Pandemi ve sonrasında patlak veren Rusya-Ukrayna Savaşı'nın etkileri, dünyada olduğu gibi Türkiye'de de yaşanan yüksek enflasyonist ortam, üretimin düşmesi ve ekonomide yaşanan durgunluk gibi pek çok olumsuzluk dev küresel şirketlerde işe alımları negatif yönde etkiliyor.
Not: 05-18 Şubat 2023 tarihli sayıdan
Buna karşın bu yılki 'İstihdam 50' araştırmamız Türkiye açısından umut verici bir tablo ortaya koydu. Çünkü geçen yılki araştırmamızda 50 şirket yaklaşık 33 bin 500 kişiye istihdam sağlamayı hedeflerken, 2023'te bu sayı 46 bin 738 kişiye yükseldi. İşe alımlarda THY, Yıldız Holding ve LC Waikiki başı çekiyor.
Ekonomik belirsizlikler, dünyada yaşanan siyasi gerilimler ve şirketlerin odağına aldığı dijital dönüşüm çalışmaları iş hayatında birçok değişimi beraberinde getirdi. Bu gelişmeler doğrultusunda yapılan araştırmalar da gösteriyor ki bugün birçok İK lideri artık değişim yönetimine, çalışan deneyimine, işe alıma ve işin geleceğine öncelik veriyor.
Pandemi ve sonrasında patlak veren Rusya-Ukrayna Savaşı, dünyada olduğu gibi Türkiye'de de yaşanan yüksek enflasyonist ortam tüketici harcamalarını azalttı. Üretimin düşmesini ve ekonomide durgunluğu tetikledi. Bu konjonktürde henüz pozitif yönde bir gelişme olmaması işe alımların negatif yönde etkileneceğine işaret ediyor.
Dünyadaki örneklere bakıldığında; Google, ekonomideki belirsizlikler nedeniyle işe alımları yavaşlattığını duyurdu. Benzer bir karar Apple'dan da geldi ve şirket 2023'te işe alımları yavaşlatacağını bildirdi.
Türkiye'de de birçok şirket benzer kararlar alıyor. Bu durum her yıl yüksek rakamlarda işe alım gerçekleştiren kurum ve kuruluşların bu yılki 'İstihdam 50' araştırmamızda yer almamalarından da anlaşılıyor.
Ancak bu yılki araştırmamız yine de umut verici. Öyle ki geçen yıl listemizde yer alan 50 şirket yaklaşık 33 bin 500 kişilik işe alım yaparken bu yıl sayı 46 bin 738'e yükselmiş durumda. Özellikle kalifiye çalışan ihtiyacı şirketlerin en çok konuştuğu konuların başında geliyor. Yine EYT'lile-rin istihdamdan uzaklaşmaması da şirketlerin üzerinde çalıştığı bir diğer başlık.
YÖNETİCİ ARAYIŞI PROFESYONELLEŞTİ
Bu konjonktürde İK alanında ülkemizde son yıllarda artarak devam eden en önemli pozitif gelişme; firmaların üst düzey ve orta düzey yönetici ihtiyaçlarını profesyonel danışmanlık şirketlerinden temin etme yoluna gitmeleri olarak değerlendiriliyor.
Çünkü artık yanlış kişiyi işe almanın faturası çok ağır oluyor. "İşe aldıkları doğru kişinin vereceği birkaç önemli karar, danışman firmaya ödenen hizmet bedelini fazlasıyla çıkarıyor" diyen İK uzmanları, geçen yıl danışmanlık hizmeti verdikleri müşterilerinin büyük kısmının daha önce danışmanlık firmaları ile hiç çalışmamış olduğuna dikkat çekiyorlar.
Bu da yeni düzende işverenlerin şirketlerini geleceğe taşımak için yeni bir yol haritası üzerinden ilerlediklerini
gösteriyor. Nitekim batı ülkelerinde de kritik pozisyonlar için yönetici işe alım politikaları, patronun seçimiyle değil, profesyonel şirketler tarafından yürütülüyor.
