M. FATİH KÖPRÜ / EY DİREKTÖR
fatih.kopru@tr.ey.com
www.vergidegundem.com
Yanlarında işçi çalıştıran işverenler; işçi ücretleri ile varsa kira, serbest meslek gibi diğer ödemeler üzerinden yaptıkları gelir vergisi kesintilerini muhtasar beyanname ile vergi dairesine beyan ediyorlardı.
İşverenler, aynı zamanda çalıştırdıkları işçilerden kestikleri ile kendi paylarına düşen sosyal güvenlik primlerini de aylık olarak 'aylık prim ve hizmet belgesi' ile Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirip ödüyorlardı.
Temmuz döneminden başlamak üzere SGK bildirgesi ve muhtasar beyanname birleştirilerek 'Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi' adlı tek bir beyanname uygulamasına tüm Türkiye'de geçildi.
Birleştirilmiş beyannamede; personel bazında ayrı ayrı prime esas kazançlar, kesilen primler ve prim ödeme gün sayıları gibi bilgilerin yanında yine her bir çalışan için ayrı ayrı olmak üzere gelir vergisi matrahları ve kesilen vergilere ilişkin bilgiler yer alıyor.
TEMMUZDA BAŞLADI
Bu uygulamaya ilişkin usul ve esaslar 2017 Şubat ayında yayınlanan 1 sıra numaralı 'Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Genel Tebliği' ile belirlenmişti. Tebliğ uyarınca, birleştirilmiş beyannamelere ilişkin zorunluluk Kırşehir ili merkez ve ilçelerinde bulunan mükellefler/işverenler için 1 Haziran 2017 tarihinden itibaren başlamıştı.
Amasya, Bartın ve Çankırı illeri merkez ve ilçelerinde bulunan mükellefler/işverenler içinse söz konusu zorunluluk 1 Ocak 2018'de başladı. Ardından 2020 başından itibaren Bursa, Eskişehir ve Konya illeri de kapsama dahil edildi.
Bunlar dışındaki mükellefler/işverenler için uygulamaya dahil olma tarihi en son 1 Temmuz 2020'ye uzatılmıştı ve bir uzatma daha yapılmadığından nihayet yeni uygulama başlamış oldu.
ÖDEMELERİNİN SON GÜNÜ
Buna göre mükellefler temmuz döneminden başlamak üzere muhtasar beyanname ve prim bildirgelerini ayrı ayrı vermek yerine tek bir 'Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi' düzenleyerek vermeye başladılar.
SGK prim bildirgeleri, bu uygulamadan önce takip eden ayın 23'üne kadar verilirken birleştirilmiş beyanname artık takip eden ayın 26'sında saat 23.59'a kadar e-beyanname programında paketleme yapmak suretiyle Gelir İdaresi Başkanlığı üzerinden veriliyor.
Temmuz ayı beyannamesi bu şekilde, ülke çapında çeşitli aksaklıklar yaşansa da GİB üzerinden verildi. Muhtasar ve SGK birleşmesi, prim ve vergi borçlarının en geç hangi güne kadar ödenmesi gerektiğine dair işverenler nezdinde bazı tereddütlere neden olmuştu.
Muhtasar prim ve hizmet beyannamesinden dolayı tahakkuk eden; SGK prim borçlarının ödenmesi için son gün, takip eden ayın son günü olarak belirlenmiştir. Vergi borçlarının ödeneceği son gün ise takip eden ayın 26'sıdır.
HATALARIN DÜZELTİLMESİ
Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi'nin gönderilmesi sırasında iş yeri sicil sıra numarası, eski şube kod, yeni şube kod, il kodu, sigortalı T.C. kimlik numarası, sigortalı adı/soyadı, gün, kazanç gibi zorunlu alanların eksiksiz ve doğru olarak sisteme kaydedilerek gönderilmesi gerekiyor.
Söz konusu bilgilerin hatalı girilmesi halinde beyannamenin onaylanması mümkün değil. Bu gibi durumlarda işverenlere hatalı girişlere ilişkin mesaj gönderiliyor.
Sıkça rastlanan, 'soyadı bilgileri hatalıdır, T.C. kimlik numarası, sicil numarası bilgileri hatalıdır' gibi sigortalının tesciline ilişkin hatalar için https://uyg.sgk. gov.tr/SigortaliTescil/amp/loginldap adresinden gerekli düzeltmelerin yapılması gerekiyor.
Eksik adres bilgisi hatasının düzeltilmesine ilişkin ise 'UAVT adresi bulunamadı' şeklinde hata alan işverenlerin https://uyg.sgk.gov.tr/isyeriadresguncelleme/Welcome. do adresinden sisteme girip adreslerini tanımlanmaları gerekiyor.
Adresleri UAVT sisteminde kayıtlı değilse bir defaya mahsus 'Ulusal adres veri tabanında iş yerinin adres bilgilerine ulaşılamamıştır' kutucuğunu işaretlemeleri halinde bu uyarı mesajını almayacaklardır.
