Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde altı ilde 59 ilçede 6,4 milyon nüfusa ve 2,3 milyon aboneye hizmet veren Gediz Elektrik, 2025 yılına yeni hedeflerle giriyor. Son 12 yılda bölgede 45 milyara yakın yatırım yapan Eksim Holding şirketlerinden Dicle Elektrik, yüzde 76 olan kayıp kaçak oranını 2024 yılı itibarıyla yüzde 42 seviyelerine indirdi.
24 Kasım - 7 Aralık 2024 tarihli sayıdan
Kaliteli, kesintisiz ve kayıpsız olarak nitelendirilen 3K alanlarında ise bu oran yüzde 12 seviyelerine kadar düşmüş durumda. Bu rakamı yüzde 10’lara çekmeyi hedeflediklerini belirten Dicle Elektrik Genel Müdürü Yaşar Arvas, 2024 yılında 8,1 milyar TL’lik yatırım kapasitesine ulaştıklarını ve 2025 yılı için de 8 milyar TL bütçeli yeni projeleri devreye almaya hazırlandıklarını söylüyor. Yatırımlar kapsamında; şehir şebekesi dönüşüm projeleri, yeni şebeke inşaları ve altyapı güçlendirme çalışmalarının yanı sıra özellikle kırsal alan dönüşüm çalışmalarına öncelik verilecek.
BİN KAÇAK TRAFO
Bölgenin enerji altyapısını önemli ölçüde modernize eden dağıtım şirketi, enerji nakil hattının toplam uzunluğunu 81 bin kilometreye, dağıtım trafolarının sayısını ise 70 bine çıkardı. Bu yıl bine yakın kaçak trafo ele geçirdiklerini söyleyen Arvas, kaçak elektrik sorununun hem enerji altyapısının sağlıklı işleyişini hem de tedarik sürekliliğini sekteye uğrattığını belirtiyor. Her yıl ortalama 8 bin 500 kaçak trafo tespit eden şirket, kaçak trafoların ekonomiye yıllık minimum zararının 298 milyon TL olduğunu hesaplıyor. Tahminlere göre ortalama yıllık 1 ila 5 milyon TL arasında elektrik tüketiminde bulunan kullanıcılar mevcut. Kaçak oranlarındaki düşüşle elde edilen başarının aynı zamanda ülke ekonomisinin de kazancı olduğunu belirten Arvas, 2013 yılından günümüze kadar 193 milyar TL değerinde kaçak enerji tüketiminin önlendiğini söylüyor.
Bölgedeki yüksek enerji tüketiminin en önemli sebebi olarak sulama problemlerini işaret eden Arvas, “Hizmet bölgelerinde 130 bin dolayında çiftçi bulunurken bunun 51 bininin Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı sulu tarım yapıyor. Asıl elektrik tüketen tarımsal sulama abone sayısı ise 32 bin civarında. Bu abonelerin yaklaşık 2 bin 700’ü büyük ölçekli tarımsal sulama yapıyor ve yoğun elektrik tüketiyor. Kullandıkları trafolar 200 aboneye yakın bir mahalleyi besleyecek kadar elektrik harcıyor” diyor.
“SULAMA SORUNU ÇÖZÜLMELİ”
Bölgede sulama kanallarına duyulan ihtiyacın altını çizen Arvas sözlerine şu şekilde devam ediyor: “Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamında bu yıl sulama kanalları işletmeye açılırsa, 149 bin hektar alan yeraltı suyu kullanılmadan sulanabilecek ve 1,5 milyar kWhenerji tasarrufu sağlanarak ekonomiye 5,2 milyar TL katkı yapılabilecek.” Arvas, açılan kuyulardan yüksek elektrik enerjisi harcanarak su çekildiğini ve bu metotla yapılan sulamanın coğrafyaya da zarar verdiğinin altını çiziyor. Bundan 10 yıl önce 100-150 metreden su çeken çiftçilerin artık 600-700 metre derine inmek zorunda kaldığını söyleyen Arvas, “Yeraltı sularının hızla azalışı, coğrafi yapıyı da değiştiriyor. Harran Ovası’nda aşırı sulamayla 15 metre derinliğinde dev obruklar oluşmaya başladı. Kaynaklar tükenirken ortaya çıkan yüksek enerji maliyetleri çiftçilerimizin üzerine ekstra yük bindiriyor” diyor. Çiftçinin elektrik parası ödediğinde zarar ettiğine dikkat çeken Arvas, çiftçinin 30 milyar TL’ye yakın grup şirketlerine borcu olduğunu belirtiyor.
AR-GE’ye yatırım
Türkiye’nin elektrik dağıtım sektöründe ilk kez AR-GE merkezi kurduklarını söyleyen Yaşar Arvas, “60’ın üstünde nitelikli proje geliştirdik. Bu yıl hibrit soğutma teknolojisi ile oluşan ısıyı hızlıca tahliye edebilen ‘Hibrit Soğutmalı Trafo Projesi’ni hayata geçirdik. Ayrıca olası afet ve krizlerde ortaya çıkabilecek tüm geçici enerji ihtiyaçlarını karşılayabilecek ‘Mobil Süper Şarj Cihazı’ projemiz de ödüle layık görüldü. Kendini Temizleyen Akıllı İzolatör, Makaralı Aydınlatma Direği gibi farklı projelerimiz var” diyor.