UZAKTAN VE HİBRİT ÇALIŞMA
Pandemiyle birlikte hayatımıza hızla giren uzaktan çalışma, iş hayatının bir parçası haline geldi. Bugün hibrit çalışma modelini, farklı birçok sektörde çalışanların özellikle talep ettiği biliniyor.
Şirketler de çalışanların uzaktan ve hibrit çalışma beklentilerine yanıt vermek istiyor. Zira bu konunun hem mevcut yetenekleri elde tutabilmek hem de yeni yetenekleri çekebilmek için büyük önem taşıdığı, farklı birçok araştırmanın sonuçlarında da görülüyor.
Önümüzdeki yıllarda öne çıkan diğer bir trend de iş dünyasının ihtiyaç duyduğu büyük ölçekli yetenek dönüşümü olacak. Teknolojide yaşanan gelişmelerin domine ettiği bu dönüşüm, tüm sektörleri derinden etkileyecek.
Robotlar ve yapay zekâ uygulamalarıyla bazı işler tamamen ortadan kalkarken aslında yeni işlerin de hayatımıza girdiğini ve bunların daha fazla istihdam yarattığını göreceğiz. Çalışanlar mevcut işlerine devam etse bile yeni yetkinliklere ihtiyaç duyacak ve kurum içi eğitimlerin ölçeği de derinliği de büyüyerek artacak.
FİNANS YÖNETİMİ GÜNDEMDE
2023 yılına üst düzey yöneticilerin temini açısından baktığımızda şu tablo görülüyor: Dijitaldönüşüm konusu önem ve ağırlığını korurken, finans yönetimi de gündemin ilk sıralarında yerini alıyor. Küresel ölçekte belirsizliklerin çok yüksek düzeyde olduğu böylesi bir dönemde, doğal olarak finans yönetimi, şirketler için her zaman olduğundan daha kritik bir önem taşıyor.
Gündemin tepesinde yer alan bir diğer konu da sürdürülebilirlik. Kurumsal sürdürülebilirliğin yanı sıra tüm şirketlerin; çevresel, toplumsal ve ekonomik yönleriyle sürdürülebilirliğe odaklandıklarını ve bu anlayışın kurum kültürü haline getirilmesinde aktif rol oynayabilecek yetkinliklere sahip liderlere tüm sektörlerde ihtiyacın artacağı öngörülüyor.
Bu noktada, şirketlerin kurumsal sürdürülebilirliği için yönetim kurullarını güçlendirmeye çalıştığını belirten MY Executive Kurucu Ortağı Müge Yalçın, şöyle konuşuyor: "Bağımsız yönetim kurulu üyesinde aranan özellikler tamamen şirketin mevcut yönetim kurulu yapısına ve stratejik planlarına göre değişkenlik gösteriyor.
Yönetim kurulunun doğru oluşturulması için gereken ihtiyaçlar belirlenerek aranan adayın özellikleri ortaya çıkıyor. Bağımsız yönetim kurulu üyesi, şirkete çok büyük bir katma değer sağladığı için özellikle aile şirketlerinden gelen taleplerde ciddi bir artış yaşanıyor."
GENEL MÜDÜR ARAYIŞI YÜKSEK
Bunun yanı sıra şirketlerin uzun vadeli stratejilerini gözden geçirdiği ve yeniden planladığı bu dönemde, değişen stratejileri uygulayacak genel müdür ve genel müdür yardımcısı gibi üst düzey kadrolara da taleplerin çok yüksek olduğuna dikkat çeken Yalçın, şöyle devam ediyor: "Ayrıca iş dünyasında şirketlerin dayanıklılığını artıran ve en güçlü büyüme stratejisi olarak öne çıkan yeni iş kurma trendi de beraberinde iş geliştirme konusunda uzmanlaşmış üst düzey yöneticilere olan talebin artmasına neden oluyor.
