Mecliste iki yasa tasarısı var. Söz konusu tasarılarda asgari ücret artışı nedeniyle gündeme gelen hazine desteğinin hesaplama usulü ile gençler için geçerli bazı teşvikler yer alıyor.
M. FATİH KÖPRÜ
fatih.kopru@tr.ey.com
www.vergidegundem.com
Geçen hafta yine bu köşemizde, yeni yılın ilk gününde çıkan vergisel düzenlemelere değinmiştik. Bu hafta ise yeni iki yasa tasarısı üzerinde duracağız. İkisi de “torba yasa tasarısı”. Bu yüzden tek bir yasayla ilgili düzenlemeler içermiyorlar.
İki tasarıda da, Hükümet Programı’ndaki bazı konuların hayata geçirilmesine ilişkin olarak başta Gelir Vergisi Yasası olmak üzere birçok yasada değişiklikler yapılması öngörülüyor. Ama bu tasarıların henüz yasalaşmadığını unutmayalım. Aşağıda açıkladığımız hususlarla ilgili olarak Genel Kurul’daki görüşmeler sırasında bazı değişiklikler olabilir.
Bu hafta söz konusu tasarılardaki. asgari ücret artışı nedeniyle gündeme gelen Hazine desteğinin hesaplanma usulü ile gençler için geçerli bazı teşvikler üzerinde duracağız.
HAZİNE DESTEĞİ
Geçen haftaki yazımızda, Çalışma Bakanı Süleyman Soylu’nun asgari ücretteki yüzde 30’luk artışa ilişkin ek maliyetin bir kısmının Hazine tarafından karşılanacağını ifade etiğini belirtmiş ve devamında da hesaplama şekline yer vermiştik.
Bu konuda bazı gelişmeler oldu. Bir yasa tasarısı’nda kabul edilerek Genel Kurul’a gönderildi. İsmi “Askerlik Kanunu ve Bazı kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair kanun Tasarısı”. Tasarı Genel Kurul’un gündeminde, önümüzdeki günlerde yasalaşması bekleniyor.
Tasarıdaki düzenleme biraz karışık gibi görünüyor. Açmaya çalışalım. Öncelikle bu desteğin, 4/a kapsamında (eski SSK’lılar) haklarında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalı çalıştıran işverenler için geçerli olduğunu ve sadece 2016 yılında uygulanacağını belirtelim. İkinci olarak bir ayrım yapalım; eski işletmeler ve 2016’da kurulan işletmeler diye.
ESKİ İŞLETMELER
2015 yılında faaliyette bulunan işverenler açısından öncelikle, 2016 yılı aylık prim bildirgelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam “prim ödeme gün sayısı”nın dikkate alınması gerekiyor.
Bu sayı, 2015 yılının aynı ayına ilişkin aylık prim bildirgesinde, prime esas günlük kazancı 85 liranın (aylık kazanç 2 bin 550 liranın) altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısı ile karşılaştırılacak. Bu karşılaştırmanın 2016 yılında her ay için ayrı ayrı yapılması gerekiyor.
Karşılaştırma sonucunda 2016 yılının ilgili ayının prim ödeme gün sayısı toplamı, 2015 yılının aynı ayında bildirilen, prime esas günlük kazancı 85 liranın altında olanların prim ödeme gün sayısından az ise 2016’nın ilgili dönemine ilişkin aylık prim bildirgesindeki prim ödeme gün sayısı toplamı 3,33 lira ile çarpılarak (yani kişi başı aylık 100 lira) bulunan tutar işverenin o aya ilişkin ödeyeceği prim tutarından düşülecektir.
2016 yılının ilgili ayının prim ödeme gün sayısının daha fazla olması durumunda ise 2015 yılının ilgili ayında bildirilen, prime esas günlük kazancı 85 liranın altında olanların prim ödeme gün sayısı ile 3,33 liranın çarpılması sonucu bulunan tutar işverenin kuruma ödeyeceği prim tutarından mahsup edilecektir.
Yine de bir örnekle açıklamak sanırız daha kolay anlaşılmasını sağlayacaktır. Örneğin 2016 Şubat ayı prim bildirgesinde toplam “prim ödeme gün sayısı”nın 1.000 olduğunu varsayalım.
Şubat 2015’te ise prime esas günlük kazancı 85 liranın altında olanların prim ödeme gün sayısı toplamı 700 olsun. Bu durumda Şubat 2016 dönemine ilişkin destek tutarı 2 bin 331 lira (700 x 3,33) olarak hesaplanacaktır.
Şubat 2015’te prime esas günlük kazancı 85 liranın altında olanların prim ödeme gün sayısının bin 200 olması durumunda ise destek tutarı 3 bin 330 lira (1.000 x 3,33) olacaktır. Bu tutar Şubat 2016 dönemi aylık prim bildirgesine ilişkin olarak kuruma ödenecek prim tutarından düşülecektir.