İŞYERİ SİCİL NUMARASI VKN EŞLEŞTİRMESİ
Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi verilirken sorun yaşanmaması adına vergi kimlik numarası (VKN) ile prim ve hizmet bilgileri bildirilecek SGK iş yeri sicil numaralarının İnternet Vergi Dairesinde 'Mükellef İşlemleri' modülünde 'Mükellef Dosyası' altında yer alan 'SGK 4/1-a İş Yeri Sicil Bilgileri' bölümünden kontrol edilmesi ve eksik veya hatalı olan iş yeri bilgileri için bağlı olunan Sosyal Güvenlik Merkezi'ne başvurulması önem arz ediyor.
E-BİLDİRGE İLE GÖNDERİM
E-bildirge v2 uygulaması aslında e-bildirge uygulaması varken açılmıştı. E-bildirgeye göre daha gelişmiş yani ikinci versiyon e-bildirge sistemi de denebilir. Aylık prim ve hizmet belgesi girişi, geçmiş bildirgelerin görüntülenmesi gibi işlevleri vardı.
Bu sistemden artık sadece muhtasar prim hizmet beyannamesi sitemine dahil olmayan genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri bildirge gönderebiliyorlar.
Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri dışında kalan işverenlerin, e-bildirge v2 üzerinden bildirge göndermeleri mümkün değil. Çünkü artık bu işverenlerin GİB'in e-beyanname sistemi üzerinden muhtasar ve prim hizmet beyannamesi göndermeleri gerekiyor.
GERİYE DÖNÜK SGK BİLDİRGELERİ
2020/6 ve öncesi için geriye yönelik belgeler (tahakkuk nedeni) e-bildirge v2 üzerinden gönderilebiliyor. Ancak 2020/7 ve sonrası dönemleri için muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin kullanılması gerekiyor.
Sosyal güvenlik kurumuna ilişkin yapılması gereken bildirim, prime esas kazanç üst sınırına (22.072,50 TL) kadar yapılacak. 'İlgili Döneme Ait Gelir Vergisi Matrahı' sütununa ise yapılan ödemenin tamamı yazılmalıdır.
SGK BİLDİRİMLERİNİN ONAYI
Beyannamenin sisteme girilmesinden sonra beyannamenin sigorta primlerine ilişkin kısmının onaylama işlemi e-beyanname sistemi üzerinden yapılıyor. Bu bakımdan, e-bildirge v2 sisteminde onaylama işlemi yapılmayacak olup v2 sisteminde beyannamenin sigorta primlerine ilişkin kısmı görüntülenebiliyor.
KOLAY İŞVERENLİK UYGULAMASI
SGK kolay işverenlik uygulamasına geçen apartman yönetimlerinin muhtasar ve prim hizmet beyannamesi göndermelerine gerek bulunmuyor. Bu yöntemden yararlanmak isteyen apartman yönetimleri e-bildirge şifreleri ile http://e.sgk.gov.tr/wps/portal/isveren/Ilgi-li+Diger+Uygulamalar/isveren_sistemi adresinden giriş yaptıktan sonra başvurularını tamamlayabilirler.
GÜN BİLGİLERİNİN GİRİLMESİ
Prim ödeme gün sayısı, ay/dönem içindeki çalışmaları tam olanlar için ay/dönemin kaç gün olduğuna bakılmaksızın (ay/dönemin 28, 29, 30 veya 31 gün olması dikkate alınmaksızın) 30 gün olarak sisteme girilmelidir.
Bazı iş günlerinde çalışılmaması ve çalışılmayan günler için ücret alınmaması halinde çalışılmayan günler ayın kaç gün sürdüğüne göre ilgili ay/dönemdeki gün sayısından çıkartılarak prim ödeme gün sayısı belirlenmelidir.
ÜCRETLERİN GİZLİLİĞİ SORUNU
Uygulamaya Türkiye genelinde başlanmadan önce özellikle büyük şirketlerin ücret bilgilerinin gizliliğiyle ilgili çekinceleri bulunuyordu. Ocak ayında yayımlanan bir sirküler uyarınca talep eden mükellefler, sadece ücret ödemelerine ilişkin vergi ve SGK bilgilerini içeren 1003B kodlu beyannameyi verebiliyorlar.
Bu beyanname için mevcut e-beyanname şifresinden ayrı olarak kullanıcı kodu, parola ve şifre alınması gerekiyor. Yeni alınan kullanıcı kodu, parola ve şifre ile gönderilen 1003B kodlu beyannamelerin görüntülenebilmesi de sadece bu kullanıcı kodu, parola ve şifre ile yapılabiliyor.
Böylelikle ücret gizliliği konusunda çekinceleri olan şirketlerin bu sorunları da giderilmiş oldu.