Bunların yanı sıra şirketlerin yetenek yönetimi konusunda ihtiyaç duyduğu dönüşümü üstlenip gerçekleştirebilecek İK yöneticilerine her zamankinden daha çok ihtiyaç duyuluyor." Yalçın ayrıca, dijital dönüşüm ana başlığı alında gerek e-ticaret gerekse lojistik ve tedarik zinciri alanlarındaki pozisyonlara yönelik arayışların da önemli oranda arttığını, yazılım mühendisliği ve IT alanlarında tecrübe sahibi yöneticilere olan talebin de yükseldiği bir dönem içinde olduğumuzu belirtiyor.
MANPOWER GROUP TÜRKİYE GENEL MÜDÜRÜ FEYZA NARLI
“2023’TE ŞİRKETLER YETENEĞİ ELDE TUTMAYA ODAKLANACAK”
“2023 şirketler için yeteneği elde tutma stratejilerinin her zamankinden daha da önemli olacağı bir yıl olacak. Ayrıca şirket kültürlerine uyum sağlayabilecek yeni yetenekleri kazandırmaya yönelik çalışmalara da öncelik verecekler.
Şirketlerin bilişim sektöründe, özellikle de yazılım geliştirme uzmanlığı ve yazılım mühendisliği alanlarında yetenek ihtiyacı gün geçtikçe artıyor.
Veri tabanı uzmanı, proje yöneticisi ve iş analisti başta olmak üzere teknoloji danışmanı, çözüm mimarı, satış danışmanlığı gibi yetkinlik yelpazesi genişletilmiş rollerde de istihdam arayışı söz konusu. E-ticaret girişimlerinin ön plana çıktığı ve yabancı yatırımcıların şirket ortaklığı ya da satın almaları ile Türkiye pazarında daha aktif rol aldığı bir dönemi yaşıyoruz.
Buna bağlı olarak sektör genelinde teknik yetkinliklerin yanı sıra hem iletişim becerileri hem de İngilizce bilgi düzeyi yüksek olması beklenen ERP danışmanı, veri güvenlik danışmanı, veri madenciliği uzmanı, proje yöneticiliği, sistem mühendisliği, yazılım mühendisliği (özellikle JAVA/C++ deneyimi olan) gibi teknik rollerde nitelikli kaynak açığı yaşanıyor.”
E-TİCARET ROLLERİ ÖNE ÇIKACAK
PwC'nin bir araştırması Türkiye'de önümüzdeki 10 yıl ekonomiye domine edecek sektörlerin başında enerji, altyapı ve doğal kaynakların geldiğini gösteriyor. Bu sektörleri, turizm ve ardından yazılım sektörleri takip ediyor.
Aynı araştırmanın dünyaya ilişkin sonuçlarında ise teknoloji ilk sırada yer alıyor. Bilişim ve iletişim teknolojileri ikinci sırada ve enerji, altyapı ve doğal kaynaklar üçüncü sırada bulunuyor. Önümüzdeki dönemde yetenek ihtiyacı tablosunun, bu tabloyla uyumlu bir seyri olacağını düşünülüyor.
Sektörel bakışın yanı sıra genel olarak tüm sektörler için geçerli bir durumu da söz konusu. Son yıllarda e-ticaretin tüm sektörlerde katlanarak büyümesi, bu konuda bilgi ve tecrübe sahibi yöneticilere olan talebin hızla yükselmesine neden oldu.
2023 yılında da e-ticaret rollerinin öne çıkacağı söyleyen Ergene Consulting & HGA Group Türkiye Başkanı Murat Ergene, 2023 yılında lojistik, satış pazarlama ve finans sektörlerinde iş alımlarda artış beklediklerini dile getiriyor.
Araştırmaların da sosyal medya üzerinden yapılan e-ticaret alışveriş hacminin 2023'te yüzde 25 artarak 1 trilyon doları aşacağını gösterdiğini söyleyen Ergene, şunları ekliyor: "Özellikle eğitim, endüstri, sağlık, oyun, savunma sanayi, kültür-turizm, seyahat ve eğlence alanlarında hızla artan VNR yatırımlarının da 2023'te yüzde 50 büyüyeceği ve pazar hacminin 7 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor.