2016’DA AÇILANLAR
2016 yılında açılan işyerlerinde ise kişi sınırlaması olmadan, sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayıları 3,33 lira ile çarpılarak (yani kişi başı aylık 100 lira) suretiyle bulunan tutar işverenin o aya ilişkin ödeyeceği prim tutarından düşülecek.
KİMLER FAYDALANAMIYOR?
İşverenler, çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili 2016 yılına ilişkin olarak;
Aylık prim bildirgelerini yasal süresi içerisinde vermezlerse,
Sigorta primlerini yasal süresinde ödemezlerse,
Denetimlerde sigortasız işçi çalıştırdıkları tespit edilirse veya bildirdiği sigortalıların fiilen çalışmadıkları tespit edilirse,
SGK’ya prim, idari para cezası, gecikme cezası, gecikme zammı borcu varsa yukarıdaki destekten yararlanamayacaklar.
Bunun yanında sadece Hazine katkısından yararlanmak amacıyla muvazaalı olarak gerçekleştirilen işlemlerin (mevcut işletme kapatılarak değişik bir unvanla açılması, grup şirketleri arasında istihdamın kaydırılması gibi) tespit edilmesi durumunda da bu desteklerden yararlanılamayacak. Daha önce alınmış olan destek tutarlarının da faizli olarak geri ödenmesi söz konusu olacaktır.
GENÇ GİRİŞİMCİLER
6 Ocak’ta meclise sunulan diğer bir yasa tasarısıyla (Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı) genç girişimcilere kazanç istisnası getiriliyor. Genç deyince, ticari, zirai veya serbest meslek faaliyeti nedeniyle ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis ettiren ve mükellefiyetin başlangıç tarihi itibarıyla 29 yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişilerin anlaşılması gerekiyor.
Bu kişiler faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren üç yıl süreyle elde ettikleri kazançların belli bir tutarı üzerinden gelir vergisi ödemeyecekler. Bu tutar 2016 yılı için 12 bin 600 lira, sonraki yıllarda artacak.
KOŞULLARI
Genç girişimcilerin bu kazanç istisnasından yararlanabilmesi için;
İşe başlamayı kanuni süresi içinde bildirmeleri,
Kendi işinde bilfiil çalışmaları veya işi kendilerinin sevk ve idare etmeleri (çırak, kalfa çalıştırılması ya da askerlik, seyahat, hastalık, tutukluluk gibi zaruri ayrılmalar dolayısıyla bu şart ihlal edilmiş sayılmaz),
Faaliyete devam eden bir işletmeyi eş ve üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımlarından devralmış olmamaları (Ölüm nedeniyle faaliyetin eş ve çocuklar tarafından devralınması hariç),
Mevcut bir işletmeye veya mesleki faaliyete sonradan ortak olmamaları,
Faaliyetin adi ortaklık ve şahıs şirketleri vasıtasıyla yürütülmesi halinde tüm ortakların yukarıdaki şartları taşımaları, gerekiyor.
PASAPORT HARÇLARI
2016 yılında geçerli olan pasaport harçları aşağıdaki tabloda yer alıyor. Pasaportun süresi arttıkça harç miktarı da yükseliyor.
6 aya kadar olanlar 111,70 TL
1 yıl için olanlar 163.30 TL
2 yıl için olanlar 266,40 TL
3 yıl için olanlar 378.30 TL
3 yıldan fazla süreli olanlar 533,10 TL
Torba tasarıda gençler açısından önemli bir düzenleme de pasaport harçları ile ilgili. Buna göre tahsilde olup, 25 yaşını doldurmamış olanlara verilecek pasaportlar için harç alınmayacak. Ama bu istisnanın sadece yukarıdaki tabloda yer alan pasaport harçlarını kapsadığı unutulmamalı.
Pasaport alırken ödenmesi gereken değerli kağıt bedeli (87,50 lira) veya yurtdışı çıkış harcı (15 lira) ile konsolosluklarda vize için ödenen bedellerde herhangi bir değişiklik söz konusu değil. Bu tutarların her halükarda ödenmesi gerekiyor.
GÜBRE ÜRETİCİLERİ
Geçen haftaki yazımızda Bakanlar Kurulu Kararı ile gübre ve hayvan yeminin KDV oranının yüzde 1’e indirildiğini yazmıştık. Bu konuda yeni bir gelişme oldu.
Yukarıda belirttiğimiz yasa tasarısıyla; hayvan yemleri ile gübre teslimleri ve gübre üreticilerine bu ürünlerin içeriğinde bulunan hammaddelerin teslimine KDV istisnası getirilmesi öngörülüyor.
Tasarı aynen yasalaşırsa, yılbaşından yayım tarihine kadar yüzde 1 KDV uygulanan yukarıdaki malların tesliminde, yasanın yayım tarihinden itibaren KDV hesaplanmayacak.
