LEVENT GÖKMEN
lgokmen@ekonomist.com.tr
2017 yılında KDV indirimi, yabancıya vatandaşlık verilmesi, dar gelirli vatandaş için üretilen konutlara ilave teşvik verilmesi gibi yeni uygulamalar bekleniyor.
Gayrimenkul sektörü 15 Temmuz darbe girişimi, terör olayları, ekonomideki daralma gibi nedenlerle 2016 yılında zor bir sınav verdi.
Darbe girişimi sonrası düzenlenen kampanyalar ve konut kredisi faiz oranlarının devlet eliyle yüzde 1’lerin altına çekilmesiyle, önceki yılın konut satış rakamları olan 1 milyon 300 bin adetlik satış rakamı yakalandı. 2016 yılında sektör kampanyalarla suni olarak canlandırılsa da 2017’nin durağan bir yıl olması bekleniyor.
Sektörde yabancıya yapılan satışlar bir sonraki yılın kayıtlarına yansıyor. Terör olayları, ekonomideki dalgalanmaların etkisiyle 2016’da yüzde 50’lere varan oranda düşen yabancıya satışların da 2017 yılı kayıtlarında 2,2 milyar dolar olarak karşımıza çıkması bekleniyor.
2017 yılının kurumsal ve bireysel yabancı yatırımcı bakımından durgun bir yıl olması beklentiler arasında. Ancak özellikle Körfez yatırımcısının heyecanla beklediği ve hükümetin üzerinde çalıştığı belirli bir rakam üzerinde konut alan yabancılara vatandaşlık verilmesi uygulamasının hayata geçirilmesi halinde yabancıya satışın artması bekleniyor.
Amacından giderek uzaklaşan kentsel dönüşüm politikasına 2017’de yeni düzenlemeler getirilmesi gerektiğine dikkat çekiliyor. 31 Mart’a kadar 150 m2 ve üzeri konutlara uygulanan KDV indirimi, 1 Temmuz 2017’ye kadar uzatılan kentsel dönüşümde yüzde 25'lik imar artış hakkı ve yine 2017'de yürürlüğe girecek olan kira sertifikası ihracı, yeni yılın önemli dinamikleri olacak.
Kesinleşen bu teşviklere ek olarak dar gelirli vatandaş için üretilen konutlar konusunda ilave teşviklerin gelmesi de beklentiler arasında yer alıyor.
ZORLU BİR YIL OLACAKKritik eşiğin geçildiği bir yılın ardından 2017’nin çok zorlu bir yıl olacağına dikkat çeken Eva Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı, “Gayrimenkul sektöründe yatırım ortamını iyileştirmek gerekli.
Sektör çok dövüldü. Ekonomiye destek veren, ayakta tutan bu sektörün düzenlemelere ihtiyacı var. Yoksa sektör tıkanacak” diyor. Düzenlemelerin yapılması halinde 2017’de satışların bu yıl- kinden az olmayacağını belirten Yazıcı, 2017’nin yabancıların daha az görüleceği bir yıl olacağını da vurguluyor.
Konut talebinin yoğun olmasına karşın erişilebilir fiyatlı konut üreti-lemediğini hatırlatan Cansel Turgut Yazıcı, “Bugünkü çözümler anlık. Bunlar sektörü dinamik tutmak için gerekliydi ve doğru zamanda, doğru şekilde yapıldı. Kentsel dönüşümde ciddi yapısal sorunlar var. Özellikle vergi ve mevzuat düzenlemeleri ile bunların getireceği teşviklerle sektör canlanabilir” diye konuşuyor.
Cansel Turgut Yazıcı, 2017’de ‘satış fiyatı’nın değil ‘ödeme pla-nı’nın konuşulacağını, m2 fiyatı 6 bin TL’nin üzerindeki konutlarda alıcının daha temkinli olacağını, satışa yönelik özel kampanyaların görüleceğini belirtiyor. Yazıcı, yeni konut projelerinin daha az olacağını, erişilebilir fiyatlı konutların ve ikinci el konutların el değiştireceğini vuruluyor.
600 BİN KONUT STOKUSektörde artan rekabet nedeniyle eski model pazarlama teknikleri artık sonuç vermiyor. Öyle ki sektördeki konut stokunun son beş yılda 600 bini aştığı vurgulanıyor. 2017 yılı için 2016’dan da fazla yapı ruhsatı başvurusu yapıldığı göz önüne alındığında, bu stokun daha da artması bekleniyor.
Aslında Türkiye’de bu rakamın çok üzerinde konut ihtiyacı bulunuyor ancak üretilen konutlar ihtiyaç sahibi olan orta ve alt gelir grubuna hitap etmediği için stok fazlası oluşmuş durumda. Artan arsa maliyetleri de orta ve alt gelir grubuna yönelik proje geliştirilmesinin önündeki en büyük engeli oluşturuyor.
Prime Property Gayrimenkul Yatırım Danışmanlığı Ortağı Fırat Sez-ginsoy, inşaat sektöründe 2017’nin kamunun gerçekleştirdiği Kabataş- Mahmutbey Metro Hattı gibi mega projelerin bazılarının tamamlanacağı, Îstanbul-Îzmir Otoyolu gibi projelerin yapımına devam edileceği bir yıl olacağını söylüyor.
Çanakkale Boğaz Köprüsü gibi bazı yeni yapım ihalelerin gerçekleştirileceğini ve Kanal İstanbul gibi bazı projelerin planlamalarının da 2017’de tamamlanacağını belirten Sezginsoy, “Bu projeler, ülke büyümesini düzenli olarak destekliyor. Kısa, orta ve uzun vadede mevcut altyapı eksikliklerinin giderilmesi bakımından da desteklenmeleri gerek” diyor.
Gayrimenkulde, 2017’de artan rekabet nedeniyle günü kurtarmayı planlayan geliştiricileri zorlu günler bekliyor. Fazla stok fiyatlar üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturacak. Konut fiyatlarının 2017 yılında eski artış oranlarını yakalaması zor görünse de enflasyon, arsa ve üretim tarafında dolar bazlı maliyetlerin de artmasıyla fiyatlarda düşüş öngörülmüyor.
KAMPANYALAR SIKLAŞACAK
2017’de tüketicinin alım gücüne hitap eden ödeme planlarının ve kampanyaların sıkça duyulacağı öngörülüyor. Uzmanlar, bu nedenle hem konut hem de ticari gayrimenkul yatırımları açısından 2017 yılını fırsat yılı olarak değerlendiriyor.
Piyasalarda oluşan arz fazlası, daralan ekonomi ve dövizde yaşanan yükseliş bu fırsatın başlıca nedenleri olarak gösteriliyor. Yeni kurulan Gayrimenkul Yatırım Fonları’nın bu alanda yatırımlar yapmaları beklentiler arasında.
2017 yılında açılacak olan şehir hastaneleri ve hizmet vermeye başlayacak olan yeni metro hatları önemli kamu yatırımlarından bazıları. Zor piyasanın hakim olacağı 2017’de projelerin satışı için, doğru proje, doğru pazarlama, doğru fiyat, ve doğru satış ekibi dörtlüsünün iyi kurgulanması gerektiğine vurgu yapılıyor.