Bu gelişme doğal olarak bu alandaki işe alımları pozitif yönde etkileyecek. Elbette veriyi işleyen, kullanan ve faydaya dönüştüren sektörler 2023'ün öne çıkacak sektörleri arasında yer alacak. Örneğin yapay zeka, yazılımın da önüne geçmesi beklenen alanlardan biri olacak."
EN ÇOK İŞE ALIM YAPACAKLAR
Bu yıl en çok istihdam sağlayacak olan şirketlere gelince... THY ve Yıldız Holding geçtiğimiz günlerde 10 bin kişilik ek istihdam sağlayacaklarını açıkladılar. İş alanlarına özel işe alım planlayan iki şirket, listemizde tepeye oturdular.
Dört kıtada, 57 ülkede bin 200'ü aşkın mağazası ve yaklaşık 60 bin çalışanıyla faaliyetlerine devam eden LC Waikiki de bu yıl 3 bin yeni işe alım gerçekleştirmeyi planlıyor.
Mağazalar ve merkez ofisler için işe alım gerçekleştireceklerini söyleyen LC Waikiki Merkez İnsan Kaynakları Direktörü Hande Özdağdeviren, "Adaylarımızda rolün gerektirdiği mesleki donanım ve deneyimin yanı sıra değerlendirme merkezi uygulamalarımızda adaylarımızın kurum prensiplerimize uygunluklarını da mutlaka gözetiyoruz.
Bunların yanı sıra teknoloji ve dijital dönüşümün gerektirdiği yetkinliklere sahip, hızlı karar alabilen, çevik ve problem çözme becerileri yüksek adaylara öncelik veriyoruz" diyor. Özdağdeviren, IT, satın alma, tüketici araştırmaları, malzeme kalite güvence, atık yönetimi ve developer gibi alanlarda hızlı gelişen ihtiyaçlar sebebiyle eleman bulmakta zorlanabildiklerini belirtiyor.
Genel merkezi ve saha operasyon ekibi ile birlikte toplam bin kişiye istihdam sağlayan Bisu da bu yıl 300 kişilik yeni istihdam yaratacak. "2023 yılında genel merkez ofisimizde 200'ün üzerinde bir istihdam hedefimiz var. Saha operasyon ekibimizi de büyüteceğiz.
Yıl içinde toplam istihdam hedefimiz 4 binin üzerinde" diyen BiSU Kurucu Ortağı ve CEO'su Ergin Üner, saha ve tedarik büyümesine paralel olarak kategori, teknoloji, pazarlama ve iş geliştirme ekiplerini kapsayan ticari departmanda işe alımları olacağını söylüyor.
İŞ BAŞVURULARINDA NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
- Yeni yeteneklerde aranan üç ana özellik: yaratıcılık, öğrenebilirlik, esnek beceri setine sahip olmak olarak ortaya çıkıyor. Bu özelliklere bakıldığında da dijitalleşmenin etkisi görülüyor. Çalışanların sürekli kendilerini yenilemeleri, meslek grubu bağımsız dijital yetkinliklerini geliştirmeleri ve yeni dönemin ihtiyaçlarına uygun şekilde yetenek dönüşümlerini yapmaları gerekiyor.
- Uzmanlaşma, teknik yetkinlik, kendi alanındaki gelişmeleri ve yeni trendleri takip etme önceliği de aranan özellikler arasında yer alıyor.
- Yetkinliklere ek olarak özgeçmişlerin doğru, anlaşılır ve düzenli olması, görüşmelerde yetkinliklerin doğru sözel ve beden dili ile ifade edilmesinde de fayda var.
- İş başvurusu esnasında adaylar kendi yeteneklerini ortaya çıkarabileceği, kariyer basamaklarında yeni kazanımlar elde edebileceği ve çalışma hayatında verimli olabileceği ilanları tercih etmeli.
- Adayların başvuru esnasında şirketlerin çalışanlarına uyguladığı politika ve gelişim fırsatlarını araştırmaları da büyük önem taşıyor.
