alınması indirimli vergi uygulamasını engellemez. Bu itibarla, SGK’dan alınan emekli maaşının yanı sıra eşten dolayı da ölüm aylığı alınması durumunda yukarıda belirtilen diğer şartları taşımak kaydıyla indirimli bina vergisi oranından (sıfır) yararlanılması mümkün bulunmaktadır.
10- Hem SGK’dan maaş hem de nafaka alınması durumunda sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanabilir mi?
Babasından dolayı Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan yetim aylığı, eski eşinden de nafaka aldığını belirten bir kişi sahip olduğu tek mesken için indirimli bina vergisi oranı (sıfır) uygulamasından yararlanıp yararlanamayacağını sormuş. İdare de nafakanın tebliğde sayılan gelirler arasında yer almadığını belirterek gerekli diğer şartların sağlanması durumunda meskeni için indirimli bina vergisi oranı (sıfır) uygulamasından yararlanabileceklerini belirtmiş.
11- Yurt dışında bir sosyal güvenlik kurumundan emekli maaşı alan bir kişi indirimli emlak vergisi uygulamasından yararlanabilir mi?
Yasa hükmünde yer alan “kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumları” ifadesinden Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulan sosyal güvenlik kurumlarının anlaşılması gerekiyor. Bu nedenle yurt dışındaki bir sosyal güvenlik kurumundan aylık alan kişiler, indirimli (sıfır) bina vergisi uygulamasından yararlanamıyorlar.
12- Emekli olduğunu geç bildiren kişi, geçmişe dönük olarak indirimli emlak vergisi oranı uygulamasından yararlanabilir mi?
Emlak Vergisi Rehberi’nde konuya ilişkin açıklama yapılmış. Buna göre gerekli şartların sağlanmasıyla birlikte verilmesi gereken formun veya emlak vergisi bildiriminin süresinde verilmemesinin, indirimli bina vergisi oranının (sıfır) uygulanmasına engel teşkil etmeyeceği belirtiliyor. Gerekli formların daha sonra verilmesi halinde, bu uygulamadan, zamanaşımı süreleri dikkate alınmak suretiyle geçmişe dönük olarak faydalanılabiliyor.
ENGELLİLER
13- Belediye engellilerden hangi belgeleri istiyor?
Engelli kimlik kartı sahibi mükelleflerin, bu kartlarını belediyede ilgili görevliye ibraz etmeleri ve dolduracakları forma fotokopisini eklemeleri yeterli. Engelli kimlik kartı olmayanların ise tam teşekküllü devlet hastanesinden alınmış sağlık kurulu raporunun aslını veya onaylı örneğini belediyeye ibraz etmeleri gerekiyor. Ayrıca raporun fotokopisinin de belediyede doldurulan forma eklenmesi şart.
14- Engelliye ait hisseli dükkânların olması durumunda, engelli kişi sahip olduğu tek meskeni için indirimli bina vergisi oranından yararlanabilir mi?
Engellilerin bir işte çalışmaları, herhangi bir şekilde gelir elde etmeleri veya işyeri, arsa veya araziye sahip olmaları, brüt 200 metrekareyi geçmeyen tek meskenleri için indirimli bina vergisi oranından (sıfır) yararlanmalarına engel teşkil etmiyor.
15- Sahip olduğu tek meskeni kiraya vererek yakınlarının yanında oturan engelli kişi indirimli vergi oranından yararlanabilir mi?
Engelli kişilerde gelir elde etmeme şartı aranmadığından, sahip olunan tek meskenini kiraya vererek yakınlarının yanında oturan engelli kişilerin, kirada bulunan meskeni için indirimli bina vergisi uygulamasından yararlanmaları mümkün.
16- Engelli çocuğu olan bir kişi indirimli bina vergisi uygulamasından yararlanabilir mi?
Emlak vergisinin mükellefi taşınmazın maliki, varsa intifa hakkı sahibi, her ikisi de yoksa taşınmazı malik gibi tasarruf edenler olduğundan, 200 metrekareyi geçmeyen tek meskene sahip olan kişinin engelli çocuğunun olması nedeniyle indirimli bina vergisi (sıfır) uygulamasından yararlanması mümkün değildir.
ŞEHİTLERİN DUL VE YETİMLERİ İLE GAZİLER
17- Şehitlerin dul ve yetimleri ile gazilerin bu imkândan yararlanmak için ne yapmaları gerekiyor?
Şehitlerin dul ve yetimleri ile gazilerin brüt 200 metrekareyi geçmeyen tek meskenleriyle ilgili indirimli (sıfır) bina vergisi oranından yararlanabilmeleri için kendi durumlarına ilişkin formu imzalayarak belediyeye vermeleri yeterli. İlgili belediye tarafından mükelleflerin durumuna ilişkin bilgiler Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan elektronik ortamda sağlanabiliyor.
HİÇBİR GELİRİ OLMAYANLAR
18- Hiçbir geliri olmayan kişiler için genel şartlar dışında hangi şartlar aranıyor?
İsmi üzerinde bu kişilerin; ücret, ticari, sınai veya mesleki faaliyet geliri, tarımsal faaliyet geliri, gayrimenkul geliri vb. hiçbir gelirinin bulunmaması gerekiyor. Menkul sermaye iratları için belirlenen ve emekliler için uygulanan sınır (2024 yılında 230 bin TL’den az menkul sermaye iradı) bu kişiler için de geçerli.
19- Tek meskene sahip hiçbir geliri olmayan bir ev hanımı, eşinin çalışması durumunda indirimli bina vergisi oranı uygulamasından yararlanabilir mi?
Hiçbir geliri olmayan mükelleflerin eş ve çocuklarının gelir veya meskene sahip olması durumu, indirimli vergi uygulanmasına engel teşkil etmiyor. Bu nedenle diğer şartların varlığı halinde indirimli bina vergisi oranı (sıfır) uygulamasından yararlanabilirler.
20- 65 yaş maaşı alan kişiler sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanabilir mi?
Hiçbir geliri olmadığını taahhüt eden mükelleflerin, indirimli (sıfır) bina vergisi oranı uygulamasından yararlanabilmeleri için “Hiçbir Geliri Olmayanların Tek Meskenlerine Ait Taahhüt Belgesi”ni doldurarak ilgili belediyeye vermeleri gerekiyor.
Gelirleri sadece 65 yaşını doldurmuş muhtaç, güçsüz ve kimsesiz aylığı olan ve hiçbir geliri olmadığını belgeleyen kişiler yukarıdaki belgeyi vermek suretiyle 200 metrekareyi aşmayan tek meskenleri için indirimli bina vergisi oranı (sıfır) imkânından yararlanabilirler.