- Hızlı dönüşüme uyum sağlanmasında belirleyici rolü olan ‘esneklik yetenekleri' daha da kıymetleniyor. Çalışanların hangi düzeyde olurlarsa olsunlar bu konuya dikkat etmeleri ve kendilerini bu yönde geliştirmeye çalışmalarını gerekiyor.
EN FAZLA ARANILAN POZİSYONLAR
- Satış ve pazarlama
- Yazılım mühendisleri ve uzmanları
- Dijital pazarlama uzmanları
- Dijital dönüşüm uzmanı
- E-ticaret ve lojistik yöneticileri
- İK veri yöneticisi ve İK veri mühendisi
FARKLI KADROLAR İÇİN ARAYIŞ
Bugün, iştirakleri ile yaklaşık 13 bin 500 finansçı ile faaliyet gösteren QNB Finansbank da stihdam artışında öne çıkan kuruluşlardan. 2023'te 2 bine yakın işe alım planlayan banka, bunun büyük bir kısmını yeni mezunlardan yaparken, bir kısmını da farklı bir bakış açısı kazanmak amacıyla deneyimli kadrolar için dışardan alım şeklinde gerçekleştirecek.
Pandemi ve sonrası daha esnek ve kişiselleştirilmiş seçeneklere sahip, insanı daha çok odağına almış uygulamalar ve geliştirmeler sunmaya çalıştıklarını ifade eden QNB Finansbank İnsan Kaynakları Genel Müdür Yardımcısı Cenk Akıncılar, "Organizasyonel verimliliği artırmak amaçlı yaptığımız değişiklikler, büyüme veya turnover sonrası gerçekleşen terfi ve görev değişikliklerine bağlı olarak açılan pozisyonlar için yeni mezun alımı yapıyoruz.
Bu çerçevede baktığımızda alımlarımızın yüzde 85'inden fazlası yeni mezunlardan oluşuyor" diye ekliyor. Çağrı merkezi destekli bütünleşik hizmet sunan Tempo BPO da bugün 3 bin 200 olan istihdamına 2023'te 2 bin yeni elaman katmayı planlıyor.
Ağırlıklı olarak müşteri temsilcisi pozisyonları için işe alım yapacaklarını dile getiren Tempo BPO İK Direktörü Tuğçe Hünkar, "Elbette büyüme ile birlikte operasyonel yönetici rollerinde de idari rollerde de yeni kadrolara ihtiyacımız olacak. Aynı zamanda bu işe alım sayısının bir kısmı da yabancı dillerde olacak" diyor.
Bugün 21 bin 172 kişilik istihdam sağlayan Securitas ise bu yıl bünyesine bin 850 kişiyi daha katmaya hazırlanıyor. Bunların 50'sinin idari kadrolarda, bin 800'ünün ise sahada görevlendirilmesi planlanıyor.
Operasyon, satış, teknoloji, insan kaynakları, lojistik ve sahada özel güvenlik görevlisi pozisyonlarına alım gerçekleştireceklerini belirten Securitas İnsan Kaynakları Direktörü Öyküm Gülay, şöyle devam ediyor: "Personel bulmakta çok zorlandığımız söylenemez. Ancak saha tarafında lokasyon bazlı zorluk yaşayabiliyoruz."
İşe alımda öne çıkan diğer bir şirket de D&R. Kadro büyümesini ağırlıklı olarak mağazacılık pozisyonlarında yapacak olan şirket, bu yıl 10 ila 15 arasında yeni mağaza açmayı ve bin 500 kişilik yeni istihdam yaratmayı planlıyor.
Pozisyonu doldurmakta değil de pozisyonda kıdem yaratmakta yeni dönemde zorlanacaklarını düşünen D&R IK Direktörü Ümmühan Pandır, "Özellikle genç nüfusun mobilitesi yıllar itibarıyla artma eğiliminde. Kurumsal hafızayı yaratmak ve know-how'ını içerde tutmak bu nedenle daha da önem kazanacak" diyor.
ADAYLARDA ARANILAN BAŞLICA ÖZELLİKLER
■ İş görüşmesine iyi bir hazırlık yapmak kadar, tüm süreçlerde açık ve dürüst olmak da adaya olan bakışı olumlu yönde etkiliyor.
■ Kişisel farkındalığın olması; güçlü yönleri ve gelişim alanlarını bilmesi de adayın ilerlemesine katkı sağlayacak diğer önemli bir faktör.
■ Yabancı dil bilmek günümüzde tabii ki bir gereklilik.
■ Sektörleri ve ekonomi gündemini takip etmenin yanı sıra teknolojiye yakın olmak ve sosyal becerilerin güçlü olması da iş başvurularında öne çıkan pozitif özellikler.
■ İleri düzeyde iletişim ve empati kurma yetkinliği de her kademede çalışan için aranan başlıca sosyal yetkinlikler arasında.
BİN KİŞİLİK İSTİHDAM YARATACAKLAR
16 bine yakın istihdam gücü ile günde ortalama 1 milyon kapıya ulaşan Aras Kargo da bu yıl bin yeni istihdam yaratacak. E-ticaretteki büyümeye paralel, kuryeliğin gözde ve aranan bir profil haline geldiğine değinen Aras Kargo Genel Müdürü Utku Ayyarkın, "İndirim dönemi gibi talebin ve iş hacminin artış gösterdiği dönemlerde özellikle metropollerde bu talebi karşılamak zaman zaman zor olabiliyor" diyor.
Teknoloji rollerinde yetkin ve deneyimli adayları çekebilmenin tüm şirketler için daha fazla önem kazandığından da bahseden Ayyarkın, "Artan iş hacmimiz, yeni iş ortaklıklarımız ve müşteri odağımız ile birlikte nitelikli mavi yaka çalışan ihtiyacımız da artıyor. Özellikle yaz sezonunda turistik bölgelerde ve kampanya dönemlerindeki yoğun iş hacmini de ek kadrolarla desteklemek gerekiyor" diye anlatıyor.
Bu yıl bin yeni istihdam sağlayacak şirketlerden biri de MLPCARE Sağlık Grubu. 28 hastaneleri ve 18 binden fazla çalışanları bulunduğunu söyleyen MLPCARE Sağlık Grubu İnsan Kaynakları Koordinatörü Şerafettin Demiray, şunları anlatıyor: "Teknolojik kadrolarda (özellikle yazılım, veri analitiği, analist vb. kadrolarda) personel bulmakta güçlük yaşıyoruz.
Sağlık turizmi kapsamında uluslararası misafirlerimize hizmet veren kadrolarda özellikle birden fazla yabancı dil bilen personel bulmakta da zorluk çekiyoruz. Tıbbi kadrolar olarak; hemşire, ebe, anestezi teknikeri pozisyonlarındaki iş gücü arzı talebin altında seyrediyor. Bu pozisyonların kapatılmasında da sektörel olarak güçlükler söz konusu."
En çok istihdam sağlayan sektörlerin başında gelen çağrı merkezi sektöründe faaliyet gösteren Webhelp bugün itibarıyla 14 binin üzerinde kişiye istihdam sağlıyor. Türkiye'nin 40 farklı şehrinde yaşayan Webhelp'lilere evden çalışma imkanı sunan şirket bu yıl da bin kişiye iş imkanı sunmayı hedefliyor.
Teknoloji alanında yazılım, sistem, network ve proje yönetimi pozisyonlarında en yeni teknolojileri kullanabilecek teknik bilgi ve deneyime sahip yeteneklere iş fırsatları sunmaya devam edeceklerini söyleyen Webhelp İnsan Kaynakları Genel Müdür Yardımcısı Semra Adak, "Bununla beraber global operasyonlarımızda görev almak üzere farklı dilleri çok iyi seviyede konuşabilen müşteri danışmanı alımlarımızı 2023 yılında da sürdüreceğiz" diyor.
